باراں ماہاں مالی تے بلبل مولوی غلام رسول قلعہ میہاں سنگھ
1
چیتر آئی اے موسم بہار گل دی،
غنچہ برگ ظاہر شاخاں نال ہوئے ۔
گل لالا نے چکّ نقاب لیتا،
حیران بدخشاں دے لال ہوئے ۔
مالی رکھوالی کر بوٹیاں دی،
پھردے چمن اندر خوش حال ہوئے ۔
غلام رسول بولی بلبل خوش ہو کے،
سیاح بھور عاشق ڈال ڈال ہوئے ۔۔1۔۔
(گل=پھلّ، غنچہ=پھلّ دی ڈوڈی،
برگ=پتے، گل لالا=لال رنگ
دا اک پھلّ، نقاب=گھنڈ،پردہ،
بدخشاں=اک دیش دا ناں)
2
بیساکھ ویکھ کے چمن دے ول بلبل،
وچّ عشقَ دے پئی بے خود بولے ۔
غنچے والی ڈالی اتے بیٹھ کے تے،
نال چنج دے غنچے دے برگ کھولھے ۔
گل لالا اتے قربان ہو گئی،
سینے لا اس نوں پیراں نال پھولے ۔
غلام رسول سوخت کھادھی بھور نے جی،
وچّ دلے دے ایہہ دلیل تولے ۔۔2۔۔
(سوخت=ساڑا،ایرکھا)
3
جیٹھ ذائقے مالی نوں بھور کہندا،
تیرا چمن ہے بلبل خراب کردی ۔
گل لالا دے برگ سب توڑ سٹے،
تے گلاب دے غنچے بے تاب کردی ۔
بڑا گل کردی گل گل کہندی،
ڈر تیرا نہ خیال وچ خواب کردی ۔
غلام رسول سنکے آیا دوڑ مالی،
مالی نال سوال جواب کردی ۔۔3۔۔
(سب=سبھ، بڑا گل=بہت رولا،
خواب=سفنہ)
4
ہاڑھ ہاہ اک درد دی مار بلبل،
کہندی مالی ! میں پر کوئی کرم کر دئیں ۔
بے درد ہو کے نہ کوئی پھلّ توڑے،
دردی دلے تے میرے نہ زخم کر دئیں ۔
غلام رسول جے کر پھلّ توڑنے ہیں،
تے پھر میرے وی پراں نوں قلم کر دئیں ۔۔4۔۔
(ہاہ=آہ، قلم کرنا=وڈھّ دینا)
5
ساون آئی بہار ہے سیر گل دی،
مالی کہے اسنوں، "اپر بیٹھ پھل پھل ۔"
تجویز کرے اس نوں پکڑنے دی،
مونہوں کہے اس نوں "بے شک بول کھل کھل ۔"
ہائے دم دے کے تے لا دام دتا،
اوہ بے خبر عاشق کردی پھرے چل چل ۔
غلام رسول جدوں آئی دام اتے،
کھچی جالی مالی لئی پکڑ بلبل ۔۔5۔۔
(تجویز=ڈھنگ، دم دے کے=حوصلہ دے کے،
دام=جال)
6
بھادروں بھور ہو کے ہو تیر گئے،
بل بل کہے، "میری تقدیر اﷲ ۔
خریددار ساں اک دیدار دی میں،
ہور کچھّ ن سی تقصیر اﷲ ۔
گل لالا میرا سدا لال رکھیں،
خاطر جہدی میں ہوئی اسیر اﷲ ۔"
غلام رسول کہندی "دل چیر گیا،
نگا سخت جدائی دا تیر اﷲ ۔۔6۔۔
(تقصیر=غناہ،غلطی، اسیر=قیدی)
7
اسو آس کر آئی ساں چمن اندر،
رہی دل دی دل مراد مالی ۔
اک جدائی تے دوسری پئی پھاہی،
تیجی سنی نہ توں فریاد مالی ۔
پاواں ربّ دا واسطہ چھڈّ مینوں،
تیرا چمن جو رہے آباد مالی ۔"
غلام رسول بلبل کہندی،
"ترس کر توں اے بے داد صیاد جلاد مالی "۔۔7۔۔
(بے داد=ظالم، صیاد=شکاری)
8
"کتک کیتا توں اپنا پا لیتا،"
مالی کہے، "کی میرے اختیار بلبل ۔
نہیں وسّ میرے، سخت بخت تیرے،
ہوئی سخت ہیں توں سزاوار بلبل ۔
بلبل ! ویکھ سردار دا حکم آیا،
تینوں پکڑ کرنا سزاوار بلبل ۔
غلام رسول سی ایہہ تیرے عشقَ اندر،
گرفتار لاچار بے زار بلبل " ۔۔8۔۔
(سخت بخت=ماڑی قسمت، بے زار=دکھی)
9
"مگھر مرن تھیں ڈرن نہ کدی عاشق،
ڈرنا کیا مرنا بے شک مالی ۔
افسوس ایہہ گل جدا ہوسن،
پکے دم سمجھاں دل وچ پکّ مالی ۔
میں بھی آس تھیں ہو بے آس چکی،
توں بھی مارنے نوں بدھا لکّ مالی ۔
غلام رسول میرے سر پر کال کڑکے،
اچھا توں جیویں کب تکّ مالی" ۔۔9۔۔
10
پوہ پکڑ مالی بلبل بازوآں توں،
الٹ پلٹ کر اوس نوں تنگ کردا ۔
کرد کڈھ رگڑے اپر سنگ دے جی،
ڈاڈھا سنگ نالوں دل سنگ لردا ۔
بلبل لگی تڑپھن نیم جان ہو کے،
مالی دیکھو اسنوں خونی رنگ کردا ۔
غلام رسول یزید بیدید وانگوں،
بے-عذر آجز نال جنگ کردا ۔۔10۔۔
(بازو=باہاں،کھنبھ، سنگ=پتھر، نیم جان=
مرن کنارے، یزید=مصر دے مواویئے
دا پتر، جس نے امام حسین نوں شہید
کیتا سی، بیدید=انھاں)
11
"ماگھ مارنے تھیں اک دم ٹھہر جاویں،"
بلبل کہے، "اک میرا سوال مالی ۔
میرا خون سٹیں اپنے چمن اندر،
میرے گل ویکھن میرا حالَ مالی ۔
دو چار گلاب دے پھلّ لے کے،
رکھیں میل میرے پراں نال مالی ۔"
غلام رسول بلبل اکھیں میٹ لئیاں،
مونہوں کہے اس نوں، "کر حلال مالی" ۔۔11۔۔
12
پھگن پھلّ تے گل سبھ بھلّ گئے،
موت مالی نوں بھی اپنی یاد ہو گئی ۔
پایا ترس اس دے دل وچ ربّ سچے،
چھاتی نور تھیں اوہدی آباد ہو گئی ۔
ال قصہ خدا دی بارگاہ دے وچ،
کوئی قبول بلبل دی فریاد ہو گئی ۔
غلام رسول مالی بلبل چھڈّ دتی،
تے آزاد ہو بہہ دل شاد ہو گئی ۔۔12۔۔
(ال قصہ=مدعا،گلّ کی، بارگاہ=
دربار، شاد=خوش)