آٹے دیاں چڑیاں شو کمار بٹالوی
چاننی رات 'چ
ستی اک پہاڑی بستی
قسم تیری میرے دوست بڑی پیاری ہے
اوہ ویکھ ! تاں دو دور پہاڑاں ولے
جیوں بال-ودھوا کسے کام-متی نے
نظر بچا کے اپنی نظر دی آہٹ توں
ڈردی ڈردی نے ہکّ ابھاری ہے ۔
اوہناں 'چ ویکھ ذرا اٹکی ہوئی چٹی بدلی
جیوں تازی ناگاں نے کنج اتاری ہے
جیوں کالا-ہاری دی حبشن نے
چٹی چادر دی جھمب ماری ہے ۔
توں سن تاں صحیح :
تند ہواواں دی آواز
کنی مٹھی تے نیاری ہے
جیکناں ضدی کسے نیانے نے
آ کے غصے دے وچ سنے چوری
کینہ دی کولی وگاہ کے ماری ہے
ستی ایہہ پہاڑی بستی
قسم تیری میرے دوست، بڑی پیاری ہے ۔
میں نہیں چاہندا
کہ توں دکھی ہوویں
میں نہیں چاہندا کہ میں دکھی ہوواں
بیتے ورھیاں دی لاش دے منہ توں
چکّ یاداں دا ریشمی کفن
میں نہیں چاہندا بھوکھ وچ روواں
میں تاں چاہنداں، دل دی گوجی 'چوں
غماں دا کورڑو رہے چھنیاں
میں تاں چاہنداں ماحول رہے بنیاں
ساڈی ملنی دی سون-بیڑی 'تے
خوشی دا بادباں رہے تنیاں
میں تاں چاہنداں کہ بدلیاں پھڑیئے
گھٹّ چانن دا سیت پی مریئے
تڑاگی افق دی، پائی جو عرشاں نے
اوہدے 'چ تاریاں دے نگ جڑیئے
ٹری جاندی ہوا ہے دیش جہڑے
دیش اوسے نوں ٹر چلیئے ۔
دل ہے چاہندا، کتے وی نہ کھڑھیئے
بیڑ برہوں دی اتی پوتر دا
میں تاں چاہنداں کہ پاٹھ نہ دھریئے
میں تاں چاہنداں کہ واک نہ لویئے
رات ساری حرام نہ کریئے ۔
پر توں حالے وی یار، ضد کردیں
تے میری دوستی دا دم بھردیں
توں سچی کہن توں پر بہت ڈردیں
ہے نفرت جیوندیاں دے نال مینوں
میں مویاں نوں اجے وی پیار کرداں ۔
بڑا لوبھی ہے روح دا بانیاں میرا
ایہدے لئی ہوکیاں دا ونج کرداں
ایہدے لئی بھالدا ہاں روز حوراں
کہ چھنا کام دا میں روز بھرداں
میں لبھداں مہک کلیاں کچیاں دی
تے بھورا ہون توں وی نال ڈرداں ۔
بڑے شرم دی ہے گلّ یارا
کہ سچ دی جیبھ 'تے انگار دھرداں
عمر نوں پین لئی تیزاب دینداں
تے نالے مشکری سمیاں نوں کرداں ۔
میں چاہنداں اکّ وی ہندا چمبیلی
میں تھوہراں دا مروآ نام دھرداں
حقیقت نال رجّ کے ویر کرداں
سدا ہی جھوٹھ دا وی اہترام کرداں
ہے تیئیئے تاپ واکن عشقَ میرا
جدوں وی وقت لگا آن چڑھدا ۔
ذرا توں نیجھ نینیں مار میرے
رسونتی چھلیاں جو کھا لئے نے
ایہہ میرے جھمناں دی سبک ٹاہنی
کہ ہنجھاں آلھنے سے پا لئے نے
میرے ساہاں 'چ بدبو سگرٹاں دی
تے موسل ہوکیاں 'تے لا لئے نے ۔
ودھی داڑھی ایہہ میری شام رنگ دی
جدھے وچ وال دودھی آ گئے نے
سمیں دی دھوڑ نے رنگ کھا لئے نے
سمیں دے پیر نوں نہیں موچ آؤنی
زمانے واہ لکھاں لا لئے نے
وے مہنگے پنیاں توں پل ہزاراں
محبت دی وے جھوٹھی چیلھ کامن
میرے ہتھاں 'چوں کھوہ کے کھا لئے نے ۔
ہے ڈگی کھمبھڑی اکو اجے تاں سیس اتے
تے آنے تتلیاں پرتا لئے نے ۔
اوہ ! ٹردے چن دے ولّ مار جھاتی
ہے داغو-داغو ہوئی جسدی چھاتی
کسے گوتم رشی دی نعر خاطر
نے کہندے : ایس دی سی لوء گواچی
سی اکھر کنّ دے توں کام پہلاں
ہے وگاسی کام 'چوں ہر اک حیاتی
میں منداں کام ڈاڈھا ہی بلی ہے
جے اس وچ چیتنا وی ہوئے باقی ۔
میری محبوب نوں توں جاندا ہیں
ہے وگدی کولھ چانن وچ نہاتی
جیوں وادی دو پہاڑاں دے وچالے
ایہدے توں وی ہسیں ہے اس دی چھاتی
اوہدے ساہاں 'چ مسیا ہے گواچی
اوہدی دیہہ 'چوں آوے ایوں سگندھی
کنول-پھلّ جیوں سراں 'چوں کھان ہاتھی
ہے گورا رنگ جیکن شام ویلے
برف دے نال لدی کوئی گھاٹی
سلیٹی نین گھگیاں وانگ اوہدے
اوہدے بلھاں 'چ اگے بن-کپاسی ۔
اوہدے ہتھاں 'چ گدھا مالوے دا
اوہدے پیراں 'چ ماجھے دی وساکھی
کراں کی صفت اوہدی ٹور والی
جیوں کچی سڑک اتے ٹرے ڈاچی
رتا نہیں شکّ مینوں اوس بارے
ہے کالے باغ دی ساوی الاچی
میں پھر وی دوستا محسوسدا ہاں
کہ بھر کے رکھ لاں چانن دی چاٹی
وے مترا چاننی دی چھٹّ باجھوں
کدے نہیں نھیریاں دی ہکّ پاٹی
گلہ کی جے بھلا اوہ بے وفا ہے
گلہ کی جے نہیں جنماں دی ساتھی ۔
میرا وشواس ہے کجھ اس طرحاں دا
محبت توں وی مہنگی ہے حیاتی
محبت دین ہے، دنیاں نہیں ہے
ہے دنیاں دین دے پنڈے چھپاکی
محبت گھاٹ ہے بس دو پلاں دی
جدوں تکّ خون دے وچ ہے سیک باقی
محبت کام دے بوٹے دا پھل ہے
کہ جیکن چیت وچ پھلے پٹاکی
محبت کام دا ہی اک پڑائ ہے
تے شاید کام دا ہی ناں خدا ہے
خدا دی ذات کولوں ودھ کوئی
نہ میرے دوستا کوئی بے-وفا ہے ۔
میں اکثر اس طرحاں وی سوچدا ہاں
کہ سارے جیو-جنتو تے پرانی
ایہہ ون-ترن پون، مٹی، اگّ، پانی
ہے ساری کام 'چوں اپجی کہانی
ہے بدل رڑکدی نت کام خاطر
اے میرے دوست ! پون دی مدھانی
ایہہ رکھ وی نے بھوگ کردے
وے ٹاہلی نال جد کھہندی ہے ٹاہنی
برف سنگ برف جد ہے بھوگ کردی
تاں نیلم جنمدا ہے میرے ہانی
تے تتلی بھوگ پھلاں دے خاطر
ہے پھلّ توں پھلّ تکّ اڈدی نمانی
ایہہ شرسٹی سورجے سنگ کام خاطر
ہے گھمدی وینسے دی نت جٹھانی ۔
زہل تے یورینس دی ایہہ درانی
وے میرے دوستا ! وے مہربانا
ایہہ شرسٹی کام دے ہتھوں ہے کانی ۔
وے میرے دوستا ! وے ویکھ ویرا !
محبت مونگیاں دا ہے جزیرہ
ہوس دے ساگریں جو تر رہا ہے
تے اپنے آپ کولوں ڈر رہا ہے ۔
محبت جگر ہے اک اوس ماں دا
جدھا سوتک دے وچ ہی مرے بچہ
تے سڑ جائے ددھنیاں وچ دودھ کچا
نہ ہوئے پیڑ دا پر سیک مٹھا ۔
تے میں سمجھداں ایہہ سبھے کڑیاں
ایہہ آٹے سنگ بنائیاں ہین چڑیاں
جنہاں سنگ ورچ جاندے کام-بچہ
ایہہ شاید رات اج دی چاننی جہی
ہوئے تینوں بھاسدی کوئی زرد پتہ
تے میرے واسطے ایہہ رات اج دی
ہے میرے دوستا ! کوئی سوانی
کہ جس دی ڈھاک 'تے ہے چن-بچہ
جو کجا چھاچھ دا سر 'تے ٹکائی
تے گل وچ بگتیاں دا ہار پائی
ہے لے کے جا رہی چاننی دا بھتا
میں ایہہ جانداں :
ہیں توں وی سچا ۔
میں ایہہ جانداں ۔
ہاں میں وی سچا
اصل وچ روح منکھ دی شیل نونہہ ہے
کہ جس دا بدن وتّ سمل دے روں ہے
تخئییل دے وے دوہرے گھنڈ وچوں
سدا ہی دسدا رہندا جس دا منہ ہے
تے دل داماد ہندا ہے منکھ دا
جو ساہ نہ لین دیندا ہے وے سکھ دا
جو سہرے بنھ کے وی شہرتاں دے
ہے تھکاں موڈھیاں توں روز تھکدا
ہے سوہنی اس قدر دی زندگانی
کہ جنی ہوئے تصور وچ جوانی
کسے لئی کالکھاں دا ہے سمندر
کسے لئی عطر-بھنی ارگوانی ۔
وے بہتا کیہ میں اکو جاندا ہاں
کوئی وی شے نہیں اس دے ثانی
توں جانیں سواد سارے ساغراں دا
ہے میں وی در-بدر دی خاک چھانی ۔
توں کہندیں پیار ناں وشواس دا ہے
تے جاں پھر ترپتیاں دی آس دا ہے
محبت اصل خاطر ترسدی ہے
محبت ناں ہی اک دھرواس دا ہے
محبت اپنی 'تے شکّ کرنا
ایہہ جذبہ واسنا دی پیاس دا ہے ۔
محبت رکمنی، نہ دامنی ہے
نہ پدما، ہستنی، نہ کامنی ہے
محبت ناں غماں دی راس دا ہے
نہ پتر دھی، نہ مائی باپ دا ہے
تے میرے واسطے میں سمجھدا ہاں
محبت ناں ہی چٹے ماس دا ہے ۔
ایہہ میں ہن سمجھداں کہ جان دئیے
اوہ سن کوئی دور چشمہ گا رہا ہے
آ، آواز دا انند لئیے
اوہ ساہویں ویکھ چیلھاں تے چناراں
اوہناں دی گود وچ آ چل کے بہیئے
تے رل کے ہیر دا کوئی بینت کہیئے
الامبھے تے گلے سبھ جان دئیے
تے تھوہڑے کو پلاں لئی چپّ رہیئے ۔
تے تھوہڑے کو پلاں لئی چپّ رہیئے ۔
میری بیہی دی ایہہ بتی
میری بیہی دی ایہہ بتی
سہمی سہمی اونگھ رہی ہے
امرت ویلے مٹھی مٹھی
انیندے ماری ویسوا واکن
مریئل مریئل، تھکی تھکی
میری بیہی دی ایہہ بتی ۔
میری بیہی دی ایہہ بتی
بتی نہیں، بیہی دی اکھی
بڑی ڈراؤنی ٹیر-مٹکی
بیہی جہڑی ڈھٹھی ڈھٹھی
بیہی جہڑی ساری کچی
کسے شرابی دی ماں واکن
دبی دبی گھٹی گھٹی
جو نہ بولے ڈردی اچی
ماڑی ماڑی بھسی بھسی
روگی میری تریمت واکن
جہڑی بچہ جم کے اٹھی
ہتھوں سکھنی کنوں بچی ۔
اس بیہی دے متھے اتے
ایہہ بتی چمگادڑ واکن
لٹک رہی ہے ہو کے پٹھی
میلے شیشے سنگ لو اس دی
ایکن ٹکراں مار رہی ہے
جیکن کوئی زخمی مینا
ہووے پنجرے دے وچ ڈکی
زندگانی دی تلخی کولوں
میرے واکن اکی اکی
میری بیہی دی ایہہ بتی ۔
میری بیہی دی ایہہ بتی
بتی نہیں بیہی دی بچی
کالا نھیرا چنگھ رہی ہے
سر بیہی دی ہکّ 'تے رکھی
نوَ-جمے میرے بچے واکن
ہولی-ہولی مٹھی-مٹھی
ایہہ بیہی ایہدی امبڑی سکی
ایہہ بیہی میری امبڑی سکی
اس بیہی ساڈی عمرہ کٹی
ایہہ بیہی ساڈی بیلن پکی
اس بتی دا پیلا چہرہ
کئی واری مینوں لگدا میرا
کئی واری کسے خونی جنّ دا
جہڑا امبر جیڈ اچیرا
جاں پھر بن جائے ہتھ ہنائی
جہڑا چھاپاں چھلے پائی
میرے ولے ودھدا آوے
ونہدیاں ونہدیاں سؤلا جیہا
میری دھی دا ہتھ بن جاوے
پھر اوہ ہتھ چھڈا کے میتھوں
جاوے اک منڈے سنگ نسی
ادھی راتیں چوری چھپی
میری غربت کولوں اکی
میری بیہی دی ایہہ بتی ۔
میری بیہی دی ایہہ بتی
بتی نہیں چانن دی چکی
نہیں نہیں موئی بیہی دا جیوں
کیتا ہووے دیوا-وٹی
بٹّ بٹّ پئی ہے ویکھی جاندی
اپنی موئی امبڑی بارے
میں جو کویتا لکھ کے رکھی
دن چڑھدے جو ویچ دیاںگا
اپنی دھی دے دنداں جنے
لے کے پورے دمڑے بتی
ایہہ بتی ہے بالکل بچی
ایہہ کی مویاں دا سر جانے
غربت ماں دی وی نہیں سکی
میری بیہی دی ایہہ بتی
سہمی سہمی اونگھ رہی ہے
امرت ویلے مٹھی مٹھی
انیندے ماری ویسوا واکن
مریئل مریئل، تھکی تھکی
میری بیہی دی ایہہ بتی ۔
اج اسیں
تیرے شہر ہاں آئے
تیرا شہر، جیوں کھیت پوہلی دا
جس دے سر توں پنیاں دا چن
سمل رکھ دی پھمبی واکن
اڈدا ٹریا جائے ۔
ایہہ سڑکاں 'تے ستے سائے
وچ وچ چتکبرا جیہا چانن
جیکن ہووے چونک پوریا
دھرتی شینت نہا کے بیٹھی
چن دا چونک گندا کے جیکن
ہوون وال ودھائے ۔
اج رتاں نے وٹنا ملیا
چٹا چن ویاہیا چلیا
رکھاں دے گل لگّ لگّ پوناں
ایکر شہر تیرے 'چوں لنگھن
جیکن تیرے دھرمی بابل
تیرے گون بٹھائے ۔
ستا گھک موتیئے رنگا
چانن دھوتا شہر اے تیرا
جیکن تیرا ہووے ڈولا
امبر جیکن تیرا ویرا
بنھے باہیں چن-کلیرا
تارے سوٹ کرائے ۔
اج دی رات مبارک تینوں
ہوئے مبارک اج دا ساہیا
اسیں تاں سحر تیرے دی جوہ وچ
مردہ دل اک دبن آئے
شہر کہ جس دے سر توں پیلا
چن نرا تیرے مکھڑے ورگا
سمل رکھ دی پھمبی واکن
اڈدا ٹریا جائے
جس نوں پیڑ نیانی میری
مائی-بڈھی واکن پھڑ-پھڑ
پھوکاں مار اڈائے
بھجّ بھجّ پوہلی دے کھیتاں وچ
اج اسیں
تیرے شہر ہاں آئے ۔
ایہہ میرا نکا جنا کمرہ
ایہہ میرا نکا جنا کمرہ
دریائی مچھی دے واکن
گوہڑا نیلا جس دا چمڑہ
وچ مٹی دا دیوا اونگھے
جیکن السی دے پھلاں 'تے
منڈلاندا ہوئے کوئی بھنورا
ایہہ میرا نکا جنا کمرہ ۔
اس کمرے دی دکھنی کندھ 'تے
کندھ 'تے نہیں کمرے دے دند 'تے
میرے پاٹے دل دے واکن
پاٹا اک کلنڈر لٹکے
کسے مسافر دی اکھ وچ پئے
گڈی دے کولے وتّ رڑکے
پھوک دیاں جی کردے پھڑ کے
کاسہ پھڑ کے ٹریا جاندا
اوس کلنڈر والا لنگڑا
جس دے ہتھ وچ ہے اک دمڑا ۔
خورے پھر کیوں دل ڈر جاندے
سگرٹ دے دھونئیں سنگ نکا
ایہہ میرا کمرہ جھٹّ بھر جاندے
پھر ڈونگھا ساگر بن جاندے
ونہدیاں ونہدیاں نیلا کمرہ
اس ساگر دیاں لہراں اندر
میرا بچپن اتے جوانی
کوٹھا-کلا سبھ رڑھ جاندے
ساہویں کندھ 'تے بیٹھا ہویا
کوہڑ کرلیاں دا اک جوڑا
مگرمچھ دا روپ وٹاؤندے
میرے ولّ ودھدا آؤندے
اک بانہہ تے اک لتّ کھا جاندے ۔
اوس کلنڈر دے لنگڑے وتّ
میں وی ہو جاندا مڑ لنگڑا
اپنی غربت دے ناں اتے
منگدا پھرداں دمڑا دمڑا
پھر میرا ساہ سکن لگدے
ہڈّ ہڈّ میرا ٹٹن لگدے
موئیاں الاں کنّ-کھجورے
اکّ دے ٹڈے چھپڑی کورے
موئے الو، موئے کتورے
کھوپڑیاں چمگادڑ بھورے
اوس کلنڈر والا لنگڑا
میرے منہ 'تے سٹن لگدے
گل میرا پھر گھٹن لگدے
میرا جیون مکن لگدے
پھیر اجنبی کوئی چہرہ
میرے ناں 'تے اس لنگڑے نوں
دے دیندا ہے اک دو دمڑا
پھیر کلنڈر بن جاندا ہے
اوس کلنڈر ورگا لنگڑا
ایہہ میرا نکا جنا کمرہ
دریائی مچھی دے واکن
گوڑہا نیلا جس دا چمڑہ
ایہہ میرا نکا جنا کمرہ ۔
ساؤن مانہہ دی سانولی
سلھی ہے شام
پی کے ٹریا ہاں
گھروں مدرا دا جام
ساؤن مانہہ دی سانولی
سلھی ہے شام ۔
ہلکے کتے دی
زباں جہی سڑک 'تے
تازہ وسے مینہہ دیاں
ایہہ چھپڑیاں
جیوں پرانے اجڑے
کسے محل دی
چھت تے رینگن
ہزاراں مکڑیاں
جاں جویں حبشن
کسے دے مکھ 'تے
ہون گہرے پے گئے
چیچک دے داغ ۔
جاں دمونہاں
کوڈیاں والا کوئی ناگ
کنے کوجھے تے ڈراؤنے
اف ! میرے ہن ایہہ خواب ۔
عمر دے پنجھی ورھے
دن سوا کو نوں ہزار
کہڑے مقصد واسطے
آخر نے دتے میں گزار ؟
کہڑے مقصد واسطے
اینے میں سورج کھا لئے
سر اینیاں راتاں دا بھار
شاید اس لئی : ویکھ سکاں
ہر نظر دے آر پار
نت کسے دیہی 'تے سکاں
کام دا میں ڈنگ مار
دنیاں دی جاں ہر حسینہ
دے سکے مینوں پیار
ویکھ سکاں اوس دے
میں جسم ننگے دا ابھار
اف ! میں کنا کمینہ
کنے گندے ہن وچار ۔
کنا گندہ ذہن میرا
کنا گند سوچداں
اپنے ہتھ نوں ہی اپنا
ہتھ لانوں روکداں
اک کنکے توں خدا تیکن
میں کامی منداں
ماں دے دودھ نوں
میں گرم کرکے پینا لوچداں
میرے ہتھ وچ، جنہاں وچ
دھرواں جنی ٹھنڈھ ہے
سوچدا ہاں ایہناں بارے
اس طرحاں کجھ سوچداں
میل ایہناں دے 'چوں ہووے
جنم کس لئی سیک دا
میں تاں ایسے سیک نوں وی
کام پکھوں ویکھداں
میں تاں کہندا : کام ہے ہی
سیک دا آنند ہے
چاہے اوہ سورج ہے کوئی
چاہے اوہ کوئی چند ہے
چاہے دیوا جاں چنگاڑی
نظر توں وی مند ہے
کام دو چیزاں دی ملنی دی
اپج دا رنگ ہے ۔
سوچداں ایہہ سڑک کنڈھے
نوَ-بنے محلاں دی لام
میلے میلے کیڑے لگے
دنداں وتّ جو مسکران
ویسوا جہی سڑک دے
ہے جیوں بچے حرام
اف ! ایہہ بے جان محلاں
وچ وی کنا ہے کام
گول روشندان
اکھاں وانگ پئے ہن چمکدے
لمّ سلمیاں باریاں
وانگ ہوٹھاں مسکران
سوچداں کہ محل
محلاں نوں پئے نے چمدے
لے کے وچ گلوکڑی
کیفیاں نوں ٹرے جان
اف ! میں کنا شیطان
سوچنی کنی حرام ۔
بدلیاں 'چوں
اردھ ننگا سورج
کر رہا جھک کے
ہے کجھ اےداں سلام
سونے دے کوئی دند والی
کنّ فاحشہ
مسکراوے بھر کے جیوں
نظراں 'چ کام
ساؤن مانہہ دی سانولی
سلھی ہے شام ۔
ساؤن مانہہ دی سانولی
سلھی ہے شام ۔
ماں
ہے میری ماں !
تیرے اپنے دودھ ورگا ہی
تیرا سچا ہے ناں
جیبھ ہو جائے ماکھیوں
ہائے نی تیرا ناں لیاں
جے اجازت دئیں تاں میں اک واری لے لواں
ماگھی دی ہائے سچڑی
سنگراند ورگا تیرا ناں
ماں تاں ہندی ہے چھاں
چھاں کدے گھسدی تے نہ
ماں
ہے میری ماں !
ماں
ہے میری ماں !
توں میری جننی نہیں
میں حقیقت جانداں
تیرا میرا کی ہے رشتہ
ایس بارے کی کہاں ؟
غم دے صحراواں 'چ بھجیا
میں ہاں پنچھی بے-زباں
دو کو پل جے دئیں اجازت
تیری چھاویں بیٹھ لاں
چھاں کدے گھسدی تے نہ
ماں،
ہے میری ماں !
ماں
ہے میری ماں !
جانداں، میں جانداں، میں جانداں
اجے تیرے دل 'چ ہے
خوشبو دا ہڑ
عمر میری دے ورھے
حالے جواں
ٹھیک ہی کہندی ہیں توں امڑیئے
رتّ رتی
کام دی ہندی ہے ماں
پر میں امیئیں ایہہ کہاں
رتّ ٹھنڈھی ہون وچ
لگیگا انتاں دا سماں
کرن لئی کیڑی نوں جنا
شاید بھو-پردکھنا
کیہ بھلا اینے سمیں
پچھوں ہے جمدی اک ماں
جھوٹھ بکدا ہے جہاں
ماں تاں ہندی ہے چھاں
چھاں کدے گھسدی تے نہ
ماں
ہے میری ماں !
ماں
ہے میری ماں
طوطے دی اکھ وانگ ٹیرا
ہے اجے ساڈا جہاں
بھیڈ دے پیلے نے دند
کتے دی ایہدی زباں
کردا پھردا ہے جگالی
کام دی ایہہ تھاں کتھاں
بہت بکواسی سی ایہدے
پیو دا پیو
بہت بکواسن سی ایہدی
ماں دی ماں
ایتھے تھوہراں وانگ
اگدا ہے شیطاں
ماں تاں ہندی ہے چھاں
چھاں کدے گھسدی تے نہ
ماں،
ہے میری ماں !
ماں
ہے میری ماں !
مرگاں دی اک نسل دا
کستوریاں ہندا ہے ناں
کستوریاں نوں جنم دیندی
ہے جدوں اوہناں دی ماں
پالدی ہے رکھ کے
اک ہور تھاں، اک ہور تھاں
پھیر آؤندا ہے سماں
کرم-ہینے بچیاں نوں
بھلّ جاندی ہے اوہ ماں
ماں-وہونے پہنچ جاندے
نے کسے ایسی اوہ تھاں
جتھے کدھرے چگن پئیاں
ہون رل کے بکریاں
بکریاں وی کردیاں نہ
چنگھنوں اوہناں نوں نانہہ
ماں تاں ہندی ہے ماں
پشو توں ماڑی نہیں
تیرا میرا کی ہے رشتہ
ایس بارے کی کہاں ؟
ماں تاں ہندی ہے چھاں
چھاں کدے گھسدی تے نہ
تیرے سچے دودھ ورگا ہی
تیرا سچا ہے ناں
ماں،
ہے میری ماں !
نیم سانولی
گرڑ وتّ نیلی
ساون-رنگی سڑک وچ پکی
سوتک-بھٹی نعر دے واکن
میرے پنڈ دیاں پٹاں اتے
ستی گھوک ہے سر نوں رکھی
پیڑاں بھنی تھکی تھکی
ساون-رنگی
سڑک ایہہ پکی
ایس سڑک دی ہکّ مسلدا
بوٹاں تھیں ایہدا انگ انگ دلدا
موڈھے رکھ، بندوقاں چلدا
میلے ساوے رنگاں والا
ٹڈی دل اک لنگھ رہا ہے
مٹھی چپّ میرے کھیتاں دی
رولا پا پا ڈنگ رہا ہے
ٹڈیاں وانگ رینگدے ٹینکاں دی
اچی اک دھمک دے کارن
میرا پنڈ مربعیاں والا
ہولی-ہولی کمب رہا ہے
ٹڈی دل اک لنگھ رہا اے ۔
ہنے ہنے اس کنارے
میرے پنڈ دیاں چھندیاں پوناں
کھٹیاں دے پھلاں گل لگّ کے
رانجھے دے کناں دیاں مندراں
ورگے پھلّ شرینہ دے چمّ کے
لکن میچی کھیڈ رہیاں سن ۔
پر ہن
ایہناں دے ساہ اندر
پھیل گیا بدبو دا ساگر
ڈونگھے میرے دوماہلے کھوہیں
ڈگّ پئی سونے دی گاگر
ایہہ کی ہویا ؟
ایہہ کی ہویا ؟
سارا پنڈ میرے خواباں وچ
سڑ بل کے ہے کولے ہویا ۔
لاہ گئیاں رکھاں دی چھلاں
اڈن عنبریں گدھّ تے الاں
لڑن بلیاں روون کتے
الو پئے مچاون کھلاں
گھمن تھاں-تھاں لکھ چڑیلاں
پٹھاں اتے تھن لمکائی
پٹھے لمے پیراں دے وچ
تھوہراں دے پتیاں دیاں سیوں کے
ٹھبّ-کھڑبیاں جتیاں پائی
کھوپڑیاں دے بوہلاں وچوں
لنگھے پون پھراٹے بھردی
شاں شاں کردی
ہوکے بھردی ۔
تھاں پور تھاں
ٹڈیاں دیاں ہیڑاں
کرن اکٹھیاں ہڈاں دیاں ڈھیراں
ہڈیاں دے ڈھیراں وچ سوون
لکھ لکھ بچہ دین اکیراں
ایہہ ٹڈیاں دھرماں گھر جائیاں
ایہہ ٹڈیاں قوماں گھر جائیاں
ایہہ ٹڈیاں کام تہائیاں
ایہہ ٹڈیاں جنگاں نوں سائیاں
ایہہ ٹڈیاں حداں پرنائیاں
مانکھتا دیاں لویاں فصلاں
ایہناں رل مل مار مکائیاں
اج کھڑھا اس ساون-رنگی
سڑک کنارے سوچ رہا ہاں ۔
نیم سانولی
گرڑ وتّ نیلی
ساون-رنگی سڑک وچ پکی
جنگ وچ ہوئی ودھوا واکن
پھردی پئی ہے لتھّ-بھلتھی
اپنے بھکھے بچے واکن
میرے پنڈ نوں ڈھاکے چکی
ساون-رنگی سڑک ایہہ پکی
ساون-رنگی
سڑک ایہہ پکی ۔
میں بنواسی، میں بنواسی
آیا بھوگن جون چراسی
کوئی لچھمن نہیں میرا ساتھی
نہ میں رام ایودھیا واسی
میں بنواسی، میں بنواسی ۔
نہ میرا پنچ-وٹی وچ ڈیرہ
نہ کوئی راون دشمن میرا
کنک-ککئیّ ماں دی خاتر
میتھوں دور وطن ہے میرا
پکی سڑک دی پٹڑی اتے
سوندیاں دوجا ورھا ہے میرا
میرے خواباں وچ روندی ہے
میری دو ورھیاں دی کاکی
جیکن پون سرکڑے وچوں
لنگھ جاندی ہے ادھی راتی
میں بنواسی، میں بنواسی ۔
کوئی سگریو نہیں میرا محرم
نہ کوئی پون-پتّ میرا بیلی
نہ کوئی نخا ہی کام دی خاتر
آئی میری بنن سہیلی ۔
میری تاں اک بڈھی ماں ہے
جس نوں میری ہی بسّ چھاں ہے
دل بھر تھکے دقّ دے کیڑے
جس دی بسّ لباں 'تے جاں ہے
جاں اوہدی اک مورنی دھی ہے
جس دے ور لئی لبھنی تھاں ہے
جاں پھر ان پڑھ بڈھا پیو ہے
جو اک مل وچ ہے چپڑاسی
خاکی جدھے پجامے اتے
لگی ہوئی ہے چٹی ٹاکی
کوئی بھیلنی نہیں میری داسی
نہ میری سیتا کتے گواچی ۔
میری سیتا کرماں ماری
اوہ نہیں کوئی جنک دلاری
اوہ ہے دھر توں فاقیاں ماری
پیلی پیلی ماڑی ماڑی
جیکن پوہلی مگروں ہاڑھی
پولے پیریں ٹرے وچاری
جنم جنم دی پیروں بھری
ہائے ! غربت دی اچی گھاٹی
کیکن پار کریگی شالہ
اوہدی تریمت-پنیمت دی ڈاچی ؟
ہکّ سنگ لا کے میری کاکی ؟
ایہہ میں اج کیہ سوچ رہا ہاں
کیوں دکھدی ہے میری چھاتی ؟
کیوں اکھ ہو گئی لوہے-لاکھی
میں اوہدی اگن پریکھیا لیساں
نہیں، نہیں، ایہہ تاں ہے گستاخی
اس اگّ دے وچ اوہ سڑ جاسی
میرے خواباں وچ روندی ہے
میری دو ورھیاں دی کاکی
ہر پل ودھدی جائے اداسی
جیکن ورھدے بدلاں دے وچ
اڈدے جاندے ہوون پنچھی
مٹھی مٹھی ٹور نراسی
میں بنواسی، میں بنواسی ۔
ایہہ کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
ایہہ کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
ایوں ہولی-ہولی پئی ہے دھکھدی
کہ جویں ودھوا کوئی وچ جوانی
ایہہ کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
جیوں کالی ماتا، جیوں ماں بھوانی
جو پیڑ میری دے ضدی بچیاں دا
خون نیلا ہائے پین خاطر
کھڑی ہے مدت توں وچ حیرانی
پھڑ کے دھوں دی علف-حسینی
کوئی پا کے چولا ہائے اسمانی
بڑے ڈراؤنے جاں پنچھی ورگی
اکھاں مندی تے ہکّ تانی ۔
جاں پیو لموبے دی دھی اننجانی
جو باپ اپنے دی موت پچھوں
اپنی ماں دی حسین گودی 'چ
گھوک ستی ہے بھکھی-بھانیی
تے ستی ستی ایہہ کہہ رہی ہے-
ایہہ یگ کنا ہے اگرگامی
ہے کنی زلت اجے وی بندہ
بندے اگے کرے غلامی ۔
جاں راخ-دانی دا مور-پنکھی
ولیویں کھاندا سگرٹی دھوآں
کہ جویں کدھرے ویران تھاویں
کوئی رکھ سفیدے دا ہوئے الوناں
جیوں اچھیادھاری کوئی سپّ دمونہاں
جاں جیوں سروور 'چوں سانولی جہی
نہا کے نکلی کوئی جوانی
تے کنڈھے کھڑ کے سکائے پانی
بیمار جیہی تویت پہنی ۔
ایہہ راخ-دانی، بیئر دی بوتل
ایہہ میز ہوٹل دے ساگوانی
ایہہ اوہو بیرے تے اوہو چہرے
ایہہ اوہو بک بک تے کتے کھانی
بیہے پیازاں دی بو پرانی ۔
اف ! کنی ہی ہے ویرانی
رولے-رپے دی گہری دلدل 'چ
میرے واکن ہے دھسدی جاندی
ایہہ شام سوہی تے ارغوانی
ایہہ راخ-دانی، ایہہ راخ-دانی
جیوں رات کالی کوئی طوفانی
کہ جس 'چ چمکے کوئی نہ تارہ
سیاح پلاڑاں دے راہ دی بانی
اف ! کنی ہی ہے ڈراؤنی ۔
او بیرا ! بلّ لے آ
تے چکّ لے ایتھوں ایہہ راخ-دانی
ایہہ تاں مینوں ایوں ہے لگدی
ہزار میگاٹن بمب واکن جیوں
میز میری 'تے پھٹ ہے جانی
تے خالی ہوئی بیئر دی بوتل
جیوں بن کے راکٹ ہے اڈّ جانی ۔
چکّ لے ایتھوں ایہہ خالی بوتل
تے کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
جو ہولی-ہولی پئی ہے دھخدی
کہ جویں ودھوا کوئی وچ جوانی
ایہہ کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
ایہہ کالی مٹی دی راخ-دانی ۔
رات ادھی آر
ادھی پار ہے :
سوچ میری وانگ ہی
بے زار ہے
ایہہ تاں مینوں ایوں پئی ہے بھاسدی
میرے واکن مرد ہے نعر ہے ۔
رات ادھی آر
ادھی پار ہے ۔
گلی گلی چمنے پتر پرائے
کس قدر ہوچھا جیہا روزگار ہائے
ویل پچھوں سدّ لا کے آکھنا
ویل تیری ہور وی داتا ودھائے ۔
کس قدر
اسچرج دی گلّ ہائے
اک مانگت راجیاں نوں خیر پائے
ہائے نہ داتا سمجھ آئے ۔
میری اپنی ویل خود بے-کار ہے
ایہہ دھراں توں
زرد تے بیمار ہے
ایس نوں نہ پھلّ
نہ کوئی خار ہے ۔
میرے لئی ہے اجنبی ککھاں دی پیڑ
پیار دی مینوں بھلا کی سار ہے ؟
لوریاں دینا
تاں اک روزگار ہے
کام دی جاں پورتی دا آہر ہے
رات ادھی آر
ادھی پار ہے
میرے واکن مرد ہے نعر ہے ۔
ہائے مینوں
کس گناہ دی ایہہ سزا ؟
نہ میں آدم
تے نہ ہی میں حوا
کام دا ہندا ہے خورے کیہ مزہ ؟
آکھدے نے -
کام ہندا ہے خدا
کام وچ ہندا ہے لوجڑے دا نشہ
پر ایہہ مینوں کی پتہ ۔
کام دے دیوتے دی
مینوں تاں دھروں ہی مار ہے
جسم میرا رام-لیلہ دا
کوئی کردار ہے
جس دے ہتھ وچ
کاٹھ دی تلوار ہے
چمکدی ہے پر نہ کوئی دھار ہے
جھوٹھا موٹھا کرنا جس نے وار ہے
رات ادھی آر
ادھی پار ہے
میرے واکن مرد ہے نعر ہے ۔
ہے منا !
نہ ہور لمی سوچ کر
سوچ لمی سنھ لانی سمیں نوں
سمیں نوں تاں سنھ لانی پاپ ہے ۔
سماں ہی تاں زندگی دا باپ ہے ۔
اٹھ
کہ سارے نے ساتھی سوں رہے
سپنیاں دے شہر سبھے بھوں رہے
زندگی اک کام
دوجے کم بن
ہے منا بے-کار ہے، بے-کار ہے
اک وادھو بھار ہے
تینوں مر جانا ہی بس درکار ہے
رات ادھی آر
ادھی پار ہے
میرے واکن مرد ہے نعر ہے
رات ادھی آر
ادھی پار ہے ۔
دھرمی بابل پاپ کمایا
لڑ لایا ساڈے پھلّ کملایا
جس دا اچھراں روپ ہنڈھایا
میں پورن دی ماں ۔ پورن دے ہان دی ۔
میں اس توں اک چمن وڈی
پر میں کیکن ماں اوہدی لگی
اوہ میری گربھ جون نہ آیا
لوکا وے، میں دھی ورگی سلوان دی ۔
پتا جے دھی دا روپ ہنڈھاوے
لوکا وے ! تینوں لاج نہ آوے
جے لونا پورن نوں چاہوے
چرتر-ہینتر کوھے کیوں جیبھ جہان دی ۔
چرتر-ہینتر تے تاں کوئی آکھے
جے کر لونا ویچے ہاسے
پر جے ہان نہ لبھن ماپے
ہان لبھن وچ گلّ کی ہے اپمان دی ۔
لونا ہووے تاں اپرادھن
جیکر اندروں ہوئے سہاگن
مہک اوہدی جے ہووے داغن
مہک میری تاں کنجک میں ہی جاندی ۔
جو سلوان میرے لڑ لگا
دن بھر چکّ فائیلاں دا تھبہ
شہرو شہر روھے نت بھجا
من وچّ چیٹک چاندی دے پھلّ کھان دی ۔
چر ہویا اوہدی اچھراں موئی
اک پورن جم پورن ہوئی
اوہ پورن نہ جوگی کوئی
اس دی نظر ہے میرا ہان پچھاندی ۔
ہو چلیا ہے آتھن ویلا
آیا نہیں گورکھ دا چیلا
دفتر توں اج گھر البیلا
میں پئی کراں تیاری کیفے جان دی ۔
دھرمی بابل پاپ کمایا
لڑ لایا ساڈے پھلّ کملایا
جس دا اچھراں روپ ہنڈھایا
میں پورن دی ماں ۔ پورن دے ہان دی ۔
اوہ وی شہروں آ رہی سی
میں وی شہروں آ رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
دور لیہندے دی خشک ٹہنی 'تے دور
پھلّ سورج دا اجے کملا رہا سی
اوہدے تے میرے وچالے وتھّ سی
پھر مینوں سیک اوہدا آ رہا سی
یکے والا ہولی-ہولی گا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
دوویں کنڈھے سانولی جہی سڑک دے
اوہدے بلھاں وانگ پئے سی پھرکدے
جاپدا سی میل-پتھر، برجیاں
سڑک دے پئے دند ہوون ہسدے
پون دا چمٹا پیا سی وجدا
ٹاہلیاں دے پتے پئے سی کھڑکدے
ویکھ رہے سن ساڈی ولے نامراد
کاشنی جہے پھلّ پہاڑی اکّ دے
بیج رہے سن میرے دل وچ سرگھیاں
لال سوہے کور اوہدی اکھ دے
دور اک آتھن دا تارہ پھکڑا
گگن دی ہن گلھ 'تے مسکا رہا سی
اک نیانے دے گلابی مکھ اتے
کالے تل دے وانگ نظریں آ رہا سی
اوہدے تے میرے وچالے فاصلہ
ساڈی منزل وانگ گھٹدا جا رہا سی
یکے والا ہولی ہولی گا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
افق دے نیناں 'چ کجھ نیلا کو دھوں
کاگ دے جیوں بوٹ دے پنڈے 'تے لوں
بخشدا سی جا رہا مینوں سکوں
دور اس دھونئیں دے اس جنگل توں پار
جا رہی سی پنچھیاں دی اک ڈار
میرا جی کیتا کہ میں اس ڈار نوں
اچی دینی اک کہاں آواز مار
'نال اپنے لے چلو سانوں وی یار
دور اس دنیاں توں کدھرے پرلے پار
دینا سانوں اس جزیرے 'تے اتار
جتھے سکیئے رات اج دی ایہہ گزار'
سیاح ہنیرا سیاح دی اک سپنی دے وانگ
میرے ولے سرکدا ہی آ رہا سی
میرا ہتھ ہن اوہدیاں ہتھاں دے نال
خورے کنی دیر توں ٹکرا رہا سی
جیکناں گھگیاں دا جوڑا کندھ 'تے
چنجھ دے وچ چنجھ پا مسکا رہا سی
یکے والا ہولی ہولی گا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
سڑک دے بلھاں 'تے امباں دی قطار
مہک اپنے بور دی سی رہی کھلار
اس پلاڈے وچ اجے تیک
چگ رہی سی بجڑیاں دی اک ڈار
ہن اوہدے ہتھ میریاں ہتھاں 'چ سن
برف نالوں ودھ سن جو ٹھنڈے ٹھار
جیکناں بلے دے منہ کوئی گٹار
کر رہے سن پھیر وی مینوں پیار
جد ہی بھیڑی راہ اساڈا کٹّ گئی
کالی بلی واگناں اک کالی کار
ساڈے منہ 'تے روشنی دا اک بکّ مار
سانوں اس کھیڈ توں گئی وسار
پچھے بتی لال جہی اس کار دی
اجے تیکن چمک پئی سی ماردی
جاپدا سی سڑک دے متھے 'تے جیوں
کم دونی دا پئی سی ساردی
جاں منی چمکے گلے دے ہار دی
پوناں دے پیراں 'چ جھانجر مہک دی
پھلّ چونہ ہتھاں دا رل کے پا رہا سی
جاپدا سی تیز سورج ہاڑ دا
ساڈیاں تلیاں 'چوں چڑھدا آ رہا سی
سیک ودھدا جا رہا سی
یکے والا ہولی ہولی گا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
آ رہی سی تیز سماں دی آواز
تال وچ سی چھنکدا یکے دا ساز
ساز 'چوں اک ابھردی ایسی آواز
بجلی دے کھمبھیاں 'چوں جس طرحاں
نکے ہندے کنّ لا سندے آواز
پر نہ آؤندا سمجھ دے وچ اسدا راز
سمجھدے کہ ہے پریتاں دی آواز
اڈّ رہے نے جاں کہ لاماں وچ جہاز
جگت دے پاپاں توں چڑ کے سمجھدے
ہو گئے جاں دیوتے سارے ناراض
ہتھ ساڈے اگّ دی اس کھیڈ توں
اجے تیکن وی نہیں ہن آئے بعض
آ رہی سی تیز سماں دی آواز
چھنکدا سی جا رہا یکے دا ساز ۔
اوہدے پنڈ دی اچی مسجد دا منار
اس ہنیرے وچ وی نظریں آ رہا سی
اوہ تے اوہدے نال اوہدا ہتھ وی
میرے ہتھاں 'چوں نکل کے جا رہا سی
اوہدے باجھوں اوس دا ہی ہن گراں
لگیا کہ کھان نوں جیوں آ رہا سی
یکے والا خورے کی کرلا رہا سی
بے-رحم، گھوڑے نوں اک جلاد وانگ
اچی-اچی تیز چھانٹے لا رہا سی
دور اچی چغل اک چچلا رہا سی
سارا راہ اوس چغل دی آواز نال
لگیا کہ نیند وچ برڑا رہا سی
سارا یکا ہن کسے تازہ مرے
جانور دا کرنگ نظریں آ رہا سی
دور لیہندے دی خشک ٹاہنی نوں ہن
تاریاں دا گھن جیہا بس کھا رہا سی
دیویاں دی لو 'چ ہن میرا گراں
دوروں قبرستان نظریں آ رہا سی
دل میرا اڈدے پھرارے واکناں
ہر گھڑی پچھے نوں ٹریا جا رہا سی
یکے والا خورے کی کرلا رہا سی
بے-رحم، گھوڑے نوں اک جلاد وانگ
اچی-اچی تیز چھانٹے لا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی
یکا ٹریا جا رہا سی ۔
میں سکلیگر، ہاں سکلیگر
نہ کوئی میرا دیش، نہ نگر
نہ کوئی میرا گھر
میں سکلیگر، ہاں سکلیگر ۔
زندگانی دے خواباں دی گڈّ
لے کے شہر شہر میں پھریا
پیٹ دی اگّ بجھاون جوگا
پر کوئی روزگار نہ ملیا
سمیں دے پنڈ دیاں 'پیڑاں تے
ہولی ہولی رہا میں ٹریا
پر فقراں دا رنگ نہ کھریا
ہن میتھوں نہیں جاندا ٹریا
نہ ہی پچھے جاندے مڑیا
ہن تک شاید بڈھی ٹھیری
میری اماں گئی ہوسی مر
لبھّ لیا ہوسی میرے پیو نے
اپنی دھی لئی یوگ کوئی ور
ہن نہیں مینوں کوئی وی ڈر
ہے میری سجنی چنتا نہ کر
کیہ ہویا جے ہاں سکلیگر ۔
کیہ ہویا جے بھلّ چکا ہے
مینوں میرا کلّ قبیلہ ؟
لکھ پہاڑاں توں بھارا ہے
زندگانی دا ساوا تیلا
اس توں وی ودھ بھارا ہندے
جیون لئی روزگار وسیلہ
کیہ ہویا جے روٹی خاطر
میرے لئی نے سبھے گئے مر
میں زندگانی نوں بلوا واکن
لاش کسے دا موڈھا پھڑ کے
جانا ہے تر ۔جانا ہے تر ۔
ہے میری سجنی چنتا نہ کر
کیہ ہویا جے ہاں سکلیگر ۔
ہے میری سجنی ، ویکھ کہ تیری
دونی ورگا لیہندے ولے
کیکن تھوہراں دے پھلّ جیہا
پیلا سورج ڈبّ رہا ہے
جیکن سوا میری اماں دا
تازہ بل کے بجھ رہا ہے
بالکل تیری ساڑی ورگا
رنگ فضا وچ اڈّ رہا ہے
سجنی آخر عشقَ اساڈا
واہوا ہی تاں پگ رہا ہے ۔
میرے ویہڑے چاندی دا
اک بوٹا آخر اگّ رہا ہے
کیہ ہویا جے جند میری دا
پیلا سورج ڈبّ رہا ہے ؟
آخر اک دن، سکّ ہی جاندے
ہر زندگی دا، ہر ڈونگھا سر
آخر بدل اڈّ ہی جاندے
اک پل، دو پل جاں دو دن ورھ
کیہ بھیڑا ہے
عشقَ جے میرا
تیرے توں روزگار دا راہ ہے ؟
پر میرا سوکھا تاں ساہ ہے
تینوں وی کجھ میرا لاہ ہے ؟
ہے میری سجنی چنتا نہ کر
کیہ ہویا جے ہاں سکلیگر ۔
ہے میری سجنی، توں سمجھینگی
میں مدھ پی کے بولی جانداں
کام-متیا ون دی چھاں جہے
تیرے وال ورولی جانداں
کچیاں رتیاں جہے بلھ سوہے
اپنے ساہ وچ گھولی جانداں
ہو سکدا ہے، تل ماتر
کوئی اس گلّ وچ سچائی ہووے
روز دے کوہلو گیڑے واکن
اج وی من وچ آئی ہووے
جسم تیرے دی بھنی خوشبو
اج وی مینوں بھائی ہووے
پھر وی ہوش ہے جتھوں تیکن
اج میرا انگ انگ پیا ٹھردے
اج تیرے پرمیشر کولوں
پاپی پیٹ پیا بہں ڈردے
اج میں ایکن سوچ رہا ہاں
جیوں زندگانی دے تھیہاں تے
اپنے غم دا لوہا کٹدے
کالے لہو نوں تھکدے تھکدے
اپنی بڈھی اماں واجن
میں وی چھیتی جانا ہے مر
میرے لئی نے بند ہو جانے
تیری رحمت دے وی در
پر توں سجنی چنتا نہ کر
ہنس ہاں، کھنبھاں وچ ساہس ہے
لبھّ ہی لاں 'گا ہر(ہور) کوئی سر
کی ہویا جے دیش نہ نگر
نہ کوئی میرا گھر ۔
کی ہویا جے ہاں سکلیگر ۔
میرے ہمدرد !
تیرا خط ملیا
تیرے جذبات دی اک مہک دا
ایہہ غنچہ
میرے احساس دے ہوٹھاں 'تے
اویں کھڑیا
بازاری جویں
سوہنی کسے نعر دا چمن
پرتھم وار
کسے کامی نوں ہوئے جڑیا
میرے ہمدرد
تیرا خط ملیا ۔
میرے ہمدرد
ہمدردی تیری سر-متھے
پھر وی
ہمدردی توں مینوں ڈر لگدے
'ہمدردی'
پوشاک ہے کسے ہینے دی
'ہینا'
سبھ توں وڈا مہنا جگّ 'تے
جہڑے ہتھاں تھیں الیکے نے
توں ایہہ اکھر
اوہناں ہتھاں نوں میرا سو سو چمن
میں نہیں چاہندا
تیرے ہوٹھاں دے گلاب
آتشی-سوہے
بڑے شوخ تے تیزابی نے جو
میرے ساہاں دی بدبو 'چ
سدا لئی گمن
میں جانداں
تیرے خط 'چ
تیرے جسم دی خوشبو ہے
اک سیک ہے، اک رنگ ہے
ہمدردی دی چھوہ ہے
ہمدردی میری نظر 'چ
پر کیہ آکھاں ؟
بے-ہسّ جہے کام دے
پینڈے دا ہی کوہ ہے ؟
میں جانداں
میں جانداں، ہمدرد میرے
زندگی میری
میری تاں متئیّ ماں ہے
پھر وی ہے پیاری بڑی
ایہدی مٹھی چھاں ہے ۔
کیہ غم جے بھلا
لمے تے اس چوڑے جہاں وچ
اک ذرا وی نہ ایسا
کہ جہنوں اپنا ہی کہہ لاں
کیہ غم
جے نصیبے نہ
پنچھی دا وی پرچھاواں
اس عمرہ دے صحرا 'چ
جدھی چھاویں ہی بہہ لاں ۔
تیرے کہن مطابق
جے تیرا ساتھ ملے مینوں
کیہ پتہ پھر وی نہ
دنیاں 'چ مبارک تھیواں
میرے ہمدرد
ہمدردی تیری سر متھے
میں تاں چاہندا ہاں
زندگی دا زہر
کلا ہی پیواں
میرے ہمدرد !
تیرا خط ملیا ۔
میرے ہمدرد
تیرا خط ملیا ۔
مائی ! نی مائی !
میں اک شکرہ یار بنایا
اوہدے سر 'تے کلغی
تے اوہدے پیریں جھانجر
تے اوہ چوگ چگیندا آیا
نی میں واری جاں ۔
اک اوہدے روپ دی
دھپّ تکھیری
دوجا مہکاں دا ترہایا
تیجا اوہدا رنگ گلابی
کسے گوری ماں دا جایا
نی میں واری جاں ۔
نینیں اوہدے
چیت دی آتھن
اتے زلفیں ساون چھایا
ہوٹھاں دے وچ قتیں دا
کوئی دہوں چڑھنے 'تے آیا
نی میں واری جاں ۔
ساہواں دے وچ
پھلّ سویاں دے
کسے باغ چانن دا لایا
دیہی دے وچ کھیڈے چیتر
عطراں نال نہایا
نی میں واری جاں ۔
بولاں دے وچ
پون پرے دی
نی اوہ کوئلاں دا ہمسایہ
چٹے دند جیوں دھانوں بغلا
توڑی مار اڈایا
نی میں واری جاں ۔
عشقے دا
اک پلنگھ نواری
اساں چاننیاں وچ ڈاہیا
تن دی چادر ہو گئی میلی
اس پیر جاں پلنگھے پایا
نی میں واری جاں ۔
دکھن میرے
نیناں دے کوئے
وچ ہڑ ہنجھوآں دا آیا
ساری رات گئی وچ سوچاں
اس ایہہ کی ظلم کمایا
نی میں واری جاں ۔
صبح-سویریا
لے نی وٹنا
اساں مل مل اوس نہایا
دیہی وچوں نکلن چنگاں
تے ساڈا ہتھ گیا کملایا
نی میں واری جاں ۔
چوری کٹاں
تے اوہ کھاندا ناہیں
اوہنوں دل دا ماس کھوایا
اک اڈاری ایسی ماری
اوہ مڑ وطنیں نہیں آیا
نی میں واری جاں ۔
مائی ! نی مائی !
میں اک شکرہ یار بنایا
اوہدے سر 'تے کلغی
تے اوہدے پیریں جھانجر
تے اوہ چوگ چگیندا آیا
نی میں واری جاں ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
مینوں میرے وانگ ہی
مایوس نظر آئی ہے
دل 'تے لے گھٹیا جہے
ہون دا احساس
قہوہ-کھانیا 'چ میرے نال
چلی آئی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
مینوں میرے وانگ ہی
مایوس نظر آئی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
مینوں اک ڈین
نظر آئی ہے
جو میری سوچ دے
سویاں 'چ کئی وار
مینوں ننگی علف
گھمدی نظر آئی ہے
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
قہوہ-کھانیا 'چ میرے نال
چلی آئی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
پالتو سپّ کوئی
مینوں نظر آئی ہے
جو اس شہر-سپیرے دی
ہسیں قید 'چوں چھٹّ کے
مار کے ڈنگ، کلیجے 'تے
ہنے آئی ہے
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
قہوہ-کھانیا 'چ میرے نال
چلی آئی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
مینوں لموبے دی
نعر نظر آئی ہے
جدھی مانگ 'چوں زرداری نے
ہائے، پونجھ کے سندھور
افریقہ دی دیہلیز 'تے
کر ودھوا بٹھائی ہے
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
قہوہ-کھانیا 'چ میرے نال
چلی آئی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
ایسی منحوس
تے بدشکل شہر آئی ہے
جہڑے شہر 'چ
اس دودھ ملے کاہوے دے رنگ دی
معصوم گناہ ورگی
محبت میں گوائی ہے ۔
اج دی شام
ایہہ گولے کبوتر رنگی
مینوں میرے وانگ ہی
مایوس نظر آئی ہے
دل 'تے لے گھٹیا جہے
ہون دا احساس
قہوہ-کھانیا 'چ میرے نال
چلی آئی ہے ۔
میتھوں میرا برہا وڈا
میں نت کوک رہا
میری جھولی اکو ہوکا
ایہدی جھول اتھاہ ۔
بال-وریسے عشقَ گواچا
زخمی ہو گئے ساہ
میرے ہوٹھاں ویکھ لئی
چمناں دی جون ہنڈھا ۔
جو چمن میرے در 'تے کھڑھیا
اک ادھ واری آ
مڑ اوہ بھلّ کدے نہ لنگھیا
ایس دراں دے راہ ۔
میں اوہنوں نت اڈیکن بیٹھا
تھکیا اؤنسیاں پا
مینوں اوہ چمن نہ بہڑیا
سے چمناں دے ون گاہ ۔
اوہ چمن میرے ہان دا
وچ لکھ سورج دا تا
جہڑے ساہیں چیتر کھیڈدا
مینوں اس چمن دا چا ۔
پردیسی چمن مینڈیا
کدے وطنیں پھیرا پا
کتے سچا برہا تینڈڑا
میتھوں جوٹھا نہ ہو جا ۔
برہا وی لوبھی کام دا
ایہدی جات کجات نہ کا
بھاویں برہا ربوں وڈڑا
میں اچی کوک رہا ۔
ایہہ اک بڑا پرانا
میلا تتھّ-پتر
سمیں دے رکھ دا
پیلا ہویا ایہہ پتر
سولی لگے
عیسیٰ وانگ ہے لٹک رہا
ذہن میرے دی
وادی وچ ہے بھٹک رہا ۔
اوہ دن بہں وڈبھاگا
جد کسے ساگر وچ
آدم دے کسے پتر
اموبے(امیبے) جنم لیا
پر ایہہ دہوں نکرما
جد اس آدم دی
جھولی پھلّ سمیں دا
ہوسی خیر پیا
ویکھ-ویکھ تتھّ-پتر
میں سوچ رہا :
سماں آوارہ کتا
در در بھٹک رہا
جوٹھے ہڈّ کھان لئی
لوبھی ترس رہا ۔
سماں پرائی نعر
تے جاں پھر رنڈی ہے
پہلی رات ہنڈھایاں
لگدی چنگی ہے
دوجی رات بتایاں
ہندی بھنڈی ہے
پر ایہدے سنگ
دنیاں دے ہر زرے نوں
اک ادھ گھڑی
ضرور بتانی پیندی ہے
کدے حرامن ٹک کے
نہ ایہہ بہندی ہے
عمر دی باری
کھولھ کے ایس جہاں ولے
کامنی میلی نظرے
تکدی رہندی ہے ۔
سماں کال دا چنہ
ایہہ نت بدلدا ہے
جھوٹھے، سوہنے کام 'چ متے
عاشق وانگ
مٹھیآں کر کر گلاں
سانوں چھلدا ہے
مان کے چمن
اک دو ایس حیاتی دے
بھلّ جاندا ہے-
پھیر نہ ویہڑے وڑدا ہے
سماں کال دا چنہ
ایہہ نت بدلدا ہے ۔
ایہہ اک بڑا پرانا
میلا تتھّ-پتر
سمیں دے رکھ دا
پیلا ہویا اک پتر
سولی لگے
عیسیٰ واکن لٹک رہے
ذہن میرے دی
سنجی اجڑی وادی وچ
سمیں دی اک-
ٹھکرائی ہوئی سجنی وانگ
پیڑاں-کٹھی
برہن واکن بھٹک رہے
ایہہ اک بڑا پرانا
میلا تتھّ-پتر
ایہہ اک بڑا پرانا
میلا تتھّ-پتر ۔
ایہہ سجنی وینس دا بتّ ہے
کام دیوتا اس دا پتّ ہے
مصری اتے یونانی دھرماں وچ
ایہہ دیوی سبھ توں مکھ ہے
ایہہ سجنی وینس دا بتّ ہے ۔
کام جو سبھ توں مہاںبلی ہے
اس دی ماں نوں کہنا ننگی
ایہہ گلّ اکی ہی نہ چنگی
تیری اس نہ-سمجھی اتے
سچ پچھیں تاں مینوں دکھ ہے
کام خدا توں وی پرمکھ ہے
ایسے دی ہے بخشی ہوئی
تدّ تے حسناں دی جو رتّ ہے
ایسے نے ہے روپ ونڈنا-
خون میرا جو تینڈی ککھّ ہے
ایہہ تاں وینس ماں دا بتّ ہے
کھڑی آ مٹی دی ایہہ بازی
چٹی دودھ کلی جیوں تازی
کام حسن دا اک سنگم ہے
کام حسن دی کتھا سناندا
کوئی المست جیہا جنگم ہے
تیرا اس نوں ٹنڈی کہنا
سچ پچھیں تاں مینوں غم ہے
کام بناں ہے میری سجنی
کاہدے ارتھ جے چلدا دم ہے ۔
کام ہے شوجی، کام برہم ہے
کام ہی سبھ توں مہاں دھرم ہے
کام توں وڈا نہ کوئی سکھ ہے
کام توں وڈا نہ کوئی دکھ ہے
تیری اس نہ-سمجھی اتے
ہے میری سجنی ! مینوں دکھ ہے
ایہہ تاں وینس ماں دا بتّ ہے
ویکھ کہ بتّ نوں کی ہویا ہے ؟
ایوں لگدا ہے جیوں رویا ہے
ساتھوں کوئی پاپ ہویا ہے
سارے دیوے جھبّ بجھا دے
اس نوں تھوڑھا پرھاں ہٹا دے
اس دے مکھ نوں پرھاں بھوا دے
جاں اس 'تے کوئی پردہ پا دے
اس دے دل وچ وی کوئی دکھ ہے
اس نوں حالے وی کوئی بھکھ ہے
بھاویں کام ایس دا پتّ ہے
مصری اتے یونانی دھرماں
وچ ایہہ بھاویں سبھ توں مکھ ہے
بھاویں وینس ماں دا بتّ ہے
کام خدا توں وی پرمکھ ہے ۔
دینک اخبار دے
اج پرتھم پنے 'تے
میری محبوبہ دی
تصویر چھپی ہے
ایس تصویر 'چ
کجھ گورے بدیشی بچے
تے اک ہور اوہدے نال
کھڑی اس دی سخی ہے ۔
تصویر دے پیریں
اک عبارت دی ہے جھانجر
ایہہ کڑی
پجلی پنجابن اوہ کڑی
جہڑی پردیس توں
سنگیت دی ودیا لے کے
چھ ورھے پچھوں
جو اج دیش مڑی ہے ۔
ہاں ٹھیک کیہا، ٹھیک کیہا
ایہو اوہ کڑی ہے
ایسے ہی کڑی دی خاطر
میری زندگی تھڑی تھڑی ہے
ایہو ہے کڑی
جس نوں کہ میرے گیت نے روندے
معصوم میرے خواب وی
آوارہ نے بھوندے ۔
ایہو ہے کڑی
اکثر میرے شہر جد آؤندی
ہر وار جدوں آؤندی
تنّ پھلّ لیاؤندی
گلدان 'چ تنّ پھلّ جدوں
ہتھیں اوہ سجاؤندی
مسکا کے تے انداز 'چ
کجھ اےداں اوہ کہندی
اک پھلّ کوئی سانجھا
تیرے ناں دا، میرے ناں دا
ایہہ پھلّ کوئی سانجھا
کسے پیو دا، کسے ماں دا
اک پھلّ میری ککھّ دی
سیما دے ہے ناں دا ۔
ہاں ٹھیک کیہا، ٹھیک کیہا
ایہو اوہ کڑی
پجلی پنجابن اوہ کڑی ہے
جہڑی پردیس توں
سنگیت دی ودیا لے کے
چھ ورھے پچھوں
جو اج دیش مڑی ہے
ایس تصویر 'چ
اک گوری جہی نکی بچی
میری محبوبہ دی
جس چیچی ہے پکڑ رکھی
اوس دی شکل
میرے ذہن 'چ ہے آ لتھی
ایکن لگدا ہے :
ایہہ میری اپنی دھی ہے
میرا تے میری بیلن دے
بیمار لہو دا
ایس دھرتی 'تے بجایا
کوئی سانجھا بیء ہے
میری پیڑا دی مریئم دے
خواباں دا مسیح ہے ۔
مدت توں جدھی خاطر
بے چین میرا جی ہے
اوہو ہی سیما دھی ہے
کوئی ہور ایہدا پیو ہے
ہاں ٹھیک کیہا، ٹھیک کیہا
ایہو اوہ کڑی
پجلی پنجابن اوہ کڑی ہے
جہڑی پردیس توں
سنگیت دی ودیا لے کے
چھ ورھے پچھوں
جو اج دیش مڑی ہے ۔
اجے تاں میں ہاں اجنبی ۔
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
تے شاید اجنبی رہانگے
اک صدی جاں دو صدی
نہ تے توں ہی اولیا ہیں
نہ تے میں ہی ہاں نبی
ایہہ آس ہے، امید ہے
کہ مل پوانگے پر کدی
اجے تاں میں ہاں اجنبی
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
میرے لئی ایہہ رس-بھری
تیری ملوک مسکڑی
کسے ومان سیوکا
دی مسکڑی دے وانگ ہے
اجے وی جس 'چ جانداں
کہ واشنا دی کانگ ہے
میں جانداں، میں جانداں
میرے لئی تیری وفا
اجے وی اک سوانگ ہے
میرے نشیلے جسم دی
اجے وی تینوں مانگ ہے
جہڑا کہ تیری نظر وچ
فلمی رسالے وانگ ہے
صفحہ صفحہ پھرولنا
جدھا ہے تیری دل لگی
سمیں نوں سنھ مار کے
جے مل جائے گھڑی کدی
کام دا ہاں میں سگا
تے کام دی ہیں توں سگی
اجے تاں میں ہاں اجنبی
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
اجے تاں ساڈا عشقَ
اوس مکڑی دے وانگ ہے
کام دے سواد پچھوں
ہو جائے جو حاملہ
تے مکڑے نوں مار کے
بنا لئے جویں گزا
تے کھائی جائے اوہ کامنی
کلچھنی سواد لا
ہے کامنی، ہے کامنی ۔
مینوں بچا، مینوں بچا
واسطہ ای جیبھ نوں
ایہہ خون دا نہ سواد پا
دور ہو کے بہہ پرھاں
نہ کول آ، نہ کول آ
اجے تاں میں ہاں اجنبی
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
تیرے گلے تھیں چمٹ کے
ایہہ سوں رہا جو بال ہے
چھری ہے سنسکار دی
جو کر رہی حلال ہے
ایہہ کہن نوں تاں ٹھیک ہے کہ
تیرا میرا ہی لال ہے
جے سوچیئے تاں سوہنیئے
تینوں سدیوی مرد دی
میں جانداں کہ بھال ہے
ساڈی وفا نوں گالھ ہے
زندگی بتاؤن دی
چلی اساں نے چال ہے
مینوں سدیوی نعر دی
توں جاندی کہ بھال ہے
ہے ٹھیک پھر وی وگ رہی
ہے رشتیاں دی اک ندی
ملمیاں دی میں اپج
ملمیاں دی توں چھبی
نہ وفا دا میں سگا
تے نہ وفا دی توں سگی
اجے تاں میں ہاں اجنبی
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
ہے ٹھیک کہ تیری میری
اجے کوئی پچھان نہیں
اجے اسانوں اپنے ہی
آپ دی پچھان نہیں
اجے انجیل وید تے
قرآن دی پچھان نہیں
گوریاں نوں سوم دی
اجے کوئی پچھان نہیں
منگولیاں دراوڑاں نوں
عاریاں 'تے مان نہیں
اجے تاں دل نے اجنبی
اجے دماغ اجنبی
اجے تاں کل جہان
ساڈے واکنا ہے اجنبی
تے شاید اجنبی رہانگے
اک صدی جاں دو صدی
ایہہ آس ہے امید ہے
کہ مل پوانگے پر کدی
اجے تاں میں ہاں اجنبی
اجے تاں توں ہیں اجنبی ۔
پوہ مہینہ
سرد ایہہ بستی پہاڑی
یکھّ-ٹھنڈی رات دے انتم سمیں
میرے لاگے
میری ہمدردن دے وانگ
سوں رہی ہے
چاننی دی جھمبھ ماری
ہوبہو چینے کبوتراں واکناں
گٹکدی تے سون-کھنبھاں نوں کھلاری ۔
پوہ مہینہ، سرد ایہہ
بستی پہاڑی ۔
ایہہ میری واقف
تے ہمدرد دا گھر
جس 'چ اج دی رات
میں ایہہ ہے گزاری
جس دی صورتَ
چیت دے سورج دے وانگ
نیم-نگھی دودھیا ہے گلاناری ۔
پوہ دی سنگراند دے پربھات ویلے
نتری مندر دی چرنامت دے وانگ
ٹھنڈھی-ٹھنڈھی
سچی-مٹھی تے پیاری
سوں رہی ہے مہک ہوٹھاں 'تے کھلاری ۔
اف !
کنی ہو رہی ہے برف-باری
ایس بستی دی ٹھری ہوئی بکلے
مگھ رہی نہ
کتے وی کوئی انگاری
چوہیں-پاسیں
زہر موہری برف دا
مون ساگر ہے پسردا جا رہا
میرا دل، میرا جسم، میرا ذہن
برف سنگ ہے برف ہندا جا رہا
دور کالا
رکھ لما چیلھ دا
شیشیاں توں پار جو انگھلا رہا
مینوں بستی دی
بلوری پاتلی وچ
سول وتّ چبھیا ہے نظریں آ رہا
اف !
ایہہ مینوں کیہ ہندا جا رہا ؟
میرے خواباں دی سرد تعبیر وچ
میری ہمدردن دا کچی گری جیہا
ستّ-انیندا جسم بندا جا رہا
ہمّ-مانو وانگ چلیا جا رہا
کون دروازے نوں ہے کھڑکا رہا ؟
شاید ہم-مانو ہے ٹریا آ رہا
ہے دلا ! بے-ہوشیا !
کجھ ہوش کر
نہ تے کوئی آ تے نہ ہی جا رہا
ایہہ تاں میرا وہم تینوں کھا رہا ۔
ایہہ تاں ہے
اک تیری ہمدردن دا گھر
سوچ کر، کجھ سوچ کر، کجھ سوچ کر
اوہ تاں پہلاں ہی
امانت ہے کسے دی
توں تاں ایویں پین گلہ پا رہا
ریشمی جہے وگ رہے اوہدے سواس تے
نظر میلی کس لئی ہیں پا رہا ؟
اوہ تاں مندر دی سچی پون ورگا
سواد تلسی دا
جدھے 'چوں آ رہا ۔
ہے منا !
کجھ شرم کر، کجھ شرم کر
توں تاں اکا ہی
شرم ہے لاہ ماری
ہون دے جے سنّ ہو جائے جسم تیرا
ہون دے جے سنّ ہو جائے عمر ساری
توں تاں دھر توں غم دی اک سنگراند ہیں
کر نہ ایویں
مورکھا توں نظر ماڑی ۔
لبھّ ہمدردی 'چوں نہ
کوئی چنگاڑی
ویکھ، تیرے توں وی ودھ کے سرد ہے
پھر وی کنی ہسیں
بستی پہاڑی ۔
یکھّ-ٹھنڈی رات دے انتم سمیں
میرے لاگے
میری ہمدردن دے وانگ
سوں رہی ہے چاننی دی جھمبھ ماری
پوہ مہینہ، سرد ایہہ
بستی پہاڑی ۔
شام
ایہہ اج دی شام
میرے گھر وچ پئی گھمدی ہے
چپّ چپّ تے ویران
کسے نپترے رکھ دے اتے
الّ دے آلھنے وانگ
گم-سمّ تے سنسان
شام-اہم اج دی شام
ایسی بے-حس شام نوں آخر
میں گھر بہہ کے کیہ لینا سی
ایہہ کمبخت سویرے آؤندی
جے کر اس نے وی آؤنا سی
ایہدے نالوں تاں چنگا سی
قہوہ-کھانیا دی بکل وچ
کافی دے دو گھٹّ نگل کے
سگرٹ دھکھا کے بہہ رہنا سی
سرمڈ-مچھی جہیاں کڑیاں
ویکھن ماتر سڑکاں اتے
یاراں دے سنگ بھوں لینا سی
تھکّ ٹٹّ کے سوں رہنا سی
گھر بہہ کے میں کیہ لینا سی
گھر بہہ کے میں کیہ لینا سی ؟
سماں وی کنی چندری شے ہے
کسے پرانے عملی واکن
دن بھر پی کے ڈوڈے سوہرا
گلیاں تے بازاراں دے وچ
اپنی جھوک 'چ ٹریا رہندے ۔
نہ کجھ سندے نہ کجھ کہندی ۔
نہ کتے کھڑھدے، نہ کتے بہندے ۔
اس بدبو دے جان 'چ حالے
یگاں جیڈا اک پل رہندے ۔
کالیاں کالیاں جیبھاں جیہیاں
میری ہتھ-گھڑی دیاں سوئیاں
میری ہکّ وچ لمے لمے
کنڈیاں واکن پڑیاں ہوئیاں
ہفیاں ہفیاں بھجّ بھجّ موئیاں
دن بھر سمیں دے کھوہے اتے
بیلاں واکن جوئیاں ہوئیاں
غم دے پانی سنگ سنجن لئی
میرے دل دیاں بنجر روہیاں
اج دیاں شاماں ایویں گئیاں ۔
ربّ کرے بدبو دی ڈھیری
چھیتی جاوے، چھیتی جاوے
جاں ربّ کر کے بہو-روپنی
چوراں دے سنگ ادھل جاوے
جاں کوئی ایسا منتر چلے
ایہہ کمبخت بھسم ہو جاوے
اس منحوس نے خورے کد تک
میرا ذہن ہے چٹدے رہنا
میں تاں ہور کسے سنگ رات
نچن بال-روم ہے جانا ۔
خون ۔
بیہا خون ۔
میں ہاں، بیہا خون ۔
نکی عمرے بھوگ لئی
اساں سے چمناں دی جون ۔
پہلا چمن بال-وریسے
ٹر ساڈے در آیا
اوہ چمن مٹی دی بازی
دو پل کھیڈ گوایا
دوجا چمن جو سانوں جڑیا
اوہ ساڈے میچ نہ آیا
اس مگروں سے چمن جڑیا
پر ہوٹھیں نہ لایا
مڑ نہ پاپ کمایا ۔
پر ایہہ کیہا اج دا چمن
گل ساڈے لگّ رویا
ہوٹھاں دی دیہلیز سیونکی
تے چانن جس چویا
ایہہ چمن ساڈا سجن دسدا
ایہہ ساڈا محرم ہویا
ڈونگھی ڈھاب ہجر دی ساڈی
ڈبّ مویا، ڈبّ مویا
ساڈا تن-من ہریا ہویا ۔
پر ایہہ کیہا کو دل-پرچاوا
پر ایہہ کیہا سکون ؟
میں ہاں، بیہا-خونا ۔
خون ۔
بیہا خون ۔
باشے نوں اک تتلی کہنا
ایہہ ہے نرا جنون
بال-وریسے جہڑا مریا
اس چمن دی اون
مر-مکّ کے وی کر نہ سکدا
پوری بیہا-خونا
بھاویں ایہہ برہمنڈ وی پھولے
جاں پھر ارون ورون
ایہہ وی اک جنون
میں حالے تازے دا تازہ
سمجھے میرا خون
نکی عمرے مان لئی
جس سے چمناں دی جون ۔
خون ۔
بیہا-خونا ۔
میں ہاں بیہا-خونا ۔
میں میل پتھر، ہاں میل پتھر
میرے متھے 'تے ہین پکے
ایہہ کالے برہوں دے چار اکھر
میرا جیون کجھ اس طرحاں ہے
جس طرحاں کہ کسے گراں وچ
تھوہراں ملے اجاڑ دیرے 'چ
رہندا ہووے ملنگ فقر
تے جوٹھے ٹکاں دی آس لے کے
دن ڈھلے جو گراں 'چ آوے
تے بن بلایاں ہی پرط جاوے
'ؤ-لکھ' کہہ تے مار چکر
میں میل پتھر، ہاں میل پتھر ۔
میں زندگانی دے کالے راہ دے
ایسے بے-ہسّ پڑائ 'تے کھڑھیاں
جتے خواباں دے نیلے رکھاں 'چوں
پون پیلی جہی وگ رہی اے
اگّ سویاں دی مگھ رہی اے
کدے کدے کوئی غماں دا پنچھی
پراں نوں اپنے ہے پھڑپھڑاندا
تے عمر میری دے پیلے عرشوں
کوئی ستارہ ہے ٹٹّ جاندا
تے چاندی-ونای خواب میرا
سمیں دا ہریئل ہے ٹکّ جاندا
ونہدے ونہدے ہی نیلے خواباں دا
سارا جنگل ہے سکّ جاندا ۔
پھیر دل دی مایوس وادی 'چ
تلخ گھڑیاں دے زرد پتر
اچی اچی پکاردے نے
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر
اوہ جھوٹھ تھوڑا ہی ماردے نے
اوہ ٹھیک ہی تاں پکاردے نے
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر ۔
میرے پیراں دے نال کھہندی
اک سڑک جاندی ہے اس شہر نوں
شہر جس دے حسین محلاں 'چ
عشقَ میرا گواچیا ہے
شہر جس نوں کہ عاشقاں نے
شہر پریاں دا آکھیا ہے ۔
شہر جس دی کہ ہر گلی
ہائے، گیت ورگی نہار دی ہے
شہر جس دے حسین پٹاں 'چ
رات شبنم گزاردی ہے
تے ہور دوجی کوئی سڑک جاندی ہے
میرے پیراں 'چوں اس شہر نوں
شہر جس دی کہ پاک مٹی دا
خون پی کے میں جنم لیتے
شہر جدھیاں کہ ددھنیاں 'چوں
معصومیت دا دودھ پیتے
شہر جس دے بے رنگ چہرے 'تے
جھرڑیاں دے نے جھاڑ پھیلے
شہر جس دے کہ سینے اندر نے
گربتاں دے پہاڑ پھیلے
شہر جس دے حسین نیناں دے
دوویں دیوے ہی ہسّ چکے نے
شہر جس دے جنازیاں لئی
خریدے کفن وی وک چکے نے ۔
تے ہور تیجی کوئی سڑک جاندی ہے
میرے پیراں 'چوں اس شہر نوں
شہر جدھیاں ملیم سڑکاں 'تے
جا کے کوئی کدے نہیں مڑدا
ایہہ سمجھ لیتا جاندا ہے مردہ ۔
تے ہور چوتھی کوئی سڑک جاندی ہے
میرے پیراں 'چوں اس شہر نوں
شہر جس دے کالے باغاں 'چ
صرف آساں دی پون جاوے
کدے کدے ہاں اوس جوہ 'چوں
کجھ اس طرحاں دی آواز آوے
او میل پتھر ! او میل پتھر !
آباد کرنے نے توں ہی رکڑ
توں ہی دھرتی دا کوجھ ورنیں
توں ہی کرنی فضا معطر
توں ہی سیجاں نوں ماننا
سوں کے پہلاں توں ویکھ ستھر ۔
پر میں چھیتی ہی سمجھ جاندا
ایہہ میرے خواباں دا شور ہی ہے
جو لا رہا ہے ذہن 'چ چکر
میں سمجھدا ہاں، میں سمجھدا ہاں
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر ۔
میرے متھے توں آؤن والے
ایہہ لوک پڑھ کے کیہا کرنگے
ایہہ اوہ وچاری بدبخت روح ہے
کہ جہڑی ہرناں دے سنناں اتے
اداس لمھیاں نوں پھڑن خاتر
عمر ساری چڑھ رہی اے ۔
ایہہ اوہ ہے جس نوں
کہ ہٹھّ دے پھلاں دی
مہک پیاری بڑی رہی اے
ایہہ اوہ ہے جس نوں کہ نکی عمرے
اڈا کے لے گئے غماں دے جھکھڑ
وفا دے سوہے دمیل اتے
ایہہ میل-پتھر، ہاں میل-پتھر ۔
اوہ ٹھیک ہی تاں کیہا کرنگے
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر ۔
میں لوچدا ہاں کہ اس چراہے توں
مینوں کوئی اجاڑ دیوے
تے میرے متھے دے کالے اخراں 'تے
کوٹ چونے دا چاڑھ دیوے
جاں اگّ فرکت دی دنیں دیویں
وچ چراہے دے ساڑ دیوے
میں سوچدا ہاں جے پگھل جاون
ایہہ بدنصیبی دے کالے ککر
میں سوچدا ہاں جے بدل جاون
میری قسمت دے سبھ نچھتر
میں منکھتا دے نام سکھانگا
اپنے گیتاں دے سون-چھتر
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر
میرے متھے 'تے ہین پکے
ایہہ کالے برہوں دے چار اکھر
میں میل-پتھر، ہاں میل-پتھر ۔
