کون آکھدا عشقَ دے متھے
حسن دا گہنہ سجدہ نہ ۔
لوہے-رنگی جوانی دے گل
رتا چوڑا پھبدا نہ ۔

کون آکھدا وچّ وچھوڑے
عشقَ دا شعلہ بھڑکے نہ ۔
کون آکھدا وچ وصل دے
دل ترکھیرا دھڑکے نہ ۔

کون آکھدا اتی سکھاویں
زلفاں دی گھپّ رات نہیں،
کون کہے رتیاں توں مہنگی
راز نیاز دی بات نہیں ۔

پر ہن زلفاں دی چھاں تھلے
پیاری نیندر آندی نہ،
نجی پیار دے ٹھیکے اتے
روح میری نشیاندی نہ ۔

ہن تاں منگ سمیں دی پیاری
عشقَ میرا لوہار بنے،
تاپ سینے دی بھٹھی اندر
دل میرا ہتھیار بنے ۔

جیون بھر میں مان کراں گا
پیاری تیرے پیار اتے ۔
بن کے سکلی گرنی جے توں
پان چڑھا دئیں سار اتے ۔

آ کہ مکٹی عشقَ دی
اج سیس تیرے دھر دیاں ۔
آ کہ تیرے حسن نوں
اج جیؤن-جوگا کر دیاں ۔

وچھڑدے سورج نے ہے،
پچھم دا موڈھا رنگیا،
آ تیرے موڈھے تے کمبدا
ہتھ میں وی دھر دیاں ۔

رات دی مینڈھی دے وچ
تارے چمک پئے گوریئے،
آ تیرے والاں دے وچ
میں وی گلیڈو جڑ دیاں ۔

رات دے کناں دے وچ
ڈھلدا دہوں کی کہہ گیا ۔
آکھیں تاں اس بھید نوں
اج نشر جگ وچ کر دیاں ۔

شوخ دل نوں نہ ولی تے
نہ پیغمبر پھڑ سکے ۔
آ کہ تینوں اج ایہہ
اڈدا ٹٹہنا پھڑ دیاں ۔

آ کہ تیرے موڈھیاں نوں
عشقَ دے کھنبھ لا دیاں ۔
آ کہ تیرے حسن نوں
اج اڈن-جوگا کر دیاں ۔

لوپ ہو گئی چن دی داتی
واڈھی کر کے نھیرے دی ۔
پورب دی نرمل نیں اتے
کیسر-تریاں طریاں نے ۔

دریاواں دے کنڈھی جھومیں
بمبل سیت سروٹاں دے ۔
مسے چانن دے وچ دگیاں،
سرکنڈے دیاں سریاں نے ۔

چمکیا سون-پتریاں وانگوں،
رنگ سرینہ دیاں پھلیاں دا ۔
چوغا بھالن پنچھی نکلے
کھنبھ چمکن جیوں زریاں نے ۔

کرشن ساؤلا کنجیں لکیا
چک کے بستر سکھیاں دے ۔
جمنا تٹ تے نگن پھردیاں
گوکل دیاں گزریاں نے ۔

پورب دے پٹ اتے ہویا،
ناچ الوکک کرناں دا ۔
دل دی محفل نوں گرمایا
یاد تیری دیاں پریاں نے ۔

سرگھی ورگے منہ دے باجھوں
کہڑے کم سویراں نے ؟
یاداں بھیجیں آپ نہ آویں
ایہہ کہیاں دلبریاں نے ۔

پھیر گھٹاں سر جوڑ کے ورھیاں،
پاپیاں دے منہ کنیاں وے ہو،
تینوں کجھ نہ سار زالماں
ساڈے تے کی بنیاں وے ہو ۔

وس وس بدل سکھنے ہو گئے
گھور گھٹاواں چھنیاں وے ہو،
تینوں کجھ نہ سار ویریا،
ساڈے تے کی بنیاں وے ہو ۔

تپی دھرتی دی تیہ لتھی
سانوں پیاساں گھنیاں وے ہو،
تینوں کجھ نہ سار ڈاڈھیا،
ساڈے تے کی بنیاں وے ہو ۔

پپلاں اتے پینگھاں پئیاں
جھوٹن جنیاں کھنیاں وے ہو،
تینوں کجھ نہ سار بے-قدرا،
ساڈے تے کی بنیاں وے ہو ۔

سپیاں دے وچ موتی بھر گئے
پاپیاں دے منہ منیاں وے ہو،
تینوں کجھ نہ سار بے-ہوشا،
ساڈے تے کی بنیاں وے ہو ۔

رت پھری دنیاں نے چولا بدلیا،
اک نواں کوتک پیا ہے ورتدا ۔
لیہندے سن کوتک کئی اسمان توں،
پر ایہہ کوتک ساتھیو جے دھرت دا ۔

لوبھیاں تے جادو پٹھا پے گیا،
سونا بنیا انّ دا تے ماس دا ۔
سورن-پتری کھاؤندی نہ بولدی،
رنگ ہویا فکّ مائی داس دا ۔

مئجزے دے اگے جادو ہاریا،
عشقَ اگے ٹھہردی کداں وگار ۔
ختم سبھ ٹھک ٹھک ہوئی سنیار دی،
ہویا جد لوہار دا اکو ہی وار ۔

جکڑے دھرتی نال کھبل وانگراں،
صدیاں دے دبے تے لتیاڑے ہوئے،
ہو کے سکھڑ کھلھے پربت وانگراں،
ڈھٹھے منہ دے بھار ہنکارے ہوئے ۔

بھوں دے پتر بھوں دے مالک بن گئے،
بھوں دے دشمن رجّ کے ہوئے کھوار ۔
ہویا سرمائے دا میخانا ویران،
اتریا جاگیرداری دا خمار ۔

تریتے وانگوں مڑ کے راون ڈھٹھیا،
تریتے وانگوں بھسم مڑ لنکا ہوئی،
وڈی ہمت ہووندی یا کہ دعا،
دور سبھ مزدور دی شنکا ہوئی ۔

دھرم دے ٹونے تے ٹپلے نہ چلے،
مسجداں مندر کھلوتے رہِ گئے ۔
گٹے گوڈے بھنّ کے سمراج دے،
مال والے مال اپنا لے گئے ۔

دگی کندن وانگ دیہہ مزدور دی،
چمکی دارو وانگ مڑ کرتی دی اکھ ۔
ساری دنیاں نال چانن بھر گئی،
دور ہویا جگّ توں نھیرے دا پکھ ۔

رت کتے دی، سماں رات دا،
کھلھی ریل دی باری ۔
بیاس-بیٹس 'چوں
لنگھدی جاوے،
گڈی بنھ کے تاری ۔

نیلے گگنیں
چن ایکم دا
تاریاں وچ لٹکندڑا،
نال چاندی دی
داتی جانو
جوں بھنے بھٹھیاری ۔

چن چاننی
دے وچ اونگھن
سرکڑیاں دے بمبل ۔
سدا سہاگن
دے پھل ستے
ڈونگھی کسے خماری ۔

اندر، کجھ
مسافر لیٹے
نال دھندھیاں جھمبے،
خبرے کتھوں
ککھ لیائی
جیون دی اندھیاری ۔

باہر دور تک
مہاں اکلّ دا
پھیل رہا اے سایہ،
نیند-ٹونیاں
دے وچ بجھی
جاپے دنیاں ساری ۔

ہاں اس دور
دراڈے پنڈ وچ
ٹمک رہا اک دیوا،
یا پھر میرے
دل وچ مگھ رہی
یاد دی اک چنگیاری ۔

پچھلی واری جدوں ملی سی،
اسدے ہوٹھاں دی ٹاہنی تے،
پنچھی نہیں شکایت دا سی ۔

پچھلی واری جدوں ملی سی،
اس دے نیناں دیاں پانیاں
دی تھاہ لینی ات اوکھی سی ۔

گھنے کچالو دے کلھ-بھرمے،
ہاتھی-کنے وڈے پتراں،
اپنے آپ اوہلا کیتا سی ۔

امبر دیاں جھروکھیاں وچوں
کجھ چنچل تے شوخ تاریاں،
بھاویں کجھ لیلہ ویکھی سی ۔

کیوں سگندھ-بھریدھ سبھ دھرتی ؟
کیوں نشیایا سگل برہمنڈ ؟
مدھو-بدنی نے گل کیتی سی ۔

وڈے کٹورے جیہا گلاب،
ونڈ رہا سی کیوں پنکھڑیاں ؟
مشکل-لپیٹی ہیٹھ ستی سی ۔

میں جگراتا مان رہا ساں،
دور ہنیرے دے بھارے وچ،
سون-ڈلی اوہ چمک رہی سی ۔

کیوں سورج اتنی مد ڈہلی ؟
رنگ دتی پورب دی چولی ؟
مد-ماتی اوہ جاگ پئی سی ۔

پچھلی واری جد وچھڑی سی،
دو مسکاناں، دو ہتھ-چھوہاں،
سونے تامبے داب لگی سی ۔

ڈونگھی آتھن ہو گئی ماہیا
لتھی سنجھ چپھیر وے

وچ پچھم دے سوہی لانگڑ
سورج دتی کھلیر وے

لوپ ہوئی چانن دی سگی
سنگھنا ہویا ہنیر وے

ادھ اسمانیں چن دا ڈولا
تاریاں بھری چنگیر وے

بڈھیاں خطیاں ترننجن پایا
رشماں رہیاں اٹیر وے

دھرتی وچ گھنگوسے چھپی
امبر رہا اگھیر وے

پچھلا پہر رات دا لگا
وجی فجر دی بھیہر وے

چوہکی چڑی لالی چچلانی
لگا ہون منھیر وے

پورب گزری رڑکن بیٹھی
چھٹاں اٹھیاں ڈھیر وے

چانن نال اکاش بھر گئے
چڑھ پئی سون-سویر وے

اتنی وی کی دیر ماہیا
اتنی وی کی دیر وے

کہڑی گلوں کیتیا وے
اساں ول کنڈ وے ؟
کہڑی گلوں موڑیا وے
اساں ول کنڈ وے ؟

سون دا مہینہ
جاگ پیا مڑ نہوڑا وے،
جویں گوری دا جوڑا وے،
توں وی کھوہل گنڈھ،
کھلھی بدلاں دی گنڈھ وے ۔

سون دا مہینہ
گوڑھے پریتاں دے رنگ وے،
دھرتی دے لکّ
وینی گگناں دی تنگ وے،
دنیاں نے سنن چھڈی،
توں وی چھڈّ سنن وے ۔

سون دا مہینہ
کھلے دھرتی دے انگ وے،
گگن ہوئے متے
سنگھ بھوں دی سگندھ وے،
تیرے باجھ جند پئی
بوہے وانگ بند وے ۔

سون دا مہینہ
کھلھی بدلاں دی مینڈھی وے،
کاہنوں مار بیٹھوں جیویں
گنڈھ اینیں پینڈھی وے،
گنڈھاں نہیں سہن جوگی،
جندڑی دی تند وے ۔

سون دا مہینہ
پیا باجرے نوں دانہ وے،
ساڈے نال کریں ماہیا
ہور نہ دھنانا وے،
کلیاں نہ کٹے ہور،
جندڑی دا پندھ وے ۔

سون دا مہینہ
پیا چھلیاں نوں دودھ وے،
امبراں توں ڈگ،
چاہے دھرتی 'چوں اگّ وے،
پریتاں دے ہنڈھائے باجھوں،
جند گئی ہنڈھ وے ۔

کہڑی گلوں کیتیا وے
اساں ول کنڈ وے ؟
کہڑی گلوں موڑیا وے
اساں ول کنڈ وے ؟

وڈا سارا بوہڑ دا سنگھنا برچھ،
کھوچلا اک کھوہ تھلے چلکدا،
ککڑی دے کھنبھاں دے ہیٹھاں لکیا،
چوگ بن چوجا نمانا ولکدا ۔

گگن پاٹی رت-بھری ٹاکی جیہا،
سراں تے ترکال پائی جاوندا،
پتلیگھر دی اچی چمنی دا دھوآں،
الّ وانگوں گیڑے لائی جاوندا ۔

دور وچھیا شہر دا وڈا اکار،
ہڈو روڑے وانگ سنجھا تے ویران،
گرجھاں وانگر اچیاں کجھ ممٹیاں،
ماس وچوں ہڈیاں رہیاں سنجان ۔

سون والا دینت وڈا وشے دا
ہڈیاں تے ماس دا کر کے اہار،
مندراں دے ٹل ایسے دے ڈکار،
بینکاں وچلے سیف ایسے دے تگار ۔

لوپ ہویا بوہڑ دا سنگھنا برچھ،
رات آئی بھوتنی جیوں گھوردی،
جھل پئی کھڑکی تے گھسمیلی ہوا،
ہونودی اڈی جویں مزدور دی ۔

بوہے دے وچ چپ کھڑی شرنارتھن،
راہ دیکھے آؤندے مزدور دا،
جھلسیا تے جھؤلیا بت اوسدا،
جھلکے باجھوں حالَ جیوں تندور دا ۔

ٹوئے وچ پانی کھلوتا مینہہ دا
ڈھوڈ کاں دی اکھ وانگوں چمکدا،
دھو رہا رکشا نوں رکشوان ہے۔
کالجا شرنارتھن دا دھمکدا ۔

وال رکھے منج گلھاں تڑکیاں،
جھگی پر دیوا تاں جگنا لوڑیئے،
"رکشا اج بھاری رہی اے وگدی،
دیوے 'چوں کجھ تیل لیاویں گوریئے ۔"

بجھ گیا دیوا ہنیرا چھا گیا،
بوہڑ تھلے کھوہ وی گڑنو ہٹیا ۔
ہو گئے اچے گھراڑے دینت دے،
پھانسی دا رسا گیا پڑکتیا ۔

کدوں تک ہڈاں دا بالن بلیگا ؟
کدوں تک جنتا سڑے تے پڑیگی ؟
نھیرے دی بھٹھی دے اندر ڈھل رہی،
زندگی شستر نواں کوئی گھڑیگی ۔

لکا دھریکاں پچھے کمبدا چند
دھرکینوں دی دولت چاہے بنھنا،
جیون وانگوں جو سوہنے تے کوڑے
سونے وانگ لبھاؤنے اتے پروہنے ۔

تاں وی لکا دھریکاں پچھے چند
سوچ نہ سکے جیون دا چنگ مند،
ولیں جائے تند دے اپر تند
ناشمان شے کنی ہوئے پسند ۔

سوچ رہا میں کھڑا دھریکاں ہیٹھ
دھرکینوں جیوں ڈولے پیا دھیان،
یاد آ گئی جیون دی اک شام
جدوں جند سی حسناں دی مہمان ۔

کالے گھور وچھوڑیوں بے پرواہ،
میرے ہتھاں وچوں پیالہ کھوہ
گوری بولی گھول لاڈ وچ روہ،
"پین نہ دیساں اتنی کالی چاہ ۔"

سمیں-نہوں دا لاہیا وڈا لنگار
گوری دا اک بول گیا جھٹ سیڑ،
گنیاں دے وچ پائی گلیڈوآں بھیڑ،
ہائے ! پیار دی مورکھتا تے پیڑ ۔

پربت اندھرا دیش دے اچے تے جھکے
اوٹھاں تائیں بہاوندے جداں کروانی ۔
ڈھاک ایہناں دی وسدے پنڈ نکے نکے،
ایہناں 'چوں اک پنڈ دی میں کراں کہانی ۔

رلن دوہاں پربتاں دیاں جتھے دھاراں،
اتھے کرکے وسدا دھرم پور ٹانڈا،
رنگلے لہنگے والیاں جتھوں دیاں ناراں
دور دور تک ہگیا ہے ناچ ایہناں دا ۔

وسوں بھاویں پنڈ دی دو سو توں تھلے،
بندے ایپر سار دے ایتھوں دے سارے ۔
دیش مکھاں نے ایہناں تے کئی کیتے ہلے،
ایپر پتر بھوئیں دے ہمت نہیں ہارے ۔

"بھوں اتے کیوں کر لیا کرساناں قبضہ ؟"
دیش مکھاں نے ساڑیا ترے واری ٹانڈا ۔
نال درختاں بنھ کے کرساناں تائیں،
لے گئے لد کے اوہناں دا سبھ جھگا بھانڈا ۔

ایس گھول وچ مک گئے ٹبراں دے ٹبر،
ایپر لوکاں بھوئیں دا قبضہ نہ چھڈیا ۔
جھروانے نوں کھا گیا لوکاں دا سبر،
لوک-وجی دا پربتاں وچ ڈنکا وجیا ۔

اینے وچ اک ساتھیاں دا جتھا آیا،
ایتھوں دیاں بہادراں دی لکھن کہانی ۔
جوتیا، پتر منگلی دا سبھ توں وڈا،
ویہڑے اس دے جڑ گئی اک تگڑی ڈھانی ۔

لوک-وجی دی خوشی نے آ رتّ مگھائی،
رنگ لوکاں دے ہو گئے سؤلے توں سوہے ۔
پر جھگی 'چوں واز جاں روون دی آئی،
نال حیرانی تربھک کے کجھ ساتھی کوئے ۔

جوتیا، پتر منگلی دا سبھ توں وڈا،
اتر وچ ایوں بولیا بھر کے دوئے لوئن،
"دیس اساڈے وچ ہے ایہہ رسم پرانی،
وچ خوشی دے بڈھیاں گل مل کے روئن !"

آئی اتھرو پونجھدی اینے وچ منگلی،
پوریاں اسی پتجھڑاں جس اتوں لنگھیاں،
بولی: "رونا خوشی وچ ہے رسم اساڈی،
رونا پر نہ جانیئیں وچ دکھاں تنگیاں ۔

"بھوں-مکتی دی لہر جاں پجی شکھ اتے،
وچ کڑکی جوتیا دشٹاں نے پھاہیا،
رضاکار پھر چڑھ پئے ہلکائے کتے،
پنڈ دوالے جنہاں نے آ گھیرا پایا ۔

"نال درختاں اوہناں نے لوکاں نوں بنھیا،
پھیر لیائے سوملا، دوجی جند میری،
سکے ڈھینگر گھتّ کے جیؤندے نوں بھنیاں،
تکیا بڈھیاں اکھیاں، پر ہنج ن کیری ۔

"تیجا پتر شنکرو پھڑیا دو واری،
چوتھا تھانو، گبھرو مس پھٹی نہ حالے،
مار مار کے اوس نوں جد پولیس ہاری،
پھنڈیا مندری کیمپ وچ گولی دے نالے ۔

"درگا پتر پنجواں ویہہ-سالا قیدی،
چھیواں کشنا جیل 'چوں کلھ چھٹ کے آیا،
ستواں شیر جناردن اوہ پوتا میرا،
مشکل نال پولیس دے جو قابو آیا ۔

"دتے گئے جناردن نوں ڈھیر تسیہے،
تاں وی میرے پوترے دا مچّ نہ مویا،
ول پہاڑاں لے ترے اس نوں جروانے،
تاں جے وچ اجاڑ دے اوہ جاوے کوہیا ۔

"ایپر جدوں پہاڑ دی گھاٹی وچ پجے،
چھہلے شیر جناردن اک چنگی ماری،
توڑ بیڑیاں وڑ گیا اوہ اندر بیلے،
اجے تیک پئی بھالدی جنڈی سرکاری ۔

"دس اتے اٹھ سال دا ایہہ پوتا میرا،
سنیا میں اج رات نوں پانے اس پھیرے،
ایس خوشی وچ لگدی نہ اڈی میری،
ایس خوشی وچ ٹھلھدے نہ ہنجھو میرے ۔"

ایہہ کہہ بڈھی منگلی نے بانہہ ہلاری،
ویہڑے دا اس ملکڑے اک لیاندا گیڑا ۔
گوڑھے رنگ سنجوگ دے لکھ اگھڑ آئے،
جیوں جیوں کھلھیا اوس دے لہنگے دا گھیرا ۔

پھر نچی کوشلیا منگلی دی پوتی،
سپنی وانگوں شوکیا اس دا وی لہنگا،
رلّ پیا وچ ناچ دے پھر سارا وہڑھا،
کھولیا اندر جسیاں دے لوہو مہنگا ۔

مڑ جاگیا ستا عشقَ بلی،
گئی پل وچ ساڈی جند چھلی ۔

مڑ حصے ہوئے نین جگے،
مڑ بجھی ہوئی رتّ بلی ۔

مڑ وسریا ہویا منہ دسیا،
جیوں وچّ پہارے سون-ڈلی ۔

مڑ حسن-بجلیاں کوند گئیاں،
مڑ جندڑی رہِ گئی کھلی کھلی ۔

آ عشقَ ہوراں سبھ ویٹ دتا،
رہی عقل جوڑدی پلی پلی ۔

مڑ سان کسے دے نین چڑھے،
مڑ نگاہ کسے دی جند سلی ۔

پھر روپ سروپ انوپ دسے،
پھر جند دیوانی جھلی جھلی ۔

پھر ہوش بے ہوش، مدہوش ہوئی،
پھر پت رلیندی گلی گلی ۔

مڑ جاگیا ستا عشقَ بلی،
گئی پل وچ ساڈی جند چھلی ۔

کجدی ہزار-دانی جد اوجھڑ اتے پہے،
پھل آڑوآں نوں لگدے کچ-رتڑے جہے،
خوشبواں نال لدی وا جدوں وہے،
کہندے ہاں، واہ بہار دا موسم سہاونا،
قدرت دا ڈولے رنگلے وچ پے کے آونا ۔

آئے جدوں جوانی نہ بھوں تے لگے تلی،
دگے سریر بھارے وچ جیوں سونے دی ڈلی،
ناڑاں دے وچ مچلدی رتّ شوخ تے بلی،
کہندے ہاں، واہ جوانی دا موسم سہاونا،
ملو ملی اکاشاں دا بننا پراہنا ۔

جد حسن دا جوانی اتے وار ہووندا،
لوں لوں ہے نال عشقَ دے سرشار ہووندا،
اک چہرہ ہی پریمی لئی سنسار ہووندا،
تاں کہندے ہاں، بہار نہ چیتر نہ ساونا،
"کی ہے بہار ؟ اس دا بنیرے تے آونا ۔"

ہن وی میں مندا ایہناں تناں بہاراں نوں،
کدرت دیاں نکھاراں، جوانی دے پیاراں نوں،
نالے حسن دے واراں، ابھاراں ونگاراں نوں،
یارو کسے بہار نوں ہے کی مناونا ؟
جد تک ہے ایہہ نزام بہاراں-مکاونا ۔

لکھاں بہاراں لنگھیاں تکیاں نہ بھر نظر،
منگیا جوانی جینا، ملی جیل یا قبر،
حاکم دا کرّ نہ مکدا کتھوں حسن نوں کرّ،
سوچاں، کسے بہار دا ہے کی بناونا ؟
جد تک ہے ایہہ نزام جوانی-مکاونا ۔

دھندے دل نوں پتھرا دیندے،
ہمّ وانگوں سرد بنا دیندے،
اک تڑپ تے لائی رکھدا ہے
ایہہ حسن چھلاوا چھل ہی صحیح ۔

سانوں رنچک بھر افسوس نہیں،
کہ حسن-برچھّ تے چڑھ نہ سکے،
اک دوروں تکیا پھل ہی صحیح،
اک بھنجے ڈگیا پھل ہی صحیح ۔

کی ہویا تیری محفل دی،
اسیں پکی شوبھا بن نہ سکے،
ساڈے لئی ایہہ وی ٹیک بڑی،
اک لنگھدیاں لنگھدیاں گلّ ہی صحیح ۔

ساری عمرہ دے میل دیاں
سجنی، ہن کس نوں آساں نے،
تھہڑا وی میل غنیمت ہے،
جے گھڑی نہیں، تاں پل ہی صحیح ۔

سجنی جو چاہیں ہور کریں،
نہ کھوہیں دل دے بالک توں
رنگین کھڈونا واہدے دا،
جے اج نہیں، تاں کلھ ہی صحیح ۔

سریش تے کبیتا
میرا پت، میری دھی،
پتر ستاں دا، دھی پندراں دی ۔

سریش تے کبیتا
وجے رانی دے ہانی،
ایہناں دی کہانی میری اپنی کہانی ۔

سریش تے کبیتا
دوویں بھکھے تے بھانے،
ڈولدے بازاریں سروں ننگے پیروں واہنے ۔

چاول ستریں ہویا،
کنک بہتریں ہوئی،
دھرم اگدیوں مویا، دیا پچھدیوں موئی ۔

سریش تے کبیتا
پھل دوویں ای اجوڑے،
کجھ ویریاں نپیڑے، کجھ بھکھ نے نچوڑے ۔

رتّ لوکاں دی رتی
لگی کال دے جباڑے،
سہم دنیاں تے چھایا اڈے موت دے ہواڑے ۔

نکلے بنھ کے وہیراں،
لوکیں بھکھ دے ستائے،
'روٹی کڈھو-گدی چھڈو' نعرے اوہناں نے لائے ۔

سریش تے کبیتا
نال لوکاں دے رلے
'روٹی کڈھو-گدی چھڈو' چیکے کومل دو غلے ۔

واز لوکاں دی اچی
ہور ہو گئی اچیری
چال لوکاں دی تکھی، ہور ہو گئی تکھیری ۔

لوک ویریاں نے اگوں،
بھٹھی جبر دی بھکھائی،
دھاناں وانگ بھنّ سٹی، دھان منگدی لکائی ۔

سریش تے کبیتا
پھل دوویں ای اجوڑے،
جیون رکھ توں کویلے ہائے ویریاں نے توڑے ۔

سریش تے کبیتا
ہن نہیں بھکھے تے بھانے،
پیٹ اوہناں دے رجے نال گولیاں دے دانے ۔

سریش تے کبیتا
پھل کوچ بہار دے،
کر گئے کوچ ہائے، پہلوں بہار دے ۔

خوشیاں دے ہڑ نوں میں کتھے لکا لواں ؟
ستے سامان کس طرحاں بغلی 'چ پا لواں ؟

لیراں دے وچّ بنھ لواں خوشبو نوں کس طرحاں ؟
ککھاں دے ہیٹھ کس طرحاں بجلی لکا لواں ؟

اک چنگ نے ہنیرے دے وچ لیک پا دتی،
اک ہور دیہہ کہ لیک نوں بھامبڑ بنا لواں ۔

مسکا کے میرے ہتھ وچ پا اپنے ہتھ نوں،
طوفان وچ تھوڑھی جہی بجلی رلا لواں ۔

دستک میں سن لئی ہے ذرا دوستا اڈیک،
گھر نوں میں تیرے واسطے کجھ تاں سجا لواں ۔

بھر کے پیالہ کوڑی دا اک واری ہی پھڑا،
رنداں دے نال نعرہ میں اپنا رلا لواں ۔

کہڑا مکائے پینڈے دے کر کے پڑا پڑا،
جی چاہے اکو وار ہی منزل نوں جا لواں ۔

خوشیاں دے ہڑ نوں یارا میں کتھے لکا لواں ؟
ستے سامان کس طرحاں بغلی 'چ پا لواں ؟

دور دلی دے رولے رپے توں
برچھ وڈا نمولیاں بھریا ۔
وچ ہوا سوادلی کڑتن جہی،
ہے ہوا یا نشے دا اک دریا ۔

لیہندے دے شانت، دور پتناں تے
بھیڑاں رنگاں دیاں نے آ لتھیاں ۔
اڈدے پنچھی دا چمکیا کھمبھلیٹ
ہو گئیاں نے نمولیاں رتیاں ۔

چکی لاگی دا بھار موراں تے
آجڑی حق جاوے اجڑ نوں ۔
پتیاں سونے دیاں کہ دھوڑ دے ککھّ،
تاراں چاندی دیاں کہ بھیڈاں دی کھل ۔

دے ہلارا جوان باہاں دا
سر تے گٹھا کسان نے دھریا ۔
کنج کے گھگھرے دی لون جٹی نے
جھول کے پانی دا گھڑا بھریا ۔

ہور شانت ہو گیا ہے چوگردا،
ہور ڈونگھیری ہو گئی آتھن ۔
مغلئی ویلیاں دے کھنڈراں تے
جڑیا کرناں دا آخری ترنجن ۔

اٹھی تگڑی سگندھ دھرتی دی
سجرے سجرے وہیجے کھیتاں 'چوں
بھیت اک لبھ پیا پریتاں نوں،
زندگی دے انیک بھیتاں 'چوں ۔

دور دلی دے رولے رپے توں
برچھ وڈا نمولیاں بھریا ۔
وچ ہوا مہکیاں پریتاں نے
کیوں نہ وگے نشے دا اج دریا ۔

(1)

تریا امن دا قافلہ
جہان نال ہے،
کامگر نال ہے،
کسان نال ہے ۔

ہویا کی جنگ باز جے
کھورو نے پا رہے،
بھامبڑ مچا رہے،
لوکاں دے ہڑ وی زوراں وچ
ودھدے نے آ رہے ۔
اگاں بجھا رہے نے تے
قلعیاں نوں ڈھا رہے،
کیسا کمال ہے !
دینتاں تے پٹھی پے گئی
دینتاں دی چال ہے،
تریا امن دا قافلہ
اک تار ہلیا،
اک تار ہلیا اجے
امناں دے ساز دا،
جنتک آواز دا،
پونی دے وانگ ہو گیا
رنگ جنگ باز دا،
بھانڈا چراہے بھجیا،
ایٹم دے راز دا،
کیسا کمال ہے !
لوکاں دی جت بن رہی،
دینتاں دا کال ہے،
تریا امن دا قافلہ ……

(2)

جھٹ امن دے جھنڈے ہیٹھ جڑو
نہیں بچنا ایہہ سنسار نہیں ۔
کد در دوزخ دے کھولھ دین
جنگ بازاں دا اعتبار نہیں ۔

سبھ انّ اناج غریباں دا،
گوداماں دے وچ دفن پیا ۔
سبھ دنیاں دا لوہا کوئلہ،
ہتھیاراں دے وچ بدل گیا ۔
دینتاں دیاں بھٹھیاں گرم سدا
لوکاں چلھے انگیار نہیں ۔

لکھ رتے چوڑے کڑک گئے،
لکھ وہٹیاں دے سہاگ لٹے،
پھل ہسدے بالاں بچیاں دے،
دوہاں جنگاں نے ساڑ سٹے ۔
مڑ تیجے جنگ دی بھٹھی وچ،
اساں لوہنا ایہہ گلزار نہیں ۔

سونہ کلا سنگیت تے کویتا دی،
سونہ عشقَ حسن تے کھیڑیاں دی،
سونہ کھرلی بدھے ڈنگراں دی،
سونہ وسدے رسدے ویہڑیاں دی،
اساں بننا دھوکھے وچ آ کے
جنگ بازاں دا ہتھیار نہیں ۔

کتنا پینڈا دل نے کیتا
دیکھ کے حیران ہاں ؟
کتھے سارے جگّ دا ولا
کتھے اک زلفاں دا خم ۔

کہڑیاں سکھراں تے پجا
جاں سدکڑے عشقَ دے،
کتھے چمنا دار دا تے
کتھے قاصد دے قدم ۔

کجھ فرشتے موج لٹن
رنداں نوں منظور نہ،
آؤ لاہیئے دھرت تے
کی عرش تے سرگاں دا کم ۔

اوسے اکو منہ دی سونہ
جو ساری دنیاں سی کدی،
ہن تاں تکیئے سارے جگّ نوں
دل اساڈا جامے جم ۔

پے کٹھالی عشقَ والی
تڑپ بدلی ویگ وچ،
ہولی ہولی بن گیا
متراں دا غم لوکاں دا غم ۔

سون-کھنبھ لا کے تیری یاد آئی،
آ کے جند دی ٹہنی تے بہہ گئی ۔
پردے الٹ کے رنگلے چیتنا دے،
سرت وچ ڈونگھاناں دے لہہ گئی ۔
نمن-چیتنا دی ڈونگھی گفا اندر،
راس عشقَ تے حسن دی پے گئی ۔
تیری یاد پراہنی لور اندر،
بھیت آتم-سنجوگ دا کہہ گئی ۔

سون-کھنبھ لا کے تیری یاد اڈی،
ٹہنی جند دی کمبدی رہِ گئی ۔
بھیت وسریا آتم-سنجوگ والا،
مڑ کے تراٹ وچھوڑے دی پے گئی ۔
جھل پیا طوفان مڑ چیتنا دا،
جند میچ کے مٹھیاں بہہ گئی ۔
دل تے ہتھ دھر کے سرت کوک اٹھی،
ایتھے یاد پراہنی رہِ گئی ۔

ایہہ گیت رمانیاں دی راجدھانی بخارسٹ
وکھے دنیاں بھر دے یوکاں تے یوتیاں دی چوتھی
ملنی توں پریرت ہو کے لکھیا گیا ہے ۔

دیساں دیساں دے یوک اسیں،
اک خواب نواں پئے تکدے ہاں،
تے دنیاں دے اتہاس اندر
پئے ورقہ نواں پرتدے ہاں ۔

ساڈی اکھاں دے وچ چمک نویں،
ساڈے پیراں دے وچ دھمک نویں،
ساڈی باہاں وچ ہلار نواں،
اسیں ناچ نواں اک نچدے ہاں ۔

اسیں ٹپ کے آئے کہالاں نوں،
تے ساگر دیاں ایالاں نوں،
اسیں گاہ کے آئے تھل ڈونگر،
طوفاناں وانگ لپکدے ہاں ۔

کی ہویا وکھرے رنگ ساڈے
پر ہتھاں دے وچ ہتھ ساڈے،
اسیں کوڑ کلہ دے دشمن ہاں
اتے متر امن تے سچ دے ہاں ۔

کی ہویا جے اسماناں تے
اج ظلم دے بدل گاڑھے نے،
چیرن لئی دل ہنیرے دے
اسیں بجلی وانگ چمکدے ہاں ۔

کی ہویا ظلم دے تھیہ ہیٹھاں
جے امن چنگاری دب گئی،
مڑ ستی چنگ مگھان لئی
اسیں شعلے وانگ بھڑکدے ہاں ۔

کی گل خزاں دے ٹھکے نے
مانکھتا نوں پتھرا دتا،
پتھرائے ایس جہان اندر،
اسیں دل دے وانگ دھڑکدے ہاں ۔

ساڈے ہوٹھاں تے مسکان نویں،
اچیاں متھیاں دی شان نویں،
ساڈی ناڑاں دے وچ خون نواں،
اسیں ہوڑیاں کدوں ہٹکدے ہاں ۔

اسیں سجرے پاٹے کڑ وانگوں،
وگیئے طوفانی ہڑ وانگوں،
ککھ کنڈے روکن راہ ساڈا
اسیں کنڈھیاں نال پٹکدے ہاں ۔

اسیں یوک ہاں اک خیال نواں،
تے کون خیال نوں جکڑ سکے ؟
زنجیراں وچ نہ بجھ سکیئے،
اسیں خوشبو وانگ مہکدے ہاں ۔

اسیں سبھتا نویں اسارانگے،
دنیاں دا روپ نکھارانگے ۔
ونجارے اسیں بہاراں دے،
تے سرجنہارے جگ دے ہاں ۔

پئیاں ترکالاں سنگھنیاں
سورج پچھم دی جھولے پیا ۔

اوہ دور پپل دی ٹہنی تے
اک چھجیا پتہ ڈولے پیا ۔

اک پنچھی اڈنا چاہندا اے
پیا پنکھ سوارے تولے پیا ۔

اک گھاہی پنڈ بنان لئی
کھرپائے گھاہ نوں رولے پیا ۔

مزدور تھکا اک پٹڑی تے
روٹی تے گنڈھا کھوہلے پیا ۔

آہ ! روزن برگ لگے پھاہے
کمرے وچ ریڈیؤ بولے پیا ۔

نیانکار وڈا امریکہ دا
رت کیڈی سستی تولے پیا ۔

اکھیاں وچ ہنجھو، چھلک پئے
تے دل میرا ڈک-ڈولے پیا ۔

اک سہک سکندڑا خط آیا
اج کہڑا اسنوں کھوہلے پیا ۔

ایدکی پیڑاں دا رنگ ہور ۔

نہ ایہہ پیڑ ندانی والی،
نہ ایہہ ٹیس جوانی والی،
ایہدی بات ہی کوئی ہور،
ایدکی پیڑاں دا رنگ ہور ۔

نہ ایہہ پیڑ کلیجیوں اٹھے،
نہ ایہہ رہندی دل دی گٹھے،
ایہدی پتہ نہ کہڑی ٹھور،
ایدکی پیڑاں دا رنگ ہور ۔

نہ ایہہ جاگی نہ ایہہ ستی،
نمھے نشیاں وچ وگتی،
جند ہو گئی لورو لور،
ایدکی پیڑاں دا رنگ ہور ۔

نہ ایہہ پیڑ ملن دی کاہلی،
نہ ایہہ پیڑ وچھوڑے والی،
ایہدی دوہاں توں وکھری تور،
ایدکی پیڑاں دا رنگ ہور ۔

جند نال جند وٹا لے
جوانی ڈھل چلی وے ۔
تیری میری پریت چروکی
نویں نہ کوئی گل چلی وے ۔

چنگ بنا لے شعلہ
کہ چانن جگّ ہووے،
تیل مکن تے آیا
کہ دیوٹ بل چلی وے ۔

کھیلھ لئیے دو پل
سمیں دیاں لہراں تے،
نکل ہتھاں چوں چھہلی
سمیں دی چھلّ چلی وے ۔

بیج بنا لے بوٹا
بوٹے نوں پھل لا لے،
دھرت امبر دی چکی،
جند نوں دل چلی وے ۔

حسن تیرا کیوں بند
اجے تک پردے وچ ؟
پوناں وچ خوشبو
عشقَ دی رل چلی وے ۔

ہکو دہاڑا یار، عمر-گنڈھ کھل چلی وے ۔
ہکو راتڑی پیار، کتھوری ہل چلی وے ۔

جو جو گزرے دینہ، عمر ہتھ پین پئے،
داکھاں وٹیا ونّ، صراحی ڈلھ چلی وے ۔

اتنی وی کی یار، بے قدری پیاراں دی
جھڑ جھڑ اپنے پیر، جوانی رل چلی وے ۔

ہکو بھیڑیا پھل، عمر دی ٹنگھ اتے،
کجھ تاں آئے بہار، رتّ بے-پھل چلی وے ۔

جند میری دا دیپ، چوائے وچ پیا،
لے بکل وچ یار، ہنیری جھل چلی وے ۔

ہکو دہاڑا یار، عمر-گنڈھ کھل چلی وے ۔
ہکو راتڑی پیار، کتھوری ہل چلی وے ۔

منیاں کہ متھے رات دے ہے چن دی داؤنی،
پریتاں دی گلّ چھیڑیں نہ اج میرے ہانیاں ۔

منیاں کہ جذبہ پریت دا ہانی پہاڑ دا،
منیاں کہ تڑپ پریت دی وچ پنجاں پانیاں ۔

غالب نے خوب آکھیا، "راتاں نے اس دیاں،
موراں تے جس دے کھنڈیاں زلفاں سہانیاں ۔"

……………………………………،
منیاں کہ نکڑی عمر تے لمیاں کہانیاں ۔

چیتن پریت وصل وچ اج ہو گئی اداس،
کی لکھ وچھوڑیاں اگے اک میل ہانیاں ؟

کاہدی خوشی جے چڑھ گئی اک پریت نیپرے،
لکھاں پریتاں پھردیاں جد جی-بھیانیاں ۔

سوچاں نے منہ پریت دا گمبھیر کر دتا،
غم نال ہو گئیاں نے پریتاں سیانیاں ۔

وپریتیاں نے پریت دا پینڈا ودھا دتا،
رل کے ہی پینیاں نے ہن منزلاں مکانیاں ۔

منیاں پریتاں گوڑھیاں نالے سجھانیاں،
پریتاں دی گلّ چھیڑیں نہ اج میرے ہانیاں ۔

نتھر گئے پیار دے پانی،
دل دی کٹوری بھری پئی اے ۔
سینے وچ نگینے وانگر،
تیری محبت جڑی پئی اے ۔

سورج دے ول زرے اڈن،
چن دے ول ساگر دیاں چھلاں ۔
ایوں اڈن تیرے ول پیاری،
لکھ کہیاں، ان-کہیاں گلاں ۔

شاستراں وچ لکھیا پیاری،
گریہہ-نادہِ جوگی سن لیندے ۔
میں وی بنیا پیار دا جوگی،
بول تیرے نت کنیں پیندے ۔

مولسری جہی گندھ نہ سجنی،
کنول جیہا نہ پوتر کوئی ۔
ایپر دوہاں توں ودھ نرمل،
میری محبت دی کھشبوئی ۔

جدوں تیک اگّ اپر اٹھے،
جھکے پاسے وگے پانی،
حسن تیرے تے عشقَ میرے دی
جگ وچ رہنی امر کہانی ۔

کنیاں دی رت آئی آ
کنیاں دی رت آئی آ، وے ماہیا
کنیاں دی رت آئی آ…

نیویں بدلاں دے لڑ چھجے
تھل، پربت تے جنگل بھجے،
میری جند تہائی آ
کنیاں دی رت آئی آ…

بھجّ گئی دھرتی دی چولی
نال خوشی سبھ دنیاں مولی
میری پیڑ سوائی آ
کنیاں دی رت آئی آ…

امبراں تے کستوریاں ہلیاں،
بدلاں دیاں گنڈھاں کھلھیاں
توں کیہی گنڈھ پائی آ
کنیاں دی رت آئی آ…

لاہ دتی دنیاں نے سنن وے
کھل گئے دھرتی دے انگ وے
اساں نہ پریت ہنڈھائی آ
کنیاں دی رت آئی آ…

ہوئی سندھیا جڑ گئے
رات دہوں دے بلھ وے ۔

گئے پچھم دے مٹّ وچ
رنگ ہزاراں گھلّ وے ۔

وچھے ہنیرے دھرت تے
گئی کتھوری ہلّ وے ۔

رات بنی ابھیساریا
پا تاریاں دا جل وے ۔

ستے جذبے ابھرے
وانگ ہنیریاں جھلّ وے ۔

گل لگ پریتاں ہنیاں
پئی موتیاں دی رل وے ۔

ہتھ وچ ہتھ پریت دے
کمبن انگلاں دے پھلّ وے ۔

دھڑکن سینے اودرے
سیک چھڈن پئے گلّ وے ۔

بے بس ہوئیاں ہونیاں
غم بیتے دے بھلّ وے ۔

دو دل رل دریا بنے
کی کرن شرح دے پلّ وے ۔

بھید عشقَ تے حسن دے
گئے جہانیں کھلھ وے ۔

ہؤکا بھریا دھرت نے
پریت نہ وکدی ملّ وے ۔

دہوں-لتھیں دا ویلا ہویا
کن من لائی کنیاں ہو
سر گوری دے کالے چھتے
اپر گھٹاں سنگھنیاں ہو ۔

مینہہ ورسیندا کن من کن من
گوری دے والاں وچ جلکن
شاماں ویلے چمبا کھڑیا
یا سپاں منہ منیاں ہو ۔

جیوں جیوں کھلے گھٹاں دی مینڈھی
تؤں تؤں گنڈھ پیاراں دی پینڈھی
جیوں جیوں گھنے ہنیرے ہوون
تؤں تؤں پریتاں گھنیاں ہو ۔

جیوں جیوں بجّ بدلاں نوں تمے
چانن گوری دا منہ چمے
نکیاں گلاں، موٹیاں کنیاں
دل وچ کھبھن انیاں ہو ۔

خوشیاں نال پریتاں جھلیاں
چھلک پئیاں ماکھیوں دیاں چھلیاں
جذبے ہوئے ادھڑونجے
کھولھ چولی دیاں تنیاں ہو ۔

پچھم دے وچ لالی مگھی
رات اودری دہوں گل لگی
چانن دے وچ گھلے ہنیرے
دو جنداں اک بنیاں ہو ۔

نالے روئیے تے نالے ہسیئے وے،
کنوں بھیت دلے دا دسیئے وے ۔

سانوں لگا عشقَ دا جھورا وے،
جیوں انّ نوں لگدا ڈھورا وے،
اسیں رسیے تے کیکن کسیئے وے…

سانوں پتہ اکاشیں اڈنا کی،
تاریاں دا چوغا چگنا کی،
پئے مڑ مڑ جالیں پھسیئے وے…

اساں کٹے ہزاراں رات-جگے،
متا منی حسن دی ہتھ لگے
پئے ایویں جند نوں ڈسیئے وے…

وارے شاہ دا کہنا سچ دا اے،
"جیؤ رن دا گجرا کچّ دا اے"،
پر نسیئے تاں کتھے نسیئے وے…

نالے روئیے تے نالے ہسیئے وے،
کنوں بھیت دلے دا دسیئے وے ۔

آؤ بت نوں چھڈ کے بت خانا سجائیے ساتھیؤ،
سوہنیاں نوں سوہنی دنیاں وچ وسائیے ساتھیؤ ۔

نال بھکھاں عشقَ لسا، حسن ماندا ہو گیا،
بھکھ مٹائیے یا حسن دے گیت گائیے ساتھیؤ ۔

آؤ کسا چھیڑیئے منصور تے سولی دا پھر،
گل نہ ایویں زلف دی لمکائی جائیے ساتھیؤ ۔

مینڈھی دی زنجیر وچ بجھا رہے، کاہدا جنوں،
آؤ جنگلاں، پربتاں، سندھاں تے چھائیے ساتھیؤ ۔

آؤ محلاں وچ وی اک چنگ سٹّ کے ویکھیئے،
آپ اپنی اگّ وچ سڑدے نہ جائیے ساتھیؤ ۔

آؤ ہتھیں واہیئے قسمت دی مسکاندی لکیر،
"لیک مٹّ سکدے سخی" نوں آزمائیے ساتھیؤ ۔

آؤ بہہ کے 'سرب لوح' دے ارتھ مڑ کے واچیئے،
پہل کھنڈے-دھارے مڑ چکھیئے چکھائیے ساتھیؤ ۔

اٹھو درگا وانگراں مہکھاسراں نوں سودھیئے،
چنڈ منڈاں، رقت بیجاں نوں مکائیے ساتھیؤ ۔

آؤ مڑ کیڑی دے پیراں ہیٹھ ہاتھی رولیئے،
آؤ مڑ چڑیاں توں بازاں نوں تڑائیے ساتھیؤ ۔

ڈوہل کے دارو دا گھٹ دھرتی ساں نشیاندے کدی،
آؤ رتّ نوں ڈوہل کے دھرتی جگائیے ساتھیؤ ۔

دھرت دی رنگلی بہو راکش نے بھورے پا لئی،
اٹھو راکش مار کے دھرتی چھڈائیے ساتھیؤ ۔

آؤ بت نوں چھڈ کے بت خانا سجائیے ساتھیؤ،
سوہنیاں نوں سوہنی دنیاں وچ وسائیے ساتھیؤ ۔

ہون لگا گھول یارو لوکاں اتے جوکاں دا،
ہوونا نبیڑا اج محلاں اتے ڈھوکاں دا
چھنج وچ آن لتھے ستّ تے کستّ جی،
اٹھو کرسانو ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

کوڑ دا دمامہ ڈاڈھا کٹیا کست نے،
"جنتا دی جےَ" نعرہ لایا اگوں ستّ نے،
داتیاں ہتھوڑیاں دی رکھ لینی پتّ جی،
کرتیؤ کسانوں ویلا آؤنا ن وتّ جی ۔

گروآں دا کہنا یارو تہانوں جے پیارا اے،
"کرت کرنی ونڈ چھکنا" تہاڈا جے نعرہ اے،
بھاگوآں نوں مارو رکھو لالوآں دی پتّ جی،
اٹھو مزدورو ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

داتیاں ہتھوڑیاں دی تہانوں پاواں سونہ جی،
نہوں نہوں کھوٹے راکشاں دے سنگھیں دیؤ نہوں جی،
اگے ودھو لوکو پا کے ہتھاں وچ ہتھ جی،
کرتیؤ کسانوں ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

چانہدے ہو جے بی بھومیداری دا مکاونا،
بھومی دیؤ پترو نہ ویلے نوں کھنجھاؤنا،
چاہو جے خزانہ مارو رت پینا سپّ جی،
کرتیؤ کسانوں ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

کرتیؤ کسانوں فرض سوچ کے نبھاؤنا،
چھلڑاں دے پچھے اپنی چھل نہ لہاؤنا،
نوٹاں اتے تھکو، مارو پیسیاں نوں لتّ جی،
جاگو کسانوں ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

بھاگوآں دا محل گھڑی جھٹ دا پراہنا،
اکو ہی ہلونے نال ہیٹھ ایس آؤنا،
کھکھی منیاد ایہدی، بودی ایہدی چھت جی،
کرتیؤ کسانوں ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

زمیں وچوں چاہو تسیں تونا جے اگاؤنا،
پوہلی تے بھگاٹ تائیں پئیگا مکاؤنا،
موہن سنگھ آکھے سارے تتاں دا ایہہ تتّ جی،
کرتیؤ کسانوں ویلا آؤنا نہ وتّ جی ۔

جاگ کرسانا تکھی ہو گئی آ لٹ وے
کہنا اجیت سنگھ دا بھنجے نہ سٹّ وے
کجھ تاں وچار تیرا مندا کیوں حالَ او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

چنڈ چنڈ تھکیا توں ہلاں دے پھالے وے
نپ نپ ہتھی پا لئے ہتھیں توں چھالے وے
پھیر وی نہ تیرا اجے نکلدا اے کال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

راکشاں دے محلاں وچ دیوا جو بلے وے
تیری ہی چربی پئی اوس وچ ڈھلے وے
چاننا جے لوڑیں ایس دیوے نوں بجھال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

کجھ تاں نچوڑیا سی خون تیرا ونڈ نے
رہندا لکّ توڑ دتا ٹیکساں دی پنڈ نے
کدوں تیرے خون وچ آؤنا ابال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

وڈا جنّ نکلیا جاں سانوں ونڈ پاڑ کے
پیراں تھلے گیا سارے دیش نوں لتاڑ کے
خونی اوہدے پنجے تے وراچھاں لالو لال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

راکشاں دے محلاں وچ مد اتے ماس وے
ناچ چھنکار پھرن داسیاں تے داس وے
سکیاں نگھوردا توں بھیوں کے پانی نال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

ایٹماں دی دھمک نال کمبیاں لکائیاں وے
یرک گئیاں ظلم نال دھرت دیاں باہیاں وے
کدوں تیری ہک وچوں اٹھنا بھچال او
پگڑی سنبھال جٹا پگڑی سنبھال او…

گھوڑی تیری گل چاندی دے گھنگرو،
ساڈیاں ستھناں نوں بھکھڑا وے ہو ۔
نہ ساڈی واڑی تے نہ ساڈے واڑے
نہ تن کجنے نوں کپڑا وے ہو ۔

گوری تیری پئی جھوٹے پٹ دیاں لاساں
ہیٹھ سونے دا پٹڑا وے ہو ۔
پیر-نہوآں اتے چن مہندی دے
کھریں اساڈی گھٹڑا وے ہو ۔

گوری تیری بیٹھی محل دی باری
باہیں چوڑا رتڑا وے ہو ۔
کوٹھا اک برات اساڈی
اوہ وی کچڑا تے ڈھٹھڑا وے ہو ۔

اچی اٹاری چندن جھولا
پلدا تیرا بچڑا وے ہو ۔
روہیاں وچ اسیں نمیئیں جمیئیں
داس تیرا ساڈا نڈھڑا وے ہو ۔

میدا کھاویں پٹّ ہنڈھاویں
پھر وی کریں سے نخرہ وے ہو ۔
جمدیاں ہی چاء مرن اساڈے
اک وی ہوئے نہ وڈڑا وے ہو ۔

واہیئے، بیجیئے، سنجیئے، وڈھیئے
گاہیئے تے کریئے کٹھڑا وے ہو ۔
آویں تے سبھ ہونجھ لجاویں
مڈھ توں ایہو جھگڑا وے ہو ۔

دل ساڈا ہن بھردا شاہدی،
مکن والا ایہہ جھگڑا وے ہو ۔
تگڑیاں ہونا کھوار تے کھجل
ماڑیاں ہونا تگڑا وے ہو ۔

پاٹی کرت نے اک مٹھ ہونا
بن جانا اک جھکھڑا وے ہو ۔
گھوڑی تیری دے اڈنے گھنگرو
گوری دا چوڑا رتڑا وے ہو ۔

تیلیاں رل کے بہکر بننا
ہونجھ دینا ککھّ کنڈڑا وے ہو ۔
کھوار ہوئے سبھ ملنگے آخر
آکیاں نوں کرّ تگڑا وے ہو ۔

اس بیلیڈ (کاوَ-کہانی) نوں پرسدھ
لوک-گیت "جگا جمیاں تے ملن
ودھائیاں" والے روپ وچ ڈھالیا
گیا ہے ۔

چیت چڑھیا،
چیت چڑھیا گجن سنگھ جھوریا،
کماد جوگا بی لوڑیئے،
ساتھیو، ساتھیو،
بگانیاں دی آس چھوڑیئے،
چیت چڑھیا ۔

ڈھگی کھولھ کے،
ڈھگی کھولھ کے گجن سنگھ چلیا،
مال منڈی آن ڈھکیا،
ساتھیو، ساتھیو،
نیانیاں دا ددھ مکیا، ڈھگی کھولھ کے ۔

چیت مکیا،
چیت مکیا کماد گیا بیجیا،
وساکھ جیٹھ ہاڑھ ہو گیا،
ساتھیو، ساتھیو،
گجن سنگھ نال مولیا، چیت مکیا ۔

بھادوں چڑھیا،
بھادوں چڑھیا کماد آن رسیا،
زنگاری رنگ ہوئیاں پوریاں،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ جھڑ جھڑ جان کھوریاں،
بھادوں چڑھیا ۔

ٹپن لگیاں،
ٹپن لگیاں کماد دیاں ٹڈیاں،
ہوا دے وچ آگاں جھومیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ بھومی والے منگن بھومیاں،
ٹپن لگیاں ۔

ادھی رات نوں،
ادھی رات نوں سمانیں تارے جاگدے
یا پھر گجن سنگھ جاگدا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ کہڑی غلے جٹّ جھاگدا،
ادھی رات نوں ۔

ذمیندار دا،
ذمیندار دا ضری دا جوڑا
جتی اوہدی دند کڈھ گئی،
ساتھیو، ساتھیو،
گجن نوں ایہہ گل وڈھّ گئی،
ذمیندار دا ۔

ذمیندار دے،
ذمیندار دے نواری منجا وچھدا
تے کان ویلی کھٹّ جٹّ دی،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ کانی ونڈ کیوں نہ ہٹدی،
ذمیندار دے ۔

ذمیندار دا،
ذمیندار دا کمیت گھوڑا اڈنا،
تے ٹیر اوہدی لنن ماردی،
ساتھیو، ساتھیو،
گجن نوں ایہہ گل مار گئی،
ذمیندار دا ۔

جٹّ نکلیا،
جٹّ نکلیا منڈاسا مار کے
نال اوہدے پنج گبھرو،
ساتھیو، ساتھیو،
غریباں دا کی لگے واہگرو،
جٹّ نکلیا ۔

ادھی رات نوں،
ادھی رات نوں سمانیں تارے کمبدے
کماد وچ جٹّ وڑ گئے،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ ہونی اگے لوک اڑ گئے،
ادھی رات نوں ۔

پہلے سبھ توں،
پہلے سبھ توں بلند سنگھ بولیا
رتو رتّ ہوئیاں اکھیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
زمانہ ہویا گھیؤ چکھیاں،
پہلے سبھ توں ۔

بھارے بول دا،
بھارے بول دا دھنا پھر بولیا
پاٹی جویں ہووے ونجھلی،
ساتھیو، ساتھیو،
ویاہن کھنوں بیٹھی نڈھڑی،
بھارے بول دا ۔

دوہرے پنڈے دا،
دوہرے پنڈے دا اندر سنگھ گجیا،
ویاج وچ ڈھگے کھل گئے،
ساتھیو، ساتھیو،
میں سوچیں پیا کہڑے مل گئے،
دوہرے پنڈے دا ۔

گنا بھنّ کے،
گنا بھنّ کے سرین سنگھ بولیا،
میں زمیداری ایؤں بھنّ دؤں،
ساتھیو، ساتھیو،
نہیں بچیاں نوں کتھوں انّ دؤں،
گنا بھنّ کے ۔

مگھر پچھدا،
مگھر پچھدا بھراوو مینوں دسیو،
نہ منا چھوہیا اوس حل دا،
ساتھیو، ساتھیو،
تے ادھ منگے کہڑی گل دا ؟
مگھر پچھدا ۔

پونی رات نوں،
پونی رات نوں گجن سنگھ بولیا
مونہوں سٹے تومبا جھگّ دا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ ذمیندار سالا لگدا،
پونی رات نوں ۔

چڑی چوکدی،
چڑی چوکدی کمادوں جٹّ نکلے
ہنیرے نوں سفیدی چمّ گئی،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ پنڈ وچ گل دھم گئی،
چڑی چوکدی ۔

ادھی رات نوں،
ادھی رات نوں کماد آن گھیریا
پولیس چڑھ آئی تکڑی،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ جالا جویں بنے مکڑی،
ادھی رات نوں ۔

لے گئے پھڑ کے،
لے گئے پھڑ کے گجن سنگھ جٹّ نوں،
تے نالے اوہدے ساتھی دھر لئے،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ ذمیندار ہتھ کر گئے،
لے گئے پھڑ کے ۔

وڈھّ ٹکّ کے،
وڈھّ ٹکّ کے کماد گڈیں لدیا،
مشیناں دے جباڑے تنیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
بلے او، زمیندارا گھنیاں،
وڈھّ ٹکّ کے ۔

گجن سنگھ دی،
گجن سنگھ دی گڈھال پئی سکھنی،
کڑاہے نوں جنگال لگیا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ جاگ ہن شیرا بگیا،
گجن سنگھ دی ۔

گجن سنگھ دی،
گجن سنگھ دی گڈھال نہیں سکھنی،
کہ کتیاں کتورے دے دتے،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ ڈبے، چٹے، بھورے دے دتے،
گجن سنگھ دی ۔

گجن سنگھ دے،
گجن سنگھ دے، دروکھے دیوا ٹمکدا
نعر اوہدی بیٹھی جاگدی،
ساتھیو، ساتھیو،
مکے نہ لمبی رات ماگھ دی،
گجن سنگھ دے ۔

گجن سنگھ دے،
گجن سنگھ دے بلد بیٹھے جھوردے،
پٹھیاں نوں منہ لان نہ،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ بولداں نوں پشو جان نہ،
گجن سنگھ دے ۔

گجن سنگھ دے،
گجن سنگھ دے بوہے تے ٹھکا وجدا،
تے کاڑ کاڑ تاک وجدے،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ ککراں بنیرے کجّ تے،
گجن سنگھ دے ۔

گجن سنگھ دے،
گجن سنگھ دے پیراں دے وچ بیڑیاں،
کہ پنیاں نوں پئیاں گھاسیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ کدوں تیک جیلھاں پھانسیاں ؟
گجن سنگھ دے ۔

دن چڑھیا،
دن چڑھیا موگھے چوں ڈلھا چاننا
گجن دا منہ مگھّ اٹھیا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ نیند وچوں جگ اٹھیا،
دن چڑھیا ۔

ٹھوڈی رکھ کے،
ٹھوڈی رکھ کے ہتھالیاں دے ٹوئے وچ،
گوڈیاں تے رکھ کوہنیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
گجن ڈبا سوچاں ڈونگھیاں،
ٹھوڈی رکھ کے ۔

لالی ڈلھ پئی،
لالی ڈلھ پئی جھروکھے وچوں تگڑی،
گجن سنگھ ہویا تگڑا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ مک جانا سبھ جھگڑا،
لالی ڈلھ پئی ۔

مک جانیاں،
مک جانیاں سیال دیاں راتاں،
جگ تے بہاراں آنیاں،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ جاگ پیناں پنجاں پانیاں، مک جانیاں ۔

مکت ہونیاں،
مکت ہونیاں ہلاں دیاں نہوندراں،
داتیاں دے دنداں ہسنا،
ساتھیو، ساتھیو،
نہ ساڈا ہک کسے کھسنا،
مکت ہونیاں ۔

لوک-راج دا،
لوک-راج دا کراہ جدوں چلنا،
ٹبیاں دا مان ٹٹنا،
ساتھیو، ساتھیو،
کہ کرت اگے جگ جھکنا،
لوک-راج دا، ۔

مکت ہونیاں،
مکت ہونیاں کنک دیاں بلیاں،
کماداں دیاں آگاں جھومنا،
ساتھیو، ساتھیو،
نہ کرت اگے کسے کونونا،
مکت ہونیاں ۔

تیڑ پہن کے،
تیڑ پہن کے سمانی-رنگیی گھگرے،
کہ جٹیاں نے گدھا پاؤنا
ساتھیو، ساتھیو،
کہ کرتیاں دا راج آؤنا
تیڑ پہن کے ۔