Punjabi Kavita
Guru Nanak Dev Ji
Punjabi Kavita
Punjabi Kavita
  

Salok Guru Nanak Dev Ji

slok gurU nwnk dyv jI

1. AwKix AauKw sunix AauKw AwiK n jwpI AwiK

AwKix AauKw sunix AauKw AwiK n jwpI AwiK ]
ieik AwiK AwKih sbdu BwKih ArD aurD idnu rwiq ]
jy ikhu hoie q ikhu idsY jwpY rUpu n jwiq ]
siB kwrx krqw kry Gt AauGt Gt Qwip ]
AwKix AauKw nwnkw AwiK n jwpY AwiK ]2]1240)]

(AwKix AauKw sunix AauKw=iksy qrHW BI ibAwn
krnw muSikl hY, AwiK n jwpI AwiK=AwiK AwiK
n jwpI, n jwpI=jwpdw nhIN, AwiK AwiK=muV muV
ibAwn kr ky BI, ieik=keI jIv, AwiK AwKih=
muV muV ibAwn krdy hn, BwKih=aucwrdy hn, ArD
aurD=hyTW auqWh ho ky,bVI imhnq nwl, ikhu=kuJ,koeI
srUp, n jwpY=nhIN id`sdw,AauGt=AOKy, Gt=QW, Qwip=
Qwp ky,bxw ky)

2. Awpy BWfy swijAnu Awpy pUrxu dyie

Awpy BWfy swijAnu Awpy pUrxu dyie ]
ieknHI duDu smweIAY ieik culHY rhinH cVy ]
ieik inhwlI pY svinH ieik aupir rhin KVy ]
iqnHw svwry nwnkw ijnH kau ndir kry ]1)(475)]

(BWfy=srIr, pUrxu dyie=Brdw hY, ieknHI=keI BWifAW ivc,
smweIAY=pYNdw hY, inhwlI=qulweI, pY svinH=lµmIAW
qwx ky sONdy hn, aupir=syvw,rwKI vwsqy, ndir=imhr dI nzr)

3. AMdrhu JUTy pYj bwhir dunIAw AMdir PYlu

AMdrhu JUTy pYj bwhir dunIAw AMdir PYlu ]
ATsiT qIrQ jy nwvih auqrY nwhI mYlu ]
ijnH ptu AMdir bwhir gudVu qy Bly sMswir ]
iqnH nyhu lgw rb syqI dyKnHy vIcwir ]
rMig hsih rMig rovih cup BI kir jwih ]
prvwh nwhI iksy kyrI bwJu scy nwh ]
dir vwt aupir Krcu mMgw jbY dyie q Kwih ]
dIbwnu eyko klm eykw hmw qumHw mylu ]
dir ley lyKw pIiV CutY nwnkw ijau qylu ]2)(473)]

(pYj=pwj,ivKwvw, PYlu=idKwvw, ptu=rySm,au`qm,
gu`dV=godVI,swdw,grIbI dwvw, qy=auh mnu`K, syqI=
nwl, dyKn@y vIcwir=r`b ƒ vyKx dy iDAwn ivc,iksY
kyrI=iksy dI, nwh=Ksm. nwm, vwt aupir=rwh ivc,
Krcu mMgw=(nwm-rUp) Kwxw hI mMgdy hn, dIbwnu=Adwlq,
hmw qum@w mylu=swry cMgy mMdy jIvW dw mylw, ijau qylu=ijvyN
pIV ky qyl k`FIdw hY)

4. BY ivic pvxu vhY sdvwau

BY ivic pvxu vhY sdvwau ]
BY ivic clih lK drIAwau ]
BY ivic Agin kFY vygwir ]
BY ivic DrqI dbI Bwir ]
BY ivic ieMdu iPrY isr Bwir ]
BY ivic rwjw Drm duAwru ]
BY ivic sUrju BY ivic cMdu ]
koh kroVI clq n AMqu ]
BY ivic isD buD sur nwQ ]
BY ivic Awfwxy Awkws ]
BY ivic joD mhwbl sUr ]
BY ivic Awvih jwvih pUr ]
sgilAw Bau iliKAw isir lyKu ]
nwnk inrBau inrMkwru scu eyku ]1)(464)]

(BY ivic=fr ivc, pvxu vhY=hvw vgdI hY,
sdvwau=sdw hI, clih=c`ldy hn, kFY vygwir=
vgwr k`FdI hY, Bwir=Bwr dy hyT, ieMdu=ieMdr
dyvqw,b`dl, iPrY=iPrdw hY, isr Bwir=isr dy
Bwr, isD=pu`gy hoey jogI, buD=igAwnvwn, Awfwxy=
qxy hoey, mhwbl=v`fy bl vwly, Awvih=AwauNdy hn,
pUr=swry jIv jo ies sMswr-swgr ivc izMdgI-rUp
byVI ivc bYTy hoey hn, sgilAw isir=swry jIvW dy
isr au~qy, lyKu iliKAw=Bau rUpI lyK iliKAw hY)]

5. BMif jMmIAY BMif inMmIAY BMif mMgxu ivAwhu

BMif jMmIAY BMif inMmIAY BMif mMgxu ivAwhu ]
BMfhu hovY dosqI BMfhu clY rwhu ]
BMfu muAw BMfu BwlIAY BMif hovY bMDwnu ]
so ikau mMdw AwKIAY ijqu jMmih rwjwn ]
BMfhu hI BMfu aUpjY BMfY bwJu n koie ]
nwnk BMfY bwhrw eyko scw soie ]
ijqu muiK sdw swlwhIAY Bwgw rqI cwir ]
nwnk qy muK aUjly iqqu scY drbwir ]2)(473)]

(BMif=iesqRI qoN, jMmIAY=jMmIdw hY, inMMmIAY=
pRwxI dw srIr bxdw hY, BMfhu=iesqRI dI rwhIN,
rwhu=auqp`qI dw rsqw, bMDwnu=irSqydwrI, ijqu=
ijs iesqRI qoN, BMfhu hI BMfu=iesqRI qoN iesqRI,
swlwhIAY=pRBU dI is&iq-swlwh krIey, Bwgw rqI
cwir=BwgW dIAW cwr r`qIAW,BwgW dI mxI)

6. Bau Buie pivqu pwxI squ sMqoKu blyd

Bau Buie pivqu pwxI squ sMqoKu blyd ]
hlu hlymI hwlI icqu cyqw vqR vKq sMjogu ]
nwau bIju bKsIs bohl dunIAw sgl drog ]
nwnk ndrI krmu hoie jwvih sgl ivjog ]2]955)]

(Buie=pYlI, pivqu=su`D Awcrn, blyd=bld,
sMjogu—gurU nwl myl, drog=nwsvMq, krmu=b^SS,
hlymI=inmRqw, cyqw=ismrn, vKq=bIjx dw smW)

7. ds bwlqix bIs rvix qIsw kw suMdru khwvY

ds bwlqix bIs rvix qIsw kw suMdru khwvY ]
cwlIsI puru hoie pcwsI pgu iKsY sTI ky boFypw AwvY ]
sqir kw miqhIxu AsIhW kw ivauhwru n pwvY ]
nvY kw ishjwsxI mUil n jwxY Ap blu ]
FMFoilmu FUiFmu ifTu mY nwnk jgu DUey kw Dvlhru ]3)(138)]

(bwlqix=bwlkpn ivc, rvix=kwm-cyStw vwlI
AvsQw ivc, puru=Br-juAwn, pgu=pYr, iKsY=
iqlkdw hY, ishjwsxI=mMjy auqy Awsx r`Kx
vwlw, Ap blu=Awpxw bl, Dvlhru=DOlr,ic`ty mMdr)

8. dieAw kpwh sMqoKu sUqu jqu gMFI squ vtu

dieAw kpwh sMqoKu sUqu jqu gMFI squ vtu ]
eyhu jnyaU jIA kw heI q pwfy Gqu ]
nw eyhu qutY n mlu lgY nw eyhu jlY n jwie ]
DMnu su mwxs nwnkw jo gil cly pwie ]
caukiV muil AxwieAw bih caukY pwieAw ]
isKw kMin cVweIAw guru bRwhmxu iQAw ]
Ehu muAw Ehu JiV pieAw vyqgw gieAw ]1)(471)]

(dieAw= qrs, jqu=v`s ivc r`Kxw, gMFI=gMFW,
squ=su`cw Awcrn, jIA kw=Awqmw dy vwsqy, heI=
jy qyry pws hY, q=qW, n jwie=nw hI ieh jnyaU
guAwcdw hY, cly pwie=ijnHW ny pw ilAw hY, caukiV=
cwr kOfIAW qoN, AxwieAw=mMgvwieAw, isKw=isiKAw,
cVweIAw=id`qI,cwVHI, iQAw=ho igAw)

9. dIvw blY AMDyrw jwie

dIvw blY AMDyrw jwie ]
byd pwT miq pwpw Kwie ]
augvY sUru n jwpY cMdu ]
jh igAwn pRgwsu AigAwnu imtMqu ]
byd pwT sMswr kI kwr ]
piVH piVH pMifq krih bIcwr ]
ibnu bUJy sB hoie KuAwr ]
nwnk gurmiuK auqris pwir ]1)(791)

(byd pwT miq=vydwˆ dy pwT vwlI miq,
pwpw Kwie=pwpwˆ nUM Kw jwˆdI hY, byd pwT=
vydwˆ dy inry pwT, sMswr kI kwr=dunIAwvI
ivhwr, bIcwr=ArQ—boD)

10. iDRgu iqnw kw jIivAw ij iliK iliK vycih nwau

iDRgu iqnw kw jIivAw ij iliK iliK vycih nwau ]
KyqI ijn kI aujVY KlvwVy ikAw Qwau ]
scY srmY bwhry AgY lhih n dwid ]
Akil eyh n AwKIAY Akil gvweIAY bwid ]
AklI swihbu syvIAY AklI pweIAY mwnu ]
AklI piVH kY buJIAY AklI kIcY dwnu ]
nwnku AwKY rwhu eyhu hoir glW sYqwnu ]1]1245)]

(ij=jo mnu`K, nwau=pRBU dw nwm, ikAw Qwau=
koeI QW nhIN, srm=au~dm, dwid=kdr,SwbwSy,
bwid=ivArQ, syvIAY=ismrIey, mwnu=ie`zq,
kIcY dwnu=hornW ƒ BI isKweIey)

11. duKu dwrU suKu rogu BieAw jw suKu qwim n hoeI

duKu dwrU suKu rogu BieAw jw suKu qwim n hoeI ]
qUM krqw krxw mY nwhI jw hau krI n hoeI ]1]
bilhwrI kudriq visAw ]
qyrw AMqu n jweI liKAw ]1]rhwau]
jwiq mih joiq joiq mih jwqw Akl klw BrpUir rihAw ]
qUM scw swihbu isPiq suAwilHau ijin kIqI so pwir pieAw ]
khu nwnk krqy kIAw bwqw jo ikCu krxw su kir rihAw ]2)(469)]

(qwim=qdoN, krxw=krnhwr, jw hau krI=jy mYN Awpxy Awp
ƒ kuJ smJ bYTW, n hoeI=ieh g`l PbdI nhIN, jwiq=isRStI,
joiq=r`b dw nUr, joiq mih=swry jIvW ivc, jwqw=id`s irhw hY,
Akl=sMpUrn, klw=ih`sw, Akl klw=iek-rs sMpUrx pRBU=
suAwilau=sohxI, ijin kIqI=ijsny qyrI vifAweI kIqI)

12. duK ivic jMmxu duiK mrxu duiK vrqxu sMswir

duK ivic jMmxu duiK mrxu duiK vrqxu sMswir ]
duKu duKu AgY AwKIAY piVH piVH krih pukwr ]
duK kIAw pMfw KulHIAw suKu n inkilE koie ]
duK ivic jIau jlwieAw duKIAw cilAw roie ]
nwnk isPqI riqAw mnu qnu hirAw hoie ]
duK kIAw AgI mwrIAih BI duKu dwrU hoie ]1]1240)]

(vrqxu=kwr-ivhwr, sMswir=sMswr ivc, AgY=
A`gy A`gy, swhmxy, piV@=pVH ky, krih pukwr=
pukwr krdy hn, hirAw=hrw,SWqI vwlw, AgI=
A`gW nwl, mwrIAih=mwrIdy hn)

13. glIN AsI cMgIAw AwcwrI burIAwh

glIN AsI cMgIAw AwcwrI burIAwh ]
mnhu kusuDw kwlIAw bwhir ictvIAwh ]
rIsw kirh iqnwVIAw jo syvih dru KVIAwh ]
nwil KsmY rqIAw mwxih suiK rlIAw ]
hodY qwix inqwxIAw rhih inmwnxIAwh ]
nwnk jnmu skwrQw jy iqn kY sMig imlwh ]2)(85)]

(AwcwrI=cwl-clx ivc, mnhu=mn qoN,
kusuDw=KotIAW, iqnwVIAw=auhnW dIAW,
syvih=syvw krdIAW hn, dru=bUhw, skwrQw=
sPl)

14. gaU ibrwhmx kau kru lwvhu gobir qrxu n jweI

gaU ibrwhmx kau kru lwvhu gobir qrxu n jweI ]
DoqI itkw qY jpmwlI Dwnu mlyCW KweI ]
AMqir pUjw pVih kqybw sMjmu qurkw BweI ]
CofIly pwKMfw ]
nwmu leIAY jwih qrMdw ]1)(471)]

(kru=msUl, gobir=gohy nwl pocw PyirAW,
qY=Aqy, jpmwlI=mwlI(CotI mwlw), Dwnu=
pdwrQ, mlyCW=muslmwnW dw, KweI=KWdw hY,
AMqir=AMdr,luk ky, sMjmu=rihq, qurkw=qurkW
vwlI, CofIly=C`f dyh, nwim lieAY=jy nwm leyNgw,
jwih qrMdw=qr jwvyNgw)

15. GVIAw sBy gopIAw phr kMnH gopwl

GVIAw sBy gopIAw phr kMnH gopwl ]
ghxy pauxu pwxI bYsMqru cMdu sUrju Avqwr ]
sglI DrqI mwlu Dnu vrqix srb jMjwl ]
nwnk musY igAwn ivhUxI Kwie gieAw jmkwlu ]1)(465)]

(GVIAw=‘GVI’ smy dI iek vMf dw nwauN hY,jo 24
imMtW dy brwbr huMdI hY, gopI=gujrI, phr=swry idn
dw ATvW ih`sw,jo 3 GMty dy brwbr huMdw hY, kMnH=ik®Sn,
gopwl=ik®Sn jI dw iek nW, bYsMqru=A`g, musY=T`gI jw
rhI hY, ivhUxI=s`KxI,^wlI)

16. Gir nwrwiexu sBw nwil

Gir nwrwiexu sBw nwil ]
pUj kry rKY nwvwil ]
kuMgU cMnxu Pul cVwey ]
pYrI pY pY bhuqu mnwey ]
mwxUAw mMig mMig pYnHY Kwie ]
AMDI kMmI AMD sjwie ]
BuiKAw dyie n mridAw rKY ]
AMDw JgVw AMDI sQY ]1]1240)]

(Gir=Gr ivc, nwrwiexu=Twkur
dI mUrqI, sBw nwil=hor mUrqIAW
smyq, nwvwil=ieSnwn krw ky,
kuMgU=kysr, mwxUAw=mnu`KW qoN, AMDI
kMmI=AMnHy kMmW ivc,AigAwnqw dy
kMmW ivc, sjwie=dMf, n dyie=
nhIN dyNdw, rKY=bcWdw, JgVw=
ryVkw, sQY=sBw ivc)

17. igAwn ivhUxw gwvY gIq

igAwn ivhUxw gwvY gIq ]
BuKy mulW Gry msIiq ]
mKtU hoie kY kMn pVwey ]
Pkru kry horu jwiq gvwey ]
guru pIru sdwey mMgx jwie ]
qw kY mUil n lgIAY pwie ]
Gwil Kwie ikCu hQhu dyie ]
nwnk rwhu pCwxih syie ]1]1245)]

(ivhUxw=^wlI, Gr=Gr ivc hI,
rotI dI ^wqr hI, mKtU=jo K`t kmw
nwh sky, kMn pVwey=jogI bx jWdw hY,
Pkru kry=&kIr bx jWdw hY, jwiq gvwey=
kul dI AxK C`f bYTdw hY, horu=iek hor
mnu`K, sdwey=AKvWdw hY, qw kY pwie=aus
dy pYr auqy, mUil n=iblkul nhIN, Gwil=
imhnq nwl kmw ky, pCwxih=pCwxdy hn,
syeI=auhI bMdy)

18. hku prwieAw nwnkw ausu sUAr ausu gwie

hku prwieAw nwnkw ausu sUAr ausu gwie ]
guru pIru hwmw qw Bry jw murdwru n Kwie ]
glI iBsiq n jweIAY CutY scu kmwie ]
mwrx pwih hrwm mih hoie hlwlu n jwie ]
nwnk glI kUVIeI kUVo plY pwie ]2)(141)]

(ausu=muslmwnW Aqy ihMdUAW leI, hwmw Bry=
is&wrS krdw hY, murdwru=mswly prwieAw h`k,
iBsiq=bihSq ivc, CutY=mukqI hwsl huMdI hY,
kmwie=kmw ky, mwrx=mswly (bhs Awidk),
kUVIeI glI=(bhs Awidk dIAW) kUVIAW g`lW
nwl, plY pwie=imldw hY)

19. hrxW bwjW qY iskdwrW eynHw piVHAw nwau

hrxW bwjW qY iskdwrW eynHw piVHAw nwau ]
PWDI lgI jwiq Phwiein AgY nwhI Qwau ]
so piVAw so pMifqu bInw ijnHI kmwxw nwau ]
pihlo dy jV AMdir jMmY aupir hovY CWau ]
rwjy sIh mukdm kuqy ]
jwie jgwieinH bYTy suqy ]
cwkr nhdw pwieinH Gwau ]
rqu ipqu kuiqho cit jwhu ]
ijQY jIAW hosI swr ]
nkNI vFNI lwieqbwr ]2]1288)]

(qY=Aqy, iskdwr=Ahlkwr, eynHw
piVAw nwau=iehnW dw nwm hY “pVHy
hoey [” PWDI=PwhI, AgY=pRBU hI hzUrI
ivc, Qwau nwhI=kbUl nhIN hn, bInw=
isAwxw, pihlo dy=sB qoN pihlw, mukdm=
muswihb, nhdw=nhuMdRW, Gwau=z^m, rqu ipqu=
lhU qy ip`qw, kuiqho=(muk`dm) ku`iqAW dI rwhIN,
lwieqbwr=by-ieqbwry, swr=prK,kdr, nkIN
vFIN=n`k-v`Fy)

20. hau mY krI qW qU nwhI qU hovih hau nwih

hau mY krI qW qU nwhI qU hovih hau nwih ]
bUJhu igAwnI bUJxw eyh AkQ kQw mn mwih ]
ibnu gur qqu n pweIAY AlKu vsY siB mwih ]
siqguru imlY q jwxIAY jW sbdu vsY mn mwih ]
Awpu gieAw BRmu Bau gieAw jnm mrn duK jwih ]
gurmiq AlKu lKweIAY aUqm miq qrwih ]
nwnk sohM hMsw jpu jwphu iqRBvx iqsY smwih ]1]1093)]

(bUJxw=buJwrq, AkQ kQw=pRBU dI g`l ijs dw
srUp d`isAw nhIN jw skdw, AlKu=ijs dw koeI
^ws inSwn nhIN id`sdw, Awpu=Awpw-Bwv, Brmu=
Btkxw, jnm mrn duK=swrI aumr dy du`K, aUqm
miq=au~jl bu`D vwly, sohM=auh mYN hW, hMsw=mYN auh
hW, sohM hMsw jpu=auh jp ijs nwl ‘auh mYN’ qy ‘mYN
auh’ ho jwey)

21. hau muAw mY mwirAw pauxu vhY dirAwau

hau muAw mY mwirAw pauxu vhY dirAwau ]
iqRsnw QkI nwnkw jw mnu rqw nwie ]
loiex rqy loiexI kMnI suriq smwie ]
jIB rswieix cUnVI rqI lwl lvwie ]
AMdru musik JkoilAw kImiq khI n jwie ]2]1091)]

(hau muAw=ies i^Awl ivc mirAw ipAw ik
mYN v`fw hW, mY mwirAw=‘mYN’ dw mwirAw hoieAw,
pauxu=hvw,iqRSnw, nwie=nwm ivc, loiex=A`KW,
loiexI=Awpxy Awp ivc hI, suriq=suxn dI qWG,
rswieix=rsW dy Gr, cUnVI=sohxw hIrw, lvwie=
au~cwr ky, musik=mhk ky, JkoilAw=lptW dy irhw hY)

22. hau ivic AwieAw hau ivic gieAw

hau ivic AwieAw hau ivic gieAw ]
hau ivic jMimAw hau ivic muAw ]
hau ivic idqw hau ivic lieAw ]
hau ivic KitAw hau ivic gieAw ]
hau ivic sicAwru kUiVAwru ]
hau ivic pwp puMn vIcwru ]
hau ivic nrik surig Avqwru ]
hau ivic hsY hau ivic rovY ]
hau ivic BrAY hau ivic DovY ]
hau ivic jwqI ijnsI KovY ]
hau ivic mUrK hau ivic isAwxw ]
moK mukiq kI swr n jwxw ]
hau ivic mwieAw hau ivic CwieAw ]
haumY kir kir jMq aupwieAw ]
haumY bUJY qw dru sUJY ]
igAwn ivhUxw kiQ kiQ lUJY ]
nwnk hukmI ilKIAY lyKu ]
jyhw vyKih qyhw vyKu ]1)(466)]

(hau=mYN, gieAw=guAwicAw,nukswn hoieAw,
BrIAY=mlIn ho jWdw hY, jwqI ijnsI=zwq pwq,
swr=smJ, CwieAw=mwieAw dw swieAw, sUJY=suJ
pYNdw hY, kiQ kiQ=AwK AwK ky, lUJY=lu`Jdw hY,
iK`Jdw hY, lyKu=ieh haumY vwlw lyK, vyKih=vyKdy
hn, vyKu=idR`S,Skl,hauN)

23. ihMdU kY Gir ihMdU AwvY

ihMdU kY Gir ihMdU AwvY ]
sUqu jnyaU piV gil pwvY ]
sUqu pwie kry buirAweI ]
nwqw Doqw Qwie n pweI ]
muslmwnu kry vifAweI ]
ivxu gur pIrY ko Qwie n pweI ]
rwhu dswie EQY ko jwie ]
krxI bwJhu iBsiq n pwie ]
jogI kY Gir jugiq dsweI ]
iqqu kwrix kin muMdRw pweI ]
muMdRw pwie iPrY sMswir ]
ijQY ikQY isrjxhwru ]
jyqy jIA qyqy vwtwaU ]
cIrI AweI iFl n kwaU ]
eyQY jwxY su jwie is\wxY ]
horu PkVu ihMdU muslmwxY ]
sBnw kw dir lyKw hoie ]
krxI bwJhu qrY n koie ]
sco scu vKwxY koie ]
nwnk AgY puC n hoie ]2]952)]

(ihMdU=ihMdU bRwhmx, piV=pVH ky, Qwie
n pweI=kbUl nhIN huMdw, dswie=pu`Cdw hY,
krxI=cMgw Awcrx, iBsiq=bihSq,surg,
iqqu kwrix=aus dI ^wqr, ijQY ikQY=hr QW,
vwtwaU=muswi&r, cIrI=ic`TI, eyQY=ies jIvn
ivc, PkVu=Pokw dwhvw, sco scu=kyvl s`cy pRBU ƒ)

24. ihMdU mUly BUly AKutI jWhI

ihMdU mUly BUly AKutI jWhI ]
nwrid kihAw is pUj krWhI ]
AMDy guMgy AMD AMDwru ]
pwQru ly pUjih mugD gvwr ]
Eih jw Awip fuby qum khw qrxhwru ]2)(556)]

(mUly=au`kw hI, AKutI jwˆhI=KuMJy jw rhy hn,nwrid=
nwrd ny, gvwr=auj`f, Eih=auh p`Qr, khw=ikvyˆ)

25. hukim rjweI swKqI drgh scu kbUlu

hukim rjweI swKqI drgh scu kbUlu ]
swihbu lyKw mMgsI dunIAw dyiK n BUlu ]
idl drvwnI jo kry drvysI idlu rwis ]
iesk muhbiq nwnkw lyKw krqy pwis ]1]1090)]

(swKqI=bnwvt,pRBU nwl joV, drvwnI=rwKI,
idlu rwis=idl ƒ is`Dy rwh qy r`Kxw, rjweI=
rzw dw mwlk prmwqmw )

26. jw hau nwhI qw ikAw AwKw ikhu nwhI ikAw hovw

jw hau nwhI qw ikAw AwKw ikhu nwhI ikAw hovw ]
kIqw krxw kihAw kQnw BirAw Bir Bir DovW ]
Awip n buJw lok buJweI AYsw AwgU hovW ]
nwnk AMDw hoie kY dsy rwhY sBsu muhwey swQY ]
AgY gieAw muhy muih pwih su AYsw AwgU jwpY ]2)(140)]

(hau=mYN, ikAw hovw=ikMnw kuJ bx bx idKwvW,
kIqw krxw=kMm-kwr, kihAw kQnw=bol-cwl,
muhwey=TgWdw hY, muhy muih=mUMh auqy, pwih=pYNdIAW
hn, ikhu=kuJ,koeI Awqmk gux, Bir Bir=gMdw
ho ky, AYsw=ieho ijhw Bwv hwso-hIxw)

27. jau qau pRym Kylx kw cwau

jau qau pRym Kylx kw cwau ]
isru Dir qlI glI myrI Awau ]
iequ mwrig pYru DrIjY ]
isru dIjY kwix n kIjY ]20]1412)]

(jau=jy, qau=qYƒ, cwau=SOk, Dir=
Dr ky, isru=AhMkwr, iequ mwrig=
ies rsqy ivc, DrIjY=Drnw cwhIdw
hY, kwix=iJjk, n kIjY=nhIN cwhIdI)

28. jy kir sUqku mMnIAY sB qY sUqku hoie

jy kir sUqku mMnIAY sB qY sUqku hoie ]
gohy AqY lkVI AMdir kIVw hoie ]
jyqy dwxy AMn ky jIAw bwJu n koie ]
pihlw pwxI jIau hY ijqu hirAw sBu koie ]
sUqku ikau kir rKIAY sUqku pvY rsoie ]
nwnk sUqku eyv n auqrY igAwnu auqwry Doie ]1]

(sB qY=sB QweIN, jIAw bwJu=jIAW qoN ibnw,
pihlw pwxI=sB qoN pihlW pwxI, ijqu=ijs
nwl, sBu koie=hryk jIv, hirAw=hrw,ijMd
vwlw, eyv=ies qrHW, auqwrY Doie=Do ky lwh
dyNdw hY)

m : 1 ]
mn kw sUqku loBu hY ijhvw sUqku kUVu ]
AKI sUqku vyKxw pr iqRA pr Dn rUpu ]
kMnI sUqku kMin pY lwieqbwrI Kwih ]
nwnk hMsw AwdmI bDy jm puir jwih ]2]

(kUVu=JUTu pr iqRA rUpu=prweI iesqRI dw rUp,
kMin=kMn nwl, lwieqbwrI=cuZlI, pY Kwih=
byprvwh ho ky cuZlI suxdy hn, hMsw AwdmI=
vyKx ƒ hMsW vrgy mnu`K, jmpuir=jmrwj dI
purI ivc,nrk ivc)

m : 1 ]
sBo sUqku Brmu hY dUjY lgY jwie ]
jMmxu mrxw hukmu hY BwxY AwvY jwie ]
Kwxw pIxw pivqRu hY idqonu irjku sMbwih ]
nwnk ijnHI gurmuiK buiJAw iqnHw sUqku nwih ]3)(472)]

(sBo=au~kw kI, inrw purw, dUjY jwie=mwieAw ivc
PisAw, idqonu=id`qw hY, sMbwih=iek`Tw kr ky)

29. jy mohwkw Gru muhY Gru muih ipqrI dyie

jy mohwkw Gru muhY Gru muih ipqrI dyie ]
AgY vsqu is\wxIAY ipqrI cor kryie ]
vFIAih hQ dlwl ky musPI eyh kryie ]
nwnk AgY so imlY ij Kty Gwly dyie ]1)(472)]

(mohwkw=T`g,cor, Gru muhY=Gr T`gy, Gru muih=
Gr T`g ky, ipqr=v`fyry jo mr cuky hox,vsqu=
cIz, ipqrI cor kryie=ipqrW ƒ cor bxWdw hY,
vFIAih=v`Fy jWdy hn, hQ dlwl ky=aus bRwhmx
dy h`Q jo lokW dy ipqrW ƒ pdwrQ ApVwx leI
dlwl bxdw hY, musPI eyh kryie=ieh inAwauN
krdw hY, Kty Gwly dyie=kmWdw hY qy h`QoN dyNdw hY)

30. jy rqu lgY kpVY jwmw hoie plIqu

jy rqu lgY kpVY jwmw hoie plIqu ]
jo rqu pIvih mwxsw iqn ikau inrmlu cIqu ]
nwnk nwau Kudwie kw idil hCY muiK lyhu ]
Avir idvwjy dunI ky JUTy Aml kryhu ]1)(140)]

(jwmw=k`pVw, rqu=lhU, mwxsw=mnu`KW dw,
idil hCy=sw& idl nwl, muiK=mUMhoN, idvwjy=idKwvy)

31. ijnis Qwip jIAW kau ByjY ijnis Qwip lY jwvY

ijnis Qwip jIAW kau ByjY ijnis Qwip lY jwvY ]
Awpy Qwip auQwpY Awpy eyqy vys krwvY ]
jyqy jIA iPrih AauDUqI Awpy iBiKAw pwvY ]
lyKY bolxu lyKY clxu kwiequ kIcih dwvy ]
mUlu miq prvwxw eyho nwnku AwiK suxwey ]
krxI aupir hoie qpwvsu jy ko khY khwey ]2]1238)]

(ijnis Qwip=BWq BWq dy srIr rc rc ky,
auQwpY=nws krdw hY, eyqy=ieMny,keI iksmW dy,
jyqy jIA=ijqny BI jIv hn, AauDUqI=mMgqy,
Awpy=Awp hI, iBiKAw=^Yr, lyKY=lyKy ivc,
kwiequ=kwhdy leI, kIcih=kIqy jwx, kIcih
dwvy=m`lW m`lIAW jwx, mUlu=jVH,q`q, prvwxw=
mMinAw-pRmMinAw, krxI=kIqy hoey krm,qpwvsu=
inAW, inbyVw)

32. ijau jorU isrnwvxI AwvY vwro vwr

ijau jorU isrnwvxI AwvY vwro vwr ]
jUTy jUTw muiK vsY inq inq hoie KuAwru ]
sUcy eyih n AwKIAih bhin ij ipMfw Doie ]
sUcy syeI nwnkw ijn min visAw soie ]2)(472)]

(jorU=iesqRI, isrnwvxI=mwhvwrI ^Un, vwro vwr=
hr mhIny,sdw, jUTy=JUTy mnu`K dy, eyih=Ajyhy mnu`K,
sUcy=su`cy, AwKIAih=AwKy jWdy hn, ij=jo mnu`K, soeI=
auhI mnu`K, ijn min=ijnHW dy mn ivc, soie=auh pRBU)

33. jUiT n rwgNI jUiT n vydNI

jUiT n rwgNI jUiT n vydNI ]
jUiT n cMd sUrj kI BydI ]
jUiT n AMnI jUiT n nweI ]
jUiT n mIhu virHAY sB QweI ]
jUiT n DrqI jUiT n pwxI ]
jUiT n pauxY mwih smwxI ]
nwnk inguirAw guxu nwhI koie ]
muih PyirAY muhu jUTw hoie ]1]1240)]

(rwgIN=rwg dI rwhIN, vydIN=vyd dI rwhIN,
kI BydI=dy BydW dI rwhIN, cMd sUrj kI
BydI=cMdRmw Aqy sUrj dy vK-vK mMny hoey
piv`qr idhwiVAW dI rwhIN, AMnI=AMMn
nwl,vrq r`Kx nwl, nweI=nHwvx nwl,
virHAY=vrHn nwl, pwxI=pwxI nwl, paux=
hvw,suAws, pauxY mwih smwxI=suAwsW ƒ
rokx dy A`iBAws nwl, inguirAw=auhnW
mnu`KW ivc jo gurU dy d`sy rsqy auqy nhIN
qurdy, muih PyirAY=jy mUMh PyrI r`KIey, jUTw=
Apiv`qr)

34. juiV juiV ivCuVy ivCuiV juVy

juiV juiV ivCuVy ivCuiV juVy ]
jIiv jIiv muey muey jIvy ]
kyiqAw ky bwp kyiqAw ky byty kyqy gur cyly hUey ]
AwgY pwCY gxq n AwvY ikAw jwqI ikAw hiux hUey ]
sBu krxw ikrqu kir ilKIAY kir kir krqw kry kry ]
mnmuiK mrIAY gurmuiK qrIAY nwnk ndrI ndir kry ]2]1238)]

(juiV=juV ky, iml ky, juiV juiV=muV muV jnm lY ky,
ivCuVy=ivCuVdI hY, jIv mrdy hn, ivCuiV= mr ky,
jIiv jIiv=keI vwrI jMm ky, AwgY pwCY=hux vwly jnm
qoN pihlW qy ies qoN AgWh, gxq=igxqI, sBu krxw=
swrw jgq, ikrqu kir=kIqy krmW Anuswr, ndir=
nzr krn vwlw pRBU, kir kir, kry kry=muV muV krI
jw irhw hY, mnmuiK=Awpxy mn dy ip`Cy qurn vwlw mnu`K,
gurmuiK=gurU dy d`sy rwh auqy qurn vwlw mnu`K)

35. kYhw kMcnu qutY swru

kYhw kMcnu qutY swru ]
AgnI gMFu pwey lohwru ]
gorI syqI qutY Bqwru ]
puqNI gMFu pvY sMswir ]
rwjw mMgY idqY gMFu pwie ]
BuiKAw gMFu pvY jw Kwie ]
kwlw gMFu ndIAw mIh Jol ]
gMFu prIqI imTy bol ]
bydw gMFu boly scu koie ]
muieAw gMFu nykI squ hoie ]
eyqu gMiF vrqY sMswru ]
mUrKu gMFu pvY muih mwr ]
nwnk AwKY eyhu bIcwru ]
isPqI gMFu pvY drbwir ]2)(143)]

(kMcnu=sonw, swru=lohw, gMFu=gWFw,
gorI=iesqRI,vhutI, kwl@w gMFu=kwlW
dw ^wqmw, Jol=bhuq mINh, muieAw
gMFu=moey mnu`KW dw dunIAw nwl sMbMD,
squ=dwn, eyqu gMiF=ies gWFy nwl,
muih=mUMh auqy)

36. kil hoeI kuqy muhI Kwju hoieAw murdwru

kil hoeI kuqy muhI Kwju hoieAw murdwru ]
kUVu boil boil Baukxw cUkw Drmu bIcwru ]
ijn jIvMidAw piq nhI muieAw mMdI soie ]
iliKAw hovY nwnkw krqw kry su hoie ]1]1243)]

(kil=kljugI isRStI, kuqy muhI=ku`qy dy mUMh vwlI,
murdwru=hrwm,v`FI, kUVu=JUT, cUkw=mu`k igAw, piq=
ie`zq, soie=soBw, mMdI soie=bdnwmI, iliKAw hovY=
m`Qy qy iliKAw lyK hI au~GVdw hY, Kwju=mn-BwauNdw Kwxw)

37. kil kwqI rwjy kwsweI Drmu pMK kir aufirAw

kil kwqI rwjy kwsweI Drmu pMK kir aufirAw ]
kUVu Amwvs scu cMdRmw dIsY nwhI kh ciVAw ]
hau Bwil ivkuMnI hoeI ]
AwDyrY rwhu n koeI ]
ivic haumY kir duKu roeI ]
khu nwnk ikin ibiD giq hoeI ]1)(145)]

(kil=kljugI suBwau, kwqI=CurI, kwsweI=
ksweI, zwlm, pMK=KMB, Amwvs=hnyrI rwq,
kh=ikQy, hau=mNY, ivkuMnI=ivAwkul, ikin
ibiD=iks qrHW, giq=mukiq,^lwsI)

38. kmir ktwrw bMkuVw

kmir ktwrw bMkuVw bMky kw Asvwru ]
grbu n kIjY nwnkw mqu isr AwvY Bwru ]3]956)]

(kmir=l`k duAwly, bMkuVw=bWkw ijhw,sohxw ijhw,
ktwrw=^Mjr, bMky kw=sohxy GoVy dw, grbu=AhMkwru,
mqu=mqW, isir=isr au~qy, AwvY Bwru=boJ isr au~qy
Aw jwey, Bwv, isr-Bwr if`g pey)

39. ikAw KwDY ikAw pYDY hoie

ikAw KwDY ikAw pYDY hoie ]
jw min nwhI scw soie ]
ikAw myvw ikAw iGau guVu imTw ikAw mYdw ikAw mwsu ]
ikAw kpVu ikAw syj suKwlI kIjih Bog iblws ]
ikAw lskr ikAw nyb KvwsI AwvY mhlI vwsu ]
nwnk scy nwm ivxu sBy tol ivxwsu ]2)(142)]

(kIjih=kIqy jwx, Bog iblws=rMg-rlIAW,nyb=
cobdwr, KvwsI=cOrI-brdwr, tol=pdwrQ)

40. ikau mrY mMdw ikau jIvY jugiq

ikau mrY mMdw ikau jIvY jugiq ]
kMn pVwie ikAw KwjY Bugiq ]
Awsiq nwsiq eyko nwau ]
kauxu su AKru ijqu rhY ihAwau ]
DUp Cwv jy sm kir shY ]
qw nwnku AwKY guru ko khY ]
iCA vrqwry vrqih pUq ]
nw sMswrI nw AauDUq ]
inrMkwir jo rhY smwie ]
kwhy BIiKAw mMgix jwie ]7]953)]

(mrY=dUr hovy, mMdw=burweI, ikau=ikvyN,
jIvY=shI jIvn jIvy, jugiq=ies qrIky
nwl, ikAw KwjY=Kwx dw kIh lwB, Bugiq=
jogIAW dw cUrmw, Awsiq=mOjUd hY, nwsiq=
nhIN hY, ihAwau=ihrdw, DUp Cwv=du`K qy suK,
sm=brwbr, guru khY=gurU gurU AwKdw hY, ko=
koeI auh mnu`K, iCA vrqwry=Cy ByKW ivc,
pUq=cyly, inrMkwir=inrMkwr ivc)

41. kUVu boil murdwru Kwie

kUVu boil murdwru Kwie ]
AvrI no smJwvix jwie ]
muTw Awip muhwey swQY ]
nwnk AYsw AwgU jwpY ]1)(139)

(murdwru=prwieAw h`k, muTw=
T`igAw, muhwey=lutWdw hY, swQY=
swQ nUµ, jwpY=jwpdw hY,)

42. kUVu rwjw kUVu prjw kUVu sBu sMswru

kUVu rwjw kUVu prjw kUVu sBu sMswru ]
kUVu mMfp kUVu mwVI kUVu bYsxhwru ]
kUVu suienw kUVu rupw kUVu pYnHxhwru ]
kUVu kwieAw kUVu kpVu kUVu rUpu Apwru ]
kUVu mIAw kUVu bIbI Kip hoey Kwru ]
kUiV kUVY nyhu lgw ivsirAw krqwru ]
iksu nwil kIcY dosqI sBu jgu clxhwru ]
kUVu imTw kUVu mwiKau kUVu foby pUru ]
nwnku vKwxY bynqI quDu bwJu kUVo kUVu ]1)(468)]

(kUVu=Cl,Brm, mMfp=SwimAwny, mwVI=mhl,
bYsxhwru=v`sx vwlw, rupw=cWdI, kwieAw=srIr,
Apwru=byAMq, mIAw=pqI, bIbI=bIvI,AOrq, Kip=
Kp ky, Kwru=KuAwr, kUiV=Cl ivc, kUVY=kUVy mnu`K dw,
Cl ivc Psy hoey jIv dw, kIcY=kIqI jwey, pUru=swry
jIv, vKwxY=AwKdw hY, kUVo kUVu=Cl hI Cl)

43. kudriq idsY kudriq suxIAY kudriq Bau suK swru

kudriq idsY kudriq suxIAY kudriq Bau suK swru ]
kudriq pwqwlI AwkwsI kudriq srb Awkwru ]
kudriq vyd purwx kqybw kudriq srb vIcwru ]
kudriq Kwxw pIxw pYnHxu kudriq srb ipAwru ]
kudriq jwqI ijnsI rMgI kudriq jIA jhwn ]
kudriq nykIAw kudriq bdIAw kudriq mwnu AiBmwnu ]
kudriq pauxu pwxI bYsMqru kudriq DrqI Kwku ]
sB qyrI kudriq qMU kwidru krqw pwkI nweI pwku ]
nwnk hukmY AMdir vyKY vrqY qwko qwku ]2)(464)]

(kudriq=Ascrj qmwSw, suK swru=su`KW dw swr,
srb Awkwru=swrw jgq, kqybW=muslmwnW Aqy
eIsweIAW dIAW Drm-pusqkW, srb vIcwru=
swrI ivcwr-s`qw, bYsMqru=A`g, pwkI=piv`qr,
nweI=is&q, pwku=piv`qr hYN, vyKY=sMBwl krdw hY,
qwko qwku=iek`lw, vrqY=mOjUd hY)

44. kudriq kir kY visAw soie

kudriq kir kY visAw soie ]
vKqu vIcwry su bMdw hoie ]
kudriq hY kImiq nhI pwie ]
jw kImiq pwie qw khI n jwie ]
srY srIAiq krih bIcwru ]
ibnu bUJy kYsy pwvih pwru ]
isdku kir isjdw mnu kir mKsUdu ]
ijh iDir dyKw iqh iDir maujUdu ]1)(84)]

(kir kY=pYdw kr ky, soie=auh pRBU
Awp hI, vKqu=smW, srY=SrHw dw,
pwru=pwrlw bMnw, isjdw=r`b A`gy
inaUxw, mKsUdu=inSwnw, ijh iDir=
ijs pwsy, maujUdu=hwzr)

45. lbu pwpu duie rwjw mhqw kUVu hoAw iskdwru

lbu pwpu duie rwjw mhqw kUVu hoAw iskdwru ]
kwmu nybu sid puCIAY bih bih kry bIcwru ]
AMDI rXiq igAwn ivhUxI Bwih Bry murdwru ]
igAwnI ncih vwjy vwvih rUp krih sIgwru ]
aUcy kUkih vwdw gwvih joDw kw vIcwru ]
mUrK pMifq ihkmiq hujiq sMjY krih ipAwru ]
DrmI Drmu krih gwvwvih mMgih moK duAwru ]
jqI sdwvih jugiq n jwxY Cif bhih Gr bwru ]
sBu ko pUrw Awpy hovY Git n koeI AwKY ]
piq prvwxw ipCY pweIAY qw nwnk qoilAw jwpY ]2)(468)]

(lbu=jIB dw cskw, mhqw=vzIr, iskdwru=cODrI,
nybu=nwieb, AMDI rXiq=kwmwidk ivkwrW dy ADIn
rih ky AMnHy hoey jIv, Bwih=iqRSnw dI A`g, murdwru=
hrwm,v`FI, Bry murdwru=rXq c`tI BrdI hY, igAwnI=
hornW ƒ aupdyS krn vwly, vwvih=vjWdy hn, rUp krih=
keI Bys vtWdy hn, vwdw=JgVy ju`DW dy prsMg, joDw kw
vIcwru=sUrimAW dIAW khwxIAW dI ivAwiKAw, ihkmiq=
clwkI, hujiq=dlIl, sMjY=mwieAw dy iek`Tw krn ivc,
DrmI=Awpxy Awp ƒ Drm-vwlw smJx vwly, gwvwvih=
gvw lYNdy hn, jqI=AwpixAW ieMdirAW ƒ kwbU rKx vwly,
juigq=jwc, Cif bhih=C`f bYTdy hn, Gr bwru=igRhsQ,
Gr Gwt, pUrw=mukMml, Git=aUxw, prvwxw=v`tw, ipCY=
q`kVI dy ipCly Cwby ivc)

46. lK corIAw lK jwrIAw lK kUVIAw lK gwil

lK corIAw lK jwrIAw lK kUVIAw lK gwil ]
lK TgIAw pihnwmIAw rwiq idnsu jIA nwil ]
qgu kpwhhu kqIAY bwmHxu vty Awie ]
kuih bkrw irMinH KwieAw sBu ko AwKY pwie ]
hoie purwxw sutIAY BI iPir pweIAY horu ]
nwnk qgu n quteI jy qig hovY joru ]2)(471)]

(kUVIAw=JUT, pihnwmIAw=Amwnq ivc i^Awnq
krnI, jIA nwil=Awpxy mn nwl, corI corI, qgu=
qwgw, vty Awie=Aw ky v`t dyNdw hY (qy jnyaU bxw
dyNdw hY), kuih=v`F ky, irMinH=irMnH ky, sBu ko=hryk
jIv, pwie=pw ilAw, qig=qg ivc, jnyaU ivc)

47. lK mx suienw lK mx rupw lK swhw isir swh

lK mx suienw lK mx rupw lK swhw isir swh ]
lK lskr lK vwjy nyVy lKI GoVI pwiqswh ]
ijQY swieru lMGxw Agin pwxI Asgwh ]
kMDI idis n AwveI DwhI pvY khwh ]
nwnk EQY jwxIAih swh kyeI pwiqswh ]4]1287)]

(rupw=cWdI, GoVI pwiqswh=GoiVAW vwly, swieru=
smuMdr, Asgwh=bhuq fUMGw, kMDI=kMFw, DwhI=DwhIN,
khwh=rOlw, DwhI khwh=FwhW dw rOlw)

48. lK nykIAw cMigAweIAw lK puMnw prvwxu

lK nykIAw cMigAweIAw lK puMnw prvwxu ]
lK qp aupir qIrQW shj jog bybwx ]
lK sUrqx sMgrwm rx mih Cutih prwx ]
lK surqI lK igAwn iDAwn pVIAih pwT purwx ]
ijin krqY krxw kIAw iliKAw Awvx jwxu ]
nwnk mqI imiQAw krmu scw nIswxu ]2)(467)]

(puMnw=Drm dy kMm, prvwxu=jo kbUl hox, shj=suBwvk,
SWqI-pUrvk, jog=jog m`q Anuswr ic`q dy PurinAW ƒ
rokx dw nwauN ‘jog’ hY, bybwx=jMglW ivc, Cutih prwx=
prwx inklx, surqI=iDAwn joVnw, pVIAih=pVHy jwx,
pwT purwx=purwxW dy pwT, iliKAw=ilK id`qw hY, Awvx
jwxu=jIvW dw jMmxw mrnw, mqI=hor m`qW, imiQAw=ivArQ,
krmu=imhr, scw nIswxu=s`cw prvwnw,rwhdwrI)

49. iliK iliK piVAw

iliK iliK piVAw ]
qyqw kiVAw ]
bhu qIrQ BivAw ]
qyqo livAw ]
bhu ByK kIAw dyhI duKu dIAw ]
shu vy jIAw Apxw kIAw ]
AMnu n KwieAw swdu gvwieAw ]
bhu duKu pwieAw dUjw BwieAw ]
bsqR n pihrY ]
Aihinis khrY ]
moin ivgUqw ]
ikau jwgY gur ibnu sUqw ]
pg aupyqwxw ]
Apxw kIAw kmwxw ]
Alu mlu KweI isir CweI pweI ]
mUriK AMDY pq gvweI ]
ivxu nwvY ikCu Qwie n pweI ]
rhY bybwxI mVI mswxI ]
AMDu n jwxY iPir pCuqwxI ]
siqguru Byty so suKu pwey ]
hir kw nwmu min vswey ]
nwnk ndir kry so pwey ]
Aws AMdysy qy inhkyvlu haumY sbid jlwey ]2)(468)]

(iliK iliK piVAw=ilKdw pVHdw hY, qyqw=auqnw hI,
kiVAw=AhMkwrI ho jWdw hY, livAw=kW vWg lauN lauN
krdw hY,Bwv d`sdw hY, dyhI=srIr, shu=shwr, swd
gvwieAw=suAwd gvw lYNdw hY, dUjw=koeI AfMbr, BwieAw=
cMgw l`gw, Aih=idn, inis=rwq, khrY=du`K shwrdw hY, moin=
mon-DwrI jo cu`p bYTw rhy, ivgUqw=kurwhy ipAw hoieAw hY, pg=
pYr, aupyqwxw=ju`qI qoN ibnw, Alu mlu=gMdIAW cIzW, CweI=
suAwh, piq=ie`zq, Qwie n pweI=kbUl nhIN huMdw, bybwxI=
jMglW ivc, AMDu=AMnHw,mUrK mnu`K, siqguru Byty=gurU iml pey,
mMin=mn ivc, AMdysy=icMqw, qy=qoN, inhkyvlu=inrlyp, sbid=
Sbd duAwrw)

50. mwsu mwsu kir mUrKu JgVy igAwnu iDAwnu nhI jwxY

mwsu mwsu kir mUrKu JgVy igAwnu iDAwnu nhI jwxY ]
kauxu mwsu kauxu swgu khwvY iksu mih pwp smwxy ]
gYNfw mwir hom jg kIey dyviqAw kI bwxy ]
mwsu Coif bYis nku pkVih rwqI mwxs Kwxy ]
PVu kir lokW no idKlwvih igAwnu iDAwnu nhI sUJY ]
nwnk AMDy isau ikAw khIAY khY n kihAw bUJY ]
AMDw soie ij AMDu kmwvY iqsu irdY is locn nwhI ]
mwq ipqw kI rkqu inpMny mCI mwsu n KwhI ]
iesqRI purKY jW inis mylw EQY mMDu kmwhI ]
mwshu inMmy mwshu jMmy hm mwsY ky BWfy ]
igAwnu iDAwnu kCu sUJY nwhI cquru khwvY pWfy ]
bwhr kw mwsu mMdw suAwmI Gr kw mwsu cMgyrw ]
jIA jMq siB mwshu hoey jIie lieAw vwsyrw ]
ABKu BKih BKu qij Cofih AMDu gurU ijn kyrw ]
mwshu inMmy mwshu jMmy hm mwsY ky BWfy ]
igAwnu iDAwnu kCu sUJY nwhI cquru khwvY pWfy ]
mwsu purwxI mwsu kqybNI chu juig mwsu kmwxw ]
jij kwij ivAwih suhwvY EQY mwsu smwxw ]
iesqRI purK inpjih mwshu pwiqswh sulqwnW ]
jy Eie idsih nrik jWdy qW aunH kw dwnu n lYxw ]
dyNdw nrik surig lYdy dyKhu eyhu iD|wxw ]
Awip n bUJY lok buJwey pWfy Krw isAwxw ]
pWfy qU jwxY hI nwhI ikQhu mwsu aupMnw ]
qoieAhu AMnu kmwdu kpwhW qoieAhu iqRBvxu gMnw ]
qoAw AwKY hau bhu ibiD hCw qoAY bhuqu ibkwrw ]
eyqy rs Coif hovY sMinAwsI nwnku khY ivcwrw ]2]1289)]

(JgVy=crcw krdw hY, igAwnu=au~cI smJ, iDAwnu=au~cI suriq,
bwxy=Awdq Anuswr, PVu=pKMf, is locn=auh A`KW, rkqu=lhU,
inpMny=pYdw hoey, inis=rwq vyly, mMDu=mMd, bwhr kw mwsu=bwhroN
ilAWdw hoieAw mws, jIie=jIv ny, ABKu=nwh Kwx vwlI SY, kyrw=
dw, kqybˆØI=muslmwnW dIAW mzhbI ikqwbW ivc, kmwxw=vriqAw
jWdw hY, jij=j`g ivc, kwij=ivAwh ivc, qoieAhu=pwxI qoN, ibkwrw=
qbdIlIAW, sMinAwsI=iqAwgI, mwir=mwr ky, Coif=C`f ky, bYis=bYT ky,
nku pkVih=n`k bMd kr lYNdy hn, rwqI=rwq ƒ,luk ky, mwxs Kwxy=lokW
dw lhU pIx dIAW socW socdy hn, sUJY=su`Jdw, khY=jy koeI smJwey, lieAw
vwsyrw=fyrw lwieAw hoieAw hY, BKu=Kwx-jog cIz, suhwvY=soBdw hY, Eie=
auh swry, iD|wxw=D`ky dI g`l, rs=csky, eyqy rs=iehnW swry pdwrQW dy
csky, ivcwrw=ivcwr dI g`l, iqRBvxu=swrw jgq)

51. mCI qwrU ikAw kry pMKI ikAw Awkwsu

mCI qwrU ikAw kry pMKI ikAw Awkwsu ]
pQr pwlw ikAw kry Kusry ikAw Gr vwsu ]
kuqy cMdnu lweIAY BI so kuqI Dwqu ]
bolw jy smJweIAY pVIAih isMimRiq pwT ]
AMDw cwnxu rKIAY dIvy blih pcws ]
cauxy suienw pweIAY cuix cuix Kwvih Gwsu ]
lohw mwrix pweIAY FhY n hoie kpws ]
nwnk mUrK eyih gux boly sdw ivxwsu ]1)(143)]

(qwrU=qwrU pwxI, bhuq fUMGw pwxI, Dwqu=Aslw,
piVAih=pVHy jwx, cauxw=gweIAW dw v`g jo,
mwrix=mwrn leI, FhY=Fl ky, gux=vwdIAW,
ivxwsu=nukswn)

52. mwxs Kwxy krih invwj

mwxs Kwxy krih invwj ]
CurI vgwiein iqn gil qwg ]
iqn Gir bRhmx pUrih nwd ]
aunHw BI Awvih EeI swd ]
kUVI rwis kUVw vwpwru ]
kUVu boil krih Awhwru ]
srm Drm kw fyrw dUir ]
nwnk kUVu rihAw BrpUir ]
mQY itkw qyiV DoqI kKweI ]
hiQ CurI jgq kwsweI ]
nIl vsqR pihir hovih prvwxu ]
mlyC Dwnu ly pUjih purwxu ]
ABwiKAw kw kuTw bkrw Kwxw ]
cauky aupir iksY n jwxw ]
dy kY caukw kFI kwr ]
aupir Awie bYTy kUiVAwr ]
mqu iBtY vy mqu iBtY ]
iehu AMnu Aswfw iPtY ]
qin iPtY PyV kryin ]
min jUTY culI Bryin ]
khu nwnk scu iDAweIAY ]
suic hovih qw scu pweIAY ]2)(471)]

(mwxs Kwxy=mnu`KW ƒ Kwx vwly,v`FI^or,
krih invwj=nmwz pVHdy hn, CurI vgwiein=
zulm krdy hn, qwg=jM\U,jnyaU, iqn Gir=auhnW
dy GrW ivc, pUrih nwd=sMK vjWdy hn, aun@w iB=
auhnW bRwhmxW ƒ BI, Awvih EeI swd=auhI suAwd
AwauNdy hn, krih Awhwru=Kwxw KWdy hn, srm=l`jw,
kKweI=gyrI rMg vwlI, jgq kwsweI=jgq qy zulm
krn vwlw, hovih prvwxu=kbUl huMdy hn, Bwv, mulwzmq
vyly nIly k`pVy pihndy hn, lY=lY ky, pUjih purwxu=purwx
ƒ pUjdy hn, ABwiKAw=iksy dUjI bolI dw, klmw pVH ky, kuTw=
hlwl kIqw hoieAw, mqu iBtY=mqW iB`itAw jwey, iPtY=^rwb
ho jwey, qin iPtY=iPty hoey srIr nwl,gMdy srIr nwl, suic=
piv`qrqw, hovY qw=qdoN huMdI hY)

53. mnhu ij AMDy kUp kihAw ibrdu n jwxnHI

mnhu ij AMDy kUp kihAw ibrdu n jwxnHI ]
min AMDY aUNDY kvil idsinH Kry krUp ]
ieik kih jwxih kihAw buJih qy nr suGV srUp ]
ieknw nwd n byd n gIA rsu rs ks n jwxMiq ]
ieknw suiD n buiD n Akil sr AKr kw Byau n lhMiq ]
nwnk sy nr Asil Kr ij ibnu gux grbu krMiq ]2]1246)]

(AMDy kUp=AMnHy KUh,bhuq hI mUrK, ibrdu=&rz, kihAw=
d`isAW BI, min AMDY=AMnHy mn dy kwrn, aUNDY kvil=aulty
hoey (ihrdy) kMvl dy kwrn, Kry krUp=bhuq koJy, kih jwxih=
g`l krnI jwxdy hn, suGV=suc`jy, nwd rsu=nwd dw rs, byd
rsu=vyd dw rs, gIA rsu=gIq dw rs, rs ks=im`Ty ksYly rs,
suiD=sUJ, sr=swr,smJ, Byau=Byq, AKr kw Byau=pVHn dI jwc,
Asil Kr=inry Koqy, grbu=AhMkwr, ij=ijhVy)

54. imhr msIiq isdku muslw hku hlwlu kurwxu

imhr msIiq isdku muslw hku hlwlu kurwxu ]
srm suMniq sIlu rojw hohu muslmwxu ]
krxI kwbw scu pIru klmw krm invwj ]
qsbI sw iqsu BwvsI nwnk rKY lwj ]1)(140)

(isdku=inScw, srDw, muslw=mus`lw,auh s&
ijs auqy bYT ky inmwz pVHIdI hY, hku hlwlu=
h`k dI kmweI, srm=Srm, sIlu=cMgw suBwau,
krm=cMgy kMm, kwbw=m`ky ivc auh mMdr ijs
dw drsn krn muslmwn jWdy hn)

55. imtI muslmwn kI pyVY peI kuimHAwr

imtI muslmwn kI pyVY peI kuimHAwr ]
GiV BWfy ietw kIAw jldI kry pukwr ]
jil jil rovY bpuVI JiV JiV pvih AMigAwr ]
nwnk ijin krqY kwrxu kIAw so jwxY krqwru ]2)(466)]

(kIAw=bxweIAW, jil jil=sV sV ky, bpuVI=ivcwrI,
pvih=ifgdy hn, ijin krqY=ijs krqwr ny, kwrxu=
jgq dI mwieAw)

56. muslmwnw isPiq srIAiq piV piV krih bIcwru

muslmwnw isPiq srIAiq piV piV krih bIcwru ]
bMdy sy ij pvih ivic bMdI vyKx kau dIdwru ]
ihMdU swlwhI swlwhin drsn rUip Apwru ]
qIrQ nwvih Arcw pUjw Agr vwsu bhkwru ]
jogI suMin iDAwvinH jyqy AlK nwmu krqwru ]
sUKm mUriq nwmu inrMjn kwieAw kw Awkwru ]
sqIAw min sMqoKu aupjY dyxY kY vIcwir ]
dy dy mMgih shsw gUxw soB kry sMswru ]
corw jwrw qY kUiVAwrw Kwrwbw vykwr ]
ieik hodw Kwie cly AYQwau iqnw iB kweI kwr ]
jil Qil jIAw purIAw loAw Awkwrw Awkwr ]
Eie ij AwKih su qUMhY jwxih iqnw iB qyrI swr ]
nwnk Bgqw BuK swlwhxu scu nwmu AwDwru ]
sdw AnMd rhih idnu rwqI guxvMiqAw pw Cwru ]1)(466)]

(bMdy sy=bMdy auhI hn, bMdI=bMdS, drsn=Swsqr,
swlwhin=slwh krdy hn, swlwhI=swlwhux-jog hrI
ƒ, rUip=suMdr, Arcw=pUjw, Agrvwsu=cMdn dI vwSnw,
bhkwru=mihkwr,^uSbo, suMin=suMn ivc,APur AvsQw ivc,
sUKm mUriq=r`b dw auh srUp ijhVw AsIN nhIN vyK skdy,
sqI=dwnI mnu`K, dyxY ky vIcwir=dyx dy i^Awl ivc, sMqoKu=
^uSI,auqSwh, shsw gUxw=hzwr guxw, jwrw=pr iesqRI-gwmI,
qY=Aqy, kUiVAwr=JUT bolx vwly, vykwr=mMd krmI, ieik=
keI mnu`K, hodw=kol huMdI vsq, AYQwaU=eyQoN,ies jgq qoN,
Kwie clih=Kw ky qur pYNdy hn, iqnw iB=auhnW ƒ BI, kweI
kwr=koeI n koeI syvw, loA=lok, Awkwrw Awkwr=swry bRihmMfW
dy, Eie=auh swry jIv , ij=jo kuJ, swr=bl,Awsrw, BuK
swlwhxu=is&q-swlwh rUpI Bu`K, AwDwru=Awsrw, pw Cwru=
pYrW dI ^wk)

57. muslmwxu khwvxu musklu jw hoie qw muslmwxu khwvY

muslmwxu khwvxu musklu jw hoie qw muslmwxu khwvY ]
Avil Aauil dInu kir imTw mskl mwnw mwlu muswvY ]
hoie musilmu dIn muhwxY mrx jIvx kw Brmu cukwvY ]
rb kI rjwie mMny isr aupir krqw mMny Awpu gvwvY ]
qau nwnk srb jIAw imhrMmiq hoie q muslmwxu khwvY ]1)(141)]

(Avil Aauil=Avil Aauil,pihlW pihl, mskl=
imsklw,jMgwlu lwhux vwlw hiQAwr, mwnw=mwinMd, vWg,
muswvY=TgwvY,lutwey, dIn muhwxY=dIn dI AgvweI ivc,
mrx jIvx=swrI aumr, Awpu=haumY, ^udI, imhrMmiq=imhr)

58. nwvx cly qIrQI min KotY qin cor

nwvx cly qIrQI min KotY qin cor ]
ieku Bwau lQI nwiqAw duie Bw cVIAsu hor ]
bwhir DoqI qUmVI AMdir ivsu inkor ]
swD Bly AxnwiqAw cor is corw cor ]2)(789)]

(min KotY=Koty mn nwl, cor=kwmwidk cor,ivkwr,
ieku Bwau=ie`k ih`sw, lQI=lih geI, duie Bw=do ih`sy,
hor=hor mYl, qUMmVI=quMmI,pyt, ivsu=zihr, inkor=inrol)

59. n BIjY rwgI nwdI byid

n BIjY rwgI nwdI byid ]
n BIjY surqI igAwnI joig ]
n BIjY sogI kIqY roij ]
n BIjY rUpNI mwlNI rMig ]
n BIjY qIriQ BivAY nMig ]
n BIjY dwqNI kIqY puMin ]
n BIjY bwhir bYiTAw suMin ]
n BIjY ByiV mrih iBiV sUr ]
n BIjY kyqy hovih DUV ]
lyKw ilKIAY mn kY Bwie ]
nwnk BIjY swcY nwie ]2]1237)]

(n BIjY=iB`jdw nhIN,pRsMn nhIN huMdw,
nwdI=nwd vjwx nwl, byid=vyd dI
rwhIN, surqI=smwDI nwl, rMig=rMg-
qmwSy nwl, BivAY=nµgy BOx nwl, suMin=
cu`p-cwp rih ky, ByiV=jMg ivc, iBiV=
lV ky, sUr=sUrmy, hovih DUiV=im`tI ivc
il`bVdy hn, lyKw ilKIAY=lyKw iliKAw
jWdw hY, mn kY Bwie=mn dI Bwvnw Anuswr,
swcY nwie=s`cy nwm dI rwhIN)

60. ndIAw hovih Dyxvw suMm hovih duDu GIau

ndIAw hovih Dyxvw suMm hovih duDu GIau ]
sglI DrqI skr hovY KusI kry inq jIau ]
prbqu suienw rupw hovY hIry lwl jVwau ]
BI qUMhY swlwhxw AwKx lhY n cwau ]1]

(Dyxvw=gweIAW, suMm=somy,cSmy, jIau=
ijMd, rupw=cWdI, AwKx cwau=qyrI vifAweI
krn dw cwau, qUMhY=qYnUµ hI)

m: 1 ]
Bwr ATwrh myvw hovY gruVw hoie suAwau ]
cMdu sUrju duie iPrdy rKIAih inhclu hovY Qwau ]
BI qUMhY swlwhxw AwKx lhY n cwau ]2]

(Bwr ATwrh=18 Bwr,swrI bnspqI (purwqn
i^Awl Anuswr jy hryk iksm dI bnspqI dw
iek iek p`qr lY ky iek`Ty qoly jwx qW swrw
qol ‘18 Bwr’ bxdw hY [ iek Bwr dw vzn hY
5 mx k`cy), gruVw=rsIlw,suAwau=suAwd)

m: 1 ]
jy dyhY duKu lweIAY pwp grh duie rwhu ]
rqu pIxy rwjy isrY aupir rKIAih eyvY jwpY Bwau ]
BI qUMhY swlwhxw AwKx lhY n cwau ]3]

(dyhY=srIr ƒ, rwhu=rwhU, duie=dovyN rwhU qy kyqU ,
pwp grh=pwpW dy gRh, rqu pIxy=zwlm, eyvY=
ieho ijhI, Bwau=ipAwr, jwpY=prgt hovy, eyvY=
iesy qrHW)

m: 1 ]
AgI pwlw kpVu hovY Kwxw hovY vwau ]
surgY dIAw mohxIAw iesqrIAw hovin nwnk sBo jwau ]
BI qUMhY swlwhxw AwKx lhY n cwau ]4]141]

(AgI=A`g,Du`p dw syk, pwlw=isAwlI TMF, vwau=
hvw, mohxIAw=mn nUµ moh lYx vwlIAW, jwau=nwsvMq)

61. nwnku AwKY ry mnw suxIAY isK shI

nwnku AwKY ry mnw suxIAY isK shI ]
lyKw rbu mMgysIAw bYTw kiF bhI ]
qlbw pausin AwkIAw bwkI ijnw rhI ]
AjrweIlu Prysqw hosI Awie qeI ]
Awvxu jwxu n suJeI BIVI glI PhI ]
kUV inKuty nwnkw EVik sic rhI ]2]953)]

(shI=s`cI, isK=is`iKAw, vhI=AmlW dI
ikqwb, qlbw=s`dy, AwkI=bwZI, bwkI=lyKy
ivcoN bkwieAw, AjrweIlu Prysqw=mOq dw
&irSqw, qeI=iqAwr, PhI=PsI hoeI,
inKuty=hwr jWdy hn, sic=s`cw sOdw kIiqAW,
Awvx jwxu=koeI cwrw)

62. nwnk culIAw sucIAw jy Bir jwxY koie

nwnk culIAw sucIAw jy Bir jwxY koie ]
surqy culI igAwn kI jogI kw jqu hoie ]
bRhmx culI sMqoK kI igrhI kw squ dwnu ]
rwjy culI inAwv kI piVAw scu iDAwnu ]
pwxI icqu n DopeI muiK pIqY iqK jwie ]
pwxI ipqw jgq kw iPir pwxI sBu Kwie ]2]1240)]

(jy koie=jy koeI mnu`K, Bir jwxY=culI BrnI
jwxdw hovy, surqw=ivdvwn mnu`K, jqu=mn ƒ
kwm-vwsnw vloN rokxw, igrhI=igRhsqI, squ=
au~cw Awcrn, dwnu=syvw, inAwv=iensw&, pwxI=
pwxI nwl, DopeI=Dupdw, muiK=mUMh nwl, iqK=
ipAws, jgq kw ipqw=swrI rcnw dw mUl-kwrn,
sBu=swry jgq ƒ, Kwie=nws krdw hY)

63. nwnk dunIAw Bsu rMgu BsU hU Bsu Kyh

nwnk dunIAw Bsu rMgu BsU hU Bsu Kyh ]
Bso Bsu kmwvxI BI Bsu BrIAY dyh ]
jw jIau ivchu kFIAY BsU BirAw jwie ]
AgY lyKY mMgIAY hor dsUxI pwie ]2]1240)]

(rMgu=Awnµd, Bsu=suAwh, BsU hU Bsu=inrI B`s
hI B`s, Kyh=suAwh, BsU BirAw=suAwh nwl
il`biVAw hoieAw, jwie=jWdw hY, AgY=prlok
ivc, lyKY mMigAY=jdoN kIqy krmW dw lyKw mMgIdw
hY, hor dsUxI=hor ds-guxI (suAwh), pwie=lYNdw hY)

64. nwnk iehu jIau mCulI JIvru iqRsnw kwlu

nwnk iehu jIau mCulI JIvru iqRsnw kwlu ]
mnUAw AMDu n cyqeI pVY AicMqw jwlu ]
nwnk icqu Acyqu hY icMqw bDw jwie ]
ndir kry jy AwpxI qw Awpy ley imlwie ]2]955)]

(JIvru=mwCI, iqRsnw=ie`CwvW, kwlu=mOq,
Awqmk mOq ilAwaux vwlw, mnUAw=mUrK mn,
AicMqw=Acncyq, Acyqu=gw&l,byprvwh)

65. nwnk myru srIr kw ieku rQu ieku rQvwhu

nwnk myru srIr kw ieku rQu ieku rQvwhu ]
jugu jugu Pyir vtwAih igAwnI buJih qwih ]
sqjuig rQu sMqoK kw Drmu AgY rQvwhu ]
qRyqY rQu jqY kw joruu AgY rQvwhu ]
duAwpuir rQu qpY kw squ AgY rQvwhu ]
kljuig rQu Agin kw kUVuu AgY rQvwhu ]1)(470)]

(myru=ijvyN ‘myrU’ prbq dy duAwly swry gRih (qwry)
BONdy hn, swry ‘dIpW’ dw ieh kyNdr hY iqvyN pRBU dI
rcnw dIAW byAMq jUnIAW ivcoN iSromxI jUn mnu`Kw-jUn
‘myrU’ AKvWdI hY, myru srIr kw=iSromxI srIr dw, Bwv,
mnu`Kw-srIr dy vwsqy, rQu=srIr, rQvwhu=rQ ƒ clwx vwlw
(Awqmw), jugu jugu=hryk jug ivc, vtweIAih=vtwey jWdy hn,
squ=au~cw Awcrn)

66. nwnk inrBau inrMkwru hoir kyqy rwm rvwl

nwnk inrBau inrMkwru hoir kyqy rwm rvwl ]
kyqIAw kMnH khwxIAW kyqy byd bIcwr ]
kyqy ncih mMgqy igiV muiV pUrih qwl ]
bwjwrI bwjwr mih Awie kFih bwjwr ]
gwvih rwjy rwxIAw bolih Awl pqwl ]
lK tikAw ky muMdVy lK tikAw ky hwr ]
ijqu qin pweIAih nwnkw sy qn hovih Cwr ]
igAwnu n glIeI FUFIAY kQnw krVw swru ]
krim imlY qw pweIAY hor ihkmiq hukmu KuAwru ]2)(464)]

(hoir=inrMkwr qoN ibnw hor swry, rvwl=DUV, kyqIAw=
ikMnIAW hI, kMn@ khwxIAw=ik®Sn jI dIAW khwxIAW,
igiV muiV=prq prq ky, bwjwrI=rwsDwrIey, Awie
kFih bwjwr=Aw ky rwsW pwauNdy hn, Awl=cwl,T`gI,
Awl pqwl=bVy fUMGy cwlW dy bcn,Awm bolI iv`c PzUl,
muMdVy=sohxy sohxy vwly, ijqu qin=ijs ijs srIr au~qy,
glIeI=g`lW dI rwhIN, kQnw=ibAwn krnw, swru=lohw,
krim=b^SS nwl, ihkmiq=clwkI,FMg)

67. nwnk iPkY boilAY qnu mnu iPkw hoie

nwnk iPkY boilAY qnu mnu iPkw hoie ]
iPko iPkw sdIAY iPky iPkI soie ]
iPkw drgh stIAY muih Qukw iPky pwie ]
iPkw mUrKu AwKIAY pwxw lih sjwie ]1)(473)]

(iPkY boilAY=jy iP`ky bcn bolIey, iPky=ru`Kw bolx
vwly mnu`K dI, soie=soBw,lokW dI rwie, pwxw=ju`qIAW)

68. nwnk swvix jy vsY chu Emwhw hoie

nwnk swvix jy vsY chu Emwhw hoie ]
nwgW imrgW mCIAW rsIAW Gir Dnu hoie ]

(swvix=swvx ivc, Emwhw=cwau,rsIAw=
rs dw AwSk, Gir=Gr ivc)

m : 1 ]
nwnk swvix jy vsY chu vyCoVw hoie ]
gweI puqw inrDnw pMQI cwkru hoie ]2]1279)]

(gweIpuq=bld, pMQI=rwhI, cwkru=nOkr)

69. nwnk qulIAih qol jy jIau ipCY pweIAY

nwnk qulIAih qol jy jIau ipCY pweIAY ]
ieksu n pujih bol jy pUry pUrw kir imlY ]
vfw AwKxu Bwrw qolu ]
hor haulI mqI hauly bol ]
DrqI pwxI prbq Bwru ]
ikau kMfY qolY suinAwru ]
qolw mwsw rqk pwie ]
nwnk puiCAw dyie pujwie ]
mUrK AMiDAw AMDI Dwqu ]
kih kih khxu khwiein Awpu ]1]1239)]

(qol qulIAih=qol qoly jWdy hn, jIau=ijMd,
ipCY=ipCly Cwby ivc, bol=bcn,pRBU dw guxgwn,
ieksu bol n pujih=is&iq-swlwh dy iek bcn
nwl swvyN nhIN ho skdy, pUry=pUrn pRBU ƒ, pUrw kir=
qol swvW kr ky, vfw AwKxu=pRBU ƒ v`fw AwKxw,
Bwrw qolu=vzndwr SY, kMfY=kMfy auqy, pwie=pw ky,
dyie pujwie=pUrw kr ivKWdw hY, AMDI Dwqu=AMinHAW
vwlI dOV-B`j, khwiein=AKvwauNdy hn, Awpu=Awpxy
Awp ƒ, kih kih khxu=muV muV AwKxw)

70. nw siq duKIAw nw siq suKIAw nw siq pwxI jMq iPrih

nw siq duKIAw nw siq suKIAw nw siq pwxI jMq iPrih ]
nw siq mUMf mufweI kysI nw siq piVAw dys iPrih ]
nw siq ruKI ibrKI pQr Awpu qCwvih duK shih ]
nw siq hsqI bDy sMgl nw siq gweI Gwhu crih ]
ijsu hiQ isiD dyvY jy soeI ijs no dyie iqsu Awie imlY ]
nwnk qw kau imlY vfweI ijsu Gt BIqir sbdu rvY ]
siB Gt myry hau sBnw AMdir ijsih KuAweI iqsu kauxu khY ]
ijsih idKwlw vwtVI iqsih BulwvY kauxu ]
ijsih BulweI pMD isir iqsih idKwvY kauxu ]1]952)]

(nwsiq=nhIN hY, Bwv, is`DI qy vifAweI nhIN hY,
mUMf=isr, mUMf kysI mufweI=isr dy kys munwieAW,
Awpu=Awpxy Awp ƒ, qCwvih=ktWdy hn, rvY=
mOjUd hY, KuAweI=mYN KuMJWdw hW, vwtVI=sohxw rwh,
pMD isir=s&r dy SurU ivc hI)

71. nv iCA Kt kw kry bIcwru

nv iCA Kt kw kry bIcwru ]
inis idn aucrY Bwr ATwr ]
iqin BI AMqu n pwieAw qoih ]
nwm ibhUx mukiq ikau hoie ]
nwiB vsq bRhmY AMqu n jwixAw ]
gurmuiK nwnk nwmu pCwixAw ]3]1237)]

(nv=nO ivAwkrx, iCA=Cy SwsqR, Kt=Cy,
vydWg (iSkSw, klp, ivAwkrx, CMd,
inrukq, joiqS), inis=rwq, Bwr ATwr=
ATwrW prvW vwlw mhwBwrq gRMQ, iqin=aus
ny, qoih=qyrw, ibhUx=s`Kxw, nwiB=kml dI
nwBI, vsq=v`sidAW, bRhmY=bRhmw ny, gurmuiK=
gurU dy snmuK ho ky)

72. pihly ipAwir lgw Qx duiD

pihly ipAwir lgw Qx duiD ]
dUjY mwie bwp kI suiD ]
qIjY BXw BwBI byb ]
cauQY ipAwir aupMnI Kyf ]
pMjvY Kwx pIAx kI Dwqu ]
iCvY kwmu n puCY jwiq ]
sqvY sMij kIAw Gr vwsu ]
ATvY kRoDu hoAw qn nwsu ]
nwvY Dauly auBy swh ]
dsvY dDw hoAw suAwh ]
gey isgIq pukwrI Dwh ]
auifAw hMsu dswey rwh ]
AwieAw gieAw muieAw nwau ]
ipCY pqil sidhu kwv ]
nwnk mnmuiK AMDu ipAwru ]
bwJu gurU fubw sMswru ]2)(137)]

(pihl=pihlI AvsQw ivc,
ipAwir=ipAwr nwl, Qx
duiD=QxW dy du`D ivc, suiD=
soJI, BXw=BweI, BwBI=
BrjweI, byb=BYx, Dwqu=
kwmnw, sMij=iek`Ty kr ky,
isgIq=sMgI, dswey=pu`Cdw hY,
muieAw=mu`k igAw, AMDu=AMnHw,AigAwnI)

73. pMij invwjw vKq pMij pMjw pMjy nwau

pMij invwjw vKq pMij pMjw pMjy nwau ]
pihlw scu hlwl duie qIjw KYr Kudwie ]
cauQI nIAiq rwis mnu pMjvI isPiq snwie ]
krxI klmw AwiK kY qw muslmwxu sdwie ]
nwnk jyqy kUiVAwr kUVY kUVI pwie ]3)(141)]

(vKq=vkq, duie=dUjI, KYr Kudwie=r`b qoN
sB dw Blw mMgxw, rwis=sw&, snwie=vifAweI,
kUVI pwie=JUTI ie`zq)

74. piV piV gfI ldIAih piV piV BrIAY swQ

piV piV gfI ldIAih piV piV BrIAY swQ ]
piV piV byVI pweIAY piV piV gfIAih Kwq ]
pVIAih jyqy brs brs pVIAih jyqy mws ]
pVIAY jyqI Awrjw pVIAih jyqy sws ]
nwnk lyKY iek gl horu haumY JKxw JwK ]1)(467)]

(ldIAih=l`dIAW jwx, BrIAih swQ=FyrW dy Fyr
lwey jw skx, byVI pweIAY=iek byVI BrI jw sky,
gfIAih=Bry jw skx, Kwq=toey,Kwqy, pVIAih jyq
brs brs=keI swlW dy swl pVH ky guzwry jw skx,
mws=mhIny, jyqI Awrjw=ijMnI aumr hY)

75. piV pusqk sMiDAw bwdM

piV pusqk sMiDAw bwdM ]
isl pUjis bgul smwDM ]
miuK JUT ibBUKn swrM ]
qRYpwl iqhwl ibcwrM ]
gil mwlw iqlku ilwltM ]
duie DoqI bsqR kpwtM ]
jy jwxis bRhmM krmM ]
siB Pokit inscau krmM ]
khu nwnk inscau iDAwvY ]
ivxu siqgur vwit n pwvY ]2)(470)]

(pusqk=vyd Swsqr Awidk Drm pusqkW,
bwdM=crcw, isl=p`Qr dI mUrqI, bgul=
bgilAW vWg, ibBUKx=gihxy, swrM=sRySt,
qRYpwl=iqMn pwlW vwlI, gwXqRI mMqr, iqhwl=
iqMn vwrI, illwtM=m`Qy auqy, kpwtM=isr au~qy,
bRhmM krmM=bRhm dy kMm, Pokt=Poky, inscau=
inScy kr ky, SrDw Dwr ky, vwt=rsqw,)

76. pihlW mwshu inMimAw mwsY AMdir vwsu

pihlW mwshu inMimAw mwsY AMdir vwsu ]
jIau pwie mwsu muih imilAw hfu cMmu qnu mwsu ]
mwshu bwhir kiFAw mMmw mwsu igrwsu ]
muhu mwsY kw jIB mwsY kI mwsY AMdir swsu ]
vfw hoAw vIAwihAw Gir lY AwieAw mwsu ]
mwshu hI mwsu aUpjY mwshu sBo swku ]
siqguir imilAY hukmu buJIAY qW ko AwvY rwis ]
Awip Cuty nh CUtIAY nwnk bcin ibxwsu ]1]1289)]

(inMimAw=muF b`Jw, jIau pwie=ijMd hwsl kr ky,
igrwsu=igrwhI,^urwk, ko=koeI jIv, AwvY rwis=
rws AwauNdw hY,sPl huMdw hY, Awip Cuty=Awpxy zor
nwl bicAW, bcin=bcn nwl,crcw nwl, ibxwsu=hwnI)

77. pihlw sucw Awip hoie sucY bYTw Awie

pihlw sucw Awip hoie sucY bYTw Awie ]
sucy AgY riKEnu koie n iBitE jwie ]
sucw hoie kY jyivAw lgw pVix sloku ]
kuhQI jweI sitAw iksu eyhu lgw doKu ]
AMnu dyvqw pwxI dyvqw bYsMqru dyvqw lUxu pMjvw pwieAw iGrqu ]
qw hoAw pwku pivqu ]
pwpI isau qnu gifAw Qukw peIAw iqqu ]
ijqu muiK nwmu n aUcrih ibnu nwvY rs Kwih ]
nwnk eyvY jwxIAY iqqu muiK Qukw pwih ]1)(473)]

(sucY=su`cy cOky ivc, sucy AgY riKEnu= nHwqy-Doqy dy
A`gy r`K id`qw, jyivAw=KwDw, kuhQI jweI=gMdy QW
ivc, pwku=piv`qr, qnu=srIr, gifAw=rlwieAw,
iqqu=aus au~qy, ijqu muiK=ijs mUMh nwl, rs Kwih=
suAwdly pdwrQ KWdy hn, eyvY=eysy qrHW)

78. purKW ibrKW qIrQW qtW myGW KyqWh

purKW ibrKW qIrQW qtW myGW KyqWh ]
dIpW loAW mMflW KMfW vrBMfWh ]
AMfj jyyrj auqBujW KwxI syqjWh ]
so imiq jwxY nwnkw srW myrW jMqwh ]
nwnk jMq aupwie kY sMmwly sBnwh ]
ijin krqY krxw kIAw icMqw iB krxI qwh ]
so krqw icMqw kry ijin aupwieAw jgu ]
iqsu johwrI suAsiq iqsu iqsu dIbwxu ABgu ]
nwnk scy nwm ibnuu ikAw itkw ikAw qgu ]1)(467)]

(qt=ndI dw iknwrw, myG=b`dl, dIp=twpU, loA=lok,
iqMn lok hn(surg, ipRQvI Aqy pqwl),cOdW lok BI mMny
jWdy hn, mMfl=c`kr ijvyN sUrj-mMfl, KMf=ih`sw ijvyN
‘BrqKMf’, vrBMf=bRihmMf, AMfj=AWifAW qoN pYdw
hox vwly jIv,pMCI Awidk, jyrj=ijEr qoN pYdw hoey jIv,
pSU mnu`K Awidk, auqBuj=DrqI ivcoN au~gx vwly,bnspqI,
KwxI=auqp`qI dI QW, syqj=psIny qoN pYdw hoey jIv,jUAW
Awidk, so=auh pRBU, imiq=AMdwzw,mrXwdw, srW=srovrW
dI, myrW=myrU vrgy prbqW dI, jMqwh=swry jIvW dI, sMmwly=
sMBwl krdw hY, ijin krqY=ijs krqwr ny, krxw=isRStI,
qwh=aus krqwr ny, johwrI=mYN pRxwm krdw hW, suAsiq
iqsu=aus pRBU dI jY hovy, iqsu dIbwxu=aus pRBU dw Awsrw,
ABgu=nw nws hox vwlw, ikAw itkw ikAw qgu=it`kw qy
jnyaU Awid bwhr dy idKwvy dy icMnH ivArQ hn)

79. rMnw hoeIAw boDIAw purs hoey seIAwd

rMnw hoeIAw boDIAw purs hoey seIAwd ]
sIlu sMjmu suc BMnI Kwxw Kwju Ahwju ]
srmu gieAw Gir AwpxY piq auiT clI nwil ]
nwnk scw eyku hY Aauru n scw Bwil ]2]1243)]

(rMnw=iesqRIAW, boDIAw=slwhkwr, seIAwd=iSkwrI,
zwlm, sIlu=imTw suBwau, sMjmu=jugiq ivc rihxw,
suc=idl dI s&weI, BMnI=dUr ho rhI hY, Kwju=
mn-BwauNdw Kwxw, Ahwju=nwh hzm hox vwlw,hrwm,
srmu=hXw, Gir Awpxy=ikqy Awpxy Gr ivc, piq=
AxK,ie`zq, scw=sdw kwiem rihx vwlw)

80. swm khY syqMbru suAwmI sc mih AwCY swic rhy

swm khY syqMbru suAwmI sc mih AwCY swic rhy ]
sBu ko sic smwvY ]
irgu khY rihAw BrpUir ]
rwm nwmu dyvw mih sUru ]
nwie leIAY prwCq jwih ]
nwnk qau moKMqru pwih ]
juj mih joir ClI cMdRwvil kwnH ikRsnu jwdmu BieAw ]
pwrjwqu gopI lY AwieAw ibMdRwbn mih rMgu kIAw ]
kil mih bydu AQrbxu hUAw nwau KudweI Alhu BieAw ]
nIl bsqR ly kpVy pihry qurk pTwxI Amlu kIAw ]
cwry vyd hoey sicAwr ]
pVih guxih iqnH cwr vIcwr ]
Bwau Bgiq kir nIcu sdwey ]
qau nwnk moKMqru pwey ]2)(470)]

(swm=qIjw vyd; pihly do irg Aqy
Xjur hn, rwm nwmu=rwm dw nW, dyvw
mih=dyviqAW ivc, sUru=sUrj, prwCq=
pwp, joir=D`ky nwl, cMdRwvil=iek gopI
dw nW, jwdmu=sRI ikRSn, pwrjwqu=ieMdr
dy bwZ ‘nµdn’ ivc pMj sRySt ru`KW (mMdwr,
pwrjwq, sMqwn, klp-ru`K qy hrI cMdn)
ivcoN iek, ikRSn jI ny ieh ru`K aus bwZ ivcoN
ilAWdw qy AwpxI ipAwrI ‘sqÎBwmw’ dy
bwZ ivc lw id`qw, gopI=‘sqÎBwmw’, kil mih=
kiljug ivc, Alhu=A`lw, Amlu=hukm, qurk
pTwxI=qurkW pTwxW ny, pVih=pVHdy hn, guxih=
jo ivcwrdy hn, iqnH=auhnW dy, cwr=suMdr)

81. swvxu rwiq AhwVu idhu kwmu kRoDu duie Kyq

swvxu rwiq AhwVu idhu kwmu kRoDu duie Kyq ]
lbu vqR drogu bIau hwlI rwhku hyq ]
hlu bIcwru ivkwr mx hukmI Kty Kwie ]
nwnk lyKY mMigAY Aauqu jxydw jwie ]1]955)]

(drogu=JUT, bIau=bIj, hwlI rwhku=hl vwhux
vwlw,bIjx vwlw, hyq=moh, mx=bohl, Aauqu=
sMqwn-hIx, jxydw=ipau)

82. sbwhI swlwh ijnI iDAwieAw iek min

sbwhI swlwh ijnI iDAwieAw iek min ]
syeI pUry swh vKqY aupir liV muey ]
dUjy bhuqy rwh mn kI mqI iKMfIAw ]
bhuqu pey Asgwh goqy Kwih n inklih ]
qIjY muhI igrwh BuK iqKw duie BaukIAw ]
KwDw hoie suAwh BI Kwxy isau dosqI ]
caUQY AweI aUNG AKI mIit pvwir gieAw ]
BI auiT rcieEnu vwdu sY virHAw kI ipV bDI ]
sBy vylw vKq siB jy ATI Bau hoie ]
nwnk swihbu min vsY scw nwvxu hoie ]1)(145)]

(sbwhI=AMimRq vyly, vKqY aupir=vyly isr,
dUjY=dUjy phr, Asgwh=AQwh smuMdr, qIjY=
qIjy pihr, muih=mUMh ivc, igrwh=gwhIAW,
rotI, BaukIAw=cmkIAW, pvwir=prlok ivc,
fUMGI nINdr ivc, (ieh Awm pRclq hY ik keI
vwrI iksy bMdy dy pRwx jm BulyKy nwl lY jWdy hn
qy iPr moV jWdy hn [ ieqnW smW aus bMdy ƒU
‘pvwir igAw’ AwKIdw hY), vwdu=JgVw, ipV=
AKwVw)

83. sBy surqI jog siB sBy byd purwx

sBy surqI jog siB sBy byd purwx ]
sBy krxy qp siB sBy gIq igAwn ]
sBy buDI suiD siB siB qIriQ siB Qwn ]
siB pwiqswhIAw Amr siB siB KusIAw siB Kwn ]
sBy mwxs dyv siB sBy jog iDAwn ]
sBy purIAw KMf siB sBy jIA jhwn ]
hukim clwey AwpxY krmI vhY klwm ]
nwnk scw sic nwie scu sBw dIbwnu ]2]1241)]

(surqI=ibRqI dw joVnw, suiD=sUJ, Amr=hukm,
Kwn=Kwxy, mwxs=mnu`K, dyv=dyvqy, purIAw=DrqIAW,
KMf=bRhmMf dy ih`sy, klwm=hukm dI klm, krmI=
krmW Anuswr, vhY=c`ldI hY, sic nwie=s`cy nwm
dI rwhIN, dIbwnu=kcihrI)

84. scy qyry KMf scy bRhmMf

scy qyry KMf scy bRhmMf ]
scy qyry loA scy Awkwr ]
scy qyry krxy srb bIcwr ]
scw qyrw Amru scw dIbwxu ]
scw qyrw hukmu scw Purmwxu ]
scw qyrw krmu scw nIswxu ]
scy quDu AwKih lK kroiV ]
scY siB qwix scY siB joir ]
scI qyrI isPiq scI swlwh ]
scI qyrI kudriq scy pwiqswh ]
nwnk scu iDAwiein scu ]
jo mir jMmy su kcu inkcu ]1)(463)]

(scy=sdw rihx vwly ,KMf=isRStI d
ih`sy, bRhmMf=isRStI, loA=cOdW lok,
Awkwr=srUp,Skl, krxy=kMm, srb=
swry, Amru=hukmu, dIbwxu=dIvwn,drbwr,
nIswxu=inSwn,jlvw,zhUr, krmu=b^SS,
qwix=qwx ivc, scY joir=s`cy dy jor ivc,
kudriq=rcnw, mir jMmy=mrdy hn qy jMmdy
hn, su=auh jIv, kcu-inkcu=inrol k`cy)

85. sic kwl kUVu vriqAw kil kwlK byqwl

sic kwl kUVu vriqAw kil kwlK byqwl ]
bIau bIij piq lY gey Ab ikau augvY dwil ]
jy ieku hoie q augvY ruqI hU ruiq hoie ]
nwnk pwhY bwhrw korY rMgu n soie ]
BY ivic KuMib cVweIAY srmu pwhu qin hoie ]
nwnk BgqI jy rpY kUVY soie n koie ]1)(468)]

(sic kwlu=s`c ivc kwl pY igAw hY, kwlK=ivkwrW
dI isAwhI, byqwl=BUq pRyq, bIau=nwm rUp bIj, ikau
augvY=nhIN au~g skdI, dwil=dwxy dy dovyN ih`sy vKo vKry,
ieku=swbq bIj, ruqI hU ruiq=cMgI ruq, pwh=lwg,k`pVy
ƒ p`kw rMg cwVHn leI jo pwxI ivc rMg qoN pihlW pweIdI
hY, korY=kory k`pVy ƒ, rMgu soie=auh vDIAw p`kw rMg, srmu=
imhnq, rpY=rMigAw jwey, kUVY=kUV dI,T`gI dI, soie=^br)

86. sc kI kwqI scu sBu swru

sc kI kwqI scu sBu swru ]
GwVq iqs kI Apr Apwr ]
sbdy swx rKweI lwie ]
gux kI QykY ivic smwie ]
iqs dw kuTw hovY syKu ]
lohU lbu inkQw vyKu ]
hoie hlwlu lgY hik jwie ]
nwnk dir dIdwr smwie ]2]956)]

(kwqI=kYNcI,CurI, swru=lohw, QykY=
imAwn, kuTw=koihAw hoieAw, inkQw=
inkilAw, hik=sdw kwiem rihx vwly
r`b ivc, dir=pRBU dy dr auqy, dIdwir=
dIdwr ivc)

87. scu qw pru jwxIAY jw irdY scw hoie

scu qw pru jwxIAY jw irdY scw hoie ]
kUV kI mlu auqrY qnu kry hCw Doie ]
scu qw pru jwxIAY jw sic Dry ipAwru ]
nwau suix mnu rhsIAY qw pwey moK duAwru ]
scu qw pru jwxIAY jw jugiq jwxY jIau ]
Driq kwieAw swiD kY ivic dyie krqw bIau ]
scu qw pru jwxIAY jw isK scI lyie ]
dieAw jwxY jIA kI ikCu puMnu dwnu kryie ]
scu qw pru jwxIAY jw Awqm qIriQ kry invwsu ]
siqgurU no puiC kY bih rhY kry invwsu ]
scu sBnw hoie dwrU pwp kFY Doie ]
nwnku vKwxY bynqI ijn scu plY hoie ]2)(468)]

(scu=AslIAq, qw pru=qW hI, jwxIAY=jwixAw
jw skdw hY, irdY=ihrdy ivc, scw=r`b, kUV kI
mlu=mwieAw rUp Cl dI mYl, rhsIAY=iKV pYNdw hY,
jugiq=izMdgI sohxy qrIky nwl guzwrn dw FMg, Driq
kwieAw=srIr rUp DrqI, dyie=bIj dyvy, krqw bIau=
krqwr dw ‘nwm’ rUp bIj, Awqm qIriQ=Awqm rUp
qIrQ au~qy, bih rhY=bYTw rhy,mn ƒ ivkwrW qoN moVy)

88. shMsr dwn dy ieMdRu roAwieAw

shMsr dwn dy ieMdRu roAwieAw ]
prs rwmu rovY Gir AwieAw ]
AjY su rovY BIiKAw Kwie ]
AYsI drgh imlY sjwie ]
rovY rwmu inkwlw BieAw ]
sIqw lKmxu ivCuiV gieAw ]
rovY dhisru lMk gvwie ]
ijin sIqw AwdI faurU vwie ]
rovih pWfv Bey mjUr ]
ijn kY suAwmI rhq hdUir ]
rovY jnmyjw Kuie gieAw ]
eykI kwrix pwpI BieAw ]
rovih syK mswiek pIr ]
AMiq kwil mqu lwgY BIV ]
rovih rwjy kMn pVwie ]
Gir Gir mwgih BiiKAw jwie ]
rovih ikrpn sMcih Dnu jwie ]
pMifq rovih igAwnu gvwie ]
bwlI rovY nwih Bqwru ]
nwnk duKIAw sBu sMswru ]
mMny nwau soeI ijix jwie ]
AaurI krm n lyKY lwie ]1]953)]

(shMsr=hzwr, dwn=fMn, hzwr BgW dw
fMn jo ieMdr dyvqy ƒ goqm irSI ny srwp
dy ky lwieAw sI [ ieMdr ny irSI dI iesqRI
Ah`ilAw nwl DoKw dy ky sMg kIqw sI, prs
rwmu=bRwhmx sI, ies dy ipqw jmdgnI ƒ
sh`sRbwhU ny mwr id`qw sI; bdly dI A`g ivc
prsrwm ny K`qRI-kul dw nws krnw SurU kIqw,
pr jdoN ies ny sRI rwm cMdR jI qy Awpxw kuhwVw
cu`ikAw qW auhnW ies dw bl iK`c ilAw, AjY=
rwjw AjY ny jo sRI rwm cMdR jI dw dwdw sI iek
swDU ƒ iB`iKAw ivc il`d id`qI sI, ip`CoN aus ƒ
Awp KwxI peI, inkwlw=dys-inkwlw, dhisru=
rwvx, faurU vwie=faurU vjw ky,swDU dw Bys kr ky,
suAwmI=ik®Sn jI, Kuie gieAw=KuMJ igAw, eykI=
iek ZlqI, jnmyjy ny 18 bRwhmxW ƒ mwr id`qw sI,
ijs dw pRwSicq krn leI ies ny irSI ‘vYSMpwien’
pwsoN ‘mhwBwrq’ suixAw sI, mswiek=‘SyK’ dw bhu-vcn,
BIV=musIbq, rwjy=BrQrI gopIcMd Awidk rwjy, ikrpn=
kMjUs, sMcih=iek`Tw krdy hn, bwlI=lVkI, ijix=ij`q ky,
AaurI=hor)

89. swihbu myrw aujlw jy ko iciq kryie

swihbu myrw aujlw jy ko iciq kryie ]
nwnk soeI syvIAY sdw sdw jo dyie ]
nwnk soeI syvIAY ijqu syivAY duKu jwie ]
Avgux vM\in gux rvih mn suKu vsY Awie ]2]956)]

(aujlw=pivqr, iciq kryie=ic`q ivc vsWdw hY,
ijqu syivAY=ijs dw ismrn kIiqAW, vM\in=dUr
ho jWdy hn, rvih=Aw v`sdy hn)

90. srvr hMs Dury hI mylw KsmY eyvY Bwxw

srvr hMs Dury hI mylw KsmY eyvY Bwxw ]
srvr AMdir hIrw moqI so hMsw kw Kwxw ]
bgulw kwgu n rheI srvir jy hovY Aiq isAwxw ]
Enw irjku n pieE EQY EnHw horo Kwxw ]
sic kmwxY sco pweIAY kUVY kUVw mwxw ]
nwnk iqn kO siqguru imilAw ijnw Dury pYXw prvwxw ]1]956)]

(Dury hI=Dur qoN hI, mylw=joV, KsmY=Ksm ƒ, srvir=
srvr ivc, jy=BwvyN, Enw=auhnW kW qy bgilAW dw, sic
kmwxY=jy pRBU dw ismrn-rUp kmweI kIqI jwey, kUVY=kUV
dI K`tI dw, prvwxw=prvwnw,hukm)

91. sqI pwpu kir squ kmwih

sqI pwpu kir squ kmwih ]
gur dIiKAw Gir dyvx jwih ]
iesqrI purKY KitAY Bwau ]
BwvY Awvau BwvY jwau ]
swsqu bydu n mwnY koie ]
Awpo AwpY pUjw hoie ]
kwjI hoie kY bhY inAwie ]
Pyry qsbI kry Kudwie ]
vFI lY kY hku gvwey]
jy ko puCY qw piV suxwey ]
qurk mMqRu kin irdY smwih ]
lok muhwvih cwVI Kwih ]
caukw dy kY sucw hoie ]
AYsw ihMdU vyKhu koie ]
jogI igrhI jtw ibBUq ]
AwgY pwCY rovih pUq ]
jogu n pwieAw jugiq gvweI ]
ikqu kwrix isir CweI pweI ]
nwnk kil kw eyhu prvwxu ]
Awpy AwKx Awpy jwxu ]1]951)]

(sqI=DrmI bMdy, squ=su`cw Awcrn,Drm,
gur jwih=gurU jWdy hn, Gir=cyilAW dy
Gr ivc, dIiKAw=is`iKAw, purKY Bwau=pqI
dw ipAwr, Awpo AwpY pUjw=Awpo AwpxI Zrz
dI pUjw, qurk mMqRü=qurk dw mMqR, kin=kMn ivc,
smwih=itkw r`Kdy hn, muhwvih=lutWdy hn, cwVI=
cuZlI, igrhI=igRhsqI, ibBUq=suAwh, CweI=suAwh,
prvwxu=mwp,pRBwv, AwKxu=AwKx vwlw, jwxu=jwxn vwlw)

92. sau ElwmHy idnY ky rwqI imlinH shMs

sau ElwmHy idnY ky rwqI imlinH shMs ]
isPiq slwhxu Cif kY krMgI lgw hMsu ]
iPtu ievyhw jIivAw ijqu Kwie vDwieAw pytu ]
nwnk scy nwm ivxu sBo dusmnu hyqu ]2)(790)]

(shMs=hzwrwˆ, krMg=murdwr, hMsu= jIv-rUp hMs,
ijqu=ijs ivc, sBo hyqu=swrw moh)

93. isMml ruKu srwierw Aiq dIrG Aiq mucu

isMml ruKu srwierw Aiq dIrG Aiq mucu ]
Eie jy Awvih Aws kir jwih inrwsy ikqu ]
Pl iPky Pul bkbky kMim n Awvih pq ]
imTqu nIvI nwnkw gux cMigAweIAw qqu ]
sBu ko invY Awp kau pr kau invY n koie ]
Dir qwrwjU qolIAY invY su gaurw hoie ]
AprwDI dUxw invY jo hMqw imrgwih ]
sIis invwieAY ikAw QIAY jw irdY kusuDy jwih ]1)(470)]

(srwierw=is`Dw, dIrG=lµmw, mucu=v`fw,motw
ikqu=ikauN, imTqu=imTws, nIvI=nIvyN rihx
ivc, qqu=swr, Awp kau=Awpxy mqlb vwsqy,
gaurw=Bwrw, hMqw=mwrn vwlw, sIs invwieAY=
jy inrw isr invwieAw jwey, kusuDy=Koty)

94. so AauDUqI jo DUpY Awpu

so AauDUqI jo DUpY Awpu ]
iBiKAw Bojnu krY sMqwpu ]
AauhT ptx mih BiiKAw krY ]
so AauDUqI isv puir cVY ]
bolY gorKu siq srUpu ]
prm qMq mih ryK n rUpu ]3]952)]

(AauDUqI=AvDUq,mwieAw dy bMDn qoVn
vwlw, DUpY=swV dyNdw hY, Awpu=Awpw-Bwv,
sMqwpu=iK`J, isv=kilAwx-rUp pRBU, puir=
purI ivc, AauhT=AvG`t,ihrdw, ptx=Sihr)

95. so bYrwgI ij aulty bRhmu

so bYrwgI ij aulty bRhmu ]
ggn mMfl mih ropY QMmu ]
Aihinis AMqir rhY iDAwin ]
qy bYrwgI sq smwin ]
bolY BrQir siq srUpu ]
prm qMq mih ryK n rUpu ]6]953)]

(bYrwg=dunIAw vloN auprwmqw, aulty=Pyry,
ggn mMfl=dsm duAwr dw c`kr,auh AvsQw
ijQy mnu`K dI suriq pRBU ivc juVdI hY, ropY=KVw
krdw hY, Aih=idn, inis=rwq, sq=sdw kwiem
rihx vwlw pRBU, smwin=vrgw)

96. so igrhI jo ingRhu krY

so igrhI jo ingRhu krY ]
jpu qpu sMjmu BIiKAw krY ]
puMn dwn kw kry srIru ]
so igrhI gMgw kw nIru ]
bolY eIsru siq srUpu ]
prm qMq mih ryK n rUpu ]2]952)]

(igrhI=igRhsqI, ingRhu=ieMidRAW ƒ
ivkwrW vloN rokxw, BIiKAw krY=^Yr mMgy,
nIru=jl, siq=prm Awqmw, qMq=Akwl
purK, puMn=BlweI, dwn=syvw)

97. so jIivAw ijsu mn visAw soie

so jIivAw ijsu mn visAw soie ]
nwnk Avru nw jIvY koie ]
jy jIvY piq lQI jwie ]
sBu hrwmu jyqw ikCu Kwie ]
rwij rMgu mwil rMgu ]
rMig rqw ncY nMgu ]
nwnk TigAw muTw jwie ]
ivxu nwvY piq gieAw gvwie ]1]142]

(rwij=rwj ivc, rMgu=ipAwr, nµgu=
by-Srm, muTw=lu`itAw)

98. so pwKMfI ij kwieAw pKwly

so pwKMfI ij kwieAw pKwly ]
kwieAw kI Agin bRhmu prjwly ]
supnY ibMdu n dyeI Jrxw ]
iqsu pwKMfI jrw n mrxw ]
bolY crptu siq srUpu ]
prm qMq mih ryK n rUpu ]5]952)]

(pwKMfI=nwsqk vwm-mwrgIAW dw iek
i&rkw, pKwly=Dovy,pwpW qoN sw& r`Ky, Agin
bRhmu=r`bI joiq, prjwly=rOSn kry, ibMdu=vIrj,
jrw=buFypw)

99. soriT sdw suhwvxI jy scw min hoie

soriT sdw suhwvxI jy scw min hoie ]
dMdI mYlu n kqu min jIBY scw hoie ]
ssurY pyeIAY BY vsI siqguru syiv insMg ]
prhir kpVu jy ipr imlY KusI rwvY ipru sMig ]
sdw sIgwrI nwau min kdy n mYlu pqMgu ]
dyvr jyT muey duiK ssU kw fru iksu ]
jy ipr BwvY nwnkw krm mxI sBu scu ]1)(642)]

(min=mn ivc, dMdI mYlu=dMdwˆ ivc mYl,dMd—kQw,
inMidAw, kqu=iv`Q, vYr, ssurY=shury Gr,prlok ivc,
pyeIAY=pyky Gr,ies lok ivc, insMg=inJ`k, prhir=
C`f ky, kpVu=ivKwvw, ipr=pqI, rwvY=mwxdw hY, pqMgu=
rqw Br BI, ssU=mwieAw, dyvr jyT=mwieAw dy puqR,ivkwr,
ipr BwvY=pqI nUM cMgI l`gy,krm mxI=Bwgwˆ dI mxI)

100. so audwsI ij pwly audwsu

so audwsI ij pwly audwsu ]
ArD aurD kry inrMjn vwsu ]
cMd sUrj kI pwey gMiF ]
iqsu audwsI kw pVY n kMDu ]
bolY gopI cMdu siq srUpu ]
prm qMq mih ryK n rUpu ]4]952)]

(audwsI=ivrkq, audwsu=mwieAw qoN
auprwmqw, pwly=sdw kwiem r`Kdw hY,
ArD=nyVy,A`D ivckwr, aurD=auqWh,
ArD aurD=nyVy qy auqWh,hr QW, inrMjn=
mwieAw qoN rihq, cMd=sIqlqw,SWqI,
sUrj=igAwn dw qyj, pVY n=nhIN FihMdw,
kMDu=srIr)

101. suxIAY eyku vKwxIAY surig imriq pieAwil

suxIAY eyku vKwxIAY surig imriq pieAwil ]
hukmu n jweI myitAw jo iliKAw so nwil ]
kauxu mUAw kauxu mwrsI kauxu AwvY kauxu jwie ]
kauxu rhsI nwnkw iks kI suriq smwie ]1]1091)]

(imriq=DrqI qy, pieAwil=pwqwl ivc, rhsI=
Awnµd mwxdw hY, kauxu=kOx,pRBU Awp hI)

102. qgu n ieMdRI qgu n nwrI

qgu n ieMdRI qgu n nwrI ]
Blky Quk pvY inq dwVI ]
qgu n pYrI qgu n hQI ]
qgu n ijhvw qgu n AKI ]
vyqgw Awpy vqY ]
vit Dwgy Avrw GqY ]
lY BwiV kry ivAwhu ]
kiF kwglu dsy rwhu ]
suix vyKhu lokw eyhu ivfwxu ]
min AMDw nwau sujwxu ]4)(471)]

(ieMdRI=srIrk ieMdirAW ƒ, nwrI=
nwVIAW, Blky=in`q, dwVI Quk pvY=
byie`zqI huMdI hY, vqY=BONdw iPrdw hY,
BwiV=BwVw,d`Cxw, kwglu=kwgd,p`qRI,
eyhu ivfwxu=ieh Acrj kOqk, sujwxu=
isAwxw,pMfq)

103. vwiein cyly ncin gur

vwiein cyly ncin gur ]
pYr hlwien PyrinH isr ]
auif auif rwvw JwtY pwie ]
vyKY loku hsY Gir jwie ]
rotIAw kwrix pUrih qwl ]
Awpu pCwVih DrqI nwil ]
gwvin gopIAw gwvin kwnH ]
gwvin sIqw rwjy rwm ]
inrBau inrMkwru scu nwmu ]
jw kw kIAw sgl jhwnu ]
syvk syvih krim cVwau ]
iBMnI rYix ijnHw min cwau ]
isKI isiKAw gur vIcwir ]
ndrI krim lGwey pwir ]
kolU crKw ckI cku ]
Ql vwroly bhuqu AnMqu ]
lwtU mwDwxIAw Angwh ]
pMKI BaudIAw lYin n swh ]
sUAY cwiV BvweIAih jMq ]
nwnk BauidAw gxq n AMq ]
bMDn bMiD Bvwey soie ]
pieAY ikriq ncY sBu koie ]
nic nic hsih clih sy roie ]
auif n jwhI isD n hoie ]
ncxu kudxu mn kw cwau ]
nwnk ijnH min Bau iqnHw min Bwau ]2)(465)]

(vwiein=swj vjwauNdy hn, rwvw=G`tw, JwtY=
isr ivc, pUrih qwl=n`cdy hn, pCwVih=
pCwVdy hn,mwrdy hn, gwvin gopIAw=gopIAW
dy sWg bx ky gwauNdy hn, krim=b^SS nwl,
cVwau=cVHdI klw, rYix=rwq,izMdgI rUp rwq,
isKI=is`K leI, gur vIcwir=gurU dI vIcwr dI
rwhIN, Ql vwroly=QlW dy vwroly, Angwh=AMn
gwhux vwly PlHy, BaudIAw=BMBIrIAW, bMDn bMiD=
bMDnW ivc bMnH ky, pieAY ikriq=kIqy hoey krm
dy sMskwrW Anuswr, auif n jwhI=au~f ky nhIN
A`pVdy)

104. vdI su vjig nwnkw scw vyKY soie

vdI su vjig nwnkw scw vyKY soie ]
sBnI Cwlw mwrIAw krqw kry su hoie ]
AgY jwiq n joru hY AgY jIau nvy ]
ijn kI lyKY piq pvY cMgy syeI kyie ]3)(469)]

(vdI=imQI hoeI, su=auhI g`l, vjig=v`jygI,prgt
hovygI, scw=sdw-iQr rihx vwlw pRBU, vyKY=sMBwl kr
irhw hY, sBnI=sB jIvW ny, Cwlw mwrIAw=Awpxw zor
lwieAw hY, su hoie=auhI kuJ vrqdw hY, AgY=prlok iv`c,
jwiq=au~cI-nIvIN jwq dw ivqkrw, joru=D`kw, syeI kyie=
auhI koeI koeI, lyKY=lyKw hox vyly)

105. vfI vifAweI jw vfw nwau

vfI vifAweI jw vfw nwau ]
vfI vifAweI jw scu inAwau ]
vfI vifAweI jw inhcl Qwau ]
vfI vifAweI jwxY Awlwau ]
vfI vifAweI buJY siB Bwau ]
vfI vifAweI jw puiC n dwiq ]
vfI vifAweI jw Awpy Awip ]
nwnk kwr n kQnI jwie ]
kIqw krxw srb rjwie ]2)(463)]

(jw=ijs dw, nwau=nwm,js, inhcl=
Ac`l,AibnwsI, Awlwau=jo kuJ jIv
boldy hn, Bwau=vlvly, puiC=pu`C ky,
Awpy Awip=Awp hI Awp hY, kwr=
aus dI kudrqI klw, kIqw krxw=
aus dI rcI hoeI isRStI, rjwie=
r`b dy hukm ivc)

106. vyil ipM\wieAw kiq vuxwieAw

vyil ipM\wieAw kiq vuxwieAw ]
kit kuit kir KuMib cVwieAw ]
lohw vFy drjI pwVy sUeI Dwgw sIvY ]
ieau piq pwtI isPqI sIpY nwnk jIvq jIvY ]
hoie purwxw kpVu pwtY sUeI Dwgw gMFY ]
mwhu pKu ikhu clY nwhI GVI muhqu ikCu hMFY ]
scu purwxw hovY nwhI sIqw kdy n pwtY ]
nwnk swihbu sco scw iqcru jwpI jwpY ]1]956)]

(lohw=kYNcI, ieau=iesy qrHW hI, piq pwtI=
guAwcI hoeI ie`zq, isPqI=pRBU dI is&iq-
swlwh krn nwl, jIvq jIvY=Asl jIvn
guzwrn l`g pYNdw hY, mwhu=mhInw, pKu=A`Dw
mhInw, ikhu=ikCu,kuJ, clY=q`gdw hY, muhqu=
muhUrq,do GVI, iqcru jwpI jwpy=auqnw icr
id`sdw hY ijqnw icr jpIey)

107. ivxu gwhk guxu vycIAY qau guxu shGo jwie

ivxu gwhk guxu vycIAY qau guxu shGo jwie ]
gux kw gwhku jy imlY qau guxu lwK ivkwie ]
gux qy gux imil pweIAY jy siqgur mwih smwie ]
mouil Amoulu n pweIAY vxj n lIjY hwit ]
nwnk pUrw qolu hY kbhu n hovY Gwit ]1]1086)]

(shGo=ssqw, gux qy=guxW qoN, gux imil=guxW
ivc iml ky, pweIAY=imldw hY, mouil=iksy kImq
nwl, Amoulu=Amolk, vxij=^rId ky, hwit=h`t qoN,
qolu=brwbr dI cIz, pUrw=mukMml)

108. ivsmwdu nwd ivsmwdu vyd

ivsmwdu nwd ivsmwdu vyd ]
ivsmwdu jIA ivsmwdu Byd ]
ivsmwdu rUp ivsmwdu rMg ]
ivsmwdu nwgy iPrih jMq ]
ivsmwdu pauxu ivsmwdu pwxI ]
ivsmwdu AgnI Kyfih ivfwxI ]
ivsmwdu DrqI ivsmwdu KwxI ]
ivsmwdu swid lgih pRwxI ]
ivsmwdu sMjogu ivsmwdu ivjogu ]
ivsmwdu BuK ivsmwdu Bogu ]
ivsmwdu isPiq ivsmwdu swlwh ]
ivsmwdu auJV ivsmwdu rwh ]
ivsmwdu nyVY ivsmwdu dUir ]
ivsmwdu dyKY hwjrw hjUir ]
vyiK ivfwxu rihAw ivsmwdu ]
nwnk buJxu pUrY Bwig ]1)(463)]

(ivdmwdu=Ascrjqw,hYrwngI, nwd=
Avwz,rwg, Byd=jIvW dy Byd, ivfwxI=
Ascrj, KwxI=isRStI dI auqpqI
dIAW cwr KwxIAW (AMfj, jyrj,
auqBj, syqj ArQwq AMfw, ijaur,
pwxI qy muVHkw), swid=suAwd ivc,
sMjogu=jIvW dw myl, Bogu=pdwrQW dw
vrqxw, auJV=AslI rwh qoN KuMJ ky
ku-rsqw, ivfwxu=Ascrj kOqk,
rihAw ivsmwdu=ivsmwd pYdw ho
irhw hY, buJxu=smJxw)