رتّ سیاہی ابلے قلم دے سنگل ٹٹن ۔
قید 'چوں اندر والے حرف کدے تے چھٹن ۔

میں سونے جہے اکھر مٹھاں بھر بھر ونڈاں،
چنگے لوکی ہس-ہس جھولیاں بھر-بھر لٹن ۔

میں لفظاں وچّ بیجاں پیار امن دیاں فصلاں،
اک اک 'بی' 'چوں سو سو بوٹے پھٹن ۔

بندے دی بندیائی لکھاں تاں جو بندے،
اک دوجے تے غصے نال نہ 'پھلّ' وی سٹن ۔

میں لکھاں، میں لکھاں میں لکھدا ہی جاواں،
'شالہ' قلم تے حرف دے رشتے کدی نہ ٹٹن ۔

'افضل احسن' لفظ 'چ اسمیں اعظم جاگے،
دکھاں، درداں والے دکھ درداں توں چھٹن ۔

'افضل احسن' سچ آکھن دا، لبھّ نواں کوئی ڈھنگ ۔
چکن لئی 'صلیب' تے پین نوں زہر پیالہ منگ ۔

یا میتھوں ایہہ سننا، بولنا، ویکھنا، سوچنا لے لے،
یا مینوں وی اپنی ڈونگھی، چپّ دے رنگ 'چ رنگ ۔

یا تے مینوں اکھیاں دیہہ میں تینوں دیکھاں-چاکھاں،
یا پھر میں وی لوکاں وانگوں، بہہ کے گھوٹاں بھنگ ۔

منگ لیا تے اک بھورا جیہا، چانن وی نہیں دندا،
کہندا ہندا سیں منگ لے، منگ لے، منگ لے نہ سنگ ۔

میرے سارے بیلی مینوں پچھدے نے کی گلّ اے،
اج کل کسے نہ کسے بہانے، ٹریا رہنیں جھنگ ۔

عشقَ تے وارا کھا جاندا، پر تھاں سی بہتا اچا،
'افضل احسن' مار گیا، یاراں نوں تیڑ دا ننگ ۔

بچیاں دا کوئی کھیلھ اے بچڑا ۔
زیلھ تے اوڑک زیلھ اے بچڑا ۔

جہڑا ہتھ کھڑے کر جائے،
عشقَ 'چ اوہی فیل اے بچڑا ۔

ٹگٹاں والے پیدل ٹردے
بے-ٹگٹے دی ریل اے بچڑا ۔

جہڑا سامھنے آئے، ہے نہیں،
انھے ہتھ غلیل اے بچڑا ۔

ساڈے ہجر تے روڑھن ہنجھو،
اگّ پانی دا میل اے بچڑا ۔

'بجو' کھلھے بندے بدھے،
چنگا تیرا کھیلھ اے بچڑا ۔

نہیں ہنجھو کتھوں آؤننے نے،
اکھاں وچّ تریل اے بچڑا ۔

'افضل احسن' لٹّ کے لے جا،
درد فراقَ دی سیل اے بچڑا ۔

سچی گلّ اے ایہہ کوئی افواہ نہیں ۔
آہو مینوں اوہدی کوئی پرواہ نہیں ۔

ہن اوہ چارو ہو گیا ہریاں فصلاں دا،
میرے کول تے اک دو رگّ وی 'گھاہ' نہیں ۔

اپنے ہنجھوآں وچّ اوہ غوطے کھاندا اے،
ڈبّ جاویگا اوہدا لمبا ساہ نہیں ۔

ہن اوہ اپنے سر دے وچّ کی پائیگا،
ستاں چلھیاں وچّ تے مٹھّ سواہ نہیں ۔

اگّ دے کول گھیؤ وی پنگھر جاندا اے،
میرے ایڈے نیڑے منجی ڈاہ نہیں ۔

بدھے سنگل مینوں ٹٹن دندے نہیں،
موت دا مینوں رتی بھر 'طراح' نہیں ۔

میرے دکھوں موت کنارے بیٹھا اے،
اتوں آنہدا مینوں کوئی پرواہ نہیں ۔

وچھڑ کے روندا سی مل کے آکڑ دا،
'افضل احسن' اوہدا کجھ وساہ نہیں ۔

سر تے پگّ سندھوری موڈھے لوئی رکھ ۔
اوہنوں مل کے دل دا درد لکوئی رکھ ۔

کھولینگا کوئی اندر وڑ آؤگا،
اکھاں والے دوویں بوہے ڈھوئی رکھ ۔

کجھ تے بھکھ دا بھرم وی رہنا چاہیدے،
ہانڈی اتے ڈھکن تے وچّ ڈوئی رکھ ۔

اوہدے ہتھ نازک تے دھاراں سختیاں نے،
اوہ پشماؤندا جاندے تے توں چوئی رکھ ۔

شکھر دوپیہرے فرقے دیکھ چڑیلاں نوں،
کنّ وچّ روں دا تومبا بھیوں خشبوئی رکھ ۔

جنے جوگا ایں عنہ تے کردا رہُ،
میلی دھرتی پانی پا پا دھوئی رکھ ۔

اک واری تے فصلاں اوڑ نوں بھلّ جاون،
'افضل احسن' اٹھ رات دن کھوہ جوئی رکھ ۔

انج ہالوں بے حالَ نی مائی
بھلّ گئی اپنی چال نی مائی

اونے پھٹّ میرے جسے 'تے
جنے تیرے وال نی مائی

دوزخ تیتھوں دوری، جنت
تیرے آل-دوال نی مائی

ہن تے کجھ نئیں نظریں آؤندا
ہور اک سورج بال نی مائی

میں دریاواں دا ہانی ساں
ترنے پے گئے کھال نی مائی

میری چنتا چھڈّ دے، ایتھے
رلدے سبھ دے بال نی مائی

میرا متھا چمیاں تینوں
ہو گئے چوی سال نی مائی

ہر چھوٹی وڈی آفت وچ
توں سیں ساڈی ڈھال نی مائی

ہن نہ دودھ پیائیں پورا
وڈے ہون نہ بال نی مائی

جہنوں ملیئے پھاہ لیندا اے
ہر بندہ کوئی جال نی مائی

شہر دے سکھ کیہ لکھاں تینوں
ملّ نہیں لبھدی دال نی مائی

افضل احسن لوہا سی، پر
کھا گیا درد جنگال نی مائی
(راہیں: مظہر قیوم دھاریوال جہانیاں پاکستان)

کس طرحاں میں ڈنگ ٹپائے، کیتا کنج گزارا ماں
کہڑا کہڑا سکھ پایا اے، چھڈّ کے تخت ہزارا ماں

جمپل میں بسنتر تے راوی دے مٹھے پانی دا ساں
جتھے جا کے عمر گزاری، اوتھے پانی کھارا ماں

جہڑی جوہ دا میں لاڑھا ساں، جد اوہ جوہ میں چھڈی
لکھوں ککھّ تے ککھوں ہولا ہویا ساں دکھیارا ماں

بھلا ہویا اے توں نہیں ویکھیا کنج رلیا اے تیرے بعد
تیرا ہیرا، لال، جواہر، تیری اکھ دا تارہ ماں

بھنّ تروڑ کبیلداریاں دوہرا کیتا، میں جو ساں
تیرے دودھ تے پلیا ہویا، لٹھّ دے وانگ اکاہرا ماں

توں کیہ گھڑھنا چاہندی سیں تے کس سانچے وچ ڈھلیا میں
تیرا اکبر بادشاہ بن گیا، ہاواں دا ونجارا ماں

کیامپر دے گھٹے، مٹی میری دیہہ نوں رنگیا انج
ساری دنیاں ویکھی، واچی کتے نہ رنگ ہمارا ماں

میں تے ہسّ کے اپنی زندگی تیرے ناویں لا دیندا
تیری گھٹی جے ودھ سکدی تے کردا کوئی چارہ ماں

بڈھے وارے تکّ ماپے کد ساتھ نبھاؤندے دنیاں وچ
بڈھے وارے مینوں جاپے ایہو اک دکھ بھارا ماں

بسّ کر افضل احسن! ماں توں کد ایہہ سنیاں جانا سبھ
ایہو آکھ میں خیریں وسناں، چنگا بہت گزارا ماں

سارے اوکھے بھارے صاحب
توں ہی کاج سوارے صاحب

شعر 'چ روح ہووے تے بولے
گونگے لفظ نقارے صاحب

کر گئے چٹّ کھیتی سبھ راکھے
لوکی بھکھ نے مارے صاحب

قحط بھچال بیماریاں سوکے
تیرے ہین اشارے صاحب

رجیا غافل، بھکھا حاضر
کھڑا تیرے دربارے صاحب

جہنوں کتے نہ ڈھوئی لبھے
پجیا تیرے دوارے صاحب

مہکاں، رنگ، روشنیاں، لوآں
تیرے نور نظارے صاحب

کلھی دیہہ میں منگدا نہیں
ماڑیاں، محل، چوبارے صاحب

'افضل احسن' دم دم پل پل
تیرا ناؤں چتارے صاحب

کنڈ اتے ہتھ پھیر کے اندر دے سبھ روگ مٹائے
مائی! تیرے ورگے ہتھ ہن بندہ کتھوں لیائے

اندروں بھجن ٹٹن اتوں ہسدے دین وکھالی
مائی! اک دوجے نوں دکھ نئیں دسدے تیرے جائے

بڈھے ہو کے اکثر اپنے ماپیاں ورگے لگدے
ماپے اپنے بچیاں اندر جؤندے جاگدے آئے

درداں دی پھلکاری بخشی نال ہی ایہہ فرمایا
درد دے خانیاں پڑیاں وچ ہی بندہ عمر لنگھائے

اﷲ دی منظوری ماپیاں دیاں دعاواں نال
تیرے بچیاں محنتاں ماریاں وڈے مراتبے پائے

یوسف سی پیغمبر زادہ میں ماڑا جیہا جٹّ
میں وکن نوں آیا مینوں کون خرید لے جائے

پنڈ وچ کوئی مرے تے سوگ 'چ رلدے سارے لوک
شہر 'چ رلدے نہیں جنازے نال وی دو ہمسائے

تکھلیکاں دے سومے پھٹن درد فراکاں وچوں
افضل احسن! ایس دکھ تے بندہ رو رو خوشی منائے

جد ہنریاں لئی سنبھال غزل
تد ہو ہو گئی نہال غزل

ایران توں تردی آن وڑی
پنجابیاں دے چوپال غزل

منگے کئی عشقَ دے سال غزل
پھر آپا دئے وکھال غزل

یا نافے وچ یا اکھاں وچ
سامبھی پئے پھرن غزال غزل

فارس دی تے محبوبہ سی
پنجاب دے دل دے نال غزل

حافظ کتھے، غالب کتھے،
پچھدی ہے روز سوال غزل

تھوڑھی کہہ گئے، چنگی کہہ گئے
کچھ فیض تے کچھ اقبال غزل

لفظاں دی شان جلال غزل
لفظاں دی پھبّ جمال غزل

عورت نال باتاں کردی سی
ہن سامبھے روندے بال غزل

ہے جام اے جم وکھاؤندی ہے
سانوں ساڈے احوال غزل

اچا نیواں سو وار آیا
چلدی رہی اپنی چال غزل

ایران 'چ وی چودھرانی سی
پنجاب 'چ وی خوش حال غزل

ایہہ فیصلہ کرنا اوکھا اے
کتھے پایا جا کمال غزل

افضل احسن! ونڈ لئی رنگاں
کجھ ساوی ہے کجھ لال غزل

لکھ سکیئے یا نہ لکھ سکیئے
رہندی ہے ہردم نال غزل

اظہار ہے ذات دا کجھناں لئی
کجھناں لئی روٹی دال غزل

ایہہ روحاں دی ہے موسیقی
منگدی ہے صحیح سر تال غزل

کوئی پھڑکدا شعر جے ہو جاوے
لئے مردے نوں وی جوال غزل

افضل احسن! گلّ مکّ جاندی
جے کر نہ بندی ڈھال غزل

ادھی رتیں میرے سر وچ
پاؤندی ہے آن دھمال غزل

لفظاں دا مٹّ شاعر پاوے
کڈھ لیندا کوئی کلال غزل

کوئی قافیہ پچھے چھڈے وی
کر دیندی ہے کنگال غزل

ناکدریاں نائہساسیاں دا
کردی ہے بہت ملال غزل

نہیں ڈھہندی تگڑی ہے کوٹھی
وینہدی ہے روز بھچال غزل

افضل احسن! نئیں مرن لگی،
پیراں تے ہے تا حالَ غزل

کوئی آ کے ریتی پھیر دوے
کھا جاندی جدوں جنگال غزل

چھوہراں نے چڑھ رڑی تے لئی
کردی رہی کیل-او-کال غزل

جے علم دے جوترے لگدے رہن
نہیں ہندی پھیر ورھیال غزل

وسدا رہے نگر محبت دا
جمدی رہے نویں مثال غزل

محبوبہ تے سی فارسی دی
اردو نے لئی سنبھال غزل

'افضل احسن' اﷲ بخشے
رکھدا سی دل دے نال غزل