پنجابی کویتا ظفر اقبال
غزلاں
1. ککر قہر پوے ہر پاسے، رہندا سارا پوہ
ککر قہر پوے ہر پاسے، رہندا سارا پوہ ۔
اکھاں دے انگیارے لے کے، پھیر نہ آیا اوہ ۔
نظراں دے بدلاں دے پچھے، لکیا لہو دا چن،
سانولیاں راتاں نوں رہی سوہے چانن دی ٹوہ ۔
میرے باجھوں کون الانگھے، میرا پندھ پہاڑ،
اندرے اندر کھلرے ہوئے، لکھاں لمیں کوہ ۔
کسراں میں اسمانیں اڈدا جد کہ سر دے اتے،
تنبو وانگوں تنیا ہویا، سی مٹی دا موہ ۔
'ظفرا' بہت پرانے ہو گئے دل-دلبر دے قصے،
اج ہواواں تے راہواں دی، نویں کہانی چھوہ ۔
2. کالکھ ساری رات دی، اکھاں وچّ پرو کے
کالکھ ساری رات دی، اکھاں وچّ پرو کے ۔
ویکھاں چڑھدے چن نوں، شہروں باہر کھلو کے ۔
اندر باہر شوکدی، گجھی بھیڑ اکلّ دی،
لبھاں اپنے آپ نوں، اننھا-کملاہا ہو کے ۔
چارے پاسے رہِ گیا، میلا پانی ہڑ دا،
حساں کس دے ساہویں، دساں کس نوں رو کے ۔
شور پرانا شہر دا، پجیا جنگل وچّ وی،
واپر گئے گناہ دا، بھار سراں 'تے ڈھو کے ۔
ٹکراں مارن خاطر 'زافر' نے کندھ اساری،
ساوے-پیلے لہو وچّ، کالی-مٹی گو کے ۔
3. ایس ونج توں میں کی کھٹیا ؟ کی دل نوں سمجھاواں
ایس ونج توں میں کی کھٹیا ؟ کی دل نوں سمجھاواں ؟
دھکھدیاں دھپاں دے کے لئیاں، سڑیاں-بلیاں چھاواں ۔
میتھوں دور دریڈا چنگا تیرا مکھ-منور،
میتھوں ڈر، میں گئے-گواچے سمیاں دا پرچھاواں ۔
کس نے آن بھڑولے بھنے ؟ کس نے جھگے روڑھے ؟
کجھ لٹیا میں مینہہ دی واچھڑ، کجھ پٹیا دریاواں ۔
کدی تے سر دیاں سٹاں وی میں سہِ جاندا ہاں ہسّ کے،
کنڈا لگن تے وی کونجاں وانگ کدے کرلاواں ۔
دل توں جو تقصیر وی ہوئی، چھڈو مٹی پاؤ،
آخر گل نوں آؤندیاں یارو بھجیاں ہوئیاں باہواں ۔
4. اپنے آپے اتے اج میں آپے فقرے کسانگا
اپنے آپے اتے اج میں آپے فقرے کسانگا ۔
کھلھے ویہڑے دے وچّ اپنے اگے-اگے نسانگا ۔
دکھ وی میرے، سکھ وی میرے، پھر وی شہر شریکاں دا،
ہولی ہولی رووانگا میں، اچی-اچی ہسانگا ۔
بجلی بنکے کڑکانگا، میں انھے-بولیہے جنگل وچّ،
ریت دیاں محلاں 'تے کالے بدل وانگوں وسانگا ۔
میں وہماں دا شہر ہاں، میرے روپ نیارے دیکھوگے،
وس وس کے میں اجڑانگا تے، اجڑ اجڑ کے وسانگا ۔
کون ہاں میں، کتھوں آیا ہاں ؟ کہڑی گلّ سناون نوں ؟
اج مینوں وی پتہ نہیں میں کل تہانوں دسانگا ۔
5. کالی-بولی دھپّ 'ہاڑھ' دی، دوروں بدل گجے
کالی-بولی دھپّ 'ہاڑھ' دی، دوروں بدل گجے ۔
یا تے سڑ جاواںگا میں، یا رڑھ جاواںگا اجے ۔
چار-چپھیرے رستہ ملّ کھلووے کندھ ہوا دی،
جہڑے پاسے جاواں، چہوں قدماں 'تے متھا وجے ۔
اس دے ہوون دا ڈر سی، یا اپنے نہ ہوون دا،
کون سی ادھی-راتیں جس دے، اگے لگّ کے بھجے ؟
مکھیاں بن کے اڈّ گئی، خلقت شہراں توں باہر،
وسدے گھراں بروہاں نوں جادو دے جندرے وجے ۔
تیرے اندر توں وی نہیں سیں، خالی سی پرچھاواں،
اوس شام نوں میں ای میں ساں اپنے کھبے-سجے ۔
6. کس دی خاطر اڈیا، کسنوں آیا راس
کس دی خاطر اڈیا، کسنوں آیا راس ۔
کتے آٹا چٹدے، وگدا پیا خراس ۔
بدل بنکے چھا گئی، ناں ہوون دی دھوڑ،
ہولی ہولی کھر گیا، ہوون دا وسواس ۔
بدل اجے نہ وسیا، کچے-کورے پنڈ 'تے،
اندر باہر ہلّ گئی، کیوں مٹی دی باس ۔
رکدا رکدا رکیگا، اس پانی دا زور،
بجھدی بجھدی بجھیگی، اس پتھر دی پیاس ۔
ہتھاں تیکر آ گئی، 'ظفرا' سختی دلے دی،
پھڑدیاں پھڑدیاں ہو گیا، چکنا چور گلاس ۔
7. ٹوئے ٹبے لنگھکے، مرداں دے مردان
ٹوئے ٹبے لنگھکے، مرداں دے مردان ۔
ڈھیری ڈھاہ کے بہہ گئے، آیا جدوں مدان ۔
کسی ہوئی کمان سی، سدھی میری سامھنے،
کھسے ہوئے کھنبھ سن، اچا سی اسمان ۔
بیاباں ول ٹر پئی، دوروں خلقت دیکھکے،
لہو-لہان قمیض دا، نمھاں جیہا نشان ۔
اکھاں اندر ویکھ لئی، مورت چڑھدی رتّ دی،
ننگی علف کھلھار کے، شیشے ورگی جان ۔
اندر چوری آ گیا، 'ظفر' سنیہڑا سکھ دا،
کدھرے ستا رہِ گیا، دکھاں دا دربان ۔
8. چھ پردے سن جسم دے، ستواں نین نقاب دا
چھ پردے سن جسم دے، ستواں نین نقاب دا ۔
اندر چانن ہار سی، شعلہ کسے شراب دا ۔
ہریا ہتھاں وچ سی، رونق سنگھنے سمیں دی،
متھے اتے رنگ سی، شہ شیشے دی آب دا ۔
لبڑے ہوئے لفظ سن، گھاہ دے اندر گھوکدے،
'وا وچ اڈیا پیا سی، ورقہ کسے کتاب دا ۔
خاکی چادر خوشی دی، جسدے اندر رات دن،
نگھرن نقش نویکلے، اگھڑے عکس عذابِ دا ۔
ٹوئے ٹبے وہم دے، اسرن انی اکھ وچّ،
مٹی کسے گویڑ دی، ریتا کسے حساب دا ۔
دو رتاں دا روپ سی، اوہدے مکھ منیر 'تے،
پیلا پترا سی 'ظفر'، نالے شہر گلاب دا ۔
9. ہتھ لگن دے نال ہی ساہ لیندی ایں ابھے نی
ہتھ لگن دے نال ہی ساہ لیندی ایں ابھے نی ۔
کی بنسی پھر جسم دا جد ساہ ساہاں وچ کھبھے نی ۔
کیہی بروٹی پھلی آ، ہری ہنیری جھلی آ،
ننگ نظر نوں چبھے نی، رنگ تلی وچ کھبھے نے ۔
کجی دے وچ بھنیئیں، رفڑ والے گڑ نوں،
رولا پیا تے پہنچیاں، خبراں لمے ابھے نی ۔
پچھلے اندر چور پئے تے لے گئے ہونجھا پھیرکے،
اپنا کھرا ای نپیئے، جے کجھ لبھے لبھے نی ۔
اندروں بھاروں کسے نوں، ملی نہ ہاتھ ہوا دی،
کھوہ سھاواں دے ٹبے نی، کھاڈے دے وچ ڈبے نی ۔
کدی جے ہن دیاں چھٹیاں، 'ظفرے' کول گزار لئیں،
سون-بہن دا تماں نئیں نال رہن ای حب اے نی ۔
10. کتھے اگّ دا پھلّ کھڑیا، کتھے اوہدی خوشبو
کتھے اگّ دا پھلّ کھڑیا، کتھے اوہدی خوشبو ۔
اندرو اندر چیکاں مارے، ساوی پیلی لو ۔
کندھاں دیاں جھیتھاں 'چوں لنگھن، ٹٹے بھجے روح،
فرش دیاں اٹاں 'چوں اگھڑے، جیندے لہو دی بو ۔
وڈھے گئے سبھ ہریاں-بھریاں چھاواں والے رکھ،
دھپّ دیاں پتھراں تے بہکے، رج رجکے تے رو ۔
کی ہویا جے کر بیٹھے ہاں، کھیہہ-سواہ دا دھندا،
میں تیری کالخ لاہناں، توں میرے کپڑے دھو ۔
لوکاں دے آکھے لگ کے تے، مینوں بول نہ مندا،
اجے وی میری لوڑ اے تینوں، میرے نال کھلو ۔
11. اوسے دے سبھ شہر شریکے، نالے پنڈ گراں
اوسے دے سبھ شہر شریکے، نالے پنڈ گراں ۔
ساڈا کی اے، اسیں مرن نوں لبھدے پھردے تھاں ۔
کہڑیاں گلیاں وچ گواچی، سوہی سرخ سبیل،
کہڑیاں ریتاں اتے رلدی، ساوی سنگھنی چھاں ۔
بارھاں پتھراں بھار دلاں دی، لگی ہوئی لام،
بدل وانگوں سر توں لنگھن، خبراں دور دیاں ۔
پنجاں لفظاں نالوں لاہیا، پہلا پہلا حرف،
تے اوہناں پنجاں حرفاں دی، سنگلی اوہدا ناں ۔
پہلی واری دھپے سر سڑیا تے آئی یاد،
اج ستھاراں وریاں پچھوں، موئی ہوئی ماں ۔
کفر کٹہرے وچ 'ظفر' میں ملزم ہاں اقبالی،
چھیتی میری جھولی دے وچ، پاؤ میرا نیاں ۔
| |
