Punjabi Poetry : Dr Amarjit Tanda

ਪੰਜਾਬੀ ਕਵਿਤਾ : ਡਾ. ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ



ਹੁਣ ਦੇਖਿਆ ਕਰਾਂਗੇ ਰੋਜ਼

ਹੁਣ ਦੇਖਿਆ ਕਰਾਂਗੇ ਰੋਜ਼ ਆਪ ਨੱਕੇ ਮੋੜਦਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਟਿੰਡਾਂ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਨੱਚਦੀਆਂ ਤੱਕਿਆ ਕਰਾਂਗੇ ਦੂਰ ਲੱਗੀਆਂ ਦੂਰਬੀਨਾਂ ਕਦ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਸੀਨਿਆਂ ਨੂੰ ਨੇੜੇ ਬਾਬੇ ਦੇ ਘਰ ਦਾ ਰਾਹ ਉਸਰਿਆ ਮਿੱਟੀਆਂ ਨੇ ਗਲੇ ਲੱਗਣਾ ਇਕ ਦੂਜੇ ਪਿੰਡ ਨੇ ਜੱਫੀਆਂ ਪਾਉਣੀਆਂ ਰਾਹ ਜੋ ਕਦੇ ਰੁਕਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅੰਬਰ ਦੀ ਛਾਂ ਤੇ ਕੋਈ ਲਕੀਰ ਨਹੀਂ ਮਾਰ ਸਕਿਆ ਪਵਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਿਆ ਗਾਉਂਦੀ ਚਵਰ ਕਰਦੀ ਨੂੰ ਰਾਵੀ ਤੇ ਝਨਾਂ ਦੀ ਪਿਆਸ ਮਿਟੇਗੀ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਚ ਉਤਰ ਕੇ ਚਾਅ ਨਹਾਉਣਗੇ ਰੁਕੇ ਕਦਮ ਟੁਰੇ ਸੀਨਿਆਂ ਚ ਰੀਝਾਂ ਜਾਗੀਆਂ ਸ਼ਾਮ ਗੁੜ ਵੰਡਣ ਜਾਵੇਗੀ ਘਰ ਘਰ ਸ਼ੱਕਰਗੜ ਨਾਰੋਵਾਲ ਨੇ ਭੰਗੜਾ ਪਾਉਣਾ ਰਾਹ ਝੂੰਮਣਗੇ ਰੌਣਕਾਂ ਦੇਖ 2 ਜਿੱਥੇ ਤੈਂ ਅਗਲਾ ਸੇਵਕ ਥਾਪਿਆ ਸੀ ਅੱਜ ਓਥੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨੂੰ ਬੁੱਕਲ 'ਚ ਲੈਣਾ ਹੈ ਕੋਈ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮਾ ਹੋਣਾ ਹੈ ਕੰਡੇ ਵੀ ਕਿਵੇਂ ਫੁੱਲ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਦੇਖੇਗਾ ਆਲਮ ਕੋਂਪਲਾਂ ਪਲਕਾਂ ਖੋਲਣਗੀਆਂ ਵੰਗਾਂ ਚੋਂ ਸੁੱਤੀ ਛਣਕਾਰ ਜਾਗੇਗੀ ਸੂਰਜ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਆਪ ਆ ਕੇ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਵਿਛਾਏਗਾ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੀ ਗੱਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਤਵਾਰੀਖ ਲਿਖੀ ਜਾਵੇਗੀ ਧਰਤ ਤੇ ਖੇਤਾਂ ਚ ਮੇਲੇ ਲੱਗਣਗੇ ਫਸਲਾਂ ਘੋੜੀਆਂ ਗਾਉਣਗੀਆਂ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਤੇ ਮਸਜਿਦ ਦੀ ਗਲਵਕੜੀ ਨੇ ਨਿੱਘ ਖਿਲਾਰਨਾ ਹੈ ਮਿਲ ਕੇ ਮੁਹੱਬਤ ਨੇ ਨਫਰਤ ਨੂੰ ਕਬਰੀਂ ਦਫਨਾਉਣਾ ਹੈ ਅਸਮਾਨ ਨੇ ਸਾਂਝੀ ਛੱਤ ਬਖਸ਼ੀ ਤਾਰੇ ਚੰਨ ਅੰਬਰ ਵਿਹੜੇ 'ਕੱਠੇ ਹੋਏ ਪੌਣਾਂ ਨੇ ਬਲਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਠਾਰੀਆਂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਆਲਣੇ ਜਾ ਪਾਉਣੇ ਰੁੱਖਾਂ ਤੇ ਰਸਤਿਆਂ ਨੇ ਰਲਮਿਲ ਨੇੜੇ ਬਹਿ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹੰਝੂਆਂ ਨੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ ਗੀਤ ਗਾਉਣੇ ਸੱਖਣੀਆਂ ਝੋਲੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ ਦਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਘਰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਨੂਰ ਆਇਆ ਉਦਾਸ ਰੁੱਖਾਂ ਪੱਤਿਆਂ 'ਤੇ ਚਿਰਾਂ ਤੋਂ ਮੁਰਝਾਏ ਫੁੱਲ ਖਿੜਣਗੇ ਜ਼ਖਮੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਅਰਸ਼ੀਂ ਉਡਾਣਾਂ ਭਰਨੀਆਂ ਅਾਪਾਂ ਰਾਵੀ 'ਚ ਰਲਮਿਲ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾਵਾਂਗੇ ਪਲਕਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖ ਦੋ ਖਾਬ ਛੰਡ ਕੇ ਅੰਬਰ ਵਿਛਾਵਾਂਗੇ ਟਿਮਕਦੇ ਤਾਰੇ ਤੋੜ ਸੁੰਨੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਰੁਸ਼ਨਾਵਾਂਗੇ ਸੂਰਜ ਹੀ ਸਵੇਰੇ ਵੰਡਦੇ ਨੇ ਸ਼ੇਰ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਜੰਗਲ ਦਾ ਮਾਣ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਟੁਰੀਦਾ ਪੈੜਾਂ 'ਚ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਵਿਛਾ ਲਈਦੇ ਨੇ

ਜੇ ਅੱਥਰੂ ਬਣ ਹੀ ਗਿਆ ਏਂ

ਜੇ ਅੱਥਰੂ ਬਣ ਹੀ ਗਿਆ ਏਂ ਲਿਪਟਿਆ ਰਹਿ ਓਹਦੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਤੇ ਕਿਰੀਂ ਨਾ ਮਰਨ ਲਈ ਤਾਰਾ ਬਣੀਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਟੁੱਟਣਾਂ ਹੋਇਆ ਹਿੱਕ 'ਤੇ ਡਿੱਗੀਂ ਜ਼ਾਲਮ ਦੀ ਸੂਰਜ ਬਣਿਆ ਏਂ ਤਾਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ 'ਚ ਜਾ ਕੇ ਵੀ ਜਗਣ ਜੋਗਾ ਹੋਵੇਂ ਰਿਸ਼ਮ ਹੋਈ ਤਾਂ ਗੋਰੇ ਪੱਬਾਂ ਦੇ ਰਾਹਾਂ 'ਚ ਵਿਛੀਂ ਜਾਂ ਬੇੜੀਆਂ ‘ਚ ਜਕੜੇ ਪੈਰਾਂ ਦੀ ਛੁਹ ਬਣੀ ਪਵਨ ਬਣਨ ਦੀ ਚਾਹਤ ਹੋਈ ਤਾਂ ਓਹਦਾ ਬਲਦਾ ਪਿੰਡਾ ਰੀਝਾਂ ਵਾਲਾ ਪਹਿਲਾਂ ਠਾਰੀਂ ਤਪਦੀ ਧਰਤ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਠੰਢਾ ਕਰੀਂ ਬਲਦੀਆ ਰੀਝਾਂ ਤੇ ਰਿਮਝਿਮ ਬਣ ਬਰਸੀਂ ਦਰਿਆ ਬਣ ਮਚਲਿਆ ਤਾਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਪਛਾਣੀਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੁਪਨਾ ਬਣ ਜੇ ਉੱਤਰਨ ਦੀ ਰੀਝ ਹੋਈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਉਡੀਕ 'ਚ ਬੈਠੀ ਨੰਨੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅੱਖ 'ਚ ਜਗੀਂ ਜੰਗ ਦੀ ਸੱਧਰ ਹੋਈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ੁਲਮੀ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਦੋ ਹੱਥ ਕਰੀਂ

ਚੱਲ ਤੂੰ ਨਾ ਵੜਨ ਦੇਵੀਂ ਪੰਜਾਬ 'ਚ

ਚੱਲ ਤੂੰ ਨਾ ਵੜਨ ਦੇਵੀਂ ਪੰਜਾਬ 'ਚ ਪਰ ਤੂੰ ਕਿੰਝ ਮਿਟਾ ਦੇਵੇਂਗਾ ਸਾਡੀਆਂ ਨੰਨ੍ਹੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਵਿਹੜੇ ਗਲੀਆਂ ਤੇ ਰਾਹਾਂ 'ਚੋਂ - ਕੀ ਕਰੇਂਗਾ ਖੋਹ ਕੇ ਸਾਡੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਛੱਤ ਦਾ ਅੰਬਰ ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਪਰਾਤ ਅਸੀਂ ਕਿਵੇਂ ਛੱਡਾਂਗੇ ਤੇਰੇ ਲਈ ਚੋਰ ਸਿਪਾਹੀ- ਚਿੱਟੀ ਨਦੀ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਸੰਗ ਵਗਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਖੋਹਵਾਂਗੇ- ਧਰੂ ਭਗਤ ਸਿਤਾਰਾ-ਤੈਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਤੜਕਸਾਰ ਦੇ ਬੋਲ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਗੀਤ-ਕਿਵੇਂ ਛੱਡ ਦੇਵਾਂਗਾ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਤੱਤੇ ਗੁੜ ਦੀ ਤਾਂ ਮਹਿਕ ਮੇਰੀ ਹੈ ਸਾਰੀ- ਇਹ ਕਿੱਥੇ ਮਿਲਦੀ ਮਹਿਲਾਂ 'ਚ- ਬੰਨਿਆਂ ਤੇ ਤੁਰਨ ਡਿਗਣ ਤੋਂ ਕਿੰਝ ਰੋਕੇਂਗਾ ਸਾਨੂੰ- ਰੇਤ ਦੇ ਬਣਾਏ ਘਰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਸਾਡੇ ਓਥੇ ਭੁੱਜਦੀਆਂ ਛੱਲੀਆਂ, ਰਸ ਦੇ ਨਿੰਬੂ ਲੱਸੀ ਨਜ਼ਾਰੇ ਤੂੰ ਖੋਹ ਕੇ ਵਿਖਾਵੀਂ- ਤਾਜ਼ੇ ਪੱਟੇ ਮੂੰਗਫਲੀ ਦੇ ਲਾਂਗਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗੀਆਂ ਅੱਗਾਂ ਅਜੇ ਭਖ਼ਦੀਆ ਖੇਤਾਂ 'ਚ- ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਤਾਂ ਅਜੇ ਵੀ ਪਤੰਗਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਸਾਂਭੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਫੜੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਸੱਪਾਂ ਦੀਆਂ ਲੀਹਾਂ ਦਾ ਡਰ- ਨਾ ਖੋਹਵੀਂ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਸਾਗ ਮੱਕੀ ਦੀ ਰੋਟੀ ਵਾਲੀ ਲਜ਼ਤ ਛੋਲਿਆਂ ਦੀਆਂ ਹੋਲਾਂ, ਤੇ ਕਾਲੇ ਮੂੰਹ ਬੁੱਲ੍ਹ ਹੱਥ ਅੱਡੀ ਛੜੱਪੇ, ਅੱਡਾ ਖੱਡਾ ਛੂਹਣ ਛੁਪਾਈ- ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਾਂ ਹਰੀਮੰਦਰ 'ਚ ਕਿੱਡੀਆਂ 2 ਹੋ ਗਈਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਸਾਡੀਆਂ ਪਰਸ਼ਾਦ ਖਾਂਦੀਆਂ ਤਰਦੀਆਂ ਸੁਨਹਿਰੀ ਅੱਖਾਂ ਚੰਊਂ 2 ਕਰਦੇ ਰੰਗ ਬਰੰਗੇ ਮੇਰੀ ਚਿੱਟੀ ਰਾਣੀ ਦੇ ਨਿੱਕੇ 2 ਅੱਖਾਂ ਖੋਲ੍ਹਦੇ ਕਤੂਰੇ ਨੁੱਕਰ ਚੋਂ ਕਿੰਝ ਦੇਵਾਂਗਾ ਤੈਨੂੰ- ਦੱਸ ਕੌਣ ਦੇਵੇਗਾ ਆ ਕੇ ਮੋਢਾ ਬਾਪੂ ਦੀ ਅਰਥੀ ਨੂੰ ਕੌਣ ਉਡੀਕੇਗਾ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਬਰਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠ ਬੈਠ ਕੇ ਮੇਰੇ ਬਗੈਰ- ਕਿਵੇਂ ਰੋਕੇਂਗਾ ਜੰਗਾਲੇ ਜ਼ੰਦਰੇ ਖੋਲ੍ਹਦਿਆਂ ਸਾਡੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਾਂਗ ਵਗਦੇ ਅੱਥਰੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਝ ਵਰਜ਼ ਦੇਵੇਂਗਾ-ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ! ਕਬੱਡੀ ਤੇ ਹੋਰ ਖੇਡਾਂ 'ਚ ਜਿੱਤਾਂ ਹਾਰਾਂ ਲੜਾਈਆਂ ਅਜੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆ ਕੇ ਕਾਪੀ ਚੋਂ ਪਾੜ ਕੇ ਕਾਗਜ਼ ਦੀ ਬੇੜੀ ਤਾਰਨੀ ਆ ਮੀਂਹ 'ਚ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਭੰਬੀਰੀਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਣਾ ਅਜੇ ਪੱਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਐਨਕਾਂ ਲਾ 2 ਧਰਮਿੰਦਰ ਬਣਨਾ ਬੀਂਡਿਆਂ ਦੇ ਬੋਲ ਫ਼ੜ੍ਹਨੇ ਨੇ- ਸਲਵਾੜਾਂ ਤੋਂ ਤੀਰ ਬਣਾ ਜ਼ਾਲਮ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਮਾਰਨੇ ਨੇ ਪੀਪਣੀਆਂ ਤੇ ਬੀਂਡੇ ਬਣਾ 2 ਤਰਜ਼ਾਂ ਬਣਾਉਣੀਆਂ ਨੇ ਨਵੀਆਂ ਕੱਛਾਂ ਵਜਾ 2 ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਅਜੇ - ਅਜੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਓਥੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਬਣਾਏ ਖਿਡੌਣੇ ਨਹੀਂ ਸੁੱਕੇ ਹੋਣੇ ਖੇਡਣ ਲਈ ਅਜੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਆ ਕੇ ਬੇਰ ਖਾਣੇ ਨੇ ਪੇਂਦੂ -ਚੋਰੀਂ ਤੋੜ 2 ਕੇ ਛੱਤੋ ਦੀ ਬੇਰੀ 'ਤੋਂ ਮਲ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਕੰਡੇ ਲਵਾਉਣੇ ਨੇ ਐਤਕੀਂ ਦਾਤਣ ਕਰਨੀ ਆ ਫ਼ਲਾਅ ਤੇ ਕਿੱਕਰ ਦੀ ਅਜੇ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪਸ਼ੂ ਚਰਦੇ ਨੇ ਖੇਤਾਂ ਚ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਘਰੀਂ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ਹੈ- ਅਜੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਵੱਡੀ ਪਿੰਨੀ ਤੇ ਵੱਡਾ ਲੱਡੂ ਚੱਕਣਾ ਹੈ ਬੀਜੀ ਦੀ ਥਾਲੀ ਦੇ ਸੰਸਾਰ 'ਚੋਂ- ਅਜੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਓਸ ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਲਿਟਣਾ ਹੈ ਤੇ ਤੁਰ 2 ਡਿੱਗਣਾ ਹੈ- ਬਾਪੂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਛਿੰਝਾਂ ਦਸਹਿਰੇ ਦੇਖਣੇ ਨੇ ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ 'ਚ ਨਵਾਬ ਬਣ ਘੁੰਮਣਾ ਹੈ-ਅਜੇ ਤਵੇ ਵਾਲੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦੀਆਂ ਸੂਈਆਂ ਕਰਨੀਆਂ ਨੇ ਕੱਠੀਆਂ ਅਜੇ ਤਾਂ ਸਪੀਕਰ ਟੰਗਣੇ ਨੇ ਮੰਜਿਆਂ ਬਨੇਰਿਆਂ 'ਤੇ ਤੇ ਸਤਿਗੁਰ ਨਾਨਕ ਨੂੰ ਸੱਦਣਾ ਹੈ-

ਅੱਖਰਾਂ 'ਚ

ਅੱਖਰਾਂ 'ਚ ਜੇ ਕੁਝ ਚਿਤਰਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਦੇਖੇ ਬਗੈਰ ਨਹੀਂ ਚਿਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੋਰ ਦੱਸ ਚਿੱਤਰਨ ਨੂੰ ਵੀ ਕੀ ਹੈ ਤੇਰੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਤੇ ਤੇਰੀਆਂ ਆਦਾਵਾਂ ਬਿਨ ਹਿੱਕ ਦੀ ਅੱਗ ਵੀ ਕਿਹੜੀ ਬਲਦੀ ਹੈ ਤੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਬਿਨ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਜੇ ਤਾਜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਤੇ ਤੇਰੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਕਢਾਈ ਹੋਵੇ ਚਾਨਣੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਹੁਸਨ ਦੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾ ਵਰਗੀ ਪਿਆਸ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੁਸਕਾਨ ਵਰਗੀ ਹੋਵੇ ਦਰਿਆ ਲਹਿਰਾਂ ਵਹਿਣ ਤਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਜੁਲਫਾਂ ਵਾਂਗ ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਅਰਸ਼ ਹੋਣਾ ਤੇਰੀ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਜਗਦਾ ਕੋਈ ਵੱਖਰੀ ਹੀ ਰੀਝ ਹੋਣੀ ਤੇਰੇ ਸੁਫਨਿਆਂ 'ਚ ਵਿਚਰਨ ਜੋਗੀ ਤੂੰ ਤਾਂ ਹਨੇਰੀਆਂ ਰਾਤਾਂ 'ਚ ਵੀ ਬੁਝਦੇ ਦੀਵੇ ਬਾਲ ਦੇਵੇਂ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਸਫੇ ਥੱਲ ਦੇਵੇਂ ਇਕ ਹੀ ਨਖਰੇ ਨਾਲ ਤਪੱਸਵੀਆਂ ਦੇ ਤਪ ਟੁੱਟ ਜਾਣ ਸਮਾਧੀਆਂ ਹਿੱਲ ਜਾਣ ਤੇਰੀ ਇੱਕ ਝਲਕ ਪਾ ਖਬਰੇ ਕੌਣ ਤੇਰੇ ਸੁਫਨੇ ਦੀ ਸੁਰਮ ਸਲਾਈ ਮੇਰੀ ਅੱਖ 'ਚ ਪਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਾਲੀ ਜੇਹੀ ਰਾਤ 'ਚ ਕੌਣ ਰੱਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਸਫਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਤਰਾਂ 'ਚ ਜੜ ਕੇ ਇਕ ਨਵੀਂ ਨਜ਼ਮ ਜਿਹਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਦਾਸ ਜੇਹਾ ਦਿਲ ਵਿਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਘੜੀ ਪਲ ਲਈ ਤੂੰ ਰੋਜ਼ ਆ ਜਾਇਆ ਕਰ ਸੁਫਨਿਆਂ 'ਚ ਵਸੀ ਰਿਹਾ ਕਰ ਯਾਦਾਂ 'ਚ ਤੁਰੀ ਫਿਰਦੀ ਰਿਹਾ ਕਰ ਫਰਿਆਦਾਂ 'ਚ

ਬੋਲ

ਬੋਲ ਪਛਾਣ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰੁੱਖ ਦੇ ਗੀਤ ਦੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਪਰਛਾਵਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਗੂੜੀ ਛਾਂ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬੋਲ ਨਾਨਕਿਆਂ ਤੋਂ ਮਿਲਦੇ ਨੇ ਲੋਰੀਆਂ ਚ ਸੁਣਦੇ ਨੇ ਚੰਦ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਤੇ ਕਦੇ ਕਦੇ ਬੁਝਾਰਤਾਂ ਬਣਦੇ ਤੋਤਲੇ ਬੋਲ ਸਿਖਾਉਂਦੇ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਘਰ ਬਣਾਉਣੇ ਤੇ ਫਿਰ ਵੱਡੇ ਦਿੱਲ ਕਰਕੇ ਆਪ ਹੀ ਢਾਉਣੇ ਬੋਲੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਝਿੜਕਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚੇਤੇ ਰਹਿਣੀਆਂ ਅਣਖ ਨੇ ਨਹੀਂ ਖੜਨਾ ਸੀ ਮੋੜਾਂ ਤੇ ਗੇੈਰਤਾਂ ਹਿੱਕਾਂ ਚ ਨਾ ਆਉਂਦੀਆਂ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਇਹ ਛੁਹ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੇ ਬੁੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮ 2 ਮੁੱਠੀਆਂ ਚ ਤੇ ਪਹਿਲੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਚ ਇਕ ਜਹਾਨ ਸਿਰਜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਾਨਕ ਦੇ ਬੋਲ ਕਿਰਦੇ ਨੇ ਅੰਮਿਓ ਵਰਗੇ ਉਹਨਾਂ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਮਮਤਾ ਦੇ ਕੋਸੇ ਦੁੱਧ ਚੋਂ ਪਰਬਤ ਚੀਰਨ ਤੇ ਅੰਬਰ ਤੇ ਉੱਡਣ ਦੀ ਪਿਆਸ ਜਾਗਦੀ ਹੈ ਇੰਜ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਜਨਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮੁਲਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਤੇ ਉੱਗਦੇ ਨੇ ਅੰਬਰਾਂ ਤੇ ਨਾਂ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕੋਈ ਰੀਝ ਜਨਮਦੀ ਹੈ ਚੰਦ ਦੀ ਭੁੱਖ ਨੱਚਦੀ ਹੈ ਧਰਤ ਦੀ ਨੰਗਧੜੰਗੀ ਦੁਨੀਆਂ ਲਿਟਦੀ ਹੈ ਰੇਤ 'ਚ ਲਿੱਬੜਦੀ ਹੈ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਬਦਲੇ ਰੋਂਦੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਤਾਰਿਆਂ ਲਈ ਬੋਲ ਨਾ ਕਿਰਦੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਗਵਾਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਣੀ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਸੇ ਰਾਤ ਚ ਜਨਮ ਲੈਣਾ ਵਿਯੋਗ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗਣਾ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਝੱਗੇ ਫਰਾਕਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੰਗਣੀਆਂ ਵਲਵਲਿਆਂ ਦੇ ਵਾਵਰੋਲੇ ਨਹੀਂ ਵੜਣੇ ਸੀ ਕਿਸੇ ਪਿੰਡ ਦਾਦੀ ਨਾਨੀ ਨੂੰ ਲੋਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਣੀਆਂ ਮਾਸੀਆਂ ਮਾਮੀਆਂ ਤੋਂ ਪਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਭਣੇ ਨਾਨਕੀਆਂ ਭੈਣਾਂ ਨੇ ਰੋਟੀ ਪਕਾਉਂਦਿਆਂ ਵੀਰਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਯਾਦ ਕਰਨਾ

ਦੋਸਤ

ਮੋਹ ਭਰੇ ਤੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਹਾਂ ਨਾਲ ਉਣਿਆ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੈਲੇ ਝੱਗੇ ਨਾਲ ਪਾਈ ਗਲਵੱਕੜੀ ਦੂਸਰੇ ਘਰੋਂ ਲਿਆਂਦਾ ਫੁੱਲ ਵਾਲਾ ਬੂਟਾ ਅਚਾਨਕ ਮਿਲਿਆ ਹਾਉਕਿਆਂ ਲਈ ਸਾਕ ਕੁੱਦਰਤੀ ਮਸਤੀ ਬਾਣ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਮੰਜ਼ੇ ਤੇ ਪੈ ਕੇ ਹਾਸੇ ਖਿਡਾਉਂਦੀ ਦੁਨੀਆਂ ਥਾਂ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਰਿਸ਼ੀ ਬਾਂਹ ਫ਼ੜ੍ਹਨ ਵਾਲਾ ਰਾਹ ਕੱਠੀ ਚੜਾਈ ਉਮਰ ਪੀਂਘ ਲੁਕ 2 ਚੋਰੀ ਬੇਰ ਤੋੜਦੀ ਯਾਰੀ ਕੱਠੇ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰਦੇ ਗੀਤ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚ ਬੁਰਕੀਆਂ ਪਾਉਂਦੇ ਪਲ ਬਾਹਾਂ ਚ ਬਾਹਾਂ ਪਾ ਕੇ ਮਚਲਦਾ ਸੰਸਾਰ ਆਂਦਰਾਂ ਚ ਵਗਦਾ ਸੱਚਾ ਜੇਹਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਖੂਨ ਵਰਗਾ ਰਿਸ਼ਤਾ-ਪਰਣ ਇਨਸਾਨੀ ਪੁਲ ਦੋ ਸਤਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਪਵਨ ਚ ਉਡਾਉਣ ਵਾਲਾ ਕਾਗਤ ਦਾ ਜ਼ਹਾਜ ਮੀਂਹ ਦੇ ਪਾਣੀ ਚ ਛੱਡੀ ਬੇੜੀ ਛੱਪੜ ਚ ਮੱਝਾਂ ਦੀਆਂ ਪੂੰਛਾਂ ਫ਼ੜ੍ਹ ਨਾਹੁੰਦਾ ਰੱਬ ਲਮਕਦੇ ਝੱਗੇ ਦੀ ਖੇਤ ਚ ਲੰਮੀ ਮਿਰਜ਼ੇ ਦੀ ਹੇਕ ਕਿਤੇ 2 ਸੋਹਣੀ ਜੇਹੀ ਪਿੰਡ ਦੀ ਮਹਿਕ ਦੀ ਗੱਲ ਤੇ ਦਿਲਾਂ ਚ ਜਾਗਦੀ ਸੱਜਰੀ ਤੜਪਨ ਸਚਾਈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਦੇ ਧੁਰੇ ਤੇ ਘੁੰਮਦੇ ਦੋ ਪਹੀਏ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋ ਕੇ ਜ਼ੋਰ ਲਾਉਣ ਵਾਲੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਲ ਝਾਕਦੀ ਜੋੜੀ ਆਂਢ-ਗੁਆਂਢ ਚੋਂ ਲੱਭਾ ਸੱਚ ਸਕੂਲ ਅਤੇ ਕਾਲਜ ਚੋਂ ਮਿਲਿਆ ਜਮਾਤੀ ਸਹਿਪਾਠ ਸਾਹ ਤੇ ਲਹੂ ਦਾ ਨੌਕਰੀ ਦੀਆਂ ਕੁਰਸੀਆਂ ਚੋਂ ਲੱਭਾ ਸਹਿਕਰਮ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪੁੱਛ-ਪੜਤਾਲ ਫ਼ੇਸ ਬੁੱਕ ਤੇ ਟੱਕਰੀ ਲਾਈਕ ਤੇ ਮਿਲੀ ਵਾਹ 2- 40-45 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਲੱਭੀ ਗੁਆਚੀ ਤੜਾਗੀ ਅੰਧੇਰੇ ਰਾਹ ਵਿੱਚ ਜਗਦੀ ਬੁਝਦੀ ਲਾਲਟੈਣ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਲੱਗੀ ਟਿਊਬ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਵਰਗਾ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਇਕਸਾਰ ਰੁੱਚੀਆਂ ਵਾਲਾ ਗੀਤ ਹਮਖਿਆਲ ਪੈੜਾਂ ਮਿੱਧਦਾ ਰਾਹ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਸਾਹ ਸਨੇਹ ਪਿਆਰ ਗਿਲੇ ਸ਼ਿਕਵੇ ਗਰੀਟਿੰਗ ਕਾਰਡ, ਤੋਹਫ਼ੇ ਅਤੇ ਫ਼ਰੈਡਸ਼ਿਪ ਬੈਂਡ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਉਣ ਲਈ ਲੱਭਾ ਆਸਰਾ ਉਮਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਹੱਲ ਸੱਤ ਰੰਗਾ ਪਤੰਗ ਕਬਰਾਂ ਤੱਕ ਦਾ ਸਾਥ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦੀ ਉਡੀਕ ਤੇ ਸਹਾਰਾ ਨੰਗ ਭੁੱਖ ਦੀ ਬੇਪ੍ਰਵਾਹੀ ਗਲਤੀਆਂ ਸੁਧਾਰਦਾ ਅੰਬਰ ਨਾ ਗਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਹੀਰਾ ਦੋ ਸਰੀਰ ਇੱਕ ਧੜਕਦਾ ਦਿਲ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਤੋਂ ਰਹਿਤ ਸਾਕਾਰ ਰੂਪ ਲੋੜ ਪੂਰਤੀ ਮਿੱਠੇ ਪਾਣੀ ਦੀ ਛਬੀਲ ਚੁੱਪ ਧਾਰ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਦੇ ਦੋ ਦਿਲ ਸੰਘਣਾ ਰੁੱਖ ਅੱਡਾ ਜਿਥੇ ਜਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਫਿਕਰ ਤੇ ਜ਼ਿਕਰ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਮੰਦਹਾਲੀ ਦੀ ਚਰਚਾ ਖੁਸ਼ਗਵਾਰ ਜੁੰਮੇਵਾਰੀ - ਜਿਸ ਬਿਨ ਜਿੰਦਗੀ ਨਾ ਕਿੱਲਕਾਰੀ ਨਾ ਜਿਹਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਬਿਨ ਧਰਤ ਫੁੱਲਕਾਰੀ ਨਾ ਘਰ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਰਗਾ ਅੱਧਰਿੜਕਿਆ ਦੁੱਧ ਮਸਾਲੇਦਾਰ ਚਾਹ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਘੁੱਟ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਲਾ ਕੇ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਜਿੰਦਗੀ ਦੇ ਹਾਰ ਦਾ ਸੁੱਚਾ ਮੋਤੀ ਮਾਲਾ ਦਾ ਮਣਕਾ ਜਿੰਦਰੇ ਲਾਕੇ ਕੁੰਜੀਆਂ ਵਟਾ ਲੈਣ ਵਾਲਾ ਭੇਤ ਕਦੇ ਨਾ ਪੁਰਾਣੀ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਕਹਾਣੀ ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਮਹਿੰਗੀ ਕਮਾਈ

ਤੂੰ ਨੱਚਿਆ ਕਰ

ਤੂੰ ਨੱਚਿਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਮੋਰਨੀ ਕਾਇਨਾਤ ਸਾਜਦੀ ਹੈ ਜੋਗਣ ਘੁੰਮੇਰ ਬਣਦੀ ਹੈ ਲਾਲ ਚੂੜੇ ਨੂੰ ਸਹੁਰੀੰ ਵਿਹੜੇ ਚ ਗਿੱਧੇ ਨੂੰ ਲੋਹੜਾ ਆਉੰਦਾ ਹੈ ਤੂੰ ਹੱਸਿਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਨਵਾਂ ਦਿਨ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਰੂਪ ਵਰਗਾ ਫੁੱਲ ਖਿੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਪਹਿਲਾ ਕੁਆਰੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਤੂੰ ਟੁਰ ਜਿਵੇਂ ਨਦੀ ਵਗਦੀ ਹੈ ਲਹਿਰਾਂ ਸੰਗ ਸੱਪਣੀ ਸਿੱਖਦੀ ਹੈ ਮੇਲਣਾਂ ਯਾਦਾਂ ਚ ਕੋਈ ਪਹਿਲਾ ਇਸ਼ਕ ਫਿਰ ਨਾਲ ਤੁਰ ਪੈੰਦਾ ਹੈ ਉਂਗਲ ਫ਼ੜ ਕੇ ਤੂੰ ਗਾਇਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਪੋਟਿਆਂ ਨਾਲ ਰਬਾਬ ਗਾਉਂਦੀ ਹੈ ਸੰਗੀਤ ਨਾਲ ਸੁਰਾਂ ਖੇਤਾਂ ਚ ਮਿਰਜ਼ਾ ਜਾਂ ਹੀਰ ਦੀ ਹੇਕ ਬਣ ਕੰਨ ਤੇ ਤੂੰ ਪਹਿਨ ਮੈਂਨੂੰ ਉਸ ਸੂਟ ਵਾਂਗ ਜੋ ਸੋਹਣੇ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਪਹਿਨੀਦਾ ਜੋ ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਨਿਰਾ ਪੁਰਾ ਤੂੰ ਮੈਂਨੂੰ ਚੇਤੇ ਚ ਵਸਾ ਜਿਵੇਂ ਵਿਜੋਗ ਦੀ ਚੀਸ ਪਵੇ ਸਾਹਾਂ ਨੂੰ ਰੱਖੀਦਾ ਰਗਾਂ 'ਚ ਯਾਦ ਕਰੀ ਦਾ ਕਿਸੇ ਆਪਣੇ ਨੂੰ ਠੋਡੀ ਹੇਠ ਅੰਗ਼ੂਠਾ ਰੱਖ ਤੇ ਗੱਲਹ ਚ ਉੰਗਲੀ ਖੋਭ ਕੇ ਤੂੰ ਪੜ੍ਹਿਆ ਕਰ ਮੈਂਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਸੋਹਣੀ ਕਿਤਾਬ ਵਾਰ ਵਾਰ ਪੜ੍ਹੀਦੀ ਹੈ ਸਤਰਾਂ ਅੰਡਰ ਲਾਈਨ ਕਰ ਕੇ ਫਿਰ ਦੁਬਾਰਾ ਸਫ਼ਾ ਥੱਲ ਥੱਲ ਤੁੰ ਨਜ਼ਮ ਬਣ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ਾਇਰ ਨਾਲ ਵਸਦੀ ਹੈ ਉਹ ਲਿਖਦੀ ਹੈ ਉਸਦਾ ਪਲ ਪਲ ਹੰਢਾਉੰਦੀ ਹੈ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਹਰ ਦਿਨ ਤੂੰ ਸਿਮਰਨ ਕਰਿਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਪੀੜ੍ਹ ਜਾਗਦੀ ਹੈ ਨੈਣਾਂ ਨੂੰ ਮਸਤੀ ਜਗ੍ਹਾਉੰਦੀ ਹੈ ਕੱਚੇ ਕੁਆਰੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਅੰਗੜਾਈਆਂ ਉਠਾਉੰਦੀਆਂ ਨੇ ਸੌੰਇਆ ਕਰ ਏਦਾਂ ਜਿਵੇਂ ਲੱਪ ਕੁ ਰੀਝਾਂ ਲੈ ਕੇ ਮੁੱਠਾਂ ਚ ਸੁਪਨੇ ਸੁੱਖ ਮੰਗ ਨਾਲ ਸੁਆ ਕੇ ਤੂੰ ਗੁਆਚਿਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਮਹਿਬੂਬ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦੀ ਯਾਦ ਚ ਗੁੰਮੀਦਾ ਤੂੰ ਮਿਲਿਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਪਹਿਲਾ ਮਿਲਣ ਹੋਵੇ ਚਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਸੁਹਾਗ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵਟਣੇ ਦਾ ਜਿਵੇਂ ਚਾਅ ਕੁਆਰੇ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹਦਾ ਹੈ ਤੂੰ ਚੁੱਕ ਖਿਡਾਇਆ ਕਰ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਧਰਤ ਵਹੁਟੀ ਲਾਡਲੇ ਗੀਗੇ ਨੂੰ ਭਰੀ ਡੁੱਲਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਖਿਡਾਉੰਦੀ ਹੈ

ਚੱਲ ਏਥੋਂ ਚੱਲੀਏ

ਚੱਲ ਏਥੋਂ ਚੱਲੀਏ ਹਰ ਪਾਸੇ ਹਨੇਰ ਝੋਰਿਆਂ ਚ ਰਾਤ ਸੌਂਵੇਂ ਜਾਗੇ ਤੌਖ਼ਲੀਂ ਸਵੇਰ ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਬੂਟਿਆਂ 'ਤੇ ਉਦਾਸ ਜੇਹੀ ਰੁੱਤ ਗੀਗਿਆਂ ਦੇ ਚਾਅ ਸਾਂਹਵੇਂ ਖ਼ੁਰ ਜਾਂਦੀ ਕੁੱਖ਼ ਰਾਹੀਂ ਚੁਰਾਹੀਂ ਸਾਰੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਹਵਾੜ ਡੀਕ ਗਈ ਢਾਣੀਆਂ ਸੁੱਤੀ ਵਿਹੜੀਂ ਉਜਾੜ ਘੜ੍ਹਿਆਂ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਤੋਂ ਝੜ੍ਹਿਆ ਇਤਬਾਰ ਸੁੱਕੇ ਪਿਆਸੇ ਰੁੱਖ ਖੜ੍ਹੇ ਸੱਖਣੇ ਬਜ਼ਾਰ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਪਰਾਤ ਵਿਚ ਡੁੱਲ੍ਹਿਆ ਸੰਧੂਰ ਵੰਗਾਂ ਦੇ ਟੋਟਿਆਂ ਚ ਡੋਲੀ ਚੜ੍ਹੀ ਹੂਰ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਗਹਿਰ ਬਣੀ ਖ਼ੂਨੀ ਤਕਦੀਰ ਈਮਾਨ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿਚ ਡੁੱਬੀ ਸ਼ਮਸ਼ੀਰ ਸੱਜਰੀ ਸਵੇਰ ਵੇਲੇ ਬਰੂਹਾਂ ਚ ਕਾਂਡ ਦਿਲਾਂ ਚ ਬਾਤਾਂ ਲੈ ਸੌਂ ਜਾਣ ਗਵਾਂਢ ਪੌਣਾਂ ਗਲ 'ਗੂਠੇ ਖੰਜ਼ਰ ਨੇ ਰਾਹਵੀਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਗਸ਼ ਤਾਰੇ ਨੇ ਚਿਖਾਵੀਂ ਸੀਨਿਆਂ 'ਚ ਚੁੱਪ ਮੋੜਾਂ ਤੇ ਸੰਗੀਨਾਂ ਟਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸੀਨੇ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਘਰੋ ਘਰੀ ਟੁਰ ਗਈ ਆਈ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਣਕ ਦੇ ਵਿਆਹ ਵੇਲੇ ਢੁੱਕੀ ਬਰਸਾਤ ਬਹਾਰ ਦੀ ਰੁੱਤੇ ਕਾਇਨਾਤ ਭੁੱਲੀ ਗੀਤ ਤਲੀਆਂ ਤੋਂ ਮਹਿੰਦੀ ਖੁਰੀ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹੈ ਪਰੀਤ ਪਲਕਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਪੂੰਝ ਹੁਸਨ ਦਾ ਸਰੂਰ ਰੋਜ਼ ਨਹੀਂ ਮਰਨਾ ਤਾਰਿਆਂ ਦਾ ਪੂਰ ਏਦਾਂ ਨਹੀਂ ਰੋਜ਼ ਢੱਲਣੀ ਦੁਪਹਿਰ ਬਹੁਤ ਮਹਿਕਾਂ ਫੁੱਲ ਏਥੇ ਵਸੇ ਰਹਿਣੇ ਸ਼ਹਿਰ ਨਿੱਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣੀ ਅੰਬਰਾਂ ਤੇ ਗਹਿਰ ਹਰ ਵੇਲੇ ਲੰਘਣੇ ਨਹੀਂ ਧਰਤ ਉੱਤੋਂ ਕਹਿਰ

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਚਿੜੀਆਂ

ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਚਿੜੀਆਂ ਪਰ ਕੱਟੀਆਂ ਮੁੱਦਤਾਂ ਤੋਂ ਪਾਈਆਂ ਪਿੰਜਰੇ ਵੇ ਤੂੰ ਸਾਨੂੰ ਕਾਹਨੂੰ ਮਾਰੇਂ ਜਿੰਦਰੇ ਸਾਡਾ ਵੀ ਸੀ ਇੱਕ ਚੰਬਾ ਸਖ਼ੀਆਂ ਦਾ ਝੁਰਮਟ ਚੰਨ ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਜਾਂ ਓਹਦੇ ਲਾਰਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਖੇਡਦਾ ਉਡਣਾ ਚਾਹਿਆ ਉਡ ਨਾ ਸਕੀਆਂ ਰਾਹ ਨਾ ਲੱਭੇ ਕੰਧਾਂ ਉੱਚੀਆਂ ਸਾਹ ਸਨ ਅੱਧ ਪਚੱਧੇ ਰੀਝਾਂ ਸਨ ਕਿੱਲੀਆਂ ਤੇ ਟੰਗੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਹਿੱਕਾਂ ਵਿਚ ਲੁਕੇ ਚਾਅ ਗੁੱਡੀਆਂ ਪਟੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਰਹਿ ਗਏ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਫ਼ਰਸ਼ ਤੇ ਗੀਟਿਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਅਜੇ ਵੀ ਪਏ ਹਨ ਸਹਿਕਦੇ ਕੁਝ ਪੋਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਬੋਲੀਆਂ ਖਬਰੇ ਕਿਉਂ ਚੰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਝਿੜਕਾਂ ਰੱਖਦਾ ਵੀਰ ਕਿਉਂ ਵੱਡਾ ਬਿੜਕਾਂ ਅੰਮੜੀ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਮਿਲੀਆਂ ਪੂਣ ਸਲਾਈਆਂ ਦਸੂਤੀ ਤੇ ਕੱਢਣ ਲਈ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਧਾਗੇ ਤੇ ਚਿੜੀਆਂ ਮੋਰਾਂ ਲਈ ਰੰਗ ਓਦੋਂ ਅਜੇ ਅਸੀਂ ਏਨਾ ਹੀ ਜਾਣਦੀਆਂ ਸਾਂ ਕਿ ਚੰਨ ਪ੍ਰਾਹੁਣੇ ਹੁੰਦੇ ਚਾਨਣੀਆਂ ਵਿਚ ਬਹਿੰਦੇ ਲਹਿੰਦੇ ਛੁਹਾਂ ਨਾਲ ਕਦੇ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੇ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਚ ਕਈ ਚਿੜੀਆਂ ਆਈਆਂ ਸੂਹੇ ਚੂੜੇ ਪਾ ਕੇ ਟਿੱਕੇ ਲਾ ਕੇ ਸੁੰਨੇ ਵਿਹੜੇ ਛਣ ਛਣ ਕਰਨ ਲਾ ਦਿੱਤੇ ਓਸ ਰੁੱਤੇ ਸਾਡੀਆਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਮਹਿੰਦੀ ਦਾ ਸੁਫ਼ਨਾ ਡਰ ਡਰ ਕੇ ਲਿਆ ਅੰਗਾਂ ਨੇ ਵਟਣਾ ਮੰਗਿਆ ਸੰਗ ਸੰਗ ਅੰਦਰ ਵੜ੍ਹ ਕੇ ਓਦੋਂ ਅਸਾਂ ਕੁਝ ਚਾਅ ਉਡਾਏ ਤਾੜ ਤਾੜ ਕੇ ਪਿੰਜਰੇ ਬੂਹੀਂ ਜਿੰਦਰੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਬਾਂਹੀਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਕੋਂਪਲ ਡੋਡੀਆਂ ਭਰੀਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਚੰਨ ਵੱਲ ਝਾਕਣ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਰੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਸੂਰਜ ਰਿਸ਼ਮੀਂ ਫੁੱਲ ਕਈ ਖਿੜ੍ਹ ਪਏ ਸਿਖ਼ਰ ਦੁਪਹਿਰਾਂ ਡਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਆ ਗਿਆ ਤੱਕਣਾ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨੂੰ ਕੱਤਣਾ ਬੂਟੇ ਮੁੜ੍ਹ ਮੁੜ੍ਹ ਦੇਖਣ ਲੱਗੇ ਇਹੋ ਜੇਹੀ ਨਜ਼ਰ ਅਵੱਲੀ ਲੱਗੀ ਅੱਗ ਪਲ ਸੇਕਣ ਲੱਗੇ ਵੰਗਾਂ ਛਣਕਣ ਲੱਗੀਆਂ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਰੜ੍ਹਕਣ ਲੱਗੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਚ ਭਟਕਣ ਲੱਗੀਆਂ ਤਾਰਿਆਂ ਖੌਰੂ ਸੁਣਿਆਂ ਸੂਰਜ ਜਗਣੋਂ ਭੁੱਲਣ ਲੱਗੇ ਚਾਦਰਾਂ ਉੱਤੇ ਕੱਢੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਦਿਨੇ ਦੁਪਹਿਰੇ ਡੁੱਲਣ ਲੱਗੇ ਖਬਰੇ ਕਿੱਧਰੋਂ ਪਰ ਆਏ ਅੱਖਾਂ ਭੁੱਲੀਆਂ ਪਛਾਣਾਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤੋਂ ਮਸਾਂ ਲੁਕੋਈਆਂ ਅੰਗਾਂ ਤੇ ਆਈਆਂ ਉਡਾਣਾਂ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਚਿੜੀਆਂ ਵੇ ਡਾਰਾਂ ਨਾਲੋਂ ਟੁੱਟੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨਾ ਸਾਨੂੰ ਦੇਖਣ ਦੇਵਣ ਲਾਹ ਚਾਵਾਂ ਨਾਲੋਂ ਸੁੱਟੀਆਂ

ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਰਾਤ

ਚੁੱਪ ਚੁੱਪ ਰਾਤ ਭਰੀ ਹੈ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੀ ਕਿੱਡੀ ਸੋਹਣੀ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਲੋਅ ਇੱਕ ਤੇਰਾ ਮੁੱਖ ਗਜ਼ਲ਼ ਦੀ ਤਰਨਮ ਜੇਹਾ ਸੁਰ ਚ ਲਿਆ ਹੱਸਦਾ ਪਰੋਅ ਕੋਸਾ ਕੋਸਾ ਸੇਕ ਤੇਰੇ ਅੰਗਾਂ ਵੱਲੋਂ ਆਇਆ ਅਸੀਂ ਸਾਹਾਂ ਵਿਚ ਲਿਆ ਹੈ ਲੁਕੋ ਚਿੱਟੇ ਚਿੱਟੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿਚੋਂ ਉੱਡਦਿਆਂ ਹਾਸਿਆਂ ਨੂੰ ਹੋਟਾਂ ਦੀ ਪੈ ਜਾਵੇ ਕਦੇ ਖੋਅ ਡੁੱਲਦੀ ਜਵਾਨੀ ਕੁਆਰੇ ਜੇਹੇ ਅੰਗਾਂ ਵਿਚੋਂ ਮੱਲੋ ਮੱਲੀ ਪੈਂਦੀ ਝੱਟ ਚੋਅ ਕਿਹੋ ਜੇਹੇ ਆਏ ਦਿਨ ਚੰਦਰੀਆਂ ਵੰਗਾਂ ਉੱਤੇ ਲੱਭਦੇ ਨੇ ਚੰਨੜੇ ਦੀ ਛੁਹ ਪਾਇਆ ਭੋਰਾ ਨਖ਼ਰਾ ਸੀ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਿਮਾਣੀਆਂ ਚ ਹੰਝੂਆਂ ਨੇ ਦਿਤਾ ਸਾਰਾ ਧੋਅ ਕਿੱਦਾਂ ਕੋਈ ਹਰਾ ਕਰੇ ਫੁੱਲ ਨੀ ਕਿਤਾਬ ਵਾਲਾ ਪਾਰਕ ਦੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਤੇਰੇ ਵੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਚੀਰੇ ਦੇ ਜਲਾਲ ਵਿਚ ਚੌਦਵੀਂ ਦੇ ਚੰਨਾਂ ਦੀ ਨਾ ਖੋਹ ਏਧਰ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਕਰ ਬਾਹਵਾਂ ਦਾ ਜਰਾ ਸੁੱਖ ਕਰ ਉਰਾਂ ਹੋ ਕੇ ਜ਼ਰਾ ਤੂੰ ਖਲੋਅ ਰਹਿਣ ਦੇ ਵੇ ਦੇਖਦਾ ਜਹਾਨ ਭੈੜਾ ਚੰਦਰਾ ਤੂੰ ਇਸ਼ਕ ਦੇ ਬੂਹੇ ਨਾ ਵੇ ਢੋਅ ਕਿੰਜ਼ ਕੋਈ ਲੰਘਾਵੇ ਰਾਤਾਂ ਉਨੀਂਦਰੀਆਂ ਸਵਾਵੇ ਬਾਤਾਂ ਬੰਸਰੀ ਦੇ ਛੇਕ ਪੈਣ ਰੋਅ

ਤੂੰ ਹੀਂ ਹੋਵੇਂਗੀ

ਤੂੰ ਹੀਂ ਹੋਵੇਂਗੀ ਹੋਰ ਕੌਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ- ਸੱਜਰੀ ਸਵੇਰ ਵਰਗਾ ਨੈਣ ਨਕਸ਼ ਸਾਰੇ ਸੋਹਣੀ ਗਜ਼ਲ ਵਰਗੇ- ਮਹਫ਼ਿਲ ਸਾਰੀ ਸੁੰਨ੍ਹ ਜੇਹੀ ਹੋ ਗਈ ਸੀ ਤੱਕ ਤੱਕ ਤੈਨੂੰ ਟੋਰ ਵੀ ਵਧੀਆ ਮਹਿਕਦੇ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਵਰਗੀ ਇੱਕ ਤੋਂ ਇੱਕ ਵੱਧ ਕਦਮ ਜਿਵੇਂ ਪੈਲੀਂ ਮਸਤੀ-ਮੋਰਨੀ ਗਿੱਲੇ ਕਾਲੇ ਵਾਲ ਛੰਡਦੀ ਬੱਦਲੀ ਛੱਤ ਤੇ ਖਬਰੇ ਸਤਰਾਂ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਸਰਘੀ ਲੈ ਜਿਵੇਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਆਈ ਇੱਕ ਇੱਕ ਹਰਫ਼ ਸੁਰਮ ਸਿਲਾਈ ਚਾਨਣੀ ਹਿੱਕ ਜਿਵੇਂ ਭਰੀ ਭਰਾਈ ਓਦਣ ਚੰਨ ਓਹਲੇ ਹੋ ਕੇ ਛੁਪ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਤੇਰੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਰਾਤ ਖਿੜ੍ਹ ਗਈ ਸੀ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਦੀ ਬਰਸਾਤ ਹੋਈ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ ਹਰ ਪੱਬ ਤੇ ਨੱਚ ਉੱਠੇ ਸਿਤਾਰੇ ਪਰਬਤ ਵਾਦੀ ਚੁੱਪ ਨਜ਼ਾਰੇ ਦੂਰੋਂ ਸੁਪਨੇ ਸੇਕਣ ਸਾਰੇ- ਸੁੱਚੇ ਦਰਪਣ ਅਰਸ਼ ਹੁਲਾਰੇ ਦਿੱਲ ਕਰਦਾ- ਇੱਕ ਰੁੱਖ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਹੱਥ ਚ ਤੇਰਾ ਹੱਥ ਘੁੱਟ ਲਵਾਂ ਤੇ ਭੁੱਲ ਜਾਵਾਂ ਮੈਂ ਆਲਮ ਸਾਰਾ ਜਿਵੇਂ ਅਰਸ਼ ਹੋਵੇ ਹੇਠ ਮੈਂ ਉਡਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਉਸ ਤੋਂ ਵੀ ਉਪਰ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਖਬਰੇ ਕੀ ਮੰਤਰ ਟੁਰਦੀ ਜਾਂਵੇਂ ਲੋਅ ਨਿਰੰਤਰ ਓਸ ਦਿਨ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਚੁੱਪ ਧਾਰ ਲਈ ਸੀ ਤੇਰੇ ਗੀਤ ਸੁਣਨ ਲਈ ਮੰਤਰਮੁਗਧ ਕੀਤੀ ਤੈਂ ਸਾਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਜਿਵੇਂ ਬੀਨ ਤੇ ਸਰਪ ਮੁਗਧ ਹੋਵੇ ਨੱਚਦਾ ਮਰਮਰ ਦੀ ਕੋਈ ਜਾਂਪੇ ਬੁੱਤ ਗੋਦੀ ਚੰਨ ਗੋਰਾ ਜੇਹਾ ਪੁੱਤ ਪੱਤਝੜ ਉਮਰੇ ਹੁਸਨ ਦੀ ਰੁੱਤ ਅੰਬਰੀ ਲੱਕ 'ਤੇ ਸੱਪਣੀ ਗੁੱਤ ਤੂੰ ਆਂਵੇਂ ਤਾਂ ਪਿੰਡ ਵਸਦਾ ਹੈ ਹਰ ਰੁੱਖ ਚੰਦਰਾ ਦੁੱਖ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਫੁੱਲ ਨਵੇਂ ਖਿੜ੍ਹਨ ਗੁਲਾਬੀਂ ਸੁਰ ਨਵੇਂ ਤਰਨ ਰਬਾਬੀਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਸਫ਼ੇ ਤੁਰਨ ਕਿਤਾਬੀਂ ਰੰਗ ਵਟਣੇ ਦੇ ਚੜ੍ਹਣ ਸ਼ਬਾਬੀਂ ਜੋਬਨ ਡੁੱਲੇ ਰੁੱਤ ਕੁਆਰੀ ਅੰਗ ਅੰਗ ਨੂੰ ਚੜ੍ਹੀ ਖ਼ੁਮਾਰੀ ਚੰਨ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਲੱਭਦੀ ਹਾਰੀ ਖੁਸ਼ਬੂ ਕਿਰਦੀ ਜਾਵੇ ਸਾਰੀ ਸਿਖ਼ਰ ਦੁਪਹਿਰਾ ਚਾਅ ਅੰਬਾਂ ਦਾ ਇਸ਼ਕ ਕੋਈ ਲੱਭਦਾ ਰਾਹ ਖੰਭਾਂ ਦਾ ਆਵੇ ਕੋਈ ਦਿੱਲ ਜੇਹਾ ਖੋਲ੍ਹੇ ਮਿਲਣਾ ਚਾਹੇ ਓਹਲੇ ਓਹਲੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਾ ਲੱਗੇ ਇੰਜ਼ ਮਿਲੀਏ ਨੀ ਪਹਿਲੀਏ ਅੱਗੇ ਮਿਸਰਾ ਆਪੇ ਸ਼ੇਅਰ ਹੈ ਬਣਨਾ ਜਦ ਬਣ ਸੰਵਰ ਪੱਬ ਬਾਹਰ ਤੂੰ ਧਰਨਾ ਹੁਸਨ ਨੇ ਜਦ ਛੱਤ ਤੇ ਚੜ੍ਹਨਾ ਵਾਲ ਸੁਕਾਉਣ ਬਹਾਨਾ ਘੜ੍ਹਨਾ ਹੁਸਨ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਅੱਗ ਨੇ ਖਾਣਾ ਚਾਨਣੀ ਨੇ ਚੰਨ ਜੰਮਣ ਜਾਣਾ ਗੱਲਾਂ ਸਨ ਸੱਭ ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਖਬਰੇ ਕਿੱਥੋਂ ਆਈਆਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਇਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਨਾ ਦਿਸਣ ਹਵਾਵਾਂ ਭਰ ਭਰ ਡੁੱਲ੍ਹਣ ਪਹਿਲੇ ਚਾਵਾਂ ਮੱਥੇ ਤਾਰੇ ਰਾਹੀਂ ਛਾਂਵਾਂ ਡਾਹ ਤੂੰ ਹਿੱਕ ਮੈਂ ਗੀਤ ਵਿਛਾਵਾਂ ਗਜ਼ਲੇ ਨੀ ਓਹਦੇ ਵਰਗੀ ਹੋ ਜਾ ਪੋਲੇ ਪੱਬ ਧਰ ਹਿੱਕ ਚ ਸਮੋ ਜਾ ਕੁਝ ਗੰਢਾਂ ਤਾਂ ਗ਼ਮ ਦੀਆਂ ਧੋ ਜਾ ਸਾਹੀਂ ਡੁੱਲ੍ਹਦਾ ਹੁਸਨ ਪਰੋ ਜਾ ਪਲ ਉਡੀਕ ਦੇ ਦਰੋਂ ਹੂੰਝਦੇ ਉਦਾਸ ਰਾਤ ਦੇ ਹੰਝੂ ਪੂੰਝਦੇ ਤੂੰ ਆਈ ਤਾਂ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਆਉਣਾ ਨਵਾਂ ਸੂਟ ਸਮਾਇਆ ਪਾਉਣਾ ਗ਼ਮ ਚੁੱਕ ਨਵਾਰੀ ਪਲੰਘ ਹੈ ਡਾਉਣਾ ਫਿਰ ਤੈਨੂੰ ਹੋਟਾਂ ਸੰਗ ਲਾਉਣਾ

ਮਿੱਟੀਏ ਨੀ

ਮਿੱਟੀਏ ਨੀ ਧਰਤ ਸੁਹਾਗਣੇ ਤੇਰੇ ਕੁੱਖ ਵਿਚ ਸੂਰਜ ਸੌਣ ਚਮਕਣ ਚੰਦ ਤੇ ਤਾਰੇ ਚਵਰ ਕਰਦੀ ਪੌਣ ਰੁੱਖ ਤੇਰਾ ਟੁੱਕ ਖਾਂਦੇ ਪੰਛੀ ਡਾਲੀਂ ਗਾਉਣ ਨੀ ਮਿੱਟੀਏ ਤੈਨੂੰ ਚੁੱਕ ਚੁੱਕ ਮੱਥੇ ਲਾਉਣ ਤੂੰ ਸਾਡੀ ਮਿੱਟੀ ਅਸੀਂ ਤੇਰੇ ਰੁੱਖ ਗੋਦ ਤੇਰੀ ਦੇ ਮਿਣਦੇ ਸੁੱਖ ਤਾਰਿਆਂ ਵਰਗੀ ਬਣ ਕੇ ਭੁੱਖ ਜ਼ਹਾਨ ਤੇਰੇ ਤੂੰ ਸਾਡੀ ਰੁੱਤ ਭਿੱਜੇ ਹੰਝੂ ਜਾਵਣ ਸੁੱਕ ਗਰਭ ਚੋਂ ਤੇਰੇ ਤਾਰੇ ਆਏੇ ਪਰਬਤ ਪੱਬਾਂ ਹੇਠ ਵਿਛਾਏ ਸਾਗਰ ਘੁੱਟ ਭਰ ਪਿਆਸ ਬੁਝਾਈ ਕੱਲ ਇਕ ਰਿਸ਼ਮ ਮਿਲਣ ਨੂੰ ਆਈ ਹੱਥਾਂ 'ਤੇ ਰੱਖ ਦੁਨੀਆਂ ਸਾਰੀ ਜੱਗ ਮਾਰੀ ਉੱਚੀ ਕਿੱਲਕਾਰੀ ਤੂੰ ਹੋ ਗਈ ਸਾਡੀ ਕੱਲ ਸਾਰੀ ਖੰਭਾਂ ਬਿਨ ਅਸਾਂ ਭਰੀ ਉਡਾਰੀ ਕਿੱਥੇ ਰਹਿ ਗਈ ਤੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਕਿੱਥੇ ਮੇਰੀ ਮਿੱਟੀ ਧੁਖ਼ ਜਾਣਾ ਇੱਕ ਪਾਸਿਓਂ ਸੂਰਜ ਬਣ ਕੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਅਸੀਂ ਛੁਪ ਜਾਣਾ ਤੂੰ ਮੇਰੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਮਿੱਟੀਏ ਖੇਡਦਿਆਂ ਅਸੀਂ ਘਰ ਬਣਾਏ ਜਿਹੜੇ ਸਾਡੇ ਮਨ ਨੂੰ ਭਾਏ- ਪੈਰਾਂ ਨਾਲ ਬਣਾ ਕੇ ਢਾਏ ਹੁਸਨ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਗੀਤ ਲਿਖਾ ਕੇ ਅੱਜ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਆਏ ਕਈ ਬਣਾਈਆਂ ਉੱਡਦੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਫੁੱਲ ਬਣ ਖਿੜ੍ਹੀਆਂ ਰੰਗਲੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਧਰਤ ਤੇ ਪਿੜੀਆਂ ਸਿਖ਼ਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਰੀਝਾਂ ਛਿੜੀਆਂ ਪਹਾੜ ਤੇ ਚਟਾਨਾਂ ਢਾਹ ਕੇ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਵਿਚ ਤੈਨੂੰ ਵਿਛਾ ਕੇ ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਫੁੱਲ ਬਣ ਜਾਵੇ ਜਦ ਕਣੀ ਕੋਈ ਗਰਭ ਸਮਾਵੇ ਹਰ ਸੁਗੰਧ ਅੰਬਰ ਬਣ ਛਾਵੇ ਤੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਵਰਗੀ ਏਂ ਸੰਘਣੀ ਜੇਹੀ ਛਾਂ ਵਰਗੀ ਏਂ ਖੇਡਣ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਵਰਗੀ ਏਂ ਨਵੀਂ ਮੁਹੱਬਤ ਨਾਂਹ ਵਰਗੀ ਏਂ ਤੂੰ ਏਂ ਕਿਸੇ ਬਹਾਰ ਦੀ ਰੁੱਤ ਜੰਮਦੀਂ ਚੰਨ ਸਿਤਾਰੇ ਪੁੱਤ ਇਹ ਮਿਲਣ ਮਿੱਟੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਰਹਿ ਜਾਣੇ ਏਥੇ ਚਾਅ ਕੁਆਰੇ ਜਿਹੜੇ ਅੱਜ ਮਿਲੇ ਸਨ ਹੱਸ ਕੇ ਉਹ ਭਲਕੇ ਨਹੀ ਮਿਲਣੇ ਤਾਰੇ ਖੇਡਦਿਆਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਟੁਰ ਜਾਣੇ ਠੱਲਦਿਆਂ ਕੱਚੇ ਹਿੱਕੀਂ ਖੁਰ ਜਾਣੇ ਰਹਿ ਜਾਣੇ ਪਏ ਖ਼ਾਬ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਆਏ ਤਾਂ ਟੁੱਟਣੇ ਤਾਣੇ ਕੀ ਤੇਰੀ ਤਕਦੀਰ ਨੀ ਅੜੀਏ ਖਿੱਚ ਕੋਈ ਲਕੀਰ ਤਾਂ ਪੜ੍ਹੀਏ ਹਿੱਕ ਤੇਰੀ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ੀਂ ਚੜ੍ਹੀਏ ਰੋਜ਼ ਤੈਨੂੰ ਖ਼ਾਬਾਂ ਵਿਚ ਜੜ੍ਹੀਏ ਇਹ ਵੇਲਾ ਕੋਈ ਸੁਗੰਧ ਬਣਾਈਏ ਹਰ ਦਿਨ ਰਾਤ ਦੀ ਅੱਖ ਚ ਪਾਈਏ ਕਣ 2 ਤਾਰੇ ਹੋਰ ਸਜਾਈਏ ਚੁੱਪ ਹਵਾਵਾਂ ਮਹਿਕ ਬਣ ਜਾਈਏ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਨਾ ਖੋਲੀਂ ਐਵੈਂ ਕੁੱਖ ਦੇ ਦੁੱਖ ਨਾ ਫ਼ੋਲੀਂ ਹੌਲੀ ਬੋਲ ਉੱਚਾ ਨਾ ਬੋਲੀਂ ਸੱਚ ਜੇ ਹੋਟੀਂ ਘੱਟ ਨਾ ਤੋਲੀਂ ਏਦਾਂ ਹੀ ਹੁਣ ਵਕਤ ਹੈ ਕਹਿੰਦਾ ਚੰਨ ਜੇ ਪੱਲੇ ਜ਼ਬਰ ਵੀ ਸਹਿੰਦਾ ਵਿਚ ਦਰਿਆਵੀਂ ਕੂੜ ਸੱਭ ਵਹਿੰਦਾ ਅੰਬਰ ਤਾਂਹੀਂ ਝੜ੍ਹਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਚੰਨ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਨਾ ਬਹਿੰਦਾ

ਮੁੱਦਤ ਬਾਅਦ

ਮੁੱਦਤ ਬਾਅਦ ਫੁੱਲ ਪੱਤੀਆਂ ਨੇ ਅੰਬਰ ਬੂਹੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਮਸਾਂ ਸਾਹ ਆਇਆ ਰੰਗ ਬਦਲ ਮੁਦਰਾਵਾਂ ਆਈਆਂ ਪਾਣੀ ਟਿਕੇ ਤੁਰੇ ਮੂੰਹ ਤੱਕੇ ਅਰਸ਼ ਨੇ ਸਾਗਰ ਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਚੋਂ ਚੰਗਾ ਹੁੰਦਾ ਮੈਲੇ ਮਨ ਵੀ ਜਰਾ ਜਾਂਦੇ ਧੋਤੇ ਦਾਗ਼ ਨਾ ਰਹਿੰਦੇ ਕੈਦੀ ਦੀਆਂ ਲੱਤਾਂ ਤੇ ਤੇਰੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਦੇ ਉਹਦਾ ਤਾਂ ਗੀਤ ਸੁਰ ਵੀ ਬੇੜੀਆਂ ਸਲਾਖਾਂ ਪਿੱਛੇ ਅਸਮਾਨ ਉਹਦਾ ਸਾਰਾ ਕੀ ਫਰਕ ਪੈਣਾ ਹੈ ਉਹਨੂੰ ਤੇਰੇ ਖੋਲ੍ਹੇ ਕਰਫਿਊ ਦਾ ਉਡਣ ਲਈ ਅਸਮਾਨ ਨਾ ਅਜੇ ਉਹਦਾ ਕਰੋੜਾਂ ਖੁਰ ਗਏ ਮੇਰੇ ਰੰਗ ਕੌਣ ਮੋੜੇਗਾ ਲਾਡਲਿਆਂ ਦੇ ਟੁੱਟੇ ਖਿਲੌਣੇ ਗੁਆਚੀਆਂ ਖੇਡਾਂ ਕਿੰਜ਼ ਪਰਤਣਗੀਆਂ ਰੁੱਖ ਹੋਏ ਨਿਰਮੋਹੇ ਭੁੱਖਾਂ ਤਰਸਦੀਆਂ ਸਾਗਰ ਪਿਆਸੇ ਸੁੱਕੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਹਿਣ ਉਡੀਕਣ ਡਰਨ ਪੁੱਤ ਮਾਵਾਂ ਤੋਂ ਕੁੱਖਾਂ ਮੋਹ ਨਾ ਕਸ਼ੀਦਣ ਨੀਰ ਮਿਲਣ ਤਾਂ ਪਿਆਸਾਂ ਲੈ ਕੇ ਕਬਰਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਹੋਏ ਵੱਡੇ ਮਹਿਬੂਬ ਦੀ ਘੁੱਟ ਗਲਵੱਕੜੀ ਨੂੰ ਤਰਸੀ ਧਰਤੀ ਮੁੱਖ ਤੱਕਣ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ੇ

ਬਿਖਰੇ ਪਏ ਨੇ

ਬਿਖਰੇ ਪਏ ਨੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਵਿਹੜੇ ਬੂਹੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਉਦਾਸ ਓਦਰੀਆਂ ਪਈਆਂ ਨੇ ਬਰੂਹਾਂ ਹੱਥੀਂ ਤੋਰ ਕੇ ਆਪਣੇ ਲਾਡਲਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇ ਕਈ ਟੋਰਨ ਨੂੰ ਕਾਹਲੇ ਹੋਏ ਪਏ ਨੇ ਚੰਨਾਂ ਨੂੰ ਰਾਤਾਂ ਸੌ ੨ ਢੰਗ ਭਾਲਦੀਆਂ ਆਪ ਅਲਵਿਦਾ ਕੀਤੇ ਪਲ ਕਦ ਭੁੱਲਦੇ ਨੇ ਕਦ ਸੁੱਕਦੇ ਨੇ ਅੱਥਰੂ ਵਿਯੋਗਾਂ ਦੇ ਖਾਬਾਂ ਨੂੰ ਤਿੜਕਾ ਦੇਣ ਹਾਉਕਿਆਂ ਨੂੰ ਧੁਖਾ ਦੇਣ ਇਹ ਦੂਰੀਆਂ ਹਾਉਕੇ ਸੌਣ ਨਾ ਦੇਣ ਰੋਣ ਵੀ ਨਾ ਦਿੰਦੇ ਵੇਚ ਰਹੇ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਟੋਟੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਫਸਲਾਂ ਦੇ ਗੀਤ ਪਛਤਾਵੇ ਨੂੰ ਗਲ ਲਾਉਂਣ ਲਈ ਹੁਣ ਕੋਈ ਨੇੜੇ ਨਹੀਂ ਬਹਿੰਦਾ ਸਾਹ ਕਿਹਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂ ਕਿੱਥੋਂ ਆਇਆਂ ਕਿੱਦਾਂ ਰਿਹਾ ਤੇਰਾ ਦਿਨ ਪੁੱਤ ਕਦੋਂ ਜਾਣਾ ਕਾਲਜ ਕਦੋਂ ਆਵੇੰਗਾ ਵਾਪਸ ਚੰਬਾ ਆਪ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਉਜਾੜਿਆ ਕਦ ਸਜਦਾ ਹੈ ਮੁੜ ਕੇ ਮੀਢੀਆਂ ਕੱਦ ਬਣਦੀਆਂ ਨ਼ੇ ਬਿਨ ਗੁੰਦਣ ਤੋਂ -ਪੋਟਿਆਂ ਦੀ ਛੁਹ ਜੂੜਾ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਕਿਹਦਾ ! ਨਾ ਵਿਹੜਾ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨਾ ਉਹਦਾ ਬਾਪੂ ਜਨਮ ਉਹਦਾ ਕੱਲੇ ਕਿੱਦਾਂ ਮਨਾਈਏ ਯਾਦਾਂ ਚ ਕਦ ਲੋਅ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਮੋਮਬੱਤੀਆਂ ਨਾਲ ਕਦ ਰੰਗ ਭਰਦੇ ਨੇ ਝੰਡੀਆਂ ਚ ਚਾਹ ਦੇ ਘੁੱਟਾਂ ਚ ਵੀ ਮਿੱਠਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਸੁਪਨੇ ਜੇ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਬੋਲਦੇ ਨਹੀਂ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ ਬਾਹਾਂ ਚ ਘੁੱਟੇ ਪੁੱਤ ਪਰਦੇਸ ਆਪ ਟੋਰਿਆ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਉਹਦੇ ਕੱਪੜੇ ਖਰੀਦੇ ਹੁਣ ਉਹਦੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਕਿੱਲੀਆਂ ਤੇ ਕਮੀਜ਼ਾਂ ਹਿੱਕ ਨਾਲ ਲਾ ਯਾਦ ਕਰ ਲੈਨੀ ਆਂ ਬਾਪ ਤਾਂ ਉਹਦਾ ਘੁੱਟ ਲਾ ਕੇ ਸਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਹੰਝੂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਵਿਖਾਉਂਦਾ ਵਿਯੋਗੇ ਦੂਰ ਗਿਆਂ ਲਾਡਲਿਆਂ ਦੇ ਹੰਝੂ ਵੀ ਕਿਹੜੇ ਸੁੱਕਦੇ ਨੇ ਰਾਤਾਂ ਵੀ ਨਿਮਾਣੀਆਂ ਕਦ ਸਾਉਂਦੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਸੀ ਜਾਣ ਦੀ ਉਹਨੂੰ ਤਸੱਲੀਆਂ ਬਥੇਰੀਆਂ ਟੰਗ ਗਿਆ ਦੀਵਾਰ 'ਤੇ ਧਰਵਾਸ ਰੱਖ ਗਿਆ ਸਰਾਹਣਿਆਂ ਹੇਠ

ਏਦਾਂ ਕੌਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਘਰੋਂ

ਏਦਾਂ ਕੌਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਘਰੋਂ ਬਿਨਾਂ ਦੱਸੇ ਨਾ ਕੋਈ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਨਾ ਆਉਣ ਜਾਣ ਦਾ ਪਤਾ ਇਹ ਤਾਂ ਦੱਸਦਾ ਏਨੀ ਕਾਹਲੀ ਕਾਹਦੀ ਸੀ ਯਾਰਾ ਯਕੀਨ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਤੇਰੇ ਬੇਵਕਤ ਤੁਰ ਜਾਣ ਤੇ ਮੰਨਣ ਚ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆ ਰਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਿਤੇ ਜਾ ਚੰਦ ਬਣ ਗਿਆ ਏੰ ਤੂੰ ਪੰਜਾਬੀ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਸੇਧ ਪ੍ਬੁੱਧਤਾ ਸੁਹਿਰਦਤਾ ਆਲੋਚਨਾ ਚੜ੍ਹਦੀ ਉਮਰ ਦਾ ਵਹਿਣ ਹਰਫ਼ ਹਰਫ਼ ਚੁਣਦਾ ਜੜਦਾ ਅੰਬਰ ਤੇ ਇੰਜ ਮਨ ਉਦਾਸ ਕਰ ਕੇ ਕੌਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਭਲਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਹਾਂ ਭਾਬੋ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਲਾਸਾ ਦੇਵਾਂ ਓਦਣ ਦਾ ਨਾ ਘਰ ਕੋਈ ਬੋਲਿਆ ਹੈ ਨਾ ਦਫ਼ਤਰ ਕੋਈ ਵੜਿਆ ਹੈ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਲੈਣ ਅਜੇ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਲੋਕਧਾਰਾ ਚ ਤੈੰ ਹੋਰ ਸਫ਼ੇ ਫਰੇਮ ਕਰਨੇ ਸਨ ਇੰਜ ਅਚਾਨਕ ਘਰੋਂ ਤੁਰ ਜਾਣਾ ਕਾਨਫਰੰਸਾਂ ਚੋਂ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਯਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਦੋਸਤ ! ਸਾਦਗੀ ਤੇ ਸੰਜਮ ਪੱਲੇ ਬੰਨ੍ਹ ਪੈਂਟ ਨਾਲ ਬੰਗਾਲੀ ਕੁੜਤਾ, ਤੇ ਓਸੇ ਰੰਗ ਦੀ ਪੱਗ, ਗੰਭੀਰਤਾ ਤੇ ਵਿਦਵਤਾ ਜੇਬ 'ਚ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਦੇਖਣ ਤੋਂ ਲੱਗਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਤੂੰ ਏਡਾ ਕਵੀ, ਖੋਜ਼ੀ ਤੇ ਵਿਦਵਾਨ ਵੀ ਹੋਵੇਂਗਾ ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਜੇ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਏਡੀ ਕੁਰਸੀ ਤੇ ਇਹ ਝੱਗਾ ਪਜ਼ਾਮਾ ਜੇਹਾ ਨਹੀਂ ਸਜਦਾ ਵਧੀਆ ਸੂਟ ਪਾ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਮਨ ਬਹੁਤ ਉਦਾਸ ਕਰ ਤੁਰ ਗਿਆ ਏਂ ਸਾਰੇ ਦੋਸਤਾਂ ਦਾ ਦਰਿਆ ਤਾਂ ਵਗਦੇ ਸੁਣੀੰਦੇ ਸਨ ਧਰਤੀਆਂ ਸਿੰਜਦੇ ਤੂੰ ਕਿਹੜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਚ ਜਾ ਰਲਿਆਂ ਏੰ ਫਿਰ ਏਨੀ ਛੇਤੀ ਕਿਉਂ ਕਿਨਾਰਾ ਕਰ ਲਿਆ ਵਹਿਣ ਤੋਂ ਤੂੰ ਤਾਂ ਜ਼ਹੀਨ, ਸਾਊ ਮਿਹਨਤੀ ਤੇ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਤੁਰਿਆ ਬੰਦਾ ਸੀ ਏਨੀ ਕਾਹਲੀ ਕਿਉਂ ਕਰ ਗਿਆ ਸਦਾ ਲਈ ਵਿਛੜਨ ਦੀ ਆਪਾਂ ਤਾਂ ਅਜੇ ਫੋਨ ਤੇ ਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ ਅਜੇ ਤਾਂ ਰਲ ਬੈਠ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਚੁੱਸਕੀਆਂ ਲੈਣੀਆਂ ਸਨ ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਮਰੇ ਦੇ ਬਾਹਰ ਲੱਗੀ ਨੇਮ ਪਲੇਟ ਵੀ ਪੁੱਟ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆਂ ਏੰ ਨਾਲ ਅਲਵਿਦਾ ਡਾ: ਦਰਿਆ ਵਗਦਾ ਰਹੀੰ ਜਿਹੜੀ ਵੀ ਧਰਤੀ ਤੇ ਹੋਵੇਂ

ਦਿਲ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਦਿਲ ਤਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤੈਨੂੰ ਜੰਗਲ 'ਚ ਗੁਆਚਾ ਵੀ ਘਰ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਡੰਡੀਆਂ ਤੇ ਰਾਹਾਂ ਵਾਂਗ ਲੱਭਾਂ ਡੁੱਬਦਾ ਤਰਦਾ ਸਾਗਰਾਂ ਚ ਸਾਹਾਂ ਵਾਂਗ ਯਾਦ ਕਰਾਂ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਬੁੱਲਿਆਂ ਚ ਰਾਗਾਂ ਦੀ ਤਰਾਂ ਵਿਚਰਾਂ ਰਾਤਾਂ ਚ ਸੁਪਨੇ ਸਜਾ ਸਵੇਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਦਿਸ਼ਾਵਾਂ 'ਚ ਰੱਖਾਂ ਕਿ ਵਿਹੜਿਆਂ ਚ ਖਿਲਾਰ ਦੇਵਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੇ ਬੀਅ ਦਿਲ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਠਾ ਕੇ ਘਰ ਲੈ ਆਵਾਂ ਕਬਰਾਂ 'ਚੋਂ ਬਾਪੂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂ ਕਿ ਤੂੰ ਕਿੱਥੇ ਟੁਰ ਗਿਆ ਸੀ ਘਰ ਸੁੰਨਾ ਛੱਡ ਕੇ ਚੁੱਪ ਡਿਉੜੀਆਂ ਨੂੰ ਕਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਗੁਆਚੀਆਂ ਮੰਜੀਆਂ ਡੰਗੋਰੀਆਂ ਲੱਭਣ ਬੰਦ ਪਏ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਾਂ ਕਿ ਉਹ ਬੋਲਦੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਕਦੇ ਆਏ ਤੇ ਬਨੇਰੇ ਸੁੰਨੇ ਕਿਉਂ ਕਰ ਗਏ ਹਨ ਸੁਨੇਹੇ ਲੈ ਕੇ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਕਾਲੇ ਕਾਲੇ ਕਾਂ ਕਿ ਕੋਇਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਯਾਦ ਆ ਰਹੇ ਓਹੀ ਅੰਬਾਂ ਨੂੰ ਬੂਰ ਪੈਣ ਵੇਲੇ ਦੇ ਗੀਤ ਰਾਹਾਂ ਦੀ ਧੁੱਦਲ 'ਚੋਂ ਪਹਿਲੇ ਛਰਾਟੇ ਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਫੜਾਂ ਕਿ ਹਰੇ ਹਰੇ ਘਾਹ ਤੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰੀਂ ਨੱਚਾਂ ਚੰਨ ਨੂੰ ਕਹਾਂ ਕਿ ਤੇਰੇ ਮੱਥੇ ਦਾ ਟਿੱਕਾ ਬਣ ਜਾਵੇ ਤੇ ਸਾਰੇ ਸਿਤਾਰੇ ਤੇਰੀ ਚੁੰਨੀ ਤੇ ਆ ਕੇ ਲੱਗ ਜਾਵਣ ਦਿਲ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਕਰਦਾ ਹੈ

ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼

ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਦ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਚ ਲੋਅ ਰਹੇਗੀ ਤਾਰੇ ਰਹਿਣਗੇ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦੇ ਚੰਦ ਤੇ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਚਰਖਾ ਘੂਕਦਾ ਰਹੇਗਾ ਸਰਘੀਆਂ ਵਾਜਾਂ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੀਆਂ ਸਵੇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਦ ਤੱਕ ਖੇਤਾਂ ਚੋਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਪੈਰਾਂ ਚੋਂ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਨਹੀਂ ਝੜਦੀ ਰੁੱਤਾਂ ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਉਦਾਸ ਪਹਿਰ ਚਾਵਾਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੈੰਦੀ ਕਿਣਮਿਣ ਬਹਾਰ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਸਿਆੜਾਂ ਚ ਕਿਰੇ ਪਸੀਨੇ ਦੇ ਤੁਪਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਟੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਮਹਿਕ ਦਾ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਝੁਕੀਆਂ ਪਿੱਠਾਂ ਨੂੰ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਫੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਹੀਂ ਉੱਗਦੀ ਮਖਮਲੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਅਰਮਾਨ ਕਤਲ ਹੋਣੋੰ ਨਹੀਂ ਬਚਦੇ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚ ਲੋਅ ਨਹੀਂ ਜਗਦੀ ਦੀਪਕ ਵਰਗੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਚ ਤਕਦੀਰਾਂ ਨਹੀਂ ਫੁੱਟਦੀਆਂ ਨਵੀਂ ਰੀਝ ਵਰਗੀਆਂ ਜਾਗ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਉੱਠਦੇ ਨਾਹਰੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਮੰਡੀਆਂ ਚੋਂ ਕਣਕਾਂ ਦੇ ਸੋਨ ਰੰਗੇ ਸੁਪਨੇ ਭੰਗੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਘਰੀੰ ਪਰਤਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਖਿਡਾਉਣੇ ਲਿਆ ਬਾਪੂ ਵਿਹੜੇ ਚ ਆ ਕੇ ਨਹੀਂ ਮੁਸਕਰਾਉੰਦਾ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਚ ਰੌਣਕਾਂ ਨਹੀਂ ਖਿੜਦੀਆਂ ਗੁਲਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਪੰਛੀ ਨਹੀਂ ਪਰਤਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਚੋਗਾ ਲੈ ਕੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਅਦਾਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੀਆਂ ਨਿਆਂ ਕਰਨੇ ਮੁੱਦਤਾਂ ਦੇ ਪਏ ਫਾਈਲਾਂ ਚ ਸਹਿਕਦੇ ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠ ਛਾਂਵਾਂ ਨਹੀਂ ਮੁੜਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਬਣ ਕੇ ਪੂੰਝੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਚੋਂ ਥਾਣਿਆਂ ਚ ਬੇਪਤ ਹੋਣੋੰ ਨਹੀਂ ਹਟਦੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਹਾਕਮ ਪਰਿਆ ਚ ਆ ਕੇ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ ਮਨਮਾਨੀਆਂ ਕਰਨੋ ਨਹੀਂ ਹਟਦਾ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੜ੍ਹ ਕੇ ਗਲਾਂ ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਦੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਫੰਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਹਵਾਵਾਂ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ 'ਚੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਲੜਨ ਦੀ ਰੀਝ ਨਾ ਮਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਹਫ ਕੇ ਨਾ ਡਿੱਗੇ ਅਰਮਾਨ ਝੁੱਗੀ ਦੇ ਅੰਬਰ ਤੇ ਦੀਵਾ ਨਾ ਜਗਿਆ ਚੰਦ ਵਰਗਾ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਫੜਾਇਆ ਖੇਡਣ ਲਈ ਨੰਨਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਗੰਧਲਾ ਅਸਮਾਨ ਰਿਹਾ ਸੁਪਨੇ ਮਰਦੇ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਰ ਕਿਰ ਕੇ ਤਲਵਾਰ ਰਹੀ ਸੁੱਤੀ ਜਦ ਤੱਕ ਨਾਲ ਯਾਰੜੇ ਦੇ ਸੱਥਰ 'ਤੇ

ਯਾਦ ਤਾਂ ਜਰੂਰ ਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ

ਯਾਦ ਤਾਂ ਜਰੂਰ ਆਉਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਜਦ ਕਦੇ ਕੱਲੀ ਬੈਠੀ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੋਵੇੰਗੀ ਸੁੱਕੇ ਗੁਲਾਬ ਨੂੰ ਮੁੜ ਮੁੜ ਸੁੰਘਦਿਆਂ ਤੇ ਹਿੱਕ ਨੂੰ ਛੁਹਾਉੰਦਿਆਂ ਡਰ ਤਾਂ ਜਰੂਰ ਲਗਦਾ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦ ਕਦੇ ਉਹਨਾਂ ਰੁੱਖਾਂ ਚੋਂ ਇਕੱਲੀ ਲੰਘਦੀ ਹੋਵੇੰਗੀ ਜਿਥੋਂ ਦੀ ਆਪਾਂ ਦੋਨੋਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪੱਬ ਰੱਖਦੇ ਗੁਜਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਾਂ ਸੂਈ ਪੁੜਦੀ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗੀ ਜਰੂਰ ਪੋਟੇ ਚ ਫੁੱਲ ਪਾਉਂਦੀ ਹੋੰਵੇਗੀ ਜਦ ਚਾਦਰ ਤੇ ਵਿਯੋਗ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਯਾਦਾਂ ਚ ਡੁੱਬਦੇ ਤਾਂ ਹੋਣਗੇ ਅੱਧੀ ਰਾਤੇ ਜਦ ਕਦੇ ਉੱਠ ਉੱਠ ਬੈਠਦੀ ਹੋੰਵੇਗੀ ਸੂਹੇ ਬੁਲ੍ਹ ਫਰਕਦੇ ਤਾਂ ਹੋਣਗੇ ਜਰੂਰ ਜਦ ਕਦੇ ਮਿਲਣ ਲਈ ਗੀਤ ਕੋਈ ਛੂੰਹਦੀ ਹੋੰਵੇਗੀ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਮੂਹਰੇ ਖੜ੍ਹੀ ਵਾਲ ਵਾਉੰਦੀ ਧੁਖਦੀ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗੀ ਚਾਹਤ ਦੀ ਹਿੱਕ ਜਦ ਕਦੇ ਲਾਉਂਦੀ ਹੋਵੇਗੀ ਮਹਿੰਦੀ ਕੁਆਰੀਆਂ ਤਲੀਆਂ ਤੇ ਅੰਗ ਪੁੱਛਦੇ ਤਾਂ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਕਦ ਆਉਣੀ ਹੈ ਰੁੱਤ ਵਟਣੇ ਦੀ ਲੂੰ ਲੂੰ ਚ ਨਵੇਂ ਖਿੜੇ ਚਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਿਰਾਉਣ ਲਈ ਰਾਹ ਤੱਕਦੇ ਤਾਂ ਹੋਣਗੇ ਕਿ ਕਦ ਕੋਈ ਲਵੇਗਾ ਸਾਰ ਹਿੱਕ ਤੇ ਲਟਕਦੀਆਂ ਸਜਰੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗੀ ਹਰੇ ਘਾਹ ਤੇ ਪਈਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਸਿਸਕਦੀਆਂ ਲਾਰੇ ਕਸ਼ੀਦਦੀਆਂ ਰੁਮਕਦੀਆਂ ਪੌਣਾਂ ਦੀ ਸਾਹ ਰੁਕਦਾ ਤਾਂ ਹੋਵੇਗਾ ਤਰਿੜਾਂ ਤੋੜ ਤੋੜ ਮੁਸਕਰਾਉੰਦੇ ਪਲਾਂ ਦੇ ਇਤਹਾਸ ਲਈ

ਕੌਣ ਨੇ ਇਹ

ਕੌਣ ਨੇ ਇਹ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਰਸ਼ ਤੋਂ ਸਿਤਾਰੇ ਨੀਵੇਂ ਹੋ ਧਰਤ ਤੇ ਆਏ ਨੇ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਆਪ ਕਣਕ ਬੀਜ ਝੋਨਾ ਵੇਚ ਲੰਗਰ ਛਕਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਭੁੱਖੀਆਂ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਹਰਫ਼ਾਂ ਬੋਲਾਂ ਵਾਲੇ ਬਿਨ ਕਹੇ ਸੁਰਾਂ ਕਲਾਵਾਂ ਵਾਲੇ ਹੁੰਮ ਹੁੰਮਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਅੰਬਰ ਹੇਠ ਚੰਦ ਨਾਲ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਣ ਸੱਤਾ ਦੇ ਘਰ ਨੇੜੇ ਕੁੱਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੱਕਰੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਚ ਕਿੰਜ ਰਹੀਦਾ ਦੱਸਣ ਆਏ ਨੇ ਕਿੰਜ ਮੰਗੀਦੇ ਨੇ ਹੱਕ ਡੰਡਿਆਂ ਤੇ ਲਹਿਰਾ ਅਧਿਕਾਰ ਕਿੰਜ ਉਡਾਈਦੀਆਂ ਨੀਂਦਰਾਂ ਜ਼ਰਵਾਣਿਆਂ ਦੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਹੀ ਗਲੀ ਚ ਹੀ ਬਹਿ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਪਵਨ ਗੁਰੂ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਵੀ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਲੰਗਰ ਬਣਾ ਖਵਾਵੇ ਬਾਅਦ ਚ ਖਾਵੇ ਨਾਲ ਆਈਆਂ ਨੇ ਹੌਸਲੇ ਤੇ ਹਿੰਮਤਾਂ ਵੰਗਾਰਾਂ ਤੇ ਜ਼ਮੀਰਾਂ ਵੀ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਸਾਡੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਪੱਗਾਂ ਦੇ ਲੜੀੰ ਗੋਬਿੰਦ ਦੀ ਲ਼ਲਕਾਰ ਜੇਬਾਂ ਵਿਚ ਆਸ ਉਮੀਦ ਸਬਰ ਸੰਤੋਖ ਤੇ ਵੰਗਾਰ ਸੁਭਾ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਬਦ ਰਾਗ ਵੀ ਬਾਬਾ ਤੇ ਮਰਦਾਨਾ ਵੀ ਰਬਾਬ ਕਰੇ ਕਾਇਨਾਤ ਤਰੰਗਿਤ ਅਰਦਾਸ ਹੋਵੇ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਭਲੇ ਦੀ ਏਥੇ ਸਾਰੇ ਧਰਮ ਮਜਹਬ ਰਲਮਿਲ਼ ਚਾਹਾਂ ਪੀਣ ਪਰਸ਼ਾਦੇ ਛਕਣ ਮੋਹ ਪਿਆਰ ਮਿਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਕਿਤੇ ਵੀ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾ ਦਿਸਦੀ ਕੰਬਲਾਂ ਚ ਬੈਠੇ ਦੁੱਧ ਬਦਾਮਾਂ ਲੱਦੇ ਅਲਸੀ ਦੀਆਂ ਪਿੰਨੀਆਂ ਲੱਦੀਆਂ ਟਰਾਲੀਆਂ ਦੁੱਧ ਦੇ ਟੈੰਕਰ ਪਰੌੰਠੇ ਗੋਭੀ ਆਲੂਆਂ ਦੇ ਇਲਾਚੀਆਂ ਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਭਰੀਆਂ ਚਾਹਾਂ ਪਤਾ ਨਾ ਲੱਗੇ ਕਿੱਥੋਂ ਟੁਰੇ ਆਉਣ ਦਵਾਈਆਂ ਕੰਬਲ ਤੇ ਗਰਾਸਰੀ ਪੁਕਾਰਾਂ ਤੇ ਵੰਗਾਰਾਂ ਰੇਲਾਂ ਟੋਲ ਪਲਾਜ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਉੱਠ ਆਈਆਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਕਿੱਕਾਂ ਮਾਰਦੇ ਬੁੱਕਾਂ ਨਾਲ ਟੋਏ ਭਰਦੇ ਅੱਥਰੂ ਗੈਸ ਦੇ ਗੋਲਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਬੁਛਾੜਾਂ ਨਾਲ ਨਾਹੁੰਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਮਾਰਦੇ ਅੰਨ ਪਾਣੀ ਲੱਦ ਆ ਬੈਠੇ ਨੇ ਸੀਨੇ ਤਾਣ ਫਸਲਾਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਆ ਗਈਆਂ ਹਨ ਖੇਤਾਂ ਨੇ ਹਿੱਕ ਤੇ ਆ ਨੱਚਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਰੁੱਖ ਵੀ ਟੁਰ ਪਏ ਹਨ ਨਾਲ ਨਗਾਰਿਆਂ ਦੀ ਚੋਟ ਤੇ ਗੋਬਿੰਦ ਦੀ ਫੌਜ ਨੇ ਘੋੜਿਆਂ ਤੇ ਟੱਪ ਜਾਣਾ ਹੈ ਹਵਾ ਬਣ ਕੇ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਡਰ ਨੂੰ ਲਹਿਰਾਂ ਤੇ ਲੋਕ ਵਹਿਣ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਮੰਜ਼ਿਲ ਵੱਲ ਟੁਰੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਦੇ ਪਰਚਮ ਇੰਜ ਲਹਿਰਦੇ ਨੇ ਏਦਾਂ ਜਗਦੇ ਨੇ ਰੋਹ ਦਰਦ ਦੀ ਚੀਖ ਇੰਜ ਬਾਤ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨੇ ਇੰਜ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਸਮਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਰੇਗਾ ਜਦ ਬੱਚੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਰਨਗੇ ਸਵਾਲ ਕਿ ਸਿਆੜਾਂ ਚ ਕਿੰਜ ਸੁਪਨੇ ਬੀਜੀ ਦੇ ਨੇ ਏਥੇ ਸੰਗਤ ਤੇ ਰੂਹਦਾਰੀਆਂ ਦੀ ਪੰਗਤ ਵਿਚ ਨਾਨਕ ਸ਼ਬਦ ਦੀ ਰੰਗਤ ਹੈ ਇਹ ਨੰਦਪੁਰੋੰ ਆਏ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਕਾਫ਼ਿਲੇ ਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਤੋਂ ਨੱਕੇ ਮੋੜਦਾ ਸ਼ਾਇਰ ਨਾਨਕ ਦਿੰਦਾ ਫਿਰੇ ਦਲੀਲ਼ਾਂ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਲ਼ਲਕਾਰਨ ਆਇਆ ਜਹਾਨ ਸਿਰ ਹਾਜ਼ਰ ਕਰਨ ਆਏ ਤੇਗ਼ ਬਹਾਦੁਰ ਨੀਂਹਾਂ ਢਾਉਣ ਆਏ ਸੂਰਜ ਪਟਨੇ ਦੇ ਵਿਚ ਫੱਕਰ ਸੂਫ਼ੀ ਸਾਰੇ ਬੈਠੇ ਸਬਕ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਮਹਾਂ ਕੋਸ਼ਾਂ 'ਚੋਂ ਸਫ਼ੇ ਸੁਨਹਿਰੀ ਮੁੱਦਤਾਂ ਬਾਅਦ ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਸਫ਼ਿਆਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਕਦੇ ਮਿਟਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੱਕਾਂ ਲਈ ਉੱਠੇ ਹੱਥਾਂ ਦੇ ਰੋਹ ਖੁਰਦੇ ਨਹੀਂ ਕਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਚੋਂ ਖਿਡੌਣੇ ਖੋਹਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵਕਤ ਬਖਸ਼ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਦੁੱਧ ਪੀ ਕੇ ਸੁੱਤੇ ਬਾਲਾਂ ਦੇ ਜੇ ਸੁਪਨੇ ਤਿੜਕ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕਰਬਲਾ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਬਰੂਹਾਂ ਚ ਸਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪੁੱਛਿਆ ਕਰਨਗੇ ਸਵੇਰੇ ਕਿ ਖੇਤਾਂ ਚ ਸਿਤਾਰੇ ਬੀਜਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਬੇਚੈਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਉਹ ਕੌਣ ਸਨ ਜਿੰਨਾਂ ਨੇ ਕਣਕ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਬੇਸੁਰ ਕੀਤਾ ਬਾਸਮਤੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਪਲੀਤ ਕੀਤੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਸਵਾਲ ਕਰਿਆ ਕਰੇਗੀ ਸਫ਼ੇ ਮੋੜ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨਗੇ ਪਹਿਰ ਸੱਚ ਕਦੇ ਹਰਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਦੁਆਵਾਂ ਕਦੇ ਕਿਰਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਨੂੰਨ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਵਹਿਣ ਚ ਨਹੀਂ ਰੁੜ੍ਹਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤਦਬੀਰ ਬਣ ਕੇ ਪਰਤੇਗੀ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰੀ ਨੂੰ ਜਿੱਤ ਕੇ ਆਈ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਨੂੰ ਰਾਹ ਤੇਲ ਚੋਣਗੇ ਖੇਤ ਗਲ ਲੱਗਣਗੇ ਕਣਕਾਂ ਵਿਛਣਗੀਆਂ ਪੱਬਾਂ ਹੇਠ

ਭਗਤੀ

(25 ਜਨਵਰੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਉਹ ਦਿਨ ਸੀ ਸਾਰੀ ਇੱਕ ਕਾਇਨਾਤ ਹੋਈ ਪਹਿਲੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਹੋਈ) ਭਗਤੀ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਜੇਹੀ ਹੋਵੇ ਸਿਮਰਨ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ਵਰਗਾ ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸਦਾ ਨਵੇਂ ਖਿਲੌਣੇ ਦੀ ਰੀਝ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਭੁੱਖ ਪਿਆਸ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਦੁੱਧ ਵਰਗੀ ਉੱਡਾਂ ਕਿ ਖੰਭਾਂ ਦੀਆਂ ਭਰ ਲਵਾਂ ਗਲਵਕੜੀਆਂ ਤੇ ਤੇਰਾ ਗੋਰਾ ਗੁਦਗੁਦਾ ਨਰਮ ਗਰਮ ਜਿਸਮ ਹੋਵੇ ਬਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਆਹਾਂ ਚ ਸਾਹ ਲਵਾਂ ਤਾਂ ਹਰ ਸਾਹ ਤੇਰੇ ਚੁੰਮਣਾਂ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇ ਉਡਾਰੀ ਭਰੀਏ ਤਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਤੇ ਮੰਡਰਾਈਏ ਥਾਵਾਂ ਕਿ ਜੋ ਗਵਾਹੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀਆਂ ਰਾਹ ਤੇ ਮਕਸਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਉਣ ਦਾ ਜੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਆਵੇ ਤਾਂ ਵੰਗਾਂ ਲੱਦੀ ਟਹਿਣੀ ਤੇ ਬੈਠੀਏ ਜੇ ਵਿਯੋਗੀ ਪਲ ਹੋਣ ਤਾਂ ਸੂਹੇ ਸੂਹੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਚੁੂਸੀਏ ਰਾਤ ਹੋਵੇ ਕਿ ਵਟਣਾ ਮਲ ਸੁਗੰਧ ਬਣੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਮਹਿੰਦੀ ਰੰਗੇ ਪਲਾਂ ਵਰਗੀ ਜੇ ਪਿਆਸ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਇਕੱਠੇ ਸ਼ਰਬਤੀ ਝੀਲ ਚੋਂ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਚ ਇਸ਼ਕ ਨੀਰ ਦੀਆਂ ਚੁੰਝਾਂ ਪਾਈਏ ਤੇ ਫਿਰ ਅੰਬਰ ਉਡਾਰੀ ਲਾਈਏ ਭੁੱਖ ਲੱਗੇ ਤਾਂ ਤਾਰੇ ਚੁਗੀਏ ਨੀਂਦ ਆਵੇ ਤਾਂ ਇਕੱਠੇ ਚਾਨਣ ਚਾਦਰ ਵਿਛਾ ਨੀਲਾ ਅਰਸ਼ ਓੜ ਸੌਂ ਜਾਈਏ ਸੁਪਨੇ ਮਾਣੀਏ ਤਾਂ ਸੱਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਵਰਗੇ ਕਰਵਟਾਂ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਕਸਾਰ ਕਿਰਨ ਅਨੰਦਤ ਤਰੰਗਤ ਕਰਨ ਮਹਿਕਾਂ ਖਿੱਲਰਨ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਬਦਨ 'ਚੋਂ ਇੱਤਰ ਸਿੰਮਣ ਵਰਗੀਆਂ ਕਿਣਮਿਣ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਹਾਸਿਆਂ ਵਰਗੀ ਰੰਗ ਹੋਣ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਦੁਪੱਟੇ ਦੇ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਰੰਗਾਂ ਵਰਗੇ ਰੰਗ ਜੋ ਜੀਵਨ ਗਾਥਾ ਬਖਸ਼ਣ ਪੱਤਝੜ ਆਵੇ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਲਾਰਿਆਂ ਤੇ ਵੀ ਆਵੇ ਸਰਘੀ ਉੱਗੇ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਲਾਲ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਗੱਲਹਾਂ ਚੋਂ ਉਗਮੇ ਘਟਾਵਾਂ ਬਰਸਣ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਕਾਲੇ ਭਿੱਜੇ ਵਾਲਾਂ ਚੋਂ ਝਰਨੇ ਫੁੱਟਣ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਭਰਵੀਂ ਹਿੱਕ ਵੀ ਡੁੱਲ੍ਹੇ ਸ਼ਿੰਗਾਰ ਕਰੇਂ ਤਾਂ ਲੱਖ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਤਿੜਕਣ ਪੱਬ ਪੁੱਟੇਂ ਤਾਂ ਗ਼ਰੀਬਣੀ ਧਰਤ ਕੰਬੇ ਧਮਾਲਾਂ ਪਾਵੇਂ ਤਾਂ ਗੱਭਰੂ ਸਾਹ ਰੋਕਣ ਬੂਹੇ ਖੋਲ੍ਹ ਤੱਕੇਂ ਤਾਂ ਅਕਾਸ਼ ਵੀ ਨੀਵਾਂ ਹੋ ਜਾਵੇ ਕੋਈ ਜਵਾਲਾ ਨਦੀ ਵਗੇ ਤਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਅੰਗੜਾਈਆਂ ਚੋਂ ਫੁੱਟੇ ਸਿਮਟੇ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਹਿੱਕ ਠਰੇ

ਗੀਤ ਕਦੇ ਵੀ ਮਰਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ

(ਹਾਉਕਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ -ਅਮਰਜੀਤ ਟਾਂਡਾ) ਗੀਤ ਕਦੇ ਵੀ ਮਰਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਸੁਦਾਗਰ ਸੁਰਾਂ ਹਵਾਵਾਂ ਚ ਸਦਾ ਹੀ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਤੂੰ ਵੀ ਤਾਂ ਇਕ ਗੀਤ ਹੀ ਸੀ ਦਿਲ ਦੇ ਵਿੱਚ ਲਹਿਰ ੨ ਬਣ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਇਸ ਮਿੱਟੀ ਦਾ ਮਿੱਟੀ ਚ ਮਿੱਟੀ ਹੋ ਜਾਣਾ ਹੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਰੀਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕੁੱਝ ਗੀਤ ਤਾਰੇ ਬਣ ਜਗਦੇ ਨੇ ਤੇ ਕੁੱਝ ਸਾਜਾਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਬਾਕੀ ਕਈਆਂ ਦੇ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਧੜਕਣ ਤੇਰੇ ਬੋਲਾਂ ਚ ਪਰਵਾਜ ਦੀ ਚਾਹਤ ਸੀ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਪਜੇਬ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਦਾ ਹਾਉਕਾ ਤੇ ਹਾਂ ਹਾਉਕਿਆਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਤਕਦੀਰ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਬੱਦਲਾਂ ਚ ਜਦ ਘਟਾਵਾਂ ਬਣ ਸਜਦੀਆਂ ਨੇ ਵਿਚ ਤੇਰੇ ਬੋਲ ਘੋਲਦੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਕਦੇ ਕਿਣਮਿਣ ਹੋਇਆ ਕਰੇਗੀ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸੁਰ ਵੀ ਨਾਲ ਕਿਰਿਆ ਕਰੇਗੀ ਸਰਦੂਲ ਤੇ ਧੁੱਦਲ਼ ਦੀ ਮਹਿਕ ਚੋਂ ਤੇਰੇ ਗੀਤ ਵੱਡੇ ਹੋ ਨੱਚਿਆ ਕਰਨਗੇ ਤੇਰੇ ਤੇ ਤੇਰੀ ਨੂਰੀ ਵਾਂਗ

ਤੂੰ ਅੱਖ ਖੋਲ੍ਹੀ

ਤੂੰ ਅੱਖ ਖੋਲ੍ਹੀ ਤਾਂ ਸਰਘੀ ਨੇ ਰੰਗ ਖਿਲਾਰਿਆ ਸੂਰਜ ਜਾਗਿਆ ਤੇਰੀ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਲੱਭਦਾ ਫਿਰੇ ਤੂੰ ਬੁੱਲ ਖੋਲ੍ਹੇ ਤਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਗੀਤ ਲੱਭੇ ਤੂੰ ਪੱਬ ਚੁੱਕਿਆ ਤਾਂ ਨਦੀ ਨੇ ਟੁਰਨਾ ਸਿੱਖਿਆ ਤੇਰੀ ਤੋਰ ਤੋਂ ਤੂੰ ਮੁਸਕਰਾਈ ਤਾਂ ਸਵੇਰ ਸਜੀ ਹੱਸੀ ਤਾਂ ਦੁਪਹਿਰ ਖਿੜੀ ਤੇਰਾ ਮੁੱਖ ਦੇਖ ਕੇ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮਰਾਂ ਲੱਗਣ ਗੀਤ ਗਾਵੇੰ ਤਾਂ ਰੁੱਤਾਂ ਮੌਲਣ ਨਜ਼ਰਾਂ ਘੁੰਮਾਵੇੰ ਤਾਂ ਤਪੀਸਰਾਂ ਦੇ ਤਪ ਟੁੱਟਣ ਦੁਪੱਟਾ ਲਹਿਰਾਵੇੰ ਤਾਂ ਬਹਾਰ ਦਾ ਮੌਸਮ ਆਵੇ ਗੱਭਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਨੀਂਦਾਂ ਗੁਆਚਣ

ਮੈਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਂ

ਮੈਂ ਵੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਂ ਸੜਕ ਬਣਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੰਗੇ ਪੈਰਾਂ ਤਲੇ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਚੋਂ ਖ਼ੂਨ ਦੇ ਤੁਪਕੇ ਸਿਮ ਰਹੇ ਸਨ ਮੈਂ ਫ਼ਿਕਰ ਬਣਿਆ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਦਾ ਮੰਜ਼ਿਲ ਮੇਰੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮੂਹਰੇ ਵਿਛਾਉਂਦਾ ਗਿਆ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਭੁੱਖੇ ਪੇਟ ਨਾਲ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਤੇ ਮੀਲ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਤੇ ਆਂਦਰਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਤਾਰਨਾ ਭੁੱਖੀਆਂ ਕਿੰਜ ਮੁੱਕੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਵਾਟਾਂ ਸੜਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਫਿਕਰ ਸੀ ਲੋਕ ਇਹੋ ਜੀ ਯਾਤਰਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦੇ ਓਦੋਂ ਨਾ ਦਿਨ ਸੁੱਤੇ ਸਨ ਨਾ ਹੀ ਰਾਤਾਂ ਨੰਨ੍ਹਿਆਂ ਨੇ ਦੁੱਧ ਦੀਆਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦੀ ਝਾਕਿਆ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਰਗਾ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਜਾਣੋ ਕਿ ਕਿੰਜ ਸੁੱਤੇ ਹੋਣਗੇ ਥੱਕੇ ਟੁੱਟੇ ਸੂਰਜ ਕਿਸੇ ਦਿਨ ਨਾ ਰਾਤ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਤੱਕ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜੇਬਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਘਰਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਸੀ ਕੁਝ ਆਪਣਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਦਾ ਚਾਅ ਪੈਂਡਾ ਮੁੱਕਦਾ ਗਿਆ ਤੇ ਮੰਜ਼ਲ ਨੇੜੇ ਆਉਂਦੀ ਗਈ

ਚਿੜੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕਿਹਾ

ਚਿੜੀਆਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਕਿਹਾ ਤੂੰ ਸਾਡੇ ਚੋਗੇ ਤੇ ਡਾਕਾ ਨਾ ਮਾਰ ਪਰ ਤੂੰ ਨਾ ਮੰਨਿਆ ਜਿੱਤ ਦੇ ਜਸ਼ਨ ਤੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਅੰਬਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਤੂੰ ਦੇਰ ਤੱਕ ਵੇਖਿਆ ਦੁੱਖਾਂ ਨਾਲ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਚਿੱਤਰਕਾਰ ਸਾਹ ਰੋਕਦਾ ਹੈ ਉਸਦਾ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਹਿੱਲਦਾ ਹੱਥ ਵੇਖਿਓ ਕਿ ਕਿਤੇ ਇਹ ਪੇਟਿੰਗ ਹਿੱਲ ਨਾ ਜਾਵੇ-- ਮੈਨੂੰ ਵੇਖੋ, ਹੁਣ ਜਦ ਮੈਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ, ਤਾਂ ਮਾਲਕ ਮਰ ਜਾਵੇਗਾ ਮੇਰੇ ਜਸ਼ਨ ਤੇ ਉਹ ਜੋ ਖੇਡ ਸਕਦੇ ਹਨ ਉਹੀ ਖੇਡਣਗੇ, ਤਰਕ ਦੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਇੱਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਦਾ ਸਿੰਘਾਸਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹਰ ਸੰਪੂਰਨ ਕਿਰਿਆ 'ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਮੰਡਰਾਉਂਦੀ ਹੈ ਵਿਚਾਰਹੀਣ ਕਠੋਰਤਾ ਮਰ ਮੁੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਹੈ ਜੂਝਣ ਵਾਲੇ ਬਣੋ ਜੋ ਦਿਲੋਂ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਕਾਬੂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝੇ ਗਏ ਕਦਮਾਂ ਦੁਆਰਾ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚੋ

ਜ਼ਰਾ ਥੱਕ ਗਿਆ ਹਾਂ

ਜ਼ਰਾ ਥੱਕ ਗਿਆ ਹਾਂ ਦੋ ਪਲ ਸਾਹ ਲੈ ਲਵਾਂ ਆਹ ਲੈ ਮੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਘੁੰਗਰੂ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹੀਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹ ਦੇ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਲਿਖ ਦੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪੱਬਾਂ 'ਤੇ ਅਰਸ਼ ਤੱਕਣ ਲਈ ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਫੜਾ ਦੇ ਹੱਥ ਹੱਕ ਮੰਗਦੇ ਹੱਥਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਦੇਵੀਂ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਮ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਟੁੱਕੀਆਂ ਜੀਭਾਂ 'ਤੇ ਧਰ ਆਵੀਂ ਮੱਥੇ ਦੀ ਸੋਚ ਚੁਆ ਆਵੀਂ ਮੁਸ਼ਕਤ ਕਰਦੀਆਂ ਗੁਰਬਤ ਨਾਲ ਜੂਝਦੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਦੀ ਕਾਲੀ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਲੋਅ ਜੋ ਕਦੇ ਜਗਾਵੇਗੀ ਸੁੱਤੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਲਈ ਜੋ ਅਜੇ ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਪੜ੍ਹਨਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਸਿਲੇਬਸ ਵਿਚ ਟੰਗਣਾਂ ਹੈ ਕਿਸੇ ਅੰਬਰ ਦੀ ਦੀਵਾਰ 'ਤੇ ਜ਼ਰਾ ਥੱਕ ਗਿਆ ਸੀ ਦੋ ਪਲ ਸਾਹ ਲੈ ਲਵਾਂ ਰਲਦਾ ਹਾਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਕਾਫਲਾ ਜਰਾ ਵੱਡਾ ਕਰ ਲਈਏ ਰਲ ਕੇ ਚੱਲੀ ਦਾ ਮਿਲ ਕੇ ਲੜੀਦੇ ਨੇ ਯੁੱਧ

ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸੰਘਰਸ਼

ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਦ ਤੱਕ ਸੂਰਜ ਚ ਲੋਅ ਰਹੇਗੀ ਤਾਰੇ ਰਹਿਣਗੇ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦੇ ਚੰਦ ਤੇ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਦਾ ਚਰਖਾ ਘੂਕਦਾ ਰਹੇਗਾ ਸਰਘੀਆਂ ਵਾਜਾਂ ਨਹੀਂ ਮਾਰਦੀਆਂ ਸਵੇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਦ ਤੱਕ ਖੇਤਾਂ ਚੋਂ ਉਦਾਸੀਆਂ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟ ਕੇ ਡਿੱਗਦੀਆਂ ਪੈਰਾਂ ਚੋਂ ਕਿਰਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਨਹੀਂ ਝੜਦੀ ਰੁੱਤਾਂ ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਉਦਾਸ ਪਹਿਰ ਚਾਵਾਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਪੈੰਦੀ ਕਿਣਮਿਣ ਬਹਾਰ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਸਿਆੜਾਂ ਚ ਕਿਰੇ ਪਸੀਨੇ ਦੇ ਤੁਪਕਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਟੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਝੋਨੇ ਦੀ ਮਹਿਕ ਦਾ ਮੁੱਲ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਝੁਕੀਆਂ ਪਿੱਠਾਂ ਨੂੰ ਕਪਾਹ ਦੀਆਂ ਫੁੱਟੀਆਂ ਦੇ ਮੁੱਖ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਹੀਂ ਉੱਗਦੀ ਮਖਮਲੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਅਰਮਾਨ ਕਤਲ ਹੋਣੋੰ ਨਹੀਂ ਬਚਦੇ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਚ ਲੋਅ ਨਹੀਂ ਜਗਦੀ ਦੀਪਕ ਵਰਗੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਚ ਤਕਦੀਰਾਂ ਨਹੀਂ ਫੁੱਟਦੀਆਂ ਨਵੀਂ ਰੀਝ ਵਰਗੀਆਂ ਜਾਗ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਸੂਰਜਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣਾ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੇ ਉੱਠਦੇ ਨਾਹਰੇ ਹੱਥਾਂ ਮੁੱਕਿਆਂ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਮੰਡੀਆਂ ਚੋਂ ਕਣਕਾਂ ਦੇ ਸੋਨ ਰੰਗੇ ਸੁਪਨੇ ਭੰਗੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਨਹੀਂ ਘਰੀੰ ਪਰਤਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਨਵੇਂ ਖਿਡਾਉਣੇ ਲਿਆ ਬਾਪੂ ਵਿਹੜੇ ਚ ਆ ਕੇ ਨਹੀਂ ਮੁਸਕਰਾਉੰਦਾ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਖੇਤਾਂ ਚ ਰੌਣਕਾਂ ਨਹੀਂ ਖਿੜਦੀਆਂ ਗੁਲਾਬ ਵਰਗੀਆਂ ਪੰਛੀ ਨਹੀਂ ਪਰਤਦੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਚੋਗਾ ਲੈ ਕੇ ਮੋਤੀਆਂ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਅਦਾਲਤਾਂ ਨਹੀਂ ਸਿੱਖਦੀਆਂ ਨਿਆਂ ਕਰਨੇ ਮੁੱਦਤਾਂ ਦੇ ਪਏ ਫਾਈਲਾਂ ਚ ਸਹਿਕਦੇ ਕਚਹਿਰੀਆਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠ ਛਾਂਵਾਂ ਨਹੀਂ ਮੁੜਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਬਣ ਕੇ ਪੂੰਝੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਚੋਂ ਥਾਣਿਆਂ ਚ ਬੇਪਤ ਹੋਣੋੰ ਨਹੀਂ ਹਟਦੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਦਾੜ੍ਹੀਆਂ ਸਾਡਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਹਾਕਮ ਪਰਿਆ ਚ ਆ ਕੇ ਗ਼ਲਤੀਆਂ ਦੀ ਮੁਆਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਮੰਗਦਾ ਮਨਮਾਨੀਆਂ ਕਰਨੋ ਨਹੀਂ ਹਟਦਾ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਨੂੰ ਮੜ੍ਹ ਕੇ ਗਲਾਂ ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਟੁੱਟਦੇ ਕਰਜ਼ਿਆਂ ਦੇ ਫੰਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੀਆਂ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ ਹਵਾਵਾਂ ਦਫਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਖਿੜਕੀਆਂ 'ਚੋਂ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਲੜਨ ਦੀ ਰੀਝ ਨਾ ਮਰੀ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਹਫ ਕੇ ਨਾ ਡਿੱਗੇ ਅਰਮਾਨ ਝੁੱਗੀ ਦੇ ਅੰਬਰ ਤੇ ਦੀਵਾ ਨਾ ਜਗਿਆ ਚੰਦ ਵਰਗਾ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਾ ਫੜਾਇਆ ਖੇਡਣ ਲਈ ਨੰਨਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਸੰਘਰਸ਼ ਜਾਰੀ ਰਹੇਗਾ ਜਦ ਤੱਕ ਗੰਧਲਾ ਅਸਮਾਨ ਰਿਹਾ ਸੁਪਨੇ ਮਰਦੇ ਰਹੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਕਿਰ ਕਿਰ ਕੇ ਤਲਵਾਰ ਰਹੀ ਸੁੱਤੀ ਜਦ ਤੱਕ ਨਾਲ ਯਾਰੜੇ ਦੇ ਸੱਥਰ 'ਤੇ

ਅਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਜਾਏ

ਅਸੀਂ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਜਾਏ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਸਿਆੜਾਂ ਚ ਮਿਹਨਤ ਪਸੀਨਾ ਕੇਰ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਆਂਦਰਾ ਚ ਛੁਪੀ ਭੁੱਖ ਦੀ ਚੀਸ ਮਿਟਾਉਣਾ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਅੱਖ ਚ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਉਗਾਉਣਾ ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੰਗਾਰੀ ਦਾ ਨਹੀਂ ਪਾਟੀਆਂ ਬਿਆਈਆਂ ਦਾ ਜੋ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਮੋਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੂੰ ਕੀ ਜਾਣੇ

ਨਹੀਂ ਇਹ ਸ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਹੈ

ਨਹੀਂ ਇਹ ਸ਼ੋਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਸ਼ੋਰ ਤਾਂ ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਕੁਝ ਪਲਾਂ ਲਈ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਸ਼ੋਰ ਇਹ ਤਾਂ ਵਿਰਲਾਪ ਹੈ ਖੇਤਾਂ ਫਸਲਾਂ ਦਾ ਝੱਲਾ ਸਿਤਮ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਮਾਵਾਂ ਦੇ ਲੰਬੇ ਵੈਣਾਂ ਦਾ ਵਿਰਤਾਂਤ ਭੁੱਖੇ ਪਿਆਸੇ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਆਲਣਿਆਂ 'ਚ ਬੋਟਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਖਾਂ ਨੇ ਟਹਿਣੀਆਂ ਤੇ ਮੁਰਝਾਏ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਤਰਲਾ ਹੈ ਜੋ ਸਮੇਂ ਨੇ ਦੇਖਣਾ ਸੀ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਇਹ ਮਾਤਮ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਰੋਂਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਬੇਵੱਸ ਹਵਾਵਾਂ ਸਿਤਮ ਸਹਿੰਦੀਆਂ ਨਾ ਕੁਝ ਬੋਲਦੀਆਂ ਨਾ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਚੁਰਾਹਿਆਂ ਦਾ ਕੌਣ ਬਣੇਗਾ ਮਹਿਰਮ ਕਿਹੜੇ ਰਾਹ ਜਾਣਗੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹੁਣ ਕਦ ਤੱਕ ਬੇੜੀਆਂ 'ਚ ਜਕੜੇ ਰਹਿਣਗੇ ਬੇਗੁਨਾਹ ਨਗ਼ਮੇ ਕਦ ਤੱਕ ਸਾਜ ਕੰਬਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਬਿਨ ਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਨੰਗੀਆਂ ਤੁਰੀਆਂ ਫਿਰਦੀਆਂ ਬੇਲਗਾਮ ਲਾਠੀਆਂ ਪਹਿਰ ਕਿਉਂ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਕੁਰਲਾਂਦੇ ਕਿਹੜਾ ਝੱਲ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਜਿਸ਼ਾਂ ਦਾ ਇਹ ਸ਼ੋਰ ਰਾਹਾਂ 'ਚ ਕਿਉਂ ਟੁਰ ਪਏ ਨੇ ਨੰਗੇ ਸੀਨੇ ਲੈ ਕੇ ਤਲੀਆਂ ਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਸਿਰ ਗੱਲ ਤਾਂ ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਹੋਈ ਹੋਵੇਗੀ ਚਾਨਣੀ ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਕਤਲ ਹੁੰਦੀ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰੇ ਤਾਰੇ ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਡਰ ਡਰ ਕੇ ਕਿਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਜੰਗਲ 'ਚ ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਟੁਰੀ ਖੇਤ ਕਿਉਂ ਰੋਂਦੇ ਨੇ ਦੁਹੱਥੜੀਂ ਗੜੀ ਜੁਆਬ ਮੰਗਦੀ ਹੈ ਸਰਹੰਦ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਦੀਆਂ ਇੱਟਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਸਨ ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਫਲਸਫੇ ਦੇ ਤੀਰਾਂ ਦੀ ਲਿਸ਼ਕ ਸੀ ਇਹ ਪਾਵਨ ਪੰਨੇ ਸੁਰਖ ਤਵੀ 'ਤੇ ਲਿਖੇ ਗਏ ਸਨ ਬੰਦ ਬੰਦ ਕੱਟੇ ਗਏ ਅਰਮਾਨਾਂ ਦੇ ਮੋਤੀ ਇੰਜ ਨਹੀਂ ਬਿਖਰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਕਿੰਜ ਸੂਰਜ ਦੀ ਲੋਅ ਕੋਲ ਦੀ ਕਾਲਖਾਂ ਲੰਘੀਆਂ ਬੱਚੇ ਕਿਉਂ ਡਰ ਡਰ ਕੇ ਉੱਠੇ ਹਿੱਕਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗੇ ਬਾਪ ਦੀ ਗੈਰਤ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੇ ਚੰਨ ਕਿੰਜ ਬੱਦਲਾਂ 'ਚ ਛੁਪਾ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਕਿਹਨੇ ਕਾਲਖਾਂ ਸਵੇਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਮਲੀਆਂ ਦਰਿਆ ਕਿਉਂ ਰੋਏ ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਲੱਗੀਆਂ ਅੱਗਾਂ ਸਮਾਂ ਜੁਆਬ ਮੰਗਣ ਆਇਆ ਹੈ ਸੂਰਜ ਦਰਾਂ ਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਹਨ ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਓਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੀ ਜਦ ਕਿਸੇ ਚੰਨ ਦੀ ਨੀਂਦ ਤਿੜਕਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਕਰਬਲਾ ਨੱਚਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਰੂਹਾਂ ਸਰਾਪੀਆਂ ਜਾਣ ਪਲ ਪਲ ਬੇਦਰਦੀ ਨਾਲ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਹੁਤ ਪਛਤਾਉਂਣਾ ਪਵੇਗਾ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਗੁਆ ਕੇ ਪਾਟੀ ਚਾਨਣੀ ਕਦੇ ਗੰਢੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਟੁੱਟੇ ਸਿਤਾਰੇ ਕਦੇ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੇ ਅੱਗ ਟੁਰੀ ਕਦੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਮੁੜਦੀ ਬੁੱਕਦੇ ਸੂਰਜ ਕਦੇ ਲੜਦੇ ਨਹੀਂ ਮਰਦੇ

ਇਹ ਲੋਕ ਨੇ

ਇਹ ਲੋਕ ਨੇ ਤੇਰੇ ਹੀ ਸਤਾਏ ਹੋਏ ਨੇ -ਹੁਕਮਰਾਨਾ ਤੇ ਹਾਂ ਜਦ ਕੋਈ ਸਤ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜ਼ੁਲਮ ਤੋਂ ਤਾਂ ਉਹ ਕੀ ਕੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਕੋਲ ਕੋਈ ਅਰਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚੈਨ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕੋਈ ਪਲ ਦੁੱਧ ਤੋਂ ਭੁੱਖੀਆਂ ਬੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਕਾਹਦਾ ਟੁੱਕ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਪੇਟ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਆਸ ਜੇ ਸਾਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਕੋਈ ਆਰਾਮ ਲੈਣ ਦੇਵਾਂਗੇ ਇਹ ਤਾਜ ਵੀ ਸਾਡੇ ਬਖ਼ਸ਼ੇ ਹੋਏ ਇਹ ਤਖ਼ਤ ਵੀ ਸਾਡੇ ਤੂੰ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਲੋਰੀਆਂ ਦਾ ਕਤਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਬੁੱਢੇ ਬਾਪੂ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਨੂੰ ਵਲੂੰਧਰਿਆ ਹੈ ਤੂੰ ਜਾਣਦਾ ਨਹੀਂ ਪੱਛੀਆਂ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਵਲੂੰਧਰੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀ ਕੀ ਉੱਕਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਾਡੇ ਪਹਿਨਾਏ ਹੋਏ ਹਾਰ ਦੀ ਪੱਤੀ ਪੱਤੀ ਦਾ ਤੈੰ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ਮਿੱਟੀ ਕਦੇ ਮੁਆਫ਼ ਨਹੀਂ ਕਰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਕਿਰੇ ਅੱਥਰੂ ਕਦੀ ਅਜਾਈਂ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਤੂੰ ਜ਼ਰਾ ਸਿਸਕਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਹੱਥ ਰੱਖ ਮੈਂ ਬਲਦੇ ਸਿਵੇ ਬੁਝਾ ਆਵਾਂ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨੰਨ੍ਹੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਖਿਡੌਣੇ ਸਾਂਭ ਮੈਂ ਰੋਂਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਸੁਆ ਆਵਾਂ

ਸੜਕਾਂ ਰੇਲਾਂ ਤੇ ਬੈਠਿਓ ਇਨਸਾਨੋ

ਸੜਕਾਂ ਰੇਲਾਂ ਤੇ ਬੈਠਿਓ ਇਨਸਾਨੋ ਗਹੁ ਸੰਗ ਬਾਤ ਵਿਚਾਰੋ ਵਾਜਾਂ ਮਾਰਿਆਂ ਬਾਜ਼ ਨਾ ਮਰਦੇ ਤੀਰ ਚਿੱਲੀੰ ਸਿੰਗਾਰੋ ਨਾ ਉਮੀਦ ਨਾ ਰਿਹਾ ਓਹਲਾ ਜੋ ਪੜ੍ਹਿਆ ਦੁਰਕਾਰੋ ਮਹਾਂਨਗਰੀ ਚ ਕੋਈ ਸਿਰ ਬਿਨ ਬੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਜਾ ਕੇ ਲੱਭੋ ਕਿਸ ਗਲੀ ਓਹਦਾ ਸਿਰ ਗੁਆਚਾ ਸਿਰ ਲੱਭ ਫੜ ਘਰ ਜਾ ਛੱਡੋ ਨਜ਼ਰਾਂ ਬਿਨ ਨਾ ਦਰ ਘਰ ਲੱਭਦੇ ਸਿਰਾਂ ਬਿਨ ਨਾ ਤਾਜ ਸ਼ਬਦ ਬਿਨ ਨਾ ਸੋਚ ਵਿਚਾਰਾਂ ਸਾਜ ਬਿਨ ਨਾ ਰਾਗ

ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ

ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਚੰਦ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਬਹਾਰ ਜੇਹੀ ਰੁੱਤ ਬੱਦਲਾਂ ਬਗੈਰ ਤਾਰਿਆਂ ਭਰਿਆ ਅਸਮਾਨ ਹਨੇਰੇ ਚ ਜਗਦੀ ਨੱਚਦੀ ਦੀਵੇ ਦੀ ਲਾਟ ਤੱਕਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚਦੀ ਵਿਚਰਨਾ ਮੂਰਛਤ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਨਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਕੋਮਲ ਜਿਹੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਲੜੀ ਚਮਕਦੀ ਕੋਈ ਅਸਮਾਨੀ ਡਿੱਗੀ ਬਿਜਲੀ ਧੜਕਣਾਂ 'ਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸਜਾ ਕੇ ਤੁਰਦੀ ਹੈ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਤਰਦੀ ਹੈ ਕੱਚਿਆਂ ਤੇ ਡੁੱਬਦੀ ਮਰਦੀ ਹੈ ਇਕਰਾਰਾਂ ਤੇ ਪਵਿੱਤਰ ਜਿਹੀ ਦੋਸਤ ਆਪਣੇ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਕਾਬੂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਗੱਭਰੂਆ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਇਹ ਮੱਧਮ ਜੇਹਾ ਚਾਅ ਖਾਲੀ ਅਤੇ ਵਿਰਾਨ ਜਿਹਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਕਦੇ ਉਹੀ ਦੱਸ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਚੰਨ ਕਿਵੇਂ ਗ੍ਰਹਿਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਹੁਸਨ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਜਦ ਉਹ ਬਾਹਰ ਪਹਿਲਾ ਪੱਬ ਰੱਖਦੀ ਹੈ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਕਿਉਂ ਮੱਧਮ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਹਦੇ ਛੱਤ ਤੇ ਗਿੱਲੇ ਵਾਲ ਸੁਕਾਉਣ ਵੇਲੇ ਉਹੀ ਜਾਣੇ ਪਹਾੜੀ ਨਦੀ ਉੱਤੇ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਕੌਣ ਬੁਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਹੀ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ ਬੂਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਡਾਲੀਆਂ ਤੇ ਕੌਣ ਟੰਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਰੰਗ ਬਰੰਗੇ ਫੁੱਲ ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੌਂਦੇ ਰਾਤਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਬੇਚੈਨ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਹਵਾਵਾਂ ਦੇ ਬੁੱਲੇ ਮੇਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਰੋਣਕਾਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਬਗੈਰ ਵੰਗਾਂ ਨੂੰ ਉਹਦੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਹੀ ਛਣਕਾਰ ਬਖ਼ਸ਼ਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹਦੇ ਨੱਕ ਦਾ ਕੋਕਾ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਰੁਸ਼ਨਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪਜੇਬਾਂ ਦੇ ਬੋਰਾਂ ਵਿਚ ਛਣ ਛਣ ਉਹ ਪਾਵੇ ਮਹਿੰਦੀ ਲਾ ਜਦ ਬਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅੰਬਰ ਮਹਿਕਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਵਟਣਾ ਮਲ ਲਵੇ ਬਹੇ ਕਾਇਨਾਤ ਸੁਗੰਧਤ ਹੋ ਜਾਵੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਭਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਰਾਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਭਰਦੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਦੁਪੱਟਿਆਂ ਬਿਨ ਉਹ ਹੀ ਦੱਸੇਗੀ ਕੌਣ ਭਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਮਹਿਕਾਂ ਫੁੱਲ ਪੱਤੀਆਂ ਦੀਆਂ ਬੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਚ ਉਹੀ ਜਾਣਦੀ ਹੈ ਮਹਿਫ਼ਲਾਂ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸਜਦੀਆਂ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਬਗੈਰ ਉਹਨੂੰ ਹੀ ਪੁੱਛੋ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਅੱਧਮੋਏ ਕਰਕੇ ਛੱਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਨਵੇਂ ਸਵੇਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਰਾ ਭੇਤ ਉਹਦੀਆਂ ਹੀ ਰਮਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਛੁਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਬਾਗਾਂ ਚ ਕੋਇਲ ਦੀ ਕੂਕ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਸੋਹਣੀ ਕੁੜੀ ਉਹਦੇ ਜਿਸਮ ਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਇਤਰਾਂ ਚ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਨਾ ਹੋਣ

ਮੱਥਿਆਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ

ਮੱਥਿਆਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਉਡਾਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਪਰਿੰਦਿਆਂ ਦੇ ਪਰਾਂ ਚ ਅਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਉਚਾਈ ਮਿਣਨ ਲਈ ਚਾਹਤ ਤੇ ਹਿੰਮਤ ਹਨੇਰਿਆਂ ਚ ਜੁਗਨੂੰ ਬਣ ਕੇ ਜਗਣਾ ਯੁੱਧ ਵਿਚ ਵੀ ਬਹੁਤ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਵੈ-ਸਵਾਰਥ ਲਈ ਲੜਿਆ ਯੁੱਧ ਬੇਅਰਥ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਆਪਣੀ ਕੰਧ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਉਸਾਰ ਲੈਣਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਪਿੱਠ ਚ ਖੰਜਰ ਖੋਬ ਦੌੜ ਜਾਣਾ ਸੂਰਮਗਤੀ ਖੋਹੇ ਜਾ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਲਈ ਕੀਤਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਹਿਲ ਮਾੜੀਆਂ ਲਈ ਲੜਿਆ ਤਾਂ ਕੀ ਲੜਿਆ ਹੱਥੋਂ ਖੁੱਸੀ ਨਾਜਾਇਜ਼ ਜਾਇਦਾਦ ਦੀ ਲੜਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜੰਗ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੱਤੀ ਤਵੀ ਨੂੰ ਠੋਕਰ ਮਾਰ ਦੇਣੀ ਬਲ਼ਦੀ ਰੇਤ ਦਾ ਭਰਿਆ ਕੜਛਾ ਖੋਹ ਕੇ ਜ਼ਾਲਮ ਤੇ ਸੁੱਟ ਦੇਣਾ ਜਾਂ ਜੇਲ੍ਹ ਚ ਜਰਵਾਣੇ ਨੂੰ ਤੇਲ ਨਾਲ ਤਬਾਹ ਕਰਕੇ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈ ਜੈਕਾਰਿਆਂ ਦੀ ਹੇਕ ਲਾਉਂਣੀ ਵੱਟਾਂ ਬੰਨਿਆਂ ਲਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮਾਰ ਦੇਣਾ ਕੋਈ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਦੇ ਨਾਚ ਵਿਚੋਂ ਬਲਦੇ ਘਰ ਚੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਨੂੰ ਚੱਕ ਲਿਆਉਣਾ ਵੱਡਾ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਤੁਰੇ ਤੁਰੇ ਜਾਂਦੇ ਨਿਹੱਥੇ ਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਣਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਬਦਲਾ ਲੈਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਤੀਰਾਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਨਾਲ ਵਾਰ ਝੱਲਣੇ ਤੇ ਕਰਨੇ ਜੰਗ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਖੋਹੀਆਂ ਗਈਆ ਲੋਰੀਆਂ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਨਾਲ ਦੋ ਹੱਥ ਪੰਛੀਆਂ ਦੇ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਚੋਂ ਮਾਰੇ ਗਏ ਬੋਟਾਂ ਦੀ ਆਖਰੀ ਚੀਂ ਚੀਂ ਲਈ ਲੜੀ ਲੜਾਈ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ

ਇਕ ਯੁੱਧ

ਇਕ ਯੁੱਧ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ਵੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਕ ਮੇਰਾ ਖ਼ੰਜ਼ਰ ਤੇਰੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਵੀ ਮਰਨਾ ਹੈ ਜ਼ਰਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਤੀਰ ਨਜ਼ਮਾਂ ਵਿਚ ਬੀੜ ਲਵਾਂ ਇਕ ਮੇਰੇ ਨਗ਼ਮੇ ਨੇ ਤੇਰੇ ਸੀਨੇ ਤੇ ਵੀ ਤਰਨਾ ਹੈ ਕਰ ਲੈ ਜਰਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿੱਖੇ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਫਿਰ ਮਿਣ ਲੈ ਇਕ ਵਾਰ ਛਾਤੀ ਮੇਰੇ ਅੰਗਿਆਰੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਨੇ ਤੇਰਾ ਵੀ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ਵਾਰ ਕਰਨ ਜੋਗਾ ਹੋਵੀਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਕ ਹੱਥ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੰਗ ਸਦਾ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਚਾਨਣ ਲਈ ਚੰਦ ਸਿਤਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸਦਾ ਫੜੇ ਜਾਂਦੇ ਮੱਥਿਆਂ ਦੀ ਲੋਅ ਚ ਵੀ ਯੁੱਧ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਵੀ ਅਰਸ਼ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਯੁੱਧ ਲਿਖਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਰਾਹੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪਰਚਮ ਗੱਡਦਾ ਹੈ ਯੁੱਧ ਕਰਕੇ ਮੱਥਿਆਂ ਮੱਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਈਆਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੁਣਿਆਂ ਸਿਰਾਂ ਧੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਨੋਖੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਰੰਗਾ ਲੱਖਾਂ ਸਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਡਲਾਂ ਦੀ ਰੀਝ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉੱਚ ਦਰਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨ ਦਾ ਚਾਅ ਕਿਸੇ ਧੜ ਤੇ ਸਿਰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੂਝਨ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਕੋਈ ਧੜ ਸਿਰ ਬਗੈਰ ਵੀ ਥੱਕਦਾ ਹਾਰਦਾ ਨਹੀਂ ਲੜਦਾ ਥੱਕੇ ਹਾਰੇ ਸੂਰਜਾਂ ਕੀ ਹਨੇਰੇ ਪੂੰਝਣੇ ਇਕੱਲਾ ੨ ਜੁਗਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਗ ਪਿਆ ਲੱਖਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਤੈਨੂੰ ਠਾਰੇਗਾ ਜਦ ਹੱਕ ਮੰਗਦਾ ਮੇਰਾ ਹਰ ਤੀਰ ਨਗ਼ਮਾ ਤੈਨੂੰ ਲਲਕਾਰੇਗਾ ਤੇਰੇ ਵਰਗੇ ਹਰੇ ਹੋਏ ਨਾਲ ਕੀ ਲੜਨਾ ਮਰੇ ਹੋਏ ਦੀ ਛਾਤੀ ਕੀ ਖੰਜਰ ਧਰਨਾ ਕੰਬਦੇ ਬਹੁੜੀਆਂ ਪਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਕੀ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਤੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਹੇਂਗਾ ਤੇਰੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਡੋਬ ਕੇ ਮਹਿੰਗਾ ਤੀਰ ਕਿਉਂ ਖਰਾਬ ਕਰਨਾ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਤੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕੰਮ ਦੀ ਨਹੀਂ ਜੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦੀ ਆਕਾਸ਼ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਚੋਂ ਆਪਣੇ ਚਾਨਣ ਵਾਲਾ ਚੰਦ ਨਹੀਂ ਉਗਾਉਂਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਰਾਤ ਦੇ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਨੂੰ ਪੂੰਝਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਹਵਾ ਦੀ ਛੁਹ ਲੈਣੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਪਸ਼ ਨਾਲ ਮੱਥਾ ਲਾਉਣ ਲਈ ਜਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਚੰਨ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੀ ਲੋਅ ਨਾਲ ਜਗੋ ਖ਼ਬਰਦਾਰ ਜੇ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਮੰਗਣ ਗਏ ਤਾਂ ਰਾਹਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਕਿ ਵਗਦੇ ਰਿਹੋ ਕਾਫ਼ਲੇ ਬਣ ਕੇ ਰੁੱਖ਼ਾਂ ਜੰਗਲਾਂ ਨੂੰ ਤਾਗੀਦ ਕਰਨੀ ਕਿ ਪੱਤੜੜਾਂ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੋੜ ਦੇਣ ਸੁੱਤੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਵੀ ਸਾਡੇ ਨਾਲ ਹਨ ਤੁਸੀਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਗੀਤ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਰਿਹੋ ਮੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕੁਝ ਦੁਆਵਾਂ ਲੈ ਜਾਇਓ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਬੱਚੇ ਮੋਹ ਕਰਦੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਜੇਠ ਦੀ ਬਲ਼ਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਲੜਦੇ ਹਨ ਹੰਝੂਆਂ ਨਾਲ ਬਸੰਤ ਨਹੀਂ ਉਡੀਕਦੇ ਸਾਡੇ ਲਈ ਇਹ ਵਧੀਆ ਹਥਿਆਰਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰਾਵਾ ਹੈ ਹੋ ਰਹੀ ਲੁੱਟ ਨੂੰ ਸਾਂਝਾ ਕਰਦੇ ਵੀ ਅਸੀਂ ਯੁੱਧ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਹੱਸ ਕੇ ਤੇ ਚੀਕਾਂ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਸੁੱਤੀ ਧਰਤ ਨੂੰ ਜਗਾਉਣ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਕਬਰਾਂ ਚ ਪਏ ਆਰਾਮ ਪਸੰਦਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਮਿਹਣਾ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰੀ ਵਾਂਗ ਫਿਰਦੇ ਹਾਂ ਨਵਾਂ ਸ਼ਿਕਾਰ ਲੱਭਦੇ ਫੁੱਲ ਇਕੱਠੇ ਕਰ ਗੀਤ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤੇ ਤੁਫਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਾਕ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਵਿਛਾ ਮਿੱਠੀ ਨੀਂਦ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ

ਤੁਸੀਂ ਜਾਗਿਓ

ਤੁਸੀਂ ਜਾਗਿਓ ਨੌਜਵਾਨੋ ਬੱਚਿਓ ਬੁੱਢਿਓ ਜੇ ਕੋਈ ਜੀਉਂਦਾ ਬਚਿਆ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਜੀਉਂਣ ਚ ਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੂਝਣ ਚ ਹੀ ਜਿੱਤ ਟੇਢੇ ਮੂਹਰੇ ਅੜ੍ਹਨ ਵਾਲੇ ਰੁੱਖ ਨਹੀਂ ਵੱਡੇ ਜਾਂਦੇ ਕਦੇ ਨਾ ਸਿੱਧੇ ਰੁੱਖ ਛਾਂ ਦੇਣ ਜੋਗੇ ਜੈਸ ਮੈਨਾਂ ਚ ਹੀ ਦਰਬਾਰਾਂ ਦੇ ਜੀਅ ਹਜ਼ੂਰੀਏ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਿਨ ਸਾਹਾਂ ਤੋਂ ਫਿਰਦੇ ਪੁੱਛ ਕੇ ਦਿਨ ਕੱਟਦੇ ਉਧਾਰੇ ਜੇਹੇ ਦਿਨ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਕੋਲ ਪਹੀਏ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਪਣੇ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਉਧਾਰੀ ਵੀ ਕੋਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੁੰਦੀ ਓਦਾਂ ਤਾਂ ਕਈ ਜਿਉਂਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਘੁੰਮ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਨਾ ਗੱਲ ਕਰਿਓ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੀ ਰੋਕ ਲੈਣਗੇ ਰਾਹ ਵਿਚ ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਤੁਰੇ ਆਇਓ ਰੁਕਿਆ ਨਾ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਰਾਹ ਚ ਸਿਤਾਰੇ ਜੁਗਨੂੰ ਵਿਛਾਉਂਦਾ ਆਵਾਂਗਾ ਉੱਚੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਚੰਦ ਨੂੰ ਹੱਥ ਚ ਫੜਕੇ ਖੜਾ ਹੋਵਾਂਗਾ ਤੁਸੀਂ ਰਾਜੇ ਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਲੁਕ ਛਿਪ ਕੇ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਦੀ ਨਦੀ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਧੇ ਤੁਰੇ ਆਇਓ ਮੈਂ ਵਾਰ ਵਾਰ ਚੰਦ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦਾ ਬੁਝਾਉਂਦਾ ਰਹੂੰਗਾ ਪਿੰਡਾਂ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਾਗਦੇ ਜਾਂ ਜਾਗਣ ਜੋਗੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲਈ ਆਈਓ ਆਪਾਂ ਕੱਠੇ ਹੋਵਾਂਗਾ ਤੇ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਪੱਥਰਾਂ ਨੂੰ ਹਥਿਆਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੋਵਾਂਗੇ ਹੱਕ ਲੈਣ ਲਈ ਕਿਉਂਕ ਹੱਕ ਕੰਧ ਤੇ ਨਹੀਂ ਪਏ ਹੁੰਦੇ ਖੋਹਣੇ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਹਥੇਲੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਚ ਨਹੀਂ ਲਿਖੇ ਹੁੰਦੇ ਹੱਕ

ਉੱਚੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ

ਉੱਚੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹਿਮਾਲਾ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਕਿਸੇ ਗੋਰੀ ਦੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਆਪਣੀ ਹਿੱਕ ਵਿਚ ਸ਼ੂਕਦੇ ਹੜ੍ਹ ਤੁਫ਼ਾਨ ਲਕੋਈ ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ ਹੜ੍ਹ ਬੁੜ ਬੁੜ ਕਰ ਰਹੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਗੱਠੜੀ ਚ ਬੈਠੇ ਹਵਾ ਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਹੈ ਬੜ੍ਹਕਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਲੂਣਦਾ ਜਾਗਣ ਨੂੰ ਕਹੈ ਰੁੱਖ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਟੁਰਨ ਨੂੰ ਕਾਹਲੇ ਟੇਢੇ ਮੇਢੇ ਹੋ‌ਣ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਧੁੱਪ ਦੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਚਾਦਰ ਵਿਛਾਈ ਹੈ ਕੁੱਖ ਚ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠੀ ਬਲਦੇ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠੇ ਓਕਾਂ ਫਰਨਾਂ ਸਫ਼ੈਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਯੁੱਧ ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਹਾਕਮ ਦੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਹਲੂਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਹੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਲਲਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਬਲ਼ਦੇ ਅੰਗਿਆਰ ਬਣੇ ਬਿਨ ਕਫ਼ਨ ਕਬਰਾਂ ਚ ਹਰੇ ਘਾਵਾਂ ਦੇ ਕੰਬਲ ਓੜ ਕੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸ਼ਹੀਦ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਚੱਲਣ ਨੂੰ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੁਆਹ ਉੱਤੇ ਛਾਂ ਕਰਦਾ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਬਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਚੋਂ ਜਗਾਇਆ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ ਤੱਕ ਬਾਂਹ ਖੜੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਯੁੱਧ ਦਾ ਪੈਗਾਮ ਲਿਖਣ ਲਈ ਅਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਚ ਵੀ ਖੌਰੂ ਪਾਉਣਾ ਹੈ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਛਾਇਆ ਕਾਲ਼ਾ ਧੂੰਆਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤ੍ਰੇਲ ਤੁਪਕਿਆਂ ਵਿਚਦੀ ਝਾਕਣਾ ਹੈ ਸੂਹੇ ਅੰਗਿਆਰ ਬਣ ਕੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਏ ਹਾਉਕੇ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਾਹ ਬਖਸ਼ਣਾ ਹੈ ਹੌਸਲੇ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾ ਦੇਣਾ ਅਸੀਂ ਹਾਕਮ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਦੁਆਲੇ ਘਾਹ ਹਰਾ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਤੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਸਿੰਜਣੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰ੍ਹਾਣੀ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬ ਦੇ

ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ

ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ ਕਵਿਤਾ ਮੇਰੀ ਚਾਹਤ ਜਿਧਰ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਜਾਵਾਂ ਭੇਡਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਮੈਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਲਿਤਾੜੇ ਰਾਹ ਟੁੱਟੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਟੁਰਨਾ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਨਵੇਂ ਬਣਾਣੇ ਰਾਗ ਧੁੰਨਾਂ ਯਾਦਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਨਵੇਂ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਾਹ ਨਵੇਂ ਖਿੜੇ ਫੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਤੇ ਮਹਿਕਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੈਂਨੂੰ ਕਦੇ ਚਾਅ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਨਾ ਹੀ ਮੈਂਨੂੰ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਮਿੱਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੀ ਨਾ ਹੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬੁੱਤ ਜੇਹੇ ਬਣ ਕੁਫ਼ਰ ਚੁੱਪਚਾਪ ਸੁਣੀ ਜਾਣਾ ਲੱਖ ਫਾਇਦੇ ਹੋਣ ਭਾਵੇਂ ਪਰ ਇਹ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਦੂਸਰੇ ਦਾ ਹੱਕ ਖੋਹ ਕੇ ਨੱਚੇ ਤਾਂ ਕੀ ਨੱਚੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੰਝੂਆਂ ਚ ਡੋਬ ਕੇ ਹੱਸੇ ਤਾਂ ਕਿਹੜੀ ਸ਼ੇਖੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜੇ ਰੱਖਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਰੀਕ ਤੋਂ ਰੱਖੋ ਭਾਂਵੇਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਿਰ ਹੋਵੇ ਪੈਰਾਂ ਚ ਪਿਆ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਝਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਸਾਡੇ ਘਰ ਸਾੜੇ ਕਿਉਂ ਹੋਵੇ ਮੇਰਾ ਘਰ ਇਕੱਲੇ ਦਾ ਬੇਘਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਚਾਈਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਈ ਟਹਿਣੀਆਂ ਪੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਚਾਪਲੂਸ ਰੁੱਖ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨਾ ਬੋਲਣ ਨਾ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਭ ਟੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲੱਤਾਂ ਕੰਬਦੀਆਂ

ਕੜਾਕੇਦਾਰ ਠੰਡ

ਕੜਾਕੇਦਾਰ ਠੰਡ ਚਿੱਟੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਚ ਲਿਪਟੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਬੇਚੈਨੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਬਦਾ ਅਸਮਾਨ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਸ਼ਿਮਲੇ ਘਾਟੀ ਦਾ ਮਾਤਮ ਉਚਾਈ ਉਤੇ ਝੌਂਪੜੀ ਦਾ ਵਸਿਆ ਸੰਸਾਰ ਇਕ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਬਹਿਸ਼ਤ ਕਹਿਣ ਨੂੰ ਉਹਦੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਨੇ ਭਿਆਨਕਤਾ ਦਾ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਿਰਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਆਪਾਂ ਕੁੱਦਰਤ ਵੀ ਕਹਿ ਲਈਦੀ ਹੈ ਤੇ ਉਹਨੇ ਘੁੱਟ ਕੇ ਲੰਗਾਰੀ ਕੰਬਲੀ ਮਾੜਕੂ ਜੇਹੇ ਭੁੱਖੇ ਕੰਬਦੇ ਤਨ ਤੇ ਖਿੱਚੀ ਹੋਈ ਸੀ ਪਹਾੜੀ ਚ ਉਹਦਾ ਬੱਚਾ ਨਵਾਂ ਜਨਮਿਆ ਤੜਫ ਰਹੀ ਨਵੀਂ ਰੂਹ ਬੀਮਾਰੀ ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਬੇਰਹਿਮ, ਡਰਾਉਣੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਡਰੀ ਹੋਈ ਯਖ਼ ਸਰਦੀ ਚ ਅਸੀਂ ਰਲ ਕੇ ਸਾਰਿਆਂ ਵਿਰਲਾਪ ਕੀਤਾ ਦੁਆਵਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਕੰਬਦੀਆਂ ਅਵਾਜ਼ਾਂ ਹੱਥਾਂ ਚ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਰੱਬ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਬਹਿ ਕੇ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿਹਾ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਚਮਕਦੇ ਤਾਂ ਸਨ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਸੱਭ ਵਿਅਰਥ ਜੇਹੇ ਲੱਗਦੇ ਸਨ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਰਿਆ ੨ ਚਾਨਣ ਸੀ ਲਾਟਾਂ ਚ ਕੰਬਣੀ ਨਾਲ ਸਨ ਸਾਰੇ ਰੁੱਖ ਵੀ ਭਾਵੇਂ ਦੁਆਵਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਪਰ ਲੋਅ ਦਾ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਦ ਮਰ ਜਾਵੇ ਹੋਰ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਸਿਰਫ ਸੁਹਾਵਣੇ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਫੋਕਾ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਉਪਰਾਲਾ ਜਿਹਾ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਸੀ ਉਹ ਕਦੇ ਡੇਰੇ ਦੀਆਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਨੂੰ ਮਾਣ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਕਦੇ ਆਵਦੇ ਗੁਆਂਢੀਆਂ ਅਤੇ ਕਬੀਲ੍ਹੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਅੱਜ ਮੈਂ ਵੀ ਦੁਆਵਾਂ ਚ ਹਾਜ਼ਰ ਸਾਂ ਜਦੋਂ ਬਿਮਾਰ ਹੁੰਦੀਂ ਹੈ ਕਾਇਨਾਤ ਅਸਮਾਨ ਵੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਪਰਬਤ ਵੀ ਖੁਰਨ ਲਗਦੇ ਨੇ ਟੁੱਟਦਿਆਂ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬੋਚਦਾ ਤਸਵੀਰਾਂ ਧੁੱਪਾਂ ਡੁੱਬਦੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਰ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਗੂੜ੍ਹੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਝੂਠੇ ਜੇਹੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਵਾਂਗ ਅਮਨ ਸ਼ਾਂਤੀ ਵੀ ਮੌਤ ਲੈ ਕੇ ਪਾਗਲ ਹੋ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਰਾਤ ਕਿ ਕੋਈ ਮੇਰੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਬਚਾ ਲਵੇ ਅੱਖ ਨੂੰ ਮੱਧਮ ਕਰਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਉੱਤਰ ਵੀ ਡੁੱਬਣ ਲੱਗਦੇ ਨੇ ਮੱਥੇ ਦੀ ਧੜਕਣ ਬੰਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਓਸ ਵੇਲੇ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸੁਬਾਹ ਦੇ ਉੱਚੀ ਉੱਚੀ ਭੌਂਕਦੇ ਧਰਮਾਂ ਦੇ ਉਪਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਰ ਸਹਿਮ ਡਰ ਖਿਲਾਰਨ ਜੋਗੇ ਡਰਾਕਲ ਸਵੇਰਿਆਂ ਸ਼ਾਮਾਂ ਨੂੰ ਸੋਹਣੀਆਂ ਸੁਨੱਖੀਆਂ ਪਰਭਾਤਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਝੋਕਦੇ ਠੰਡੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਮਾਰਸ਼ਲ ਵਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਪਟੇ ਪੀਲੀ ਮੌਤ ਗਸ਼ਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਸਹਿਮੇ ਤੰਬੂਆਂ ਦੁਆਲੇ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਖੱਡ ਭੀੜ-ਭੜੱਕੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਪ੍ਰਬਲ ਸਰਦੀ ਚ ਅਣਗਿਣਤ ਭਿਆਨਕਤਾਵਾਂ ਨੇ ਆ ਘੇਰਿਆ ਹਮਲਾ ਸੀ ਕਿ ਕੋਈ ਬਚਣ ਦਾ ਆਸਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਤੂਫ਼ਾਨ ਮੰਡਰਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਸਿਰ ਤੇ ਇਕੱਲੀ ਮਾਂ ਨੇ ਝੱਲਣਾ ਸੀ ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਵੇਲੇ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਕਰਨ ਦਾ ਕੀ ਫਾਇਦਾ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਭਾਸ਼ਣ ਕਿਹੜੇ ਕੰਮ ਕੋਈ ਤਾਂ ਪਲ ਹੋਵੇ ਨਿਮਾਣਾ ਸਾਡੇ ਲਈ ਕਿ ਗ਼ੁਰਬਤ ਵੀ ਨੱਚ ਲਵੇ ਮੁਸਕਰਾ ਲਵੇ ਘੜੀ ਪਲ ਕਿਉਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਵਿਹੜੇ ਕਿਉਂ ਭੁੱਖਾਂ ਹੀ ਸਾਡੇ ਮੁਕੱਦਰੀਂ ਕਿਹੜਾ ਪਲ ਦਿਨ ਸਾਡਾ ਆਜ਼ਾਦ ਕਦੋਂ ਟੁੱਟਣਗੇ ਗੁਲਾਮੀ ਦੇ ਸੰਗਲ ਹੁਣ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਜ਼ੰਜੀਰਾਂ ਦੇ ਕੀਤੇ ਜ਼ਖਮਾਂ ਚੋਂ ਵੀ ਲਹੂ ਚੋਅ ਚੋਅ ਜੰਮ ਗਿਆ ਹੈ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਯਖ਼ ਸਰਦ ਰਾਤ ਦੇ ਮੱਥੇ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਿੰਜ ਕਰੀਏ ਜਵਾਨ ਰੁੱਤ ਦੇ ਵਿਰਲਾਪ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਦਲਾਸਾ ਦੇਵਾਂ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦਾ

ਇਹ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਉਂਣਾ ਹੈ

(ਲਿਖਦਿਆਂ ਸਿਰਫ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਹੰਝੂ ਸਨ) ਮੈਂ ਓਦਣ ਦੂਰ ਸਾਂ ਜਰਾ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਬਸਤੀ ਢਾਉਣ ਆਏ ਹੋਏ ਸਨ ਪਹਿਲਾਂ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਮੂਹਰੇ ਵਿਛਿਆ ਰੋਕਣ ਲਈ ਫਿਰ ਪਿਛਾਂਹ ਨੂੰ ਬੁਲਡੋਜ਼ਰ ਧੱਕਦਾ ਰਿਹਾ ਇਕੱਲਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸ਼ੋਰ ਪਾਇਆ ਪਿੰਡ ਕੋਈ ਆਪ ਨਾੜ ਨੂੰ ਅੱਗ ਲਾ ਬੱਸ ਚ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਹੈ ਮੁਫ਼ਤ ਧਾਰਮਿਕ ਸਥਾਨਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰਨ ਆਪਣੇ ਕੁਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਬਖਸ਼ਾਉਣ ਅੱਗ ਏਨੀ ਤੇਜ਼ ਸੀ ਕਿ ਅੱਗੇ ਵਧਦੀ ਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ ਆਪਣੇ ਬਿਗਾਨੇ ਭੁੱਲ ਬੈਠੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਅੱਗ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਕਈ ਜਣੇ ਸਾਂ ਅੱਗ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ ਪਰ ਅੱਗ ਕਹਿੰਦੀ ਮੈਂ ਅੱਗ ਹਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਬੁੱਝਾ ਲਓਗੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਰਾਖ਼ ਕਰ ਦਿੰਨੀ ਆਂ ਸਭ ਕੁੱਝ ਘੜੀਆਂ ਪਲਾਂ 'ਚ ਜੋ ਰਾਹ 'ਚ ਆਵੇ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਵੀ ਕੁਲੱਛਣੀ ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਹੋ ਟੁਰੀ ਫੇਰ ਕੀ ਸੀ ਅਸੀਂ ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਂਦੇ ਰਹੇ ਉਹ ਸਾੜਦੀ ਰਹੀ ਜੋ ਕੁਝ ਵੀ ਅੱਗੇ ਆਉਂਦਾ ਸੀ ਰੁੱਖ ਪੰਛੀ ਆਂਡੇ ਖ਼ਬਰੇ ਹੋਰ ਕੀ ਕੀ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਝ ਬੱਚੇ ਬਚਾਏ ਆਂਡਿਆਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਝਾਕ ਰਹੇ ਸਨ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਪੱਤੇ ਫੁੱਲ ਕਈ ਬਚਾਏ ਅੱਧੇ ਝੁਲਸ ਗਏ ਸਨ ਅੱਗ ਤੇਜ਼ ਹਵਾ ਨਾਲ ਵਧ ਗਈ ਤੇ ਨੇੜੇ ਝੋਪੜੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾ ਲੱਗੀ ਸੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ ਅਸੀਂ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਸੀਗੇ ਧੂੰਏਂ ਤੇ ਬਲਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਨਾਲ ਜੰਗ ਲੜਦੇ ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਅੰਨੀਂ ਲੜਾਈ ਲੜਦੇ ਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਨਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਮੇਰੀਏ ਬੱਚੜੀਏ ! ਕਿ ਤੂੰ ਦੂਸਰੇ ਪਾਸੇ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਜੰਗ ਇਕੱਲੀ ਲੜ੍ਹ ਰਹੀਂ ਏਂ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੇ ਮਿਹਨਤ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਬਣਾਏ ਕੱਪੜੇ ਸਮਾਨ ਨੂੰ ਗੁੱਡੀਆਂ ਪਟੋਲਿਆਂ ਤੇ ਖਿਡੌਣਿਆਂ ਨੂੰ ਬਚਾਉਂਦੀ ਮੰਜ਼ੇ ਨੂੰ ਤਾਂ ਤੂੰ ਅੰਤਿਮ ਸਾਹਾਂ ਤੀਕ ਬਾਂਹਾਂ ਚ ਫੜ੍ਹ ਕੇ ਰੱਖਿਆ ਜਿਥੇ ਥੱਕੇ ਬਾਪ ਨੇ ਦਿਨ ਦਾ ਥਕੇਵਾਂ ਆ ਕੇ ਵਿਛਾਉਣਾ ਸੀ ਤੇ ਝੁਲਸੀ ਗਈ ਸਾਰੀ ਦੀ ਸਾਰੀ ਲੜਦੀ ਲੜਦੀ ਮੈਂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਮੇਰੀਏ ਬੱਚੀਏ ਤੇਰੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਕੁਰਲਾਹਟਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਹੋਵੇਗਾ ਓਸ ਵੇਲੇ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਇਹ ਕੀ ਜਾਨਣ ਦਰਿੰਦੇ ਤਮਾਸ਼ਬੀਨ ਦੂਰ ਖੜ੍ਹੇ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ ਵੀਡੀਓ ਬਣਾਉਣ ਤੇ ਫ਼ੋਟੋ ਖਿੱਚਣ ਜੋਗੇ ਵਿਰਲਾ ਹੀ ਕੋਈ ਅੱਗੇ ਬਹੁੜਿਆ ਤੇ ਮੈਂ ਵੀ ਤੇਰੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਕੋਲ ਹਾਰਿਆ ਹੋਇਆ ਬੇਬਸ ਖ਼ਬਰੇ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਦੁਹੱਥੜਾਂ ਮਾਰ ਮਾਰ ਰੋਂਦਾ ਰਿਹਾ ਸੋਚਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਬਚਾਉਣ ਕਿਉਂ ਨਾ ਆਇਆ ਪੰਛੀਆਂ ਆਂਡਿਆਂ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਆਪਣੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਦੀਏ ਲਾਡੋ! ਕੀ ਦੱਸਾਂ ਤੈਨੂੰ ਮੈਂ ਕਿੰਨਾ ਡਰਪੋਕ ਨਿਕਲਿਆ ਤੇਰੇ ਹੌਸਲੇ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੁਣ ਡੁਸਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਇਕੱਲਾ ਸੜੀਆਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਦੇ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਜਿੱਥੇ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਦਿਸ ਰਹੀ ਦੂਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਓਹਨਾਂ ਪਲਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਕਿ ਤੇਰੀ ਹਿੰਮਤ ਤੇ ਬੁਲੰਦ ਹੌਂਸਲੇ ਨਾਲ ਮਰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਗਿਆ ਹੁਣ ਵੀ ਕਿਹੜਾ ਜਿਉਂਦਾ ਫਿਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਇਹ ਵੀ ਕੋਈ ਜਿਉਂਣਾ ਹੈ ਤੇਰੀ ਹਿੰਮਤ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਯੁੱਧ ਸਿਖਾਇਆ ਹੈ ਮੈਂ ਹੁਣ ਇਹਨਾਂ ਦਰਿੰਦਿਆਂ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਨਾਲ ਲੋਹਾ ਲਵਾਂਗਾ ਤੇ ਦੱਸਾਂਗਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਕਿ ਜਲਦੇ ਗੁੱਡੀਆਂ ਪਟੋਲਿਆਂ ਤੇ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਚ ਕੀ ਛੁਪਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿ ਤੇਰੀ ਰੂਹ ਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਅਰਾਮ ਮਿਲੇ ਮੁਆਫ਼ ਕਰੀਂ ਮੇਰੇ ਸੋਹਣੇ ਪੁੱਤਰਾ

ਤੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ

ਤੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ਮੁਹੱਬਤ ਦੀਵੇ ਦੀ ਲਾਟ ਵਰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਬਲ਼ਦੀ ਨੱਚਦੀ ਆਸ਼ਕਾਂ ਦੇ ਜਨਾਜ਼ੇ ਤੇ ਵੀ ਲਿਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ ਧਰਤ ਦਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਦੁਆਲੇ ਪ੍ਰੀਕਰਮਾ ਕਰਨਾ ਵੀ ਤਾਂ ਇਕ ਪਿਆਰ ਹੀ ਹੈ ਮੋਮਬੱਤੀ ਦਾ ਜਗਣਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵੰਡਣਾ ਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਪਿਘਲਣਾ ਤੇ ਬੁਝ ਜਾਣਾ ਵੀ ਪਿਆਰ ਹੈ ਆਪਣੇ ਜਿਸਮ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦੇ ਕੇ ਮੇਰਾ ਪਿਆਰ ਆਜ਼ਾਦ ਪੰਛੀ ਵਰਗਾ ਹੈ ਜਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸਾਨ ਮਜ਼ਦੂਰ ਹੱਕ ਲਈ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਖੇਤਾਂ ਦੇ ਆਸ਼ਕ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ ਪੂਰਨ ਤੌਰ ਤੇ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਵਡਿਆਈ ਨੂੰ ਨਿਕਾਰਦਾ ਹੈ ਗੋਰੀ ਨਦੀ ਵਿਚ ਜਿਵੇਂ ਰੰਗ ਗੁਆਚ ਜਾਣ ਜਨੂੰਨ-ਏ-ਮੁਹੱਬਤ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਵਰਗਾ ਸੀ ਮੇਰਾ ਇਸ਼ਕ ਜਿਵੇਂ ਲੋਰੀ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਚੋਂ ਝਾਕਦਾ ਹੈ ਮੋਹ ਜਿਵੇਂ ਗੁੰਮ ਹੋਏ ਬਚਪਨ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰੀਦਾ ਜਾਂ ਗਈਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਦੇ ਪਰਤ ਆਉਣ ਤੇ ਸਾਹਾਂ ਵਰਗਾ ਪਿਆਰ ਸੀ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਜਿਵੇਂ ਬੱਚੇ ਦਾ ਨਵੇਂ ਖਿਡੌਣੇ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਦਾ ਤੇਰੇ ਗੁਲਾਬੀ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੁਹੱਬਤ ਏਦਾਂ ਦੀ ਕਿ ਜਿੱਦਾਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਮਿਣਨ ਦੀ ਚਾਹਤ ਜਗੀ ਰਹੇ ਪਿਆਰ ਏਦਾਂ ਦਾ ਕਿ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਵਰਗਾ ਤਰਲਾ ਜਗਦਾ ਰਹੇ ਜਿਥੋਂ ਤੱਕ ਰੂਹ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਜਾਵੇ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਦਾ ਪਸਾਰਾ ਹੈ ਹੋਰ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਿਆਰ ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮੁਹੱਬਤ ਦਾ ਨਾਂ ਤਾਂ ਦੱਸੀਂ

ਪੰਜਾਬੀ ਯੋਧੇ

ਪੰਜਾਬੀ ਯੋਧੇ ਮੇਰੇ ਭਰਾ ਪਿਓ ਦਾਦੇ ਵਰਗੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਵਾਰਸ ਹੀਰੋ ਨੇ ਕਿਸੇ ਅਣਲਿਖੀ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਅਨੋਖੀ‌ ਜਰਵਾਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਪੰਜ ਆਬਾਂ ਤੇ ਜ਼ਰਖ਼ੇਜ਼ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਉਮੀਦ ਅੰਨਦਾਤੇ ਹੈਂਕੜਾਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਰਦੇ ਸੂਰਬੀਰ ਯੋਧੇ ਅਣਗਿਣਤ ਗਿਣੇ ਨਾ ਜਾਣ ਸ਼ੇਰਾਂ ਵਾਂਗ ਉੱਠਣ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ ਤੋਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬੇੜੀਆਂ ਨੂੰ ਝਾਂਜਰਾਂ ਵਾਂਗ ਛਣਕਾਉਣ ਝਟਕਣ ਤ੍ਰੇਲ ਵਾਂਗ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਹੱਥਕੜੀਆਂ ਚ ਬੰਨ੍ਹੇ ਹੋਏ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਇਕੱਲੇ ਲੱਖਾਂ ਵਰਗੇ ਗੋਬਿੰਦ ਦੇ ਜਾਏ ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵੀ ਭੇਡਾਂ ਦੇ ਇੱਜੜ ਇਕਸੁਰ, ਇਕਸਾਰ ਇਕ ਦੂਜੇ ਵਿਚ ਵਸਦੇ ਅਣਖ, ਅਦਬ ਤੇ ਅਰਦਾਸ ਵਿਰਾਸਤ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਹੱਕ-ਨਿਆਂ ਲਈ ਅੜ ਜਾਣਾ ਹਮਲਾਵਰਾਂ ਨੂੰ ਚਿੱਤ ਕਰਨਾ ਮਾਨਵੀ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ `ਤੇ ਪਹਿਰਾ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗੁਰੂਆਂ, ਪੀਰਾਂ, ਫਕੀਰਾਂ, ਤੋਂ ਸਿਖਿਆ ਪਹਿਲਾ ਸਬਕ ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ ਤਹਿਜ਼ੀਬੀ ਤਵਾਰੀਖ ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਕਿਸਮਤ ਲਿਖਦੇ ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਸਿਆਹੀ ਨਾਲ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਸਿਰਜਣ ਤਹਿਜ਼ੀਬ ਦਾ ਮਾਣ ਬਖਸ਼ਣ ਖੂਨ ਨਾਲ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਫਿਆਂ ਨੂੰ ਮਰ੍ਹਮ ਪੱਟੀ ਕਰਨ ਤੇ ਪਾਣੀ ਵੀ ਪਿਲਾਉਣ ਜਖਮੀ ਦੁਸ਼ਮਣਾਂ ਨੂੰ ਰਮਜ਼ਾਂ, ਰਿਵਾਜ਼, ਰਵਾਇਤਾਂ, ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਡੂੰਘੀਆਂ ਯਾਰੀ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਤੂਤ ਦੇ ਮੋਛੇ ਦੇਗਾਂ ਵਿਚ ਉਬਾਲੇ ਜਾਣ ਆਰਿਆਂ ਨਾਲ ਚੀਰੇ ਜਾਣ ਕਦੇ ਵੀ ਈਨ ਨਾ ਮੰਨਦੇ ਚਰਖੜੀਆਂ `ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਜਾਂਦੇ, ਰੰਬੀਆਂ ਨਾਲ ਖੋਪਰੀਆਂ ਲੁਹਾ ਸਕਦੇ ਬੰਦ-ਬੰਦ ਕਟਵਾ ਸਕਦੇ ਨੀਂਹਾਂ ਵਿਚ ਚਿਣੇ ਜਾਣ ਕਿਸੇ ਦੂਸਰੇ ਧਰਮ ਦੀ ਆਨ-ਸ਼ਾਨ ਵੀ ਸੀਸ ਕਰਨ ਭੇਟ ਬੇਗਾਨੀਆਂ ਧੀਆਂ-ਭੈਣਾਂ ਨੂੰ ਅਗਵਾਕਾਰਾਂ ਕੋਲੋਂ ਛੁਡਾ, ਇੱਜਤ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਵਰਕਿਆਂ ਤੇ ਪੜ੍ਹੋ ਕਿਰਦਾਰ, ਇਖਲਾਕ ਅਤੇ ਚਰਿੱਤਰ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਡੰਡੇ ਮਾਰਨ ਵਾਲੀ ਪੁਲਿਸ ਨੂੰ ਵੀ ਲੰਗਰ ਛਕਾਉਣ ਮਾਨਵਤਾ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਨ, ਸੇਵਾ-ਭਾਵਨਾ, ਵੰਡ-ਛਕਣ ਦੀ ਰੀਤ ਅਤੇ ਲੰਗਰ ਪ੍ਰਥਾ ਦੀ ਸੁੱਚਤਮਤਾ ਤੇ ਉਚਤਮਤਾ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਹੀ ਤੋਰੀ ਉਂਗਲ ਲਾ ਕੇ ਸਾੜਸਤੀ, ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਵੇਲੇ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ‘ਚ ਆਏ ਹੰਝੂ ਪੂੰਝਣ ਇਹੀ ਬਾਹਰ ਆਉਣ ਭੁੱਖਿਆਂ ਲਈ ਲੰਗਰ ਲਾਉਣੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਾਣ ਬੱਸਾਂ, ਰੇਲ-ਗੱਡੀਆਂ ਜਾਂ ਹਵਾਈ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਨੂੰ ਜੋਖ਼ਮ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਲਿੱਲਕੜੀਆਂ, ਲੇਰਾਂ ਤੇ ਸਿੱਸਕੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਣਨ ਆਸ ਤੇ ਉਮੀਦ ਦਾ ਚਿਰਾਗ ਬਣਨ ਕਰੋਨਾ ਦੇ ਖੌਫ ਕਾਰਨ ਜਦ ਮਾਲਕਾਂ ਨੇ ਕਿਰਾਏਦਾਰ ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੂੰ ਘਰੋਂ ਕੱਢਿਆ ਗੁਰਦੁਆਰੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਰੈਣ-ਬਸੇਰੇ ਬਣੇ ਸੀਰੀਆ ਜਾਂ ਇਰਾਕ ਵਿਚ ਜੰਗਬੰਦੀ ਵਿਚ ਘਿਰੇ ਸ਼ਰਨਾਰਥੀ ਹੋਣ ਉੜੀਸਾ, ਦੱਖਣੀ ਭਾਰਤ, ਗੁਜਰਾਤ ਜਾਂ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਆਏ ਹੜ੍ਹ ਹੋਣ ਇਹ ਭੁੱਖੇ ਰਹਿ ਕੇ ਵੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਮਿਆਂਮਾਰ ਦੇ ਬਾਰਡਰ `ਤੇ ਘਿਰੇ ਰੋਹਿੰਗੇ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹੋਣ ਜਾਂ ਕਿਸਾਨੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਦਿੱਲੀ ਬਾਰਡਰ `ਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਸਹੂਲਤਾਂ ਦਾ ਸੁਯੋਗ ਪ੍ਰਬੰਧ ਹੋਵੇ ਇਹ ਬਾਹਰ ਦਰ ਤੇ ਖੜੇ ਹੋਣ ਦਾਨ ਕਰਨ, ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਪੂੰਝਣ ਭੁੱਖੇ ਪਿਆਸਿਆਂ ਨੂੰ ਤ੍ਰਿਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹਰ ਪਲ ਔਖੇ ਵੇਲੇ ਹਾਜ਼ਰ ਨਾਜ਼ਰ ਪੀਜ਼ੇ, ਪਿੰਨੀਆਂ, ਬਦਾਮਾਂ ਦੇ ਲੰਗਰ ਖੁੱਲ੍ਹਦਿਲ ਤੇ ਦਾਨੀ ਸੁਭਾਅ ਫਿਰਾਖਦਿਲ ਦਰਿਆ-ਦਿਲ ਅਜ਼ੀਮ-ਏ-ਅਣਖ, ਅਦਬ ਦਾ ਜਜ਼ਬਾ

ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਨਾ ਛੇੜ

ਉਹ ਕਹਾਣੀ ਨਾ ਛੇੜ ਉਹਦੀ ਗੱਲ ਵੀ ਨਾ ਕਰੀਂ ਇਸ ਵੇਲੇ ਇਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਕਥਾ ਕਹਾਣੀਆਂ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਉਮਰਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਮੁਹੱਬਤ ਨੇ ਕੀ ਦਿੱਤਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵਿਯੋਗ ਦੀਆਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਤੋਂ ਬਗ਼ੈਰ ਰਿਸਦੇ ਫ਼ੱਟ ਸਿਰਾਣ੍ਹੇ ਰੱਖ ਕੇ ਕਿਹੜਾ ਜੀਵੇ ਇਹ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਾ ਜਿਉਣ ਦੇਣ ਨਾ ਮਰਨ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਵੀ ਸੱਚੀ ਹੈ ਤੇ ਇਹਦੇ ਪਾਤਰ ਵੀ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਪੀੜਾਂ ਤੇ ਤਨਹਾਈਆਂ ਨੇ ਤਬਾਹ ਕੀਤਾ ਛੱਡਿਆ ਨਾ ਹੋਵੇ ਜਿਊਣ ਜੋਗੇ ਇਹੋ ਜਿਹੇ ਹਾਦਸੇ ਚ ਦਿਲ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੁੱਕੜੇ ੨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੇ ਫਿਰ ਜੁੜਦਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮੈਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹੋ ਪਿਆਰ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ? ਇਹਨੇ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਸ਼ੀਬੀਂ ਵਸਦਾ ਨਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਰਹਿਣ ਦੇਵੇ ਯਾਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਰਹਿਣਾ ਤੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣਾ ਵੀ ਨਾ ਤੇ ਨਾਲ ਨਫਰਤ ਦੇ ਤੀਰ ਵੀ ਖਾਣੇ ਸੌਖਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਘੜੀਆਂ ਪਲ ਜਿਸ ਨੇ ਬਿਤਾਏ ਹੋਣ ਉਹੀ ਦੱਸ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਅੱਖਾਂ ਨਾਲ ਕੀ ਬੀਤੀ ਹੋਊ ਤੇ ਸਾਹ ਕਿੰਨੀ ਵਾਰ ਅੱਖਾਂ ਮੀਟਣੋ ਬਚੇ ਹੋਣ ਕਦੇ ਆਰਾਮ ਨਹੀਂ ਕਰਨ ਦਿੰਦੀਆਂ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਇਹ ਗਹਿਰੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਦਿਲ ਚੁਰਾਇਆ ਹੋਵੇ ਤੇ ਫਿਰ ਉਹ ਦੂਰ ਛੁਪ ਜਾਵੇ ਕੀ ਕੋਈ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹਵਾ ਠੰਡੀ ਚਲਦੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਯਾਦ ਆ ਜਾਵੇ ਓਦੋਂ ਨਾ ਰੋਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਕੱਲਿਆਂ ਨਾ ਜ਼ਖ਼ਮ ਹੀ ਵਿਰਦੇ ਨੇ ਹੰਝੂਆਂ ਕੋਲੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀ ਕੋਈ ਯਾਦ ਭੁਲਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦਾ ਹਾਂ ਤੂੰ ਰੋਇਆ ਨਾ ਕਰ ਮਨ ਨਾ ਖਰਾਬ ਕਰ ਆਪਣਾ ਅਫ਼ਸੋਸ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਲੰਮਾ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਹੋਇਆ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਕਦ ਆਰਾਮ ਕਰਨ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ ਲੁੱਟਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਾ ਪੁੱਛ ਸੱਭ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਤੂੰ ਹੀ ਸੀ ਜਿਸਨੇ ਚੈਨ ਖੋਹਿਆ ਨੀਂਦ ਗੁਆਈ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕਹਾਣੀ ਛਿੜੇਗੀ ਵਿਚ ਤੇਰਾ ਹੀ ਨਾਮ ਹੋਵੇਗਾ

ਪਹਿਲਾ ਸੁਪਨਾ

ਪਹਿਲਾ ਸੁਪਨਾ ਮਾਂ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਜਾਂ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲੱਗ ਕੇ ਲਿਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਗੁੜ੍ਹਤੀ ਦੀ ਉਂਗਲ ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਦ ਉਮਰਾਂ ਦੀ ਇਬਾਰਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦਾ ਹੈ ਪੰਘੂੜੇ ਦੇ ਹੁਲਾਰਿਆਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਤੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਸੁਪਨੇ ਲੋਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਉਪਰ ਉੱਕਰੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਤੋਤਲੇ ਬੋਲਾਂ ਕੋਲ ਵੀ ਅਰਸ਼ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹਣ ਦਾ ਹੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਸਭ ਕੁੱਝ ਓਹਦੀ ਘੁੱਗੀ ਵਰਗੀ ਬੋਤਲ ਤੇ ਦੁੱਧ ਦੇ ਘੁੱਟਾਂ 'ਚ ਕੋਈ ਪਰੀ ਸਿਰਾਣ੍ਹੇ ਵਿਛਾ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਫਿਰ ਖਿਲੌਣਿਆਂ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਛਣਕਿਆਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਵਿਹੜੇ ਨੂੰ ਸ਼ਰਸ਼ਾਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਰਿੜ੍ਹਨਾ ਤੁਰਨਾ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਹਾਸੀਆਂ ਚੋਂ ਉਗਮਦਾ ਹੈ ਕੁਤਕੁਤਾਰੀਆਂ ਦਾ ਰਾਗ ਜਦ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਖਿਲਾਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਚੰਦ ਮਾਮਾ ਵੀ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਓਦੋਂ ਬਨੇਰਿਆਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਖੁਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਮਰਾਂ ਨਾਲ ਜੋ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਪੈ ਜਾਏ ਉਹ ਭਾਰ ਕਦੇ ਨਾ ਚੁੱਕਣਾ ਸੋਹਣਾ ਤੇਰੇ ਵਰਗਾ ਗੀਤ ਲਿਖਦੇ ਹਾਂ ਜੋ ਵਾਰ ਵਾਰ ਗਾਇਆ ਜਾਏਗਾ ਜੋ ਇਕ ਵਾਰੀ ਵਿਚ ਲਿਖ ਲਈਦਾ ਤੈਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਹੀ ਦੇਖਦਿਆਂ ਤੇਰੀ ਮਹਿਕ ਲਿਖਵਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰਾਂ ਲਿਖ ਦਿੰਦੀਆਂ ਨੇ ਅਗਲੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਤੇ ਇਕ ਗੀਤ ਜਾਂ ਗ਼ਜ਼ਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ

ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗੇ ਹੁਣ

ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗੇ ਹੁਣ ਘਰ ਘਰਾਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨੂੰ ਟੁਰ ਪਏ ਹਨ ਇਸ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਘਰ ਮਕਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇੱਟਾਂ ਜੋਗੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਚਿਰ ਹੋਇਆ ਪਹਿਚਾਣ ਲੈਂਦੇ ਸਨ ਘਰ ਗਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਬੇਪਛਾਣ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿਚ ਸੰਗੀਤ ਨਹੀਂ ਵਸਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਘਰ ਹੁਣ ਬੁੱਢੇ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਪੈੜਾਂ ਮਿਟ ਗਈਆਂ ਹਨ ਤਲੀਆਂ ਚੋਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਖੁਰ ਗਈਆਂ ਹ‌ਨ ਵਿਹੜੇ ਵਿਚ ਪਿੱਤਰਾਂ ਦੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਘੁੰਮ ਰਹੇ ਹਨ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਸਹਿਮ ਗੇੜੇ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਕਿੱਲੀਆਂ ਤੋਂ ਤਸਵੀਰਾਂ ਡਿੱਗ ਪਈਆਂ ਹਨ ਪੋਟਿਆਂ ਚ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਚੇਤੇ ਚ ਹੀ ਦੋਸਤ ਸੈਰ ਕਰਦੇ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਨਸੀਬ ਤਾਂ ਵਿਹੜੇ ਚੋਂ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਹੋਇਆਂ ਚੀਂ ਚੀਂ ਕਰਦੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਲੈ ਗਈਆਂ ਸਨ ਤੇ ਮਾਸੀਆਂ ਮਾਮੀਆਂ ਦੇ ਸੁਨੇਹੇ ਮੁੜ ਕੇ ਕਾਂ ਨਹੀਂ ਦੇਣ ਆਏ ਸੁਨੇਹਿਆਂ ਬਗੈਰ ਰੀਝਾਂ ਨਹੀਂ ਉਗਮਦੀਆਂ ਖਾਬਾਂ ਬਿਨ ਪਹਿਰ ਨਹੀਂ ਉਣ ਹੁੰਦੇ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤਾਂ ਦੀਵਾਰ ਤੋਂ ਓਦਣ ਹੀ ਤਿੜਕ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਬੀ ਜੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਸਿਉਂ ਨਾ ਹੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਬੂਹਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਸੀ ਦਰਾਂ ਤੇ ਬੰਦ ਬੂਹੇ ਕਿਹਦੇ ਨਾਲ ਗਲਵੱਕੜੀ ਪਾਉਣ ਲਿਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਅਉਧ ਹੰਢਾਉਂਦੇ ਕੱਲੇ ਵੈਰਾਗੇ ਢੱਠੇ ਘਰਾਂ ਦੀਆਂ ਚੋਂਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਸਿਰਫ ਲੱਪ ਕੁ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਹੀ ਬਖਸ਼ਣ ਜੋਗੀਆਂ ਰਹਿ ਗਈਆਂ ਜੇ ਬੀ ਜੀ ਘਰ ਹੋਏ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ ਪੁੱਤ ਬਾਪ ਤੋਂ ਬੁੱਢਾ ਕਿਵੇਂ ਹੋ ਗਿਆ ਕਿਹੜੇ ਇਹਨੂੰ ਝੋਰੇ ਖਾ ਗਏ ਕਿਹਦੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਇਹਨੂੰ ਬਦ-ਦੁਆਵਾਂ ਮੇਰਾ ਸੋਹਣਾ ਪੁੱਤ ਕਿੱਡਾ ਜੁਆਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਇਹ ਸੋਚ ਲੈ ਕੇ ਕਿੱਦਾਂ ਜਾਂਵਾਂਗਾ ਪਿੰਡ ਨੂੰ ਕਿਹਨੂੰ ਵਿਖਾਵਾਂਗਾ ਇਹ ਬੁਝਿਆ ਹੋਇਆ ਚਿਹਰਾ ਬੁੱਢੇ ਵਕਤ ਡੰਗੋਰੀਆਂ ਲੈ ਛੁਪ ਗਏ ਹੋਣੇ ਰੱਬ ਅੱਗੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੁਣ ਕਿੱਥੋ ਭਾਲਾਂਗਾ ਸਵੇਰਿਆਂ ਚ ਸੂਰਜ ਨਹੀਂ ਹੋਣੇ ਸ਼ਾਮਾਂ ਦੀਵਿਆਂ ਨੂੰ ਤਰਸਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਸੜਕ ਦੇ ਮੋੜਾਂ ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਉਡੀਕਦੀਆਂ ਹੋਣੀਆਂ ਮਾਂ ਕਿਤੇ ਜੂੜਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੋਣੀ ਲਾਡਲੇ ਦਾ ਆਖਰੀ ਵਾਰ ਬਾਪੂ ਹਿੱਕ ਨੂੰ ਲਾ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੋਣਾ ਪੁੱਤ ਦੇ ਸੱਜਰੇ ਫੁੱਲ ਗੁਆਚਾ ਬਚਪਨ ਝਾਕੇਗਾ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਰੁੱਖਾਂ ਚੋਂ ਯਾਰ ਲੰਘਣਗੇ ਨੇੜਿਓਂ ਦੀ ਮੱਥੇ ਤੇ ਹੱਥ ਧਰ ਕੇ ਪਛਾਣਦੇ ਮਿਲਣਗੇ ਖੇਡਾਂ ਯਾਦ ਆਉਣਗੀਆਂ ਇਕੱਠਿਆਂ ਨੇ ਖੇਡੀਆਂ ਭੁੱਲ ਜਾਣਗੇ ਹਾਸੇ ਠੱਠੇ ਅੱਖਾਂ ਨਮ ਹੋਣ ਲਈ ਹੰਝੂ ਲੱਭਣਗੀਆਂ ਬਾਂਹਾਂ ਉੱਠਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਸਹੀ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਚੋਂ ਮੋਹ ਮਰਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਬੁੱਲ੍ਹ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਟੋਲਣਗੇ ਦੋਸਤਾਂ ਨੂੰ ਧਰਵਾਸ ਦੇਣ ਲਈ ਯਾਰਾਂ ਦਾ ਮੋਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਆਵੇਗਾ ਪਰ ਯਾਰੀ ਦੀ ਤੜਾਗੀ ਟੁੱਟ ਗਈ ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਡਿੱਗੀ ਦਿਸੇਗੀ ਡੁੱਸਕਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਸਹੀ ਪਲਕਾਂ ਭਾਵੇਂ ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਹੀ ਸਹੀ ਪਰ ਹੰਝੂ ਨਹੀਂ ਲੱਭਣਗੇ ਅੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਚਿਰਾਂ ਦੇ ਗੁਆਚੇ ਪੁਰਾਣੀ ਯਾਰੀ ਵਾਲੇ ਹੰਝੂ ਨਾ ਹੋਣ ਤਾਂ ਹਿੱਕਾਂ ਤੋਂ ਭਾਰ ਨਹੀਂ ਤਿਲਕਦਾ ਰੂਹਾਂ ਮੁੜ ਓਨੀਆਂ ਨਹੀਂ ਜਗਦੀਆਂ ਚਾਚੀਆਂ ਤਾਈਆਂ ਮੱਥਾ ਚੁੰਮਣਗੀਆਂ ਪਿਆਰ ਦੇਣਗੀਆਂ ਚੁੰਨੀ ਦੇ ਪੱਲੇ ਨਾਲ ਹੱਥ ਪੂੰਝ ਪੂੰਝ ਕੇ ਪਰ ਮੱਥੇ ਵਿਚਲੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਣਗੀਆਂ ਬੁੱਢੇ ਵਕਤ ਅੰਤਿਮ ਸਮੇਂ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ ਅਤੀਤ ਦੀ ਕਥਾ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਭਲਿਆਂ ਵੇਲੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਮਿਲਣਗੇ "ਪੁੱਤ ਜਿਉਂਦਾ ਰਹਿ ਵੱਡੀ ਉਮਰ ਹੋਵੇ ਤੇਰੀ" ਕਹਿ ਕੇ ਲੰਘ ਜਾਣਗੇ ਕੋਲ ਦੀ ਕਿੱਥੋਂ ਲੱਭਾਂਗਾ ਰਾਖ਼ ਹੋ ਗਏ ਅਸੀਸਾਂ ਵਾਲੇ ਹੱਥ ਕਬਰਾਂ ਚ ਜਗਦੇ ਬੁਝਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਚੋਂ ਕਿਵੇਂ ਪਛਾਣਾਂਗਾ ਮਾਂ ਬਾਪੂ ਵਾਲਾ ਚੰਦਰਮਾ ਬਲਦੀਆਂ ਚਿਖ਼ਾਵਾਂ ਕਿੱਥੇ ਪਛਾਣਦੀਆਂ ਹਨ ਆਪਣੇ ਬੁਝ ਗਏ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸਿਵਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖ ਕਦ ਕਰਦੀ ਹੈ ਵਾਪਸ ਗੁਆਚੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਉੱਜੜੇ ਘਰ ਸੁੰਨੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੋਂ ਕਿੱਦਾਂ ਲੱਭਾਂਗਾ ਟੰਗੇ ਫ਼ਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਝੱਗੇ ਪਜਾਮੇ ਪਾਪਾ ਬੀਜੀ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਕੇਰਨ ਨੂੰ ਕਿੱਥੋਂ ਭਾਲਾਂਗਾ ਅੱਥਰੂ ਆਪਣੀ ਪੁਰਾਣੀ ਫੋਟੋ ਤੋਂ ਕਿੰਝ ਚੁੱਕ ਕੇ ਲਿਆਵਾਂਗਾ ਅੱਖਾਂ ਪੰਘੂੜੇ ਚੋਂ ਕਿੰਝ ਲੱਭਾਂਗਾ ਗੁਆਚੇ ਤੋਤਲੇ ਗੀਤ ਤੇ ਝੂਟੇ ਛੱਤਾਂ ਤੇ ਗੁੰਮ ਹੋਈਆਂ ਬਾਤਾਂ ਤੇ ਚੋਰ ਸਿਪਾਹੀ ਰਹਿਰਾਸ ਜਦ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਵੇਗੀ ਕਬਰਾਂ ਤੇ ਚਿਰਾਗ ਜਗਣਗੇ ਸੁੰਨਿਆਂ ਬੂਹਿਆਂ ਦਾ ਚੇਤਾ ਸਤਾਵੇਗਾ ਯਾਦਾਂ ਵਿਚ ਵਸੇਗਾ ਉੱਜੜਿਆ ਪਿੰਡ ਜਾਂ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਮੇਰੇ ਅੰਬਰਾਂ ਵਰਗੇ ਸਨ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਕੱਲਾ ਵਕਤ ਨੂੰ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਫੜ ਕੇ ਬੈਠਾ ਹੋਵਾਂਗਾ ਤੇ ਜਦੋਂ ਅੱਖਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਣਗੀਆਂ ਤਾਂ ਸੱਭ ਸੁਪਨੇ ਖੁਰ ਜਾਣਗੇ ਰੇਤ ਵਾਂਗ ਕਿਰ ਜਾਵੇਗਾ ਮਸਾਂ ਮਸਾਂ ਮੁੜ ਉੱਸਰਿਆ ਨਗਰ ਧਰਤੀ ਤੇ ਸੁੱਕ ਜਾਣਗੇ ਕਿਰ ਦੋ ਕੁ ਬਚੇ ਹੰਝੂ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਹੁਣ ਬਚਪਨ ਨੂੰ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਨੱਚਣਾ ਖੇਡਣਾ ਯਾਰਾਂ ਨਾਲ ਛੁਪ ਛੁਪ ਕੇ ਪੱਕੇ ਪੱਕੇ ਬੇਰ ਤੋੜਨੇ ਬੇਰੀਆਂ ਮਲਿਆਂ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਨੱਚਦੇ ਹੱਸਦੇ ਨਹੀਂ ਨਾਲ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਤਿੜਕ ਗਿਆ ਹੈ ਦੀਵਾਰ ਤੋਂ ਯਾਰ ਲੱਭਦੇ ਨਹੀਂ ਮੀਟੀ ਦੇਣ ਵੇਲੇ ਕਿੱਥੇ ਜਾਵਾਂਗੇ ਹੁਣ ਘਰ ਘਰਾਂ ਚੋਂ ਗੁਆਚ ਗਏ ਹਨ ਬੰਦ ਬੂਹੇ ਕਦ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਮਾਂ ਬਾਪੂ ਵਾਂਗ ਬਾਂਹਾਂ ਚ ਲੈ ਕੇ ਬਚਪਨ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਕਦ ਲੱਭਦੀਆਂ ਹਨ ਯਾਰਾਂ ਵਾਂਗ ਮੜਕ ਨਾਲ ਤੁਰਨ ਲਈ

ਰਸੋਈ

ਰਸੋਈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪਿੰਨੀਆਂ ਤੋਂ ਲੜਦੇ ਲੜਦੇ ਅਸੀਂ ਵੱਡੇ ਹੋਏ ਬੀ ਜੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਮੱਕੀ ਦੇ ਚੰਨ ਪੱਕਦੇ ਦੇਖੇ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਲੱਜ਼ਤ ਮਾਣੀ ਮੱਕੀ ਦੇ ਟੁੱਕ ਦੀਆਂ ਚਾਹ ਵਿਚ ਭੋਰ ਭੋਰ ਮਾਣੇ ਸਵੇਰੇ ਤੇ ਸਰਘੀਆਂ ਛੱਲੀਆਂ ਸ਼ਕਰਕੰਦੀ ਭੁੰਨਦੇ ਖ਼ਾਂਦੇ ਨੱਚਦੇ ਹੱਥ ਸੇਕਦੇ ਧੂੰਏਂ ਨਾਲ ਉਗਮੇ ਹੰਝੂ ਪਲਕਾਂ ਧੋਂਦੇ ਓਦੋਂ ਅਜੇ ਸੂਰਜਾਂ ਸ਼ਾਮਾਂ ਦੇ ਮੱਥਿਆਂ ਤੇ ਭੁੱਖਾਂ ਦਾ ਪਹਿਰਾ ਸੀ ਰਾਤਾਂ ਡੁੱਬੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਵਲੂੰਧਰੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਦੇ ਰਾਗਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਹੇ ਟੁੱਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰਿਆਂ ਤੇ ਅਸੀਂ ਭੰਗੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਲੇਫਾਂ ਰਜਾਈਆਂ ਤੇ ਨੱਚਦੇ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਛੂੰਹਦੇ ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡਦੇ ਖੇਡਦੇ ਸੁਰਗੀ ਨਜ਼ਾਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨੱਚਦੇ ਟੱਪਦੇ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ

ਬੀਜ ਨੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ

ਬੀਜ ਨੇ ਬੂਟੇ ਨੂੰ- ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਬੂਟੇ ਦੀਆਂ ਬਾਂਹਾਂ ਬਣੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ ਪੱਤੇ ਡਾਲੀਆਂ 'ਚੋਂ ਅੰਕੁਰ ਡੋਡੀਆਂ ਡੋਡੀਆਂ ਚੋਂ ਹੱਸਣ ਫੁੱਲ ਪਰ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤਾਂ ਹੱਸਦੀ ਜਦ ਖਿੜ੍ਹਨ ਗੁਲਾਬੀ ਤੇਰੇ ਬੁੱਲ੍ਹ

ਸਾਡੇ ਘਰ ਦਾ ਅੰਬਰ

ਸਾਡੇ ਘਰ ਦਾ ਅੰਬਰ ਇਹੀ ਸੀ ਨਿੱਕਾ ਜੇਹਾ ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਏਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਈ ਸੀ ਜਗਦੇ ਬੁਝਦੇ ਤਾਰਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਰਦੀ ਜਿੱਥੇ ਉਮਰ ਦੀਆਂ ਗੂੜ੍ਹੀਆਂ ਨੀਂਦਾਂ ਸੁਪਨੇ ਘੂਕ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਨੇ ਹੁਣ ਜਦ ਕਦੇ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਕੁਤਕੁਤਾਰੀਆਂ ਕੱਢ ਕੱਢ ਜਗਾ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ ਉਹ ਹੱਸਦੇ ਤੇ ਮੇਰੇ ਪਲ ਡੁਸਕਣ ਲੱਗਦੇ ਇਸੇ ਚੁਬਾਰੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਭੈਣਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਕੂਲੇ ਘੱਲਿਆ ਫੱਟੀ ਤੇ ਝੋਲਾ ਦੇ ਕੇ ਟਾਕੀਆਂ ਵਾਲਾ ਰੰਗ ਬਰੰਗਾ ਏਥੇ ਹੀ ਸਾਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੰਜ਼ੇ ਮੀਹਾਂ ਵਿਚ ਭਿੱਜੇ ਵਿੰਗ ਤੜਿੰਗੇ ਪਹਿਲਾਂ ਤਿੰਨ ਪਾਵਿਆਂ ਤੇ ਡਾਰ ਚ ਡੱਠਦੇ ਫਿਰ ਸਾਡੇ ਦੁੜੰਗੇ ਛਾਲਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਚੌਥੇ ਪਾਵੇ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਬਖਸ਼ਦੀਆਂ ਸਨ ਏਥੇ ਹੀ ਦਿਨ ਭਰ ਦੇ ਥਕੇਵੇਂ ਵਿਛਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਫ਼ਾਰਗ਼ ਹੁੰਦੇ ਏਸੇ ਛੱਤ ਤੇ ਅਸੀਂ ਛੱਲੀਆਂ ਕਪਾਹਾਂ ਮਿਰਚਾਂ ਤੇ ਖ਼ਬਰੇ ਕੀ ਕੀ ਸੁੱਕਣੇ ਪਾਇਆ ਇਹੀ ਅਜੂਬਾ ਹੈ ਮੇਰਾ ਜਿੱਥੇ ਬਚਪਨ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਕਈ ਗਿੱਲੇ ਸਾਲ ਧੁੱਪੇ ਪਾਏ ਅਜੇ ਤੀਕ ਨਾ ਸੁੱਕੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਆਹ ਮੇਲੇ ਦਿਨ ਤਿਉਹਾਰ ਤਾਰੀਕਾਂ ਏਸੇ ਯਾਦਗਾਰੀ ਜਗ੍ਹਾ ਤੇ ਚੇਤੇ ਕਰਦੇ ਚਾਵਾਂ ਨਾਲ ਉਡੀਕਦੇ ਉਹ ਦਿਨ ਬੀ ਜੀ ਦੀਆਂ ਹਾਸੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤੇ ਕਈਆਂ ਦੀਆਂ ਸਾਂਗਾਂ ਲਾਉਣ ਤੇ ਲੋਟ ਪੋਟ ਹੁੰਦੇ ਪਿੰਡ ਦੇ ਬੰਦਿਆਂ ਬੁੱਢੀਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਰੇਕ ਦੇ ਸੁਬਾਹ ਦੀ ਚਰਚਾ ਛਿੜਦੀ ਤੁਰ ਗਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਰਾਤਾਂ ਕਦੇ ਹੱਸਦੀਆਂ ਕਦੇ ਰੋਂਦੀਆਂ ਵੰਡ ਵੇਲੇ ਦੇ ਦੰਗਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣ ਸੁਣ ਏਥੇ ਹੀ ਬੀਜੀ ਦਾਦੀ ਭੈਣਾਂ ਬਾਤਾਂ ਪਾਉਂਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਲੰਮੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਤੇ ਸਾਡੇ ਹੁੰਗਾਰੇ ਅੱਧਵਾਟੇ ਹੀ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਪਿਛਲੀ ਵਾਰ ਗਿਆ ਬੀ ਜੀ ਦੇ ਗੀਤ ਲੋਰੀਆਂ ਗਾਉਂਦੇ ਸਨ ਪਰ ਬੀਜੀ ਕਿਤੇ ਛੁਪ ਗਏ ਸਨ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਛੁਹ ਚਰਖੇ ਦੀ ਚੁੱਪ ਘੂਕਰ ਚੋਂ ਫ਼ੜੀ ਬੀਜੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਚ ਮੱਕੀ ਦਾ ਚੰਦ ਗੋਲ ਹੁੰਦਾ ਤੱਕਿਆ ਚਾਟੀ ਚੋਂ ਬੀਜੀ ਨੇ ਅੱਧਰਿੜਕਾ ਪਿਆਇਆ ਮਧਾਣੀ ਦਾ ਸਾਜ ਵਜਾ ਗੀਤ ਸੁਣਾਇਆ ਫਿਰ ਪਾਠ ਕਰਦੀ ਝਾੜੂ ਫੇਰਦੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿੱਥੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ ਅੱਜ ਤੀਕ ਨਾ ਲੱਭੀ ਮੈਂ ਸਾਰਾ ਅਰਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਗਾਹ ਥੱਕ ਬੈਠਾ ਹਾਂ ਮਾਂ ਨਾ ਲੱਭੀ ਤੇ ਨਾ ਉਹਦੇ ਗੀਤ ਪਰ ਕਦੇ ਕਦੇ ਚੰਦ ਤੇ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਚਰਖਾ ਕੱਤਦਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦਾ ਨਜ਼ਰੀਂ ਪੈਂਦਾ ਹੈ

ਕਵਿਤਾ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਗਈ

ਕਵਿਤਾ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਗਈ ਏਥੇ ਕਿਤੇ ਹੀ ਹੋਣੀ ਹੁਣੇ ਤਾਂ ਚੁਗਦੀ ਸੀ ਕਾਲ ਕਲੀਟੇ ਲੇਖ ਆਪਣੇ ਕੂੜੇ ਦੇ ਢੇਰ ਤੋਂ ਮਿੱਟੀ ਚ ਬਣਾਉਂਦੀ ਢਾਉਂਦੀ ਸੀ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਘਰ ਰੋੜੀ ਕੁੱਟਦੀ ਮਮਤਾ ਦਾ ਰੂਪ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਨੇੜੇ ਖੇਡ ਰਹੀ ਸੀ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਮ ਛਣਕਣੇ ਨਾਲ ਮੈਂ ਦੇਖੀ ਤੇ ਫਿਰ ਲਿਖੀ ਲੁੱਕ ਪਾਉਂਦੇ ਬੂਟਾਂ ਨਾਲ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਸੀ ਤੁਰੀ ਫਿਰਦੀ ਸੀ ਨੱਚਦੀ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਵਿਚ ਖਾਣੇ ਨਾਲ ਸਜੇ ਮਹਿਕਦੇ ਪੰਡਾਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਖੜ੍ਹੀ ਦੇਖੀ ਲਲਚਾਉਂਦੀ ਕਵਿਤਾ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਗਈ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਭਿੱਜੇ ਕੁੜਤੇ ਫ਼ਟੇ ਪਜਾਮੇ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਮਿਹਨਤ ਬਾਅਦ ਉੱਜਰਤ ਲਈ ਤਰਲੇ ਕੱਢਦੀ ਸੀ ਧਨਾਢ ਬਾਬੂ ਅੱਗੇ ਰਿਕਸ਼ਾ ਚਲਾ ਰਹੀ ਸੀ ਤਪਦੀ ਧੁੱਪ ਵਿਚ ਸਵਾਰੀ ਨੂੰ ਛਾਂ ਵਿਚ ਬਿਠਾ ਕੇ ਰੰਬਾ ਦਾਤਰੀ ਚੁੱਕੀ ਫਿਰਦੀ ਸੀ ਘਾਹ ਲਈ ਲੰਬੜਾਂ ਦੇ ਖੂਹ ਤੇ ਬਰਤਨ ਮਾਂਜਦੀ ਪੋਚੇ ਲਾਉਂਦੀ ਪੈਰਾਂ ਚ ਝਾਂਜਰਾਂ ਛਣਕਦੀਆਂ ਸੀ ਓਹਦੇ ਕਵਿਤਾ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਗਈ

ਬਰੂ

ਬਰੂ ਚੁਭਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੈ ਤੇ ਪੁੱਟਣਾ ਵੀ ਔਖਾ ਚੀਕਾਂ ਕਢਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਸਾਹਾਂ ਚ ਚੀਸਾਂ ਪਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਸਾੜ ਨਹੀਂ ਮੁੱਕਦੇ ਸੂਇਆਂ ਵਾਂਗ ਚੁੱਭਦਾ ਜਾਨ ਕੱਢ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਮੈਂ ਪਸ਼ੂ ਚਾਰਦਿਆਂ ਇਹ ਸਾਰਾ ਦੁੱਖ ਹੰਢਾਇਆ ਹੈ ਜਦੋਂ ਚੱਪਲ ਵੀ ਟੁੱਟੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਪਸ਼ੂਆਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਵੀ ਦਿਸਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਇਕ ਵਾਰ ਵਿਛ ਜਾਵੇ ਜੜ੍ਹ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਰਹਿ ਹੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਬਰੂ ਬਣ ਤੁਹਾਡੇ ਝੂਠੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਯੁਮਲਿਆਂ ਭਾਸ਼ਣਾ ਤੇ ਹੁਣ ਉੱਗਣਾ ਚਾਹਵਾਂਗਾ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਢਾਹ ਮਿਟਾ ਦਿਓਗੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਮੰਦਿਰ ਗਿਰਜੇ ਮਲਵਿਆਂ ਵਿਚ ਰੁਲੀਆਂ ਲੋਕ ਅਰਜ਼ਾਂ ਸਹਿਕਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਸਦਾ ਬਦਦੁਆਵਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਰਾਂ ਕਦੇ ਮਰਦੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿਚ ਰਲ ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਦੀ ਨੀਂਦ ਬੇਚੈਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹੀ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਜੇ ਮੈਂ ਬਰੂ ਬਣ ਵਿਛ ਗਿਆ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਜੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ ਤੁਹਾਡੇ ਕੁਫ਼ਰ ਬੋਲਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਤੇ ਕੂੜ ਐਲਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਚੋਂ ਚੀਕਾਂ ਕਢਾ ਦਿਆਂਗਾ ਚੀਸਾਂ ਨਾਲ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਸਾੜ ਨਹੀਂ ਮੁੱਕਣੇ ਤੇ ਮੇਰੀ ਜੜ੍ਹ ਨਹੀਂ ਜਾਣੀ

ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ

ਮੇਰੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਨ ਦਾ ਟੁੱਕ ਚਾਨਣ ਦੀਆਂ ਗਰਾਹੀਆਂ ਚਾਹੀਦੀਆਂ ਯੁਮਲਿਆਂ ਬਿਆਨਾਂ ਨਾਲ ਸਾਡੀ ਗ਼ੁਰਬਤ ਦਾ ਮਖੌਲ ਨਾ ਉਡਾਓ ਤਿਰੰਗਾ ਹਰ ਥਾਂ ਮਕਾਨਾਂ ਮਹਿਲਾਂ ਦਰਬਾਰਾਂ ਤੇ ਝੂਲਿਆ ਝੁੱਗੀਆਂ ਝੌਂਪੜੀਆਂ ਤੇ ਵੀ ਲਹਿਰਿਆ ਹਰ ਬਨੇਰੇ ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਚਮ ਝੁੱਲਿਆ ਮੈਂ ਭੁੱਖੇ ਨੰਨਿਆਂ ਦੇ ਪੇਟ ਤੇ ਵੀ ਗੱਡਿਆ ਹਰ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਰੰਗ ਵੀ ਬਹੁਤ ਗੂੜ੍ਹੇ ਸਨ ਪਰ ਉਹਦੇ ਰੰਗਾਂ ਨੇ ਭੁੱਖ ਨਾ ਮਿਟਾਈ ਝੰਡੇ ਅਜੇ ਵੀ ਝੁੱਲ ਰਹੇ ਹਨ ਲੱਖਾਂ ਕਾਲੇ ਤਨ ਅਜੇ ਵੀ ਸੂਰਜ ਜਾਲ ਰਿਹਾ ਹੈ ਹੁਣ ਠੰਢ ਦੀ ਰੁੱਤ ਆਉਣੀ ਹੈ ਮੇਰੀਆਂ ਤੋਤਲੀਆਂ ਆਵਾਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸੱਧਰਾਂ ਨੇ ਦਿਨ ਰਾਤ ਠਰਨਾ ਮੈਂ ਏਨੇ ਤਨ ਕਿੱਥੇ ਲੁਕਾਵਾਂਗਾ ਕਿਹੜੇ ਰੰਗਾਂ ਦੇ ਨਿੱਘ ਦਾ ਦੇਵਾਂਗਾ ਧਰਵਾਸ

ਮੇਰੀ ਗੁਫਤਗੂ

ਸੰਵਾਦ ਰਚ ਰਿਹਾ ਸੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਾਲ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੀ ਹੈ ਸਾਡੀ ਖੇਡ ਜਾਪਦੀ ਇਕ ਜਨੂੰਨ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਵੰਡਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੈ ਮੇਰਾ ਸੰਗੀਤ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਈਏ ਕੌਫੀ ਦੇ ਘੁੱਟ ਮਾਣੀਏ ਹੋਰ ਕੀ ਟੰਗ ਲਵਾਂਗੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਤੇ ਅੰਬਰ ਦੇ ਚੁਬਾਰੇ ਤੇ ਘਰ ਸਨ ਪੰਘੂੜਿਆਂ ਵਰਗੇ ਉਹ ਵੀ ਉੱਜੜ ਗਏ ਮਾਂਵਾਂ ਦੀਆਂ ਕੁੱਖਾਂ ਥਕਾ ਕੇ ਲੋਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਨੇਰਿਆਂ ਤੇ ਸਜਾ ਕੇ ਕਾਂਵਾਂ ਦੀਆਂ ਚੁੰਝਾਂ ਮਾਰਨ ਨੂੰ ਊ ਜਿੱਥੇ ਭੈਣਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਸਿਰਫ਼ ਇਕ ਉਮਰ ਦੀ ਸਕਿੱਟ ਖੇਡੀ ਰਲ ਮਿਲ ਕੇ ਪਹਿਨਿਆ ਪਾਟੇ ਪੁਰਾਣੇ ਝਰੀਟੇ ਰਾਤ ਦਿਨਾਂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਿਤੇ ਸਵਰਗ ਤੱਕਦੇ ਰਹੇ ਲੱਭਦੇ ਬਣਾਉਦੇ ਰਹੇ ਖਿੱਤੀਆਂ ਅਰਸ਼ ਤੇ ਵਕਤ ਬੈਠਾ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਕੌਣ ਗਲਤ ਹੈ ਤੇ ਕਿਹੜਾ ਠੀਕ ਰੋਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਪਿੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਸਨ ਸਾਨੂੰ ਡੁੱਬਦੇ ਸੂਰਜਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਛੁਪਾਉਂਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਖੇਡ ਖੇਡਦੇ ਇਹ ਲਘੂ ਨਾਟਕ ਸਮਾਪਤ ਹੋਇਆ ਸਾਨੂੰ ਰੱਸੀ ਨਾਲ ਖਿੱਚੇ ਗਏ ਪਰਦੇ ਵਾਂਗ ਲਟਕਦਾ ਛੱਡ ਗਏ ਜਿਹਨਾਂ ਨਾਟਕ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲਿਆ ਤੇ ਅਸੀਂ, ਖੇਡਦੇ ਥੱਕ ਕੇ ਆਰਾਮ ਲਈ ਜਗ੍ਹਾ ਭਾਲਦੇ ਰਹੇ ਬਸ ਓਦੋਂ ਅਸੀਂ ਦਿਲੋਂ ਖ਼ਤਮ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਮਰਦੇ ਹਾਂ ਸੱਜਰੇ ਸੁਫ਼ਨਿਆਂ ਨੂੰ ਖੁੱਲੀਆਂ ਮੁੱਠੀਆਂ ਚ ਲੈ ਕੇ ਟੋਲਦੇ ਹਾਂ ਹਨੇਰਿਆਂ ਵਿਚ ਡੂੰਘੇ ਡੁੱਬੇ ਸੂਰਜਾਂ ਨੂੰ ਜਗਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਜਨਮ ਦਾਤਿਆਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਸੁੱਤੇ ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ ਲਈ

ਰੇਸ਼ਮੀ ਰਜਾਈਏ

ਰੇਸ਼ਮੀ ਰਜਾਈਏ ਨੀ ਅੰਮੜੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਜਾਈਏ ਤੇਰੀ ਛੁਹ ਨਾਲ ਇੰਝ ਹੋਇਆ ਕੱਲ ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਘਰ ਪਰਤ ਆਈ ਹੋਵੇ ਕਬਰਾਂ ਚੋਂ ਕਿ ਮੇਰਾ ਪੁੱਤ ਘਰ ਕੱਲਾ ਭੁੱਖਾ ਏ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਰਾਤ ਮਾਂ ਦੀ ਨਿੱਘੀ ਗੋਦ ਚ ਥਕਾਵਟ ਲਾਹੀ ਹੋਵੇ ਚਿਰਾਂ ਦੀ ਉਨੀਂਦਰਾ ਪੂਰਾ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇ ਸਦੀਆਂ ਦਾ ਤੈਨੂੰ ਓੜ ਮੈਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਪ੍ਰਨਾਮ ਕੀਤਾ ਓਹਦੇ ਚਰਨਾਂ ਵਿਚ ਏਦਾਂ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਰਾਤ ਲੋਰੀਆਂ ਦੇ ਗਈ ਹੋਵੇ ਸੁਆ ਗਈ ਹੋਵੇ ਥਾਪੜ ਕੇ ਫਿਰ ਰੋਂਦੇ ਨੂੰ ਰੇਸ਼ਮੀ ਰਜਾਈ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਵਰਗੀ ਉਤੇ ਲਵਾਂ ਮਮਤਾ ਦੀ ਬਾਂਹ ਵਰਗੀ ਰਾਤ ਮੈਂ ਫਿਰ ਚੰਨ ਤੋਂ ਬਾਤਾਂ ਸੁਣੀਆਂ ਰਾਤ ਮੈਂ ਫਿਰ ਸੌਂ ਗਿਆ ਹੁੰਗਾਰਾ ਦਿੰਦਾ ਸੁਬਾਹ ਉਹ ਮੱਕੀ ਦੇ ਚੰਨ ਪਕਾ ਕੇ ਤੁਰ ਗਈ ਛ‌ੰਨੇ ਵਿਚ ਰੱਖ ਗਈ ਕੋਸਾ ਦੁੱਧ ਖੋਰ ਕੇ ਤਾਰੇ

ਇਹ ਜੋ ਤਾਰੇ ਨੇ

ਇਹ ਜੋ ਤਾਰੇ ਨੇ ਜਿਹਨਾਂ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਸਜਾਇਆ ਹੈ ਮੇਰੇ ਦੋਸਤ ਸਾਰੇ ਨੇ ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਹੋਇਆ ਪਿੰਜਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕੈਦ ਸਨ ਗਾਉਣਾ ਭੁੱਲ ਗਏ ਸਨ ਉਡਾਰੀਆਂ ਗੁਆਚ ਗਈਆਂ ਸਨ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਮੈਂ ਇਹ ਸਾਰੇ ਪੰਛੀ ਆਜ਼ਾਦ ਕੀਤੇ ਸਨ ਹੁਣ ਇਹ ਹੱਸਦੇ ਗਾਉਂਦੇ ਨੇ ਰਾਤਾਂ ਰੁਸ਼ਨਾਉਦੇ ਨੇ ਬੱਦਲਾਂ ਸੰਗ ਨ੍ਹਾਉਂਦੇ ਨੇ

ਮੈਂ ਆਵਾਂਗਾ

ਮੈਂ ਆਵਾਂਗਾ ਤੂੰ ਮੇਰੀ ਉਡੀਕ ਕਰੀਂ ਅਜੇ ਮੈਂਨੂੰ ਫ਼ੁਰਸਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਜੇ ਮੈਂ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਸੂਰਜ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ ਚੰਨ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਣਾ ਹੈ ਆਪ ਜਗਣਾ ਉਧਾਰੇ ਚਾਨਣ ਤੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਜੀਵੇਗਾ ਮਿੱਟੀ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਰੌਸ਼ਨ ਦੀਵਿਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਵੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਅਰਜ਼ ਕਰਨੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਜਗਮਗਾਉਂਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਵਾਲੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਫੁੱਲ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਪੰਛੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਉੱਜੜੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਸੁੰਨਿਆਂ ਬਨੇਰਿਆਂ ਤੇ ਜਗਦੇ ਦੀਵੇ ਟਿਕਾ ਕੇ ਆਉਣ ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤਾਕੀਦ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੇ ਬਲਦੀਆਂ ਮੀਜਾਇਲਾਂ ਬੰਬਾਂ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਬੁਝਾਉਣ ਤੋਪਾਂ ਟੈਕਾਂ ਨੂੰ ਡੂੰਘੇ ਦਫ਼ਨ ਕਰਨ ਮਿੱਟੀਆਂ ਮੈਂ ਆਉਨਾਂ ਜ਼ਰਾ ਸਮੇਟ ਲਵਾਂ ਹੱਥਲੇ ਕੰਮ ਸਿਰਜ ਲਵਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਪੂੰਝ ਦੇਵਾਂ ਹਨੇਰਿਆਂ ਨੂੰ

ਸੁਣੋ ਉਹ ਕਲਮਾਂ ਵਾਲਿਓ

ਸੁਣੋ ਉਹ ਕਲਮਾਂ ਵਾਲਿਓ ਫਿਰ ਧੁਖ਼ਣ ਲੱਗਾ ਪੰਜਾਬ ਮਸਾਂ ਹੀ ਖਿੜਨ ਤੇ ਆਇਆ ਸੀ ਮੇਰਾ ਮੁੜ ਲਾਇਆ ਗੁਲਾਬ ਸੂਹੇ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਤੱਕਿਆ ਉਜੜੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ ਲਹੂ ਲੁਹਾਣ ਤੜਕਸਾਰ ਵਿਚ ਪਲਕਾਂ ਚ ਡੁੱਬਾ ਖ਼ਾਬ ਲੱਖ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਸਨ ਕੁਝ ਤੇਰੇ ਸਨ ਕੁਝ ਮੇਰੇ ਸਨ ਕਚਹਿਰੀ ਦੇ ਸੁੱਕੇ ਰੁੱਖ ਹੇਠ ਟੁੱਕ ਝੋਲੇ ਚ ਗੁਆਚਿਆ ਰਾਗ ਮਰੀ ਰਾਤਾਂ ਕੋਲ ਉਡੀਕ ਸੀ ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਚੀਕ ਸੀ ਹਰ ਦਰ ਅੱਗੇ ਡਰ ਲੀਕ ਸੀ ਸਮਾਂ ਝੱਲ ਨਾ ਸਕਿਆ ਤਾਬ ਖੁਰੇ ਸੰਧੂਰ ਤੇ ਟੋਟੇ ਵੰਗ ਸੀ ਹਰ ਵਿਹੜਾ ਹੋਇਆ ਬੇਰੰਗ ਸੀ ਦੱਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਨਹੀਂ ਬਣੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਬਲਦੀਆਂ ਲਾਟਾਂ ਵਿਚ ਕਬਾਬ ਘਾਹ ਸੀ ਉੱਗਿਆ ਚੁੱਲ੍ਹਿਆਂ ਰੁੱਤ ਤਪੀ ਹਵਾਵਾਂ ਬੁੱਲਿਆਂ ਹਰ ਮੋੜ ਤੇ ਖੜੀ ਮੌਤ ਸੀ ਮਰੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਘਰੀਂ ਵੈਰਾਗ ਵਿਆਹ ਸੁਹਾਗ ਘੋੜੀਆਂ ਤਬਾਹ ਭਾਬੀ ਵੀਰਾਂ ਜੋੜੀਆਂ ਫੁੱਲਕਾਰੀਆਂ ਤੋਂ ਫੁੱਲ ਝਾੜ ਗਏ ਫਿਰਦੇ ਖ਼ਾਕੀ ਪਹਿਰ ਨਵਾਬ ਹਰ ਸੱਧਰਾਂ ਰੋੜੀ ਨਦੀ ਸੀ ਜਾਂ ਕਰਬਲਾ ਥਾਂ ਥਾਂ ਖੜੀ ਸੀ ਪੱਤ ਰੋਲਣ ਵਾਲੇ ਕੌਣ ਸਨ ਰੱਖੀ ਨਾ ਕਿਸੇ ਵੀ ਲਾਜ ਬੁੱਢੀਆਂ ਸੋਟੀਆਂ ਦੇ ਸਹਾਰੇ ਸਨ ਮੁਕਾਬਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬੁਝਦੇ ਤਾਰੇ ਸਨ ਸੁੱਕੇ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਹੰਝੂ ਖਾਰੇ ਸਨ ਰੋਈ ਸੀ ਹਰ ਕਿਤਾਬ ਹਰ ਸ਼ਾਮ ਚਿਖ਼ਾਵਾਂ ਚਿਣਦੀ ਸੀ ਲਹੂ ਲੱਥ ਪੱਥ ਲਾਸ਼ਾਂ ਗਿਣਦੀ ਸੀ ਪੌਣ ਡੂੰਘੇ ਵੈਣਾਂ ਨੂੰ ਮਿਣਦੀ ਸੀ ਅਜੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੇ ਅੰਬਰੀਂ ਦਾਗ ਨਹੁੰ ਖਿੱਚੇ ਅੱਖੀਂ ਸਲਾਖਾਂ ਸਨ ਬੇਕਸੂਰ ਟੰਗੀਆਂ ਲੱਖ ਆਸਾਂ ਸਨ ਮਾਂਵਾਂ ਭੈਣਾਂ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਸਾਹਵੇਂ ਉਜਾੜੇ ਕਈ ਖਿੜਦੇ ਬਾਗ ਹੁਣ ਫਿਰ ਹਵਾਵਾਂ ਤੁਰੀਆਂ ਅੱਗਾਂ ਦੁੱਧ ਛੰਨਿਆਂ ਵਿਚ ਖੁਰੀਆਂ ਨੰਗੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ ਖ਼ੰਜਰਾਂ ਤੋਂ ਬਚਾ ਲਓ ਜੇ ਬਚਦੀ ਗਾਉਂਦੀ ਰਬਾਬ

ਟੱਬਰ

(ਲਿਖੇ ਜਾ ਰਹੇ ਨਾਵਲ "ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ" ਵਿਚੋਂ) ਟੱਬਰਾਂ ਦੇ ਟੱਬਰ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਇੱਕੋ ਵੇਲੇ ਸਾਹ ਲੈਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਸਾਰੇ ਕੰਧਾਂ ਉੱਤੋਂ ਦੀ ਕੌਲੀਆਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਸਨ ਪਿੰਡੀਂ ਸ਼ਹਿਰੀਂ ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿਚ ਕੱਠੀਆਂ ਰੌਣਕਾਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ ਇਕ ਵਾਰ ਸਿਆਣੇ ਦੇ ਕਹਿਣ ਤੇ ਗਲਵੱਕੜੀਆਂ ਪੈ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ ਰੋਸਿਆਂ ਨਰਾਜ਼ਗੀਆਂ ਨੇ ਝੱਟ ਮੰਨ ਕੇ ਇਕੱਠੀਆਂ ਹੋ ਕੇ ਨੱਚਣਾ ਗਾਉਣਾ ਗੱਲਾਂ ਬਾਤਾਂ ਹੱਸ ਹੱਸ ਨੇੜੇ ਨੇੜੇ ਕੋਲ਼ ਕੋਲ ਹੋ ਬੈਠਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਸਨ ਪਲਾਂ ਚ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਸਾਂਝੇ ਹੋਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਸਨ ਕੋਈ ਦਰ ਉਦਾਸ ਦਿਸਣਾ ਪਿੰਡ ਦਰਾਂ ਤੇ ਆ ਖੜ੍ਹਦਾ ਸੀ ਐਸੀ ਹਵਾ ਵਗੀ ਵਕਤ ਨੇ ਢਾਹ ਢਾਹ ਦਲਾਨ ਕੰਧਾਂ ਕੱਢ ਲਈਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਅੱਡੋ ਅੱਡ ਕਦੇ ਸੋਗ ਨਾ ਰਲ ਮਿਲ ਬੈਠੇ ਜੋਗੇ ਰਹੇ ਕਦੇ ਬਾਂਹਾਂ ਚ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀਆਂ ਨਾ ਪਰਤੀਆਂ ਕਦੇ ਦੰਦ ਬੁੱਲ ਨਾ ਖਿੜ ਖਿੜਾ ਕੇ ਹੱਸੇ ਟੱਬਰਾਂ ਨੇ ਤਾਂ ਕੀ ਮਿਲ ਬੈਠਣਾ ਸੀ ਉੱਚੀਆਂ ਤੋਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹੰਕਾਰ ਕਿੜ ਚ ਉਸਾਰੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਕਦੋਂ ਇਕ ਦੂਸਰੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਹੱਸਦੀਆਂ ਨੇ ਈਰਖਾ ਹਰ ਬਨੇਰੇ ਜਗਣ ਬੁਝਣ ਲੱਗੀਆਂ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ ਤਾਂ ਓਦਣ ਹੀ ਖੁਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਟੱਬਰਾਂ ਦੇ ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਸਾਹ ਖੁਰੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਸਰਘੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਮਰੀਆਂ ਸਨ ਹੁਣ ਮੈਂ ਨਿੱਘੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਲੈ ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਘਰ ਘਰ ਜਾਣਾ ਤਾਂ ਕਿ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਸ਼ਹਿਰ ਫਿਰ ਇਕੱਠੇ ਹੱਸਣ ਲੱਗ ਜਾਣ ਮਿਲ ਕੇ ਨੱਚਣ ਲੱਗ ਜਾਣ

ਇਹ ਨਾ ਸਮਝੀਂ

ਇਹ ਨਾ ਸਮਝੀਂ ਕਿ ਜਰਾ ਚੁੱਪ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਟੁੱਕੀ ਗਈ ਹੈ ਬਾਹਾਂ ਵਿਚ ਤਾਕਤ ਨਹੀਂ ਰਹੀ ਕਿਤੇ ਇਹ ਨਾ ਸਮਝ ਲਵੀਂ ਇਹ ਨਾ ਭਰਮ ਜੇਬ ਚ ਪਾ ਕੇ ਸੌਂ ਜਾਵੀਂ ਚੁੱਪ ਹੋਠਾਂ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੀਆਂ ਕੋਝ੍ਹੀਆਂ ਚਾਲਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ਕਿ ਤੇਰੀਆਂ ਮੀਜਾਈਲਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਹਿੱਕ ਤੋਂ ਹੋ ਕੇ ਨਹੀਂ ਲੰਘਦੀਆਂ ਕਿ ਸੜ੍ਹ ਬਲ ਰਹੀਆਂ ਇਮਾਰਤਾਂ ਮੇਰੇ ਸੀਨੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਡਿੱਗ ਰਹੀਆਂ ਕਿ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਾਉਦੀਆਂ ਮਾਂਵਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿਸਦੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਤੈਂ ਸੁਆ ਦਿੱਤੀਆਂ ਮਲਵੇ ਦੇ ਅਸਹਿ ਭਾਰ ਹੇਠ ਮੈਨੂੰ ਸੱਭ ਪਤਾ ਹੈ ਮੈਂ ਸੱਭ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਜੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਉਜਾੜੇ ਰਾਖ਼ ਕੀਤੇ ਘਰਾਂ ਚ ਹਨੇਰਾ ਤੇ ਦਰਦ ਮਿਣ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਅਜੇ ਧਰਵਾਸ ਦੇਣਾ ਦੋ ਕੁ ਬਚੇ ਰਹਿ ਗਏ ਜਗਦੇ ਦੀਵਿਆਂ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਮਰ ਗਏ ਗੀਤਾਂ ਦੇ ਮਰਸੀਏ ਲਿਖ ਯਾਰਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾਉਣੇ ਹਨ ਕੁਫ਼ਰ ਤੋਲਦੀ ਅਦਾਲਤ ਨੂੰ ਅਜੇ ਅਲਟੀਮੇਟਮ ਦੇਣਾ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਬੈਠੀਆਂ ਉਡੀਕਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਕਰਾਉਣੇ ਅਜੇ ਪੁੱਛਣਾ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਕਿ ਉਮਰ ਭਰ ਦੀਆਂ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਭੁਗਤ ਰਹੇ ਬਲਾਤਕਾਰੀ ਕਾਤਲ ਕਿੰਝ ਖੁੱਲ੍ਹੇ ਫਿਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਸ਼ੀਰਵਾਦਾਂ ਦਾ ਪ੍ਰਪੰਚ ਰਚਦੇ ਹਰ ਉੱਜੜੇ ਘਰੀਂ ਦੀਵਾ ਜਗਾ ਕੇ ਆਉਣਾ ਅਜੇ ਭਟਕਦੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਆ ਰਿਹਾਂ ਅਜੇ ਰਾਖ ਸਾਂਭ ਰਿਹਾਂ ਮਾਂਵਾਂ ਦੇ ਸਿਵਿਆਂ ਦੀ ਅਜੇ ਕਬਰਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਹੇਠ ਬੈਠਾ ਅਜੇ ਮਰਮਰੀ ਬੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਲਾਉਣਾ ਟੁਰਨਾ ਸਿਖਾਉਣਾ ਟੰਗੇ ਬੇਗੁਨਾਹਾਂ ਨੂੰ ਸਲੀਬਾਂ ਤੋਂ ਉਤਾਰਨਾ ਅਜੇ ਲੋਕਪੱਖੀ ਰਾਜ ਥਾਪਣੇ ਹਨੇਰੇ ਚ ਲੱਪ ਕੁ ਰੀਝਾਂ ਲੈ ਬੈਠੀਆਂ ਬਸਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਸੱਦਣਾ ਅਜੇ ਚਿੱਤਰਨੇ ਅਜੇ ਪੱਕੇ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਨਕਸ਼ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਉੱਕਰਨੇ ਅਮਿੱਟ ਲਫ਼ਜ਼ ਮਰਮਰੀ ਬੁੱਤਾਂ ਤੇ ਅੰਬਰਾਂ ਤੇ ਲਿਖਣੀਆਂ ਅਜੇ ਉਦਾਸ ਮੱਥਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲੰਮੀਆਂ ਤਕਦੀਰਾਂ ਰੁਮਕਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦੇਣਾ ਅਜੇ ਗਾਉਣ ਦਾ ਬੁਝਦੇ ਦੀਪਕ ਜਗਾਉਣੇ ਸਾਰੇ ਘਰਾਂ ਦੇ ਅਜੇ ਸੋ ਮੇਰੀ ਖਾਮੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਕਿਤੇ ਗ਼ਮ ਨਾ ਸਮਝ ਲਈਂ ਇਹ ਨਾ ਜਾਣ ਲਈਂ ਕਿ ਨਗਰ ਮਰ ਗਿਆ ਹੈ ਖ਼ਬਰੇ ਸੌਂ ਗਿਆ ਹੈ ਇਹ ਸ਼ਹਿਰ ਜਹਾਨ ਚ ਕਿਤੇ ਵੀ ਬੇਕਸੂਰ ਰੂਹਾਂ ਉਤੇ ਬੰਬ ਡਿੱਗੇ ਇਮਾਰਤਾਂ ਸੜ੍ਹਨ ਚੀਕ ਨਿਕਲੇ ਡੱਕੀ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੀ ਹਰ ਚੇਤੰਨ ਕੰਨ ਸੁਣ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਖਰਮਸਤੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ੀਸ਼ਾ ਬਣ ਖੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ ਪਲ ਭਰ ਚੁੱਪ ਨਹੀਂ ਰਹਾਂਗਾ ਕਿਸੇ ਦੀ ਚੁੱਪ ਆਪਣੀ ਜਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸਮਝੀ ਦੀ ਤੈਨੂੰ ਜਦ ਤਬਾਹਕੁੰਨ ਤਸਵੀਰਾਂ ਢੱਠੇ ਮੰਜ਼ਰ ਕੁਚਲੀਆਂ ਸੱਧਰਾਂ ਮਰੇ ਨਗ਼ਮੇ ਵਿਖਾਏ ਤਾਂ ਤੂੰ ਸ਼ਰਮ ਨਾਲ ਥਾਂ ਤੇ ਹੀ ਗ਼ਰਕ ਭਸਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸ਼ਰਮਸਾਰ ਹੋ ਕੇ

ਮੈਂ ਕਦ ਕਿਹਾ

ਮੈਂ ਕਦ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੂੰ ਨੰਦਪੁਰ ਨੂੰ ਨਾ ਜਾ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੇ ਨਾ ਬੈਠ ਮੈਂ ਕਦ ਮੋੜਦਾਂ ਗੜ੍ਹੀ ਵੱਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਕਿ ਬੰਦ ਬੰਦ ਨਾ ਕਟਵਾ ਟੋਟੇ ਟੋਟੇ ਨਾ ਕਰਵਾ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਹਾਰ ਪਵਾਉਣ ਲਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾ ਛਕਾ! ਮੈਨੂੰ ਤਾਂ ਪੰਜ ਹੀ ਬਹੁਤ ਨੇ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਚੋਂ ਕਿਸੇ ਦੇ ਧੜ ਉਤੇ ਸਿਰ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਕੋਈ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਲਕੀਰ ਖਿੱਚਣ ਵਾਲਾ ਖੰਡੇ ਨਾਲ ਚਾਅ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਗੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਜੂਝਣ ਦਾ ਰੀਝ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਨੀਂਹਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਨ ਦੀ ਜਜ਼ਬਾ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਤਵੀ ਤੇ ਬੈਠਣ ਦਾ ਬਾਂਹਾਂ ਤਾਂ ਹੋਣ ਬੰਦ ਬੰਦ ਕਟਵਾਉਣ ਜੋਗੀਆਂ ਸਿਰ ਤੇ ਖੋਪਰੀਆਂ ਤਾਂ ਲਹਾਉਣ ਲਈ ਕਤਲ ਵਾਰਨ ਜੋਗਾ ਸੀਸ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਦਿਸਦਾ ਪਹਿਲਾਂ ਜਿਹੜੇ ਸਜੇ ਫਿਰਦੇ ਨੇ ਕਿਤੇ ਥੋੜੇ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਦੁਰ-ਕਾਰਨਾਮੇ ਤਾਂ ਗਿਣ ਸੰਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿਰਤ ਕਮਾਈਆਂ ਹੜੱਪ ਗਏ ਨਿੱਜੀ ਹਿੱਤਾਂ ਲਈ ਖਾ ਗਏ ਮਾਸ ਲਾਲੋ ਦੀ ਕਿਰਤ ਦਾ ਲਹੂ ਭੁੱਖਿਆਂ ਪਹਿਰਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪੀ ਗਏ ਤੇ ਅਜੇ ਵੀ ਸੰਗਤ ਦੀਆਂ ਭੇਟਾਵਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਵਰਤੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਭੁੱਖ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਦਰਾਂ ਤੇ ਕਿਉਂ ਏਨਾ ਲਾਲਸ ਦਾ ਹਨੇਰ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਘਰਾਂ 'ਚ ਰੋਕਾਂਗੇ ਨਹੀਂ ਝੱਲਾਂਗੇ ਕੋਈ ਬੇਅਦਬ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦੇਵਾਂਗੇ ਨਨਕਾਣੇ ਅੰਬਰਸਰ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਪਰ ਸਰੂਪ ਕਿੱਥੇ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਕਈ ਕਈ ਸੌ ਕਦੇ ਪੁੱਛਿਆ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ? ਪਰਸ਼ਾਦ ਪਾਠਾਂ ਭੇਟਾ ਲਈ ਗੁਪਲੀਕੇਟ ਪਰਚੀਆਂ ਕਿਵੇਂ ਛਪ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਓਸੇ ਪ੍ਰੈਸ ਤੇ ਜਿਥੇ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੇ ਪਾਵਨ ਬੋਲ ਛਪਦੇ ਨੇ ਤੂੰ ਕੱਲ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਤੇ ਗਿਆ ਸੀ ਤੈਨੂੰ ਯਾਦ ਨਾ ਆਇਆ? ਓਥੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮੱਥਾ ਠਣਕਿਆ ਕਿਉਂ ਨਾ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸੱਭ ਕੁਝ ਬਿਠਾ ਕੇ ਪੁੱਛਿਆ? ਕਿਉਂ ਨਾ ਲਾਈ ਇਹਨਾਂ ਪੁਜਾਰੀਆਂ ਦੀ ਕਲਾਸ ਓਦਾਂ ਕਹਿਨਾ ਮੇਰੇ ਸਭ ਗਿਆਨ ਹੈ ਗਿਆਨ ਹੋਵੇ ਉਹਦੀ ਲੋਅ ਵਰਤੀ ਦੀ ਸੰਵਾਦ ਦੀ ਤੇਗ ਨਾਲੋਂ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਤਿੱਖਾ ਹੁੰਦਾ ਗਾਂਧੀ ਗਣੇਸ਼ ਕਿਉਂ ਛਪੇ ਕਰੰਸੀ ਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਕਰੰਸੀ ਤੇ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਕਿਉਂ ਨਾ ਛਪੇ? ਕਿਉਂ ਨਾ ਉਕਰਿਆ ਜਾਵੇ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਉਸ ਸੂਰਜ ਦਾ ਖੰਡਾ ਕੇਸਰੀ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤਾਂ ਰੰਗਾਂ ਚ ਹੋਵੇ ਬਾਈਬਲ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹੋਟਲਾਂ ਦੇ ਹਰ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਦਰਾਜਾਂ ਵਿਚ ਪਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ ਨਾਨਕ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਫਿਲਾਸਫੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਖ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਪੈਂਫਲਿਟ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਨਨਕਾਣੇ ਦੇ ਮੂਰਤ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਦੇ ਖ਼ੇਤਾਂ ਦੀ ਛੇਹਰਟਾ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਚਿੱਤਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੀ ਸਵਾਰਿਆ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਹੀ ਸਨ ਉਹ ਜਿਹੜੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਸਾਂਭਦੇ ਰਹੇ ਨੇ- ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲਦੇ ਇਲਾਕੇ ਵੀ ਨਾ ਲੈ ਸਕੇ ਹਰਿਆਣਾ ਹਿਮਾਚਲ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਵਾਪਿਸ ਮੰਗਿਆ ਵਰਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਮੁਆਵਜ਼ਾ ਕਿਉਂ ਨਾ ਕੋਈ ਦੇਵੇ ਸਰਹੱਦਾਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਢਾਹੀਆਂ ਵਾਗੇ ਬਾਡਰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਖੁਲ੍ਹਵਾਏ ਮਨ ਨੀਵਾਂ ਮੱਤ ਉਚੀ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖੀਂ ਅਜੇ ਕੌਮ ਦੇ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮ ਨਹੀਂ ਭਰੇ ਜਦ ਯਾਦ ਆਉਂਦੇ ਨੇ ਉਹ ਦਿਨ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਕੰਬ ਕੰਬ ਉੱਠਦੇ ਨੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਮਾਵਾਂ ਬਾਪ ਕਬਰਾਂ ਨੂੰ ਟੁਰ ਗਏ ਤੈਂ ਫੈਸਲੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮੰਗੇ ਅੰਨ੍ਹੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਉੱਤਰ ਦੇਅ ਲਿਖ ਕੇ ਅਗਲੀ ਚਿੱਠੀ ਵੀ ਲਿਖ ਰਿਹਾਂ ਉਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹ ਲਈਂ ਬਹੁਤੇ ਤੱਤੇ ਕਾਹਲੇ ਨਹੀਂ ਵਗੀਦਾ ਥੱਕ ਜਾਈਦਾ ਗਲਤੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਫਿਰ ਸਵੈਚਿੰਤਨ ਕਰਦਾ ਫਿਰੇਂਗਾ

ਜੁਆਬ ਲਿਖ

ਜੁਆਬ ਲਿਖ ਜੁਆਬੀ ਖ਼ਤ ਪਾਇਆ ਸੀ ਮੈਂ ਸਾਰੇ ਫਸਾਦਾਂ ਦੀ ਜੜ੍ਹ ਮਜ਼ਹਬ ਹੀ ਨੇ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਂ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਮੈਂ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਘਰ, ਘਰਾਂ, ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਜੰਗ ਇਹ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਸੰਸਾਰ ਨੇ ਸੁਖੀ ਵਸਣਾ ਸੀ ਕਿਤੇ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲੀਕਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲਾਈਆਂ ਜਾਣੀਆਂ ਮੇਰੇ ਪਰਿੰਦੇ ਰਹਿਣ ਸਰਹੱਦਾਂ ਟੱਪਦੇ ਆਉਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਬਿਨ ਲਾਂਘਿਆਂ ਰੋਕੇ ਕੋਈ ਨਾਂਹ ਕਰੇ ਕੋਈ ਦੇਸ਼ ਵੀਜੇ ਦੇਣ ਤੋਂ ਮੈਂ ਕਿਹੜਾ ਕਹਿਨਾ ਇਸਾਈ ਨਾ ਬਣੋ ਤੁਸੀਂ ਸਗੋਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਮੱਲਣ ਪਰ ਉਹ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਛਾਏ ਪਏ ਹਨ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ? ਅੱਗ ਨਾਲ ਖੇਡਣ ਦੀ ਮੱਤ ਤਾਂ ਬਿਆਨਾਂ ਚ ਬਥੇਰੀ ਹੈ ਈਸਾਈਆਂ ਵਰਗੇ ਕਾਨਵੇਂਟ ਸਕੂਲ ਵਧੀਆ ਹਸਪਤਾਲ ਲੋਕ ਭਲਾਈ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਏਕਾ ਤਾਂ ਤੱਕ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬਣਾ ਸਕੇ ਅਸੀਂ ਏਨੇ ਚੜਾਵੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੀ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਤੱਕਦੀ ਤੇਰਿਆਂ ਚ ਕਿੱਥੇ ਇਹ ਮੱਤ? ਵਿਖਾਵੀਂ ਜੇ ਕਿਤੇ ਜ਼ਰਾ ਭਰ ਵੀ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਤਖ਼ਤ ਇਮਾਰਤਾਂ ਢਵਾ ਲੈਣੀਆਂ ਮਨ ਰੀਝਾਂ ਸੁਪਨੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਸੱਦਾ ਦੇ ਮਰਵਾ ਲੈਣੇ ਸਿਆਣਪਾਂ ਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਨਹੀਂ ਉਕਰਿਆ ਹੁੰਦਾ ਨਾ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਵਕਤ ਸੁਨਹਿਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਕਦੇ! ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦੇਸੀ ਘਿਓ ਪੇਂਟਾਂ ਪਾਠਾਂ ਦੀ ਮਾਇਆ ਗੋਲਕਾਂ ਡੀਕਣ ਖਾਣ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀਡੀਓ ਨਾ ਬਨਾਉਣ ਦੇਣਾ ਬਰਛੇ ਫੜ੍ਹ ਦਬਕਾਉਣ ਨੂੰ ਹੀ ਪਾਲਿਆ ਹੈ ਤੁਹਾਡੇ ਵਰਗਿਆਂ ਨੇ ਕੀ ਏਥੇ ਕੋਈ ਅਬਦਾਲੀ ਚੜ੍ਹਿਆ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਕਿਹੜੇ ਪੰਥ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ? ਜਿਹੜਾ ਬਾਟੇ ਨਾ ਇੱਕ ਕਰ ਸਕਿਆ ਇਕ ਕਰਕੇ ਨਾ ਪਹਿਚਾਣ ਸਕਿਆ ਲੋਕਾਈ ਨੂੰ ਟਨਾਂ ਦੇ ਟਨ ਰੋਜ਼ ਦੁੱਧ ਰੋੜਨ ਨਾਲ ਕੀ ਫ਼ਰਸ਼ ਸਾਫ਼ ਕਰੀਦੇ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਨੇ ਕਦ ਨਾਂਹ ਕੀਤੀ ਸੀ ਭੁੰਜੇ ਬੈਠਣ ਤੋਂ ਬੱਚਿਆਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਮਿਟਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਇਸ ਸ਼ੁੱਧ ਦੁੱਧ ਨਾਲ ਕੀ ਸਾਨੂੰ ਭੁੱਖ ਦੇ ਦੁੱਖ ਨਹੀਂ ਖਾਣਗੇ? ਤੁਸੀਂ ਗੋਲਕਾਂ ਤਾਂ ਕੀ ਗਰੌਸਰੀ, ਰੁਮਾਲੇ ਪਾਠਾਂ ਨੂੰ ਨਾ ਬਖ਼ਸ਼ਿਆ ਖ਼ਬਰੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਕੁੱਝ ਹੁੰਦਾ? ਮੈਂ ਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਲਈ ਮੁਫ਼ਤ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਕਿਹਾ ਸੀ ਤੁਸੀਂ ਤਿੰਨ ਲੱਖ ਮਹੀਨੇ ਤੇ ਬੰਦਾ ਰੱਖਿਆ ਪੰਤਾਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਕੋਠੀ ਦਾ ਕਿਰਾਇਆ ਸੀ ਓਹਦਾ ਹੁਣ ਵੀ ਮੇਰਾ ਵਾਅਦਾ ਹੈ ਕੱਲਾ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਮੈਨਜ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹਾਂ ਮੌਕਾ ਦੇ ਕੇ ਤਾਂ ਦੇਖੋ ਸਾਰੇ ਢਿੱਡਲਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਬਿਠਾਊਂ ਦੇਖਿਓ ਕਿਵੇਂ ਸਕੂਲ ਹਸਪਤਾਲ ਨੰਬਰ ਇੱਕ ਕਰਦਾ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ 'ਕੱਲਾ ਹੀ ਧਰਤ ਗੋਲ ਕਰ ਗਿਆ ਕੱਲਾ ਹੀ ਦੇ ਗਿਆ ਸੰਸਾਰ ਦੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਖੇਤੀ ਕਰ ਭਰ ਗਿਆ ਗਰੀਬ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਭੁੱਖੇ ਪੇਟ ਕੌਡੇ ਵਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਹ ਵਿਖਾ ਗਿਆ ਬਾਬਰ ਵਰਗਿਆਂ ਨੂੰ ਜਾਬਰ ਕਹਿ 'ਕੱਲੇ ਨੇ ਵੰਗਾਰਿਆ ਤੁਸੀਂ ਸਗੋਂ ਅਡੰਬਰ ਰਚ ਰਹੇ ਹੋ ਅਣਭੋਲ ਸੰਗਤਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾ ਤਲਵਾਰ ਖਿੱਚਦਿਆਂ ਖਿੱਚਦਿਆਂ ਸੀਨਾ ਛਲਣੀ ਕਰ ਟੁਰ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਅਗਲੇ ਮੁੜ ਲੱਭਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਭ ਤਾਂ ਬਰਗਾੜੀ ਬੁਰਜ ਜਵਾਹਰ ਸਿੰਘ ਕੋਟਕਪੂਰਾ ਨਕੋਦਰ ਬੇਅਦਬੀ ਤੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦੇ ਕਾਤਲ ? ਤੈਨੂੰ ਬਲਾਤਕਾਰ ਤੇ ਕਤਲ ਕੇਸ 'ਚ ਸਜ਼ਾ ਕੱਟ ਰਿਹਾ ਪੈਰੋਲ ਤੇ ਆਇਆ ਨਹੀਂ ਦਿਸਿਆ ? ਰੋਕਣ ਕਿਉਂ ਨਾ ਗਿਆ ਸਿਰ ਵਾਰਨ ਦਾ ਚਾਅ ਕਿੱਥੇ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਸੀ? ਸਵਾਤੀ ਮਾਲੀਵਾਲ ਐਡਵੋਕੇਟਾਂ ਨੇ ਪੈਰੋਲ ਦੇਣ ’ਤੇ ਅਸੀਂ ਸਖ਼ਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ਕਿ ਨਹੀਂ? ਸਿੱਖ ਬੰਦੀ ਸਿੰਘਾਂ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਤੇਰੀ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀ ਕੁਰਸੀ ਦਾ ਤਾਲਾ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ? ਤੁਸੀਂ ਆਪਣਿਆਂ ਕੋਲੋਂ ਆਪਣੇ ਗੁਰੂ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਚੰਗੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਸਾਉੰਡ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਨਾ ਲੈ ਸਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਰਾਣੇ ਕਿਹੜੇ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੇ ਖ਼ਾਬ ਸਜਾ ਰਹੇ ਹੋ ਈਸਾਈਆਂ ਨੂੰ ਕੀ ਕਰੋਗੇ ਦੱਬਕੇ ਮਾਰ ਕੇ ਰੰਗਰੇਟਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦੇ ਜੁਆਬ ਦਿਓ ਅਗਲਾ ਖ਼ਤ ਵੀ ਲਿਖਦਾਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਫ਼ੜ ਪਿੰਨ ਤੇ ਤੂੰ ਵੀ ਲਿਖ ਜੇ ਜੁਅਰਤ ਹੈ ਤਾਂ ਹੈ ਕੋਈ ਉਤਰ ਤੇਰੀ ਜੇਬ ਵਿਚ ਤਾਂ ਐਟਟਿੰਗ ਕਰਨੀ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰੇ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ! ਪੁੱਛੇਂਗਾ-ਮੈਂ ਕੌਣ ਹਾਂ ? ਮੈਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਵਿਲਕਦੀ ਰੋਂਦੀ ਦੁਹੱਥੜੀਂ ਪਿੱਟਦੀ ਚੁਰਾਸੀ ਦੇ ਬੇਗੁਨਾਹ ਮਾਰੇ ਗਏ ਪੁੱਤਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੇ ਵੈਣ ਪਾਉਂਦੀ ਰਾਖ਼ ਦੇ ਕਣ ਕਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਹਾਂ ਗਲਾਂ ਚ ਟੈਰ ਪਾ ਪਾ ਕੇ ਸਾੜੇ ਗਏ ਬੇਕਸੂਰ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਹਾਂ ਜਿਸ ਤੋਂ ਮੇਰਾ ਵੀਰ ਤੇ ਬੱਚੇ 84 ਚ ਮਸਾਂ ਹੀ ਬਚੇ ਸਨ ਤੂੰ ਤਾਂ ਅਜੇ ਜੰਮਿਆਂ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਓਦੋਂ

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ

ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ੭੬੧ ਵਾਰੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਚ ਸਜਾਇਆ ਬਾਬੇ ਨੇ ਅਰਥ ਵੀ ਅਲੱਗ ਅਲੱਗ ਸੱਚਾ ਨਾਉ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਵੀਚਾਰਣ ਦਾ ਵੇਲਾ ਹੁੰਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਠੱਗੀਆਂ ਮਾਰਨ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜੋਂ ਤੁਸੀਂ ਓਹਦੇ ਘਰ ਕਰਦੇ ਹੋ ਹਰ ਵੇਲੇ ਬੈਠੇ ਸੁਆਦਲਾ ਭੋਜਨ ਹੁੰਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਆਤਮਕ ਜੀਵਨ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਮਨ ਦੀ ਮੈਲ ਉਤਾਰਨ ਵਾਲੇ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਹੀਦਾ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹਾਂ ਚ ਵੀ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰੀ ਦੀ ਮੈਲ ਜੰਮੀ ਪਈ ਹੈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਰਾ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਸ਼ਰਮ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਕਿਰਤ ਦੋਨੋਂ ਹੱਥੀਂ ਡਕਾਰਦੇ ਹਿਰਦਾ ਜੋੜਨ ਤੇ ਨਾਮ ਜੁੜਨ ਤੇ ਖੜਾਅ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਨੂੰ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਆਤਮਕ ਜੀਵਣ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਫਲ ਤੋਹਫ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਨਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਤੁਸੀਂ ਵਿਹਲੇ ਵੱਗ ਕਮਚੋਰ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਛੱਡ ਦੌੜੇ ਫਿਰਦੇ ਹਰਲ ਹਰਲ ਕੁਰਾਹੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਅਜੇ ਕਿ ਕੁਰਾਹੇ ਪਿਆ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਦਾ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਸਦਾ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚ ਭਟਕਦਾ ਹੈ ਵਸਦੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਜੀਵਣ ਜਾਚ ਸ਼ਕਤੀ, ਮਿੱਠੇ ਬੋਲ ਹੁੰਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਜ਼ਹਿਰ ਭਰੀ ਨਫਰਤ ਭਿੱਟੀ ਹਰ ਗੱਲ ਸੁਣੀ ਹੈ ਪਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਹਜਾ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਆਉਂਦੀ ਅਜੇਹੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਰਤਿ ਜੋੜਨੀ ਸੁਣਨਾ ਉਤਮ ਬੋਲਣਾ ਸੱਚਾ ਸੁੱਚਾ ਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਵਾਲੇ ਕਿਸਾਨ, ਲਾਲੋ ਦੇ ਯਾਰ ਨੇ ਨੰਦਪੁਰ ਤੇ ਪਟਨੇ ਵਾਲੇ ਦੀ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਵੀ ਨਾ ਮੰਨੀ ਜ਼ਾਤਾਂ ਨਾ ਤੋੜੀਆਂ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੇ ਮਗਰ ਨਾ ਲੱਗੇ ਅਸਲ ਚ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਰਾਹ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਨਨਕਾਣੇ ਨੂੰ ਸੰਤ ਸੰਗਤ ਕਥਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਜਗਤ ਖੇਡ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਮਝ ਸੋਚ ਉਚੀ ਮੱਥਾ ਲੋਅ ਵਾਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਸਤਾਰ ਚ ਕੱਜੇ ਉਮਦਾ ਵਿਚਾਰ ਦਲੀਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਮੁਕਾਉਣ ਵਾਲੇ ਘੁੱਟ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸਿਫਤਿ ਸਲਾਹ ਗੁਣ ਸੋਹਣੇ ਜੀਵਣ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੱਭ ਹਰਾ-ਭਰਾ ਕਰ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹਰ ਉਤਮ ਪਦਾਰਥ ਦੁੱਧ, ਘਿਉ, ਦਹੀਂ, ਖੰਡ, ਸ਼ੱਕਰ ਤ੍ਰਿਪੱਤ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਗੱਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦੇ ਉਤਰ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਨਾ ਕਰਦੇ ਗੋਸ਼ਟੀਆਂ ਬਸ ਗਲ ਨੂੰ ਪੈਂਦੇ ਹੋ ਰਾਹ ਜਾਂਦੇ ਨਾਨਕ ਦੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੁਰਤਿ ਜੋੜਨੀ ਸ਼ਬਦ ਸੁਣਨਾ ਸਮੁੰਦ੍ਰ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲਿਆ ਅੰਮ੍ਰਿਤ, ਚੰਦ੍ਰਮਾ, ਕਲਪ-ਰੁੱਖ, ਸੱਤ-ਮੂੰਹਾ ਘੋੜਾ, ਧਨੰਤਰੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸੰਸਾਰ ਬਗੀਚੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਸ਼ਹਿਦ ਵਰਗੀ ਮਿਠਾਸ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਿਰਪਾ ਮਿੱਠੇ ਬਚਨ ਆਪਣੇ ਖਰਵੇ ਬੋਲਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਮੂਹਰੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਇਕ ਵਾਰ ਸੁਣੋ ਜਰਾ ਦੁਧ ਵਰਗਾ ਉਤਮ ਸੁੱਚਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਲਫਜ਼ ਮੋਹ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਵੱਢ ਖਾਣ ਨੂੰ ਪੈਂਦੇ ਹੋ ਅਗਲੇ ਨੂੰ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਵਾਂਗ ਵਿਚਾਰਾਂ ਕਰਦੇ ਉਦਾਸੀਆਂ ਤੇ ਟੁਰੋ ਬਥੇਰੀ ਲੋਕਾਈ ਦੁਖੀ ਹੈ ਅਨੇਕਾਂ ਫਿਰਨ ਕੌਡੇ ਬਾਬਰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਅਣਗਿਣਤ ਖੰਡੇ ਦੀ ਪਾਹੁਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ‘ਅੰਮ੍ਰਿਤ`ਨਿਰੀ ਚਰਖੜੀਆਂ ਤੇ ਚਾੜੇ ਲਾਉਣੇ ਵੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਹੈ ਗੜ੍ਹੀ ਵਿੱਚ ਕੱਲੇ ਕੱਲੇ ਜੂਝਣਾ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀਆਂ ਘੁੱਟਾਂ ਗੁਰੁ ਅੰਗਦ ਦੇਵ ਦੇ ਅਟਲ ਬਚਨ ਅੰਮ੍ਰਿਤੁ ਨਾਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਿਰਤ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮ ਛੱਡ ਪੱਠਿਆਂ ਵਾਲਾ ਟੋਕਰਾ ਬਾਪੂ ਦੇ ਸਿਰ ਚ ਮਾਰ ਭੂੱਖਿਆਂ ਪਸ਼ੂਆਂ ਨੂੰ ਰੰਭਦੇ ਅੜਿੰਗਦੇ ਵਿਸਾਰ ਆਉਣਾ ਕਿਹੜੀ ਪ੍ਰੀਭਾਸ਼ਾ ਹੋਈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੀ ਸਿਖੀ ਸਿਧਾਂਤ ਨਾਨਕ ਦੇ ਬੋਲ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਗੁਰੁ ਹੁਕਮ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਿਰਤ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਗਾਉਣਾ ਵੰਡ ਕੇ ਛਕਣਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਟੰਗਣ ਨੂੰ ਫਿਰਦੇ ਹੋ ਲੋਕਾਈ ਸੋਧੇ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲਾਈਦੇ ਫਿਰ ਜਾਈਦਾ ਗ੍ਹੜੀ ਚ ਖੇਡਣ ਤੇਰਿਆਂ ਤਾਂ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦੀਆਂ ਜੇਬਾਂ ਵੀ ਕੱਟ ਲਈਆਂ ਭੋਜਨ ਸਮੱਗਰੀਆਂ ਚੋਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਦਾ ਕੰਮ ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰੀ ਕਰਨਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਜੇ ਦੋਸ਼ ਗ਼ਲਤ ਨੇ ਮੇਰੇ ਤਾਂ ਦੱਸੋ ਕੌਣ ਗੋਲਕਾਂ ਖਾਲੀ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਡੁਲਦੀਆਂ ਤੂਸੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬੈਂਕਾਂ ਕੈਮਰੇ ਚ ਗਿਣਨ ਗੋਲਕਾਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਬਾਬਾ ਬੁੱਢਾ ਇਕ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਨਾ ਹੋਵੇ ਅਸੀਂ ਕੀ ਕਰਨੀਆਂ ਲੱਖਾਂ ਜੋਕਾਂ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਚਿੰਬੜੀਆਂ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਕਿਰਤ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਪਿਆਰ ਦੀ ਗਲਵੱਕੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਨਾਨਕ ਦੇਵ ਦੀ ਫਿਲਾਸਫੀ ਭੇਟਾ ਤੇ ਪਲਨਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਧਾਰੀ ਦਾ ਕਰਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤੁਸੀਂ ਦੱਸੋ ਗੁਰਦਵਾਰਿਆਂ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜੀ ਕਿਰਤ ਕਰਦੇ ਹੋ ਗੋਲਕ ਸਾਂਭਣ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਬਾਬੇ ਨਾਨਕ ਫ਼ਕੀਰ ਦੇ ਖੀਸੇ ਵੀ ਕੱਟ ਲਏ ਹੱਥ ਲਾਇਓ ਜ਼ਰਾ ਪਟਨੇ ਵਾਲੇ ਦੀ ਜੇਬ ਨੂੰ ਬਾਂਹਾਂ ਸਿਰ ਅਲੱਗ ਨਾ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਥਾਂ ਤੇ -ਤਾਂ ਕਹਿਣਾ ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸੋ ਕਿ ਕਿਸ ਕਿਰਤ ਦੀਆਂ ਤਨਖਾਹਾਂ ਲੈਂਦੇ ਹੋ ਸਾਰੇ ਗੁਰੂ ਘਰਾਂ ਵਿਚ ਕੀ ਕੰਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੇਵਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਹਰ ਪਾਸੇ ਸੇਵਾ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਫਿਰ ਤਨਖਾਹਾਂ ਕਾਹਦੀਆਂ ਤੁਸੀਂ ਸੇਵਾ ਨੂੰ ਵੀ ਮੈਲੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਭਾਵਨਾ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੰਗਤਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਚੋਂ ਸੇਵਾ ਦੀ ਭੈੜੀਆਂ ਕਰਤੂਤਾਂ ਕਰ ਕਰ ਕੇ ਤਾਂਹੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਤੁਹਾਡੇ ਨਹੀਂ ਵੜਦਾ

ਸਰਘੀ ਦਾ ਗੁਲਾਬੀ ਸੁਗੰਧ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤਕ ਨਗ਼ਮਾ-ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ

ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਸੂਰਜ ਦਾ ਕਿਰਤ ਪੋਟਿਆਂ ਦੀ ਨੇਕੀ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਗੀਤ ਅਰਸ਼ 'ਤੇ ਨਿਸ਼ਚਾ ਰੱਬ ਵਰਗਾ ਬੰਦਗੀ, ਇਤਫ਼ਾਕ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੀ ਦਲੀਲ ਦਾ ਮਾਡਲ ਸੂਰਜ ਦੀ ਸੋਚ, ਸਰਘੀ ਦੀ ਮਾਂਗ ਚੋਂ ਜਨਮਿਆ ਪਹਿਲਾ ਸੁਪਨਾ ਨਗਮਾ ਸੁਬਾਹ ਦਾ ਅਰਸ਼ ਦੀ ਕਿੱਲੀ ਤੇ ਟੰਗੀ ਨਵੀਂ ਤਰਜ਼ ਰਬਾਬ ਦੀ ਤਾਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਬਣੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਚਾਨਣ ਸੂਰਜ ਲੱਖਾਂ ਧਰਤੀਆਂ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਚਾਦਰ ਠੰਢਕ ਰੌਣਕ ਖੇੜਾ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਪੰਜ ਅਾਬ ਵਿਛਾ ਨਾਨਕ ਨੇ ਊੜਾ ਲਿਖਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਬਣ ਗਏ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਬਣ ਸਜ ਗਈ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਵੀ ਜਾਪ ਕਰਨ ਹਵਾਵਾਂ ਰਾਗਨੀਆਂ ਗਾਉਣ ਓਹੀ ਨਾਨਕ ਸ਼ਬਦ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪੰਛੀ ਨਹਾਉਂਦੇ ਜਪੁਜੀ ਗਾਉਣ ਵਸਾਇਆ ਕਿਰਤ ਦਾ ਪਿੰਡ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਿਮਝਿਮ ਵਰਸੇ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾਣਾ ਦੱਸਿਆ ਹੰਕਾਰ ਨੀਵਾਂ ਕੀਤਾ ਮਜ਼ਹਬਾਂ ਦਾ ਨਾਨਕ ਬੋਲਿਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਪੈਲੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਹੋਣ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਲਾਵੇ ਜਹਾਨ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਲਦੀਆਂ ਹਿੱਕਾਂ ਠਾਰੇ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਵੇ ਪੰਥ ਦਾ ਰੰਗ 'ਨਿਜ ਅਤੇ ਧੁਰ' ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਸ਼ਬਦ ਸੁਚੇਤਨਾ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸੱਚ ਦੇ ਸਫਿ਼ਆਂ ਨੂੰ ਥੱਲਣ ਵਾਲਾ ਨਿਰਾਲਾ ਸੰਕਲਪ ਨਵੀਂ ਪੈੜ੍ਹ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦਾ ਪੰਨਾ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਗੌਰਵ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅੰਬਰ ਦੇ ਬਨੇਰੇ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਸਤੰਬ ਮੀਨਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨੇ ਤੇ ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਚੇਤਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਸੁੰਨੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਦੀ ਰੌਣਕ ਗੀਤ ਤੇ ਸੋਚ ਲਤਾੜੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਆੜੀ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਤੇ ਸੂਹੀਆਂ ਫੁੱਲ ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਲਾਸਾਨੀ ਫਿਲਾਸਫਰ ਅਧਿਆਤਮਕ ਆਗੂ, ਅਮਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦਰਵੇਸ਼ ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਇਲਾਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਰੂਹਾਨੀ ਸੂਰਜ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਅਨੂਠਾ ਜੇਹਾ ਸੁਮੇਲ ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ ਦਾ ਰਚੇਤਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਮਹਿਮਾ, ਗਾਇਣ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਤੇ ਪਾਖੰਡਾਂ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿੱਟੀ ਧੁੰਦੁ ਜਗਿ ਚਾਨਣੁ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੂਰਜ ਤਲਵੰਡੀ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਈਂ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜਨ-ਮਾਣਸ ਕਰੁਣਾ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਬੋਲ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਲੋਕਾਈ ਦਾ ਨਵੇਂ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੰਸਾਰਕ ਗਿਆਨ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਵੰਡਣ ਵਾਲਾ ਜੁਗਪੁਰਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਬਾਣੀ ਦਾ ਰਾਗ ਸ਼ਬਦ ਦੀਪਕ ਖੰਡਨ ਵਹਿਮਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪਰਿਪੇਖ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਰਾਗ, ਲੈਅ ਅੰਤਰੀਵਤਾ ਕਾਵਿ ਕੌਸ਼ਲਤਾ ਸਾਗਰਾਂ ਵਰਗੀ ਵੱਖਰੀ ਧਾਰਾ ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਨੁਭਵ ਜੇਹੀ ਮੂਰਤ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਵਿਕਾਸ ਸਿਰਜਕ ਮੂਲਭੂਤ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਡਟ ਕੇ ਖਲੋਣ ਵਾਲਾ ਕੌਮ ਰਚਨਹਾਰਾ, ਰਹਿਬਰ ਜਬਰ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰਵਾਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜਗਤ ਫੱਕਰ ਮੰਦਿਰ ਮਸਜਿਦ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਸਮਾਨ ਸਜਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਨਕਾਣਵੀ ਸਚਾਈ, ਪ੍ਰੇਮ, ਸਿਮਰਨ, ਸੇਵਾ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪੁੰਜ ਸਰਬਕਾਲੀਨ ਮਹਾਨ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਾਰਗ ਗੁਰਪੀਰ ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਰਾਜਨੀਤਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਗਿਰਾਵਟ ਵੇਲੇ ਦਾ ਜਗਿਆਸੂ, ਪੀਰ 'ਸਭੇ ਸਾਂਝੀਵਾਲ ਸਦਾਇਨਿ’ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਇਲਾਹੀ ਨਾਦ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲਾ ਰਾਹਗੀਰ ਜੀਵਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਗਹਿਰਾ ਅਧਿਐਨ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇਸ਼-ਦੇਸਾਂਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਯਾਤਰੂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਦੋਸ਼ ਦਾ ਦਲੀਲ ਨਾਲ ਇਕਬਾਲ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਿਆਰਾ ਜੱਜ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਦੇਖ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਜਾਬਰ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਬਾਗ਼ੀ ਨਾਰੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਬੁਲੰਦ ਹਾਉਕਾ ਅੰਬਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਸੇਧ ਮਾਰਗ ਜੀਵਨ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਸਚਾਈ ਦੀ ਹਕ਼ੀਕਤ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਆਗ਼ਾਜ਼ ਮੌਲਿਕ ਯਕੀਨ, ਮੁਕੱਦਸ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਰਚਣਹਾਰਾ ਸਰਘੀ ਦਾ ਗੁਲਾਬੀ ਸੁਗੰਧ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤਕ ਨਗ਼ਮਾ

ਨਾਨਕ ਨਾਨਕ

ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜਦ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਦੀਪਕਾਂ ਦੀ ਲੋਅ ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਉਤੇ ਤੇ ਚੰਦ ਉੱਤੇ ਜਦ ਮੈਂ ਲਿਖ ਦਿੱਤਾ ਨਾਨਕ ਨਾਨਕ ਤਾਂ ਫਿਰ ਕਰ ਕੇ ਵਿਖਾਇਓ ਬੇਅਦਬੀ ਅੰਬਰ ਤੱਕ ਤੁਹਾਡਾ ਹੱਥ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਐਵਰਸਟ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਚੜ੍ਹਨ ਨਹੀਂ ਜੋਗੇ ਮਿਟਾ ਕੇ ਵਿਖਾਇਓ ਬਾਬੇ ਦੀ ਫੋਟੋ ਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਉਚੇ ਰੁੱਖ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਸ਼ਿਖਰਾਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਓਦਾਂ ਖੰਘਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਰਬਾਬ ਕਿਵੇਂ ਖੋਹ ਲਓਗੇ ਮਰਦਾਨੇ ਦੀ ਰਾਗ ਤਰੰਗਾਂ ਸੰਗੀਤ ਕਿੰਝ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓਗੇ ਧੁਰੋਂ ਉਗਮਿਆ ਪੌਣਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕਿਵੇਂ ਮਿਟਾ ਦਿਓਗੇ ਚਿੜੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚੁੰਝਾਂ ਚੋਂ ਕਿਰਨ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਨਾਂ ਕੋਇਲ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਨਾਨਕ ਨਾਨਕ ਗਾਇਆ ਕੂਕਿਆ ਕਰ ਨਾਮ ਦੇ ਰਸ ਨਾਲ ਭਰ ਮਿੱਠੇ ਅੰਬ ਲੱਗਣਗੇ ਹਰ ਡਾਲ਼ੀ ਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਚ ਘੋਲ ਦੇਣਾ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਪਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ ਨਾਨਕ ਨਾਮੀ ਲਹਿਰਾਂ ਤੇ ਤਰੇਗਾ ਸੁਨੇਹਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਤਾਰੀਆਂ ਲਾਇਓ ਸਿਮਰਨ ਕਰਿਓ ਜਪੁਜੀ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਹਰ ਘਰ ਦੇ ਬੂਹੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਉੱਕਰ ਦੇਣਾ ਨਾਨਕ ਦਾ ਫਲਸਫਾ ਕੋਈ ਮਿਟਾ ਕੇ ਵਿਖਾਵੇ ਜਦ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਹਰ ਸੀਨੇ ਹਰ ਸਾਹ ਤੇ ਝਰੀਟ ਦਿੱਤਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਿਟਾਉਣਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਜੁਅਰਤ ਨਹੀਂ ਪੈਣੀ ਕਿਸੇ ਦੀ ਹਰ ਘਰ ਬਣਾ ਦੇਣਾ ਗੁਰ ਦੁਆਰ ਹਰ ਵਿਹੜੇ ਚ ਸਜਾ ਦੇਣੀ ਰਬਾਬ ਸ਼ਬਦ ਰਾਗ ਜਗਾ ਦੇਣਾ ਅਰਸ਼ ਦੀਆਂ ਝਾਲਰਾਂ ਤੇ

ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ

ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਮਰਨ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਛੋਟੇ ਜਾਨਵਰ ਸਨ ਜਾਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਕਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਰੂਹਾਂ ਬੇਚੈਨ ਸਨ ਉਹ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਾ ਕਹਿੰਦੀਆਂ ਆਪਣੇ ਗੀਤ ਅਲਾਪਦੀਆਂ ਚੀਂ ਚੀਂ ਕਰਨ ਕਦੇ ਕਦੇ ਜਦੋਂ ਮਰਜ਼ੀ ਜੰਗਲ ਦਾ ਰਾਜਾ ਬੁੱਢਾ ਸ਼ੇਰ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਝਪਟ ਕੇ ਖਾ ਜਾਇਆ ਕਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀਆਂ ਮੁੱਕਦੀਆਂ ਗਈਆਂ ਬੇਅਰਥ ਰਾਖ਼ ਹੋਈਆਂ ਸੱਧਰਾਂ ਤਿੜਕੇ ਸੁਪਨੇ ਕਦ ਜੁੜੇ ਨਾਲ ਦੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਸਹੇਲੀਆਂ ਹੋਰ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਪਰਿੰਦੇ ਬਾਂਦਰ ਕਾਂ ਕੁਰਲਾ ਪਿੱਟ ਪਿੱਟ ਚੁੱਪ ਹੋ ਜਾਇਆ ਕਰਨ ਸ਼ੇਰ ਦੀਆਂ ਨਿੱਤ ਦੀਆਂ ਵਧੀਕੀਆਂ ਤੇ ਜ਼ਰਾ ਭਰ ਬੋਲਦੇ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦੇ ਰਾਤਾਂ ਜਾਗਣ ਲੱਗੀਆਂ ਦੁੱਖ ਰੋਣ ਲੱਗੇ ਮੱਥੇ ਵਿਉਂਤਬੰਦੀ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗੇ ਉਹਨਾਂ ਬਥੇਰੀਆਂ ਮਿਨਤਾਂ ਤਰਲੇ ਕੀਤੇ ਬਈ ਰਾਜਾ ਵੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਹੱਥ ਪਾਇਆ ਕਰ ਤੇਰਾ ਕੁਝ ਬਣੇ ਵੀ ਸਾਡੇ ਮਾਸ ਨਾਲ ਤੇਰਾ ਕੀ ਬਣਦਾ ਹੈ ਕਹਿੰਦਾ ,ਏ ਮੈਂ ਸੋਚਣਾ ਹੈ ਮੇਰਾ ਰਾਜ ਹੈ ਰਾਜਾ ਜੋ ਮਨਚਾਹੇ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਚਿੜੀਆਂ ਨੇ ਬਾਂਦਰਾਂ ਬਾਜ਼ਾਂ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਜ਼ੁਲਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਸ਼ੇਰ ਦੇ ਦੋ ਸਾਥੀ ਹੋਰ ਵੀ ਸਨ ਇਕ ਦਿਨ ਨਦੀ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਉਹਨੇ ਜੰਗਲੀ ਕੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਤੋਂ ਰੋਕ ਦਿੱਤਾ ਕਹਿੰਦਾ ਤੁਸੀਂ ਇਥੋਂ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਪੀ ਸਕਦੇ ਤੰਗ ਹੋਏ ਜੰਗਲੀ ਕੁੱਤੇ ਭੌਂਕੇ ਜੰਗਲ ਦੇ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਸ਼ੇਰ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਏਨੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਮੂਹਰੇ ਪੇਸ਼ ਨਾ ਜਾਵੇ ਉਹ ਟੁੱਟ ਟੁੱਟ ਪਵੇ ਕੁੱਤਿਆਂ ਬਾਜ਼ਾਂ ਕਾਂਵਾਂ ਤੇ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਸ਼ੇਰ ਦੀ ਬੋਟੀ ਬੋਟੀ ਕਰ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤੀ ਮਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਚਿੜੀਆਂ ਵੀ ਚੁੰਝਾਂ ਮਾਰ ਗਈਆਂ ਇਹ ਘਟਨਾ ਅੱਖੀਂ ਦੇਖੀ ਹੈ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਰਲਮਿਲ ਤਿੰਨੇ ਸ਼ੇਰ ਖਾ ਖਾ ਮੁਕਾ ਦਿੱਤੇ ਅੱਜ ਉਸ ਜੰਗਲ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਰਾਜ ਹੈ ਇਕੱਠੇ ਖੇਡਣ ਖਾਣ ਪੀਣ ਰੱਜ ਕੇ ਸੌਣ ਗਾਉਣ ਨੱਚਣ ਟੱਪਣ ਸੰਘਰਸ਼ ਮਿਲ ਕੇ ਸੁਪਨੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਮੇਰਾ ਜੂਝਣਾਂ ਵੀ ਬਾਜ਼ਾਂ ਵਰਗਾ ਹੈ ਕੁਝ ਚਿੜੀਆਂ ਜੇਹਾ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਬੈਠੇ ਦੇਖਦੇ ਵਿਚਾਰ ਰਹੇ ਹੋ ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ ਕੀ ਕਰੀਏ ਸਾਡੇ ਬਸ ਦੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਈ ਤਾਂ ਹੱਸਣ ਮਖੌਲ ਕਰਨ ਰਾਹ ਰੋਕਣ ਪੱਥਰ ਸੁੱਟਣ ਮੈਂ ਸੱਭ ਤੱਕ ਰਿਹਾ ਹਾਂ ਪਰਸੋਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਮੇਰਾ ਫੋਨ ਕਿਸੇ ਤੋਂ ਪੁੱਛਦੇ ਫਿਰਨਾ ਘਰ ਦਾ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਲੱਭਣਾ ਸਲਾਹਾਂ ਦੇਣ ਨੂੰ ਆਪ ਆਉਣਗੇ ਸਮਾਂ ਕੱਢ ਕੱਢ ਕੇ ਏਦਾਂ ਹੀ ਸਮਾਂ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਵਾ ਬਣ ਕੇ ਕੋਲੋਂ ਦੀ ਹੋ ਲੰਘ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਬਸ ਸਿਰਫ਼ ਦੱਬੇ ਕੁਚਲੇ ਜਾ ਰਹੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਉਹੀ ਗਲਤੀ ਕਰ ਪਿੱਛਿਓਂ ਰੋਂਦੇ ਨੇ ਪਰ ਵਿਚਾਰੇ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਪਰਤ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਥੱਕੇ ਹਾਰੇ ਦੁੱਖ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਥੁੜ੍ਹਾਂ ਝੋਰਿਆਂ ਨਾਲ ਪੇਟ ਭਰ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਦਿਹਾੜੀ ਲਾਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਚਲਦੇ ਜੇਬਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁੱਠ ਅਰਮਾਨ ਲੈ ਕਿਤੇ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਹੀ ਸਾਹ ਵਿਛਾ ਸਦਾ ਲਈ ਸੌਂ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਦੁਨੀਆਂ ਡਰਦੀ ਨੇੜਿਉਂ ਦੀ ਗੁਜ਼ਰ ਜਾਵੇ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਜੋ ਭਾਣਾ ਸੀ ਹੋ ਗਿਆ ਅਫਸੋਸਿਆ ਜਿਹਾ ਮੂੰਹ ਬਣਾ ਦੋ ਹੰਝੂ ਕੇਰ ਤੁਰ ਜਾਣ ਝੋਲਿਆਂ ਵਿਚ ਖਾਲੀ ਰੋਟੀ ਵਾਲੇ ਡੱਬੇ ਖੜਕਾਉਂਦੇ ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਡੱਬਿਆਂ ਦੀ ਅਵਾਜ਼ ਅੰਬਰਾਂ ਤੱਕ ਜਾਵੇ ਸੁੱਤੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਜਗਾਵੇ ਜਿਹੜਾ ਜ਼ਿਮੇਂਵਾਰ ਸੀ ਉਹਨੂੰ ਨਹੀਂ ਘੇਰਦੇ ਛੱਡੋ ਪਰੇ ਆਪਾਂ ਕੀ ਲੈਣਾ ਚੀਂ ਚੀਂ ਕਰਦੇ ਟੁੱਟੇ ਪੈਡਲ ਮਾਰਦੇ ਸਾਈਕਲਾਂ 'ਤੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਸੋਚਾਂ ਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਮਾੜਾ ਹੋਇਆ ਵਿਚਾਰੇ ਨਾਲ ਯੂਕਰੇਨ ਕੋਈ ਇੱਕ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅੜ੍ਹਦਾ ਲੜਦਾ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੀ ਪੁਲੀ ਥੱਲਿਉਂ ਕੱਢ ਕੇ ਗਦਾਫ਼ੀ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਲਈ ਸੀ ਟੰਗਿਆ ਸੀ ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਹੀ ਲੋਕ ਅਵਾਜ਼ ਬਹੁਤ ਮਹਾਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜੇ ਕਿਤੇ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਬਣ ਬੁਲੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਚਾਕਰੀ ਕਰ ਹੱਡ ਤੁੜਾ ਡੰਡੌਤ ਕਰੀ ਜਾਣੀ ਪੈਨਸ਼ਨਾਂ ਕਢਾ ਖਰਚ ਲੈਣਾ ਕੇਹੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿਹੜਾ ਲੁਤਫ਼ ਦਾਲ਼ ਪਾਣੀ ਦਾ ਮੈਂ ਨਹੀਂ ਕਹਿੰਦਾ ਮੇਰੀ ਕਵਿਤਾ ਪੜ੍ਹੋ ਲੇਖ ਕਿਤਾਬ ਪੜ੍ਹਨ ਨੂੰ ਕਦ ਕਿਹਾ ਜ਼ਰਾ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਰਕੇ ਤਾਂ ਥੱਲ ਕੇ ਪੜ੍ਹ ਲਵੋ ਕਿਸੇ ਦੇ ਨਾ ਸਹੀ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਤਾਂ ਜਾਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਵੜ ਲਵੋ ਦੋ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਇਕ ਸੁਪਨਾ ਤਾਂ ਸਰ ਕਰ ਲਵੋ

ਕੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਸੀ

ਕੀ ਕਦੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਸੋਚਿਆ ਸੀ ਕਿ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਸਾਰਾ ਹੀ ਪਰਿਵਾਰ ਅਣਖ ਤੇ ਕੌਮ ਖਾਤਰ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦੇਣਾ ਫਿਰ ਕੁਝ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿਚ ਇੰਝ ਤਾਰੀਖ਼ ਸਿਰਜੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਇੰਝ ਬਣਦੀਆਂ ਨੇ ਕਹਾਣੀਆਂ ਲਾਸਾਨੀ ਹੈ ਸਾਹਿਬਜ਼ਾਦਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਸੁਨਾਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਅਜੇਹੀ ਅਨੋਖੀ ਮਿਸਾਲ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਹੋਰ ਕਿੱਧਰੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਇੰਝ ਬਣਿਆ ਸੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਿਵੇਕਲਾ ਤੇ ਵਿਲੱਖਣ ਮਨੁੱਖੀ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦਰਦਨਾਕ ਘਟਨਾ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਦੀ ਦਰਿੰਦਗੀ ਇੰਤਹਾ ਅੰਤਾਂ ਦਾ ਕਹਿਰ ਜ਼ੁਲਮ ਸੀਨੇ ਪਾਟ ਜਾਣ ਸੁਣ ਕੇ ਤੱਕ ਤਾਂ ਕੀ ਹੋਣਾ ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਸਿੱਖੀ ਸਿਦਕ ਦੇ ਸਿਖਰ ਦਾ ਸਾਕਾ, ਘਟਨਾ ਸਾਕਾ ਸਰਹਿੰਦ ਜੋ ਅੰਬਰ ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹਵਾਵਾਂ ਚ ਸੁਨੇਹਾ ਓਹਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਉਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜਦੋਂ ਖਿਆਲਾਂ ਵਿਚ ਆਵੇ ਤਾਂ ਰੂਹ ਕੰਬ ਜਾਵੇ ਧਰਤੀ ਪਾਰਟੀ ਨਜ਼ਰ ਆਵੇ ਹੱਥੋਂ ਟੁੱਕ ਵੀ ਡਿੱਗ ਜਾਵੇ ਸੱਤ ਤੇ ਨੌਂ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਪਹਾੜ ਵਰਗੇ ਜਿਗਰੇ ਪੋਹ ਮਹੀਨੇ ਦੀ ਹੱਡ-ਚੀਰਵੀਂ ਠੰਡ ਠੰਡੇ ਬੁਰਜ ਵਿਚ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਜ਼ਾਲਮ ਸਾਨੂੰ ਧਰਮ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡੁਲਾ ਸਕਦਾ ਦਾਦੀ ਮਾਂ ਵਜੀਦ ਖਾਂ ਦੇ ਡਰਾਵੇ ਮੌਤ ਦਾ ਭੈਅ ਵੀ ਕਲਗੀਧਰ ਦੇ ਲਾਲਾਂ ਨੂੰ ਡਰਾ ਨਾ ਸਕਿਆ ਜ਼ਾਲਮ ਇਸਲਾਮ ਕਬੂਲ ਕਰਨ ਲਈ ਕਹਿੰਦਾ ਤਾਂ ਦਸਮੇਸ਼ ਦੇ ਲਾਡਲੇ ਗਰਜਦੇ ਹੱਥ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਨ ਬੋਲੇ ਸੋ ਨਿਹਾਲ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਲਾਉਂਦੇ ਮੰਨਣ ਤੋਂ ਸਾਫ਼ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਖਿਆਲਾਂ ’ਚ ਲਿਆਉਂਦਿਆਂ ਦਿਲ ਕੰਬ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਵੀ ਜ਼ਾਲਮ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਹਿਲਾਉਣ ਦੀ ਤਾਕਤ ਰੱਖਦੇ ਸਨ ਇਹੀ ਹੈ ਸਾਡਾ ਵਿਰਸਾ ਇਹੀ ਹੈ ਸਾਡੀ ਸਾਰੇ ਆਲਮ ਵਿਚ ਅਮਿੱਟ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੇ ਸ਼ਾਨ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਮੈਂ ਵੀ ਓਥੇ ਜਾ ਸਿਰ ਝੁਕਾਇਆ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰਾ ਸਿਰ ਓਥੇ ਹੀ ਰਹਿ ਗਿਆ ਹੋਵੇ ਮੈਂ ਸੁੰਨ੍ਹ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ ਖੜ੍ਹਾ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਕਮਾਲ ਓਏ ਕਲਗੀਧਰ ਦੇ ਲਾਡਲਿਓ

ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ

ਕੱਲ੍ਹ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਹੀ ਬੱਚੇ ਜਦੋਂ ਸਾਨੂੰ ਕਦੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਰਨਗੇ ਕਿ ਪਾਪਾ ਜਦੋਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੀਰਿਆਂ ਵਰਗੇ ਪੁੱਤ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਸੀ? ਧਰਤੀ ਹੇਠਲੇ ਪਾਣੀ ਜ਼ਹਿਰੀ ਹੋਏ ਚਿੱਟੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਕਾਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਨਜ਼ਰੀਂ ਪਈਆਂ ? ਤੁਸੀਂ ਕਿੱਥੇ ਛੁਪੇ ਬੈਠੇ ਸੀ ਜਦੋਂ ਚਿੜੀਆਂ ਦੀ ਚੀਂ ਚੀਂ ਮਰ ਗਈ ਸੀ ਜਦੋਂ ਮੱਛੀਆਂ ਮਰ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਕਰ ਰਹੇ ਸੀ? ਜਦੋਂ ਹਾਕਮ ਨੇ ਰੋਸ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕਰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰਿਆ ਕੁੱਟਿਆ ਔਰਤਾਂ ਬੇਗੁਨਾਹ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਫ਼ੜ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਸੀ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਛੁਡਾਏ ? ਜਦੋਂ ਵਸਦਿਆਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਹੈਂਕੜਬਾਜ਼ ਢਹਿ ਢੇਰੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਮੋੜੇ ਦੱਸੋ ਮੈਂ ਓਦੋਂ ਕੀ ਜੁਆਬ ਦੇਵਾਂਗਾ? ਤੁਸੀਂ ਕੀ ਬੋਲੇਗੇ!

ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ

ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਪੋਤੇ ਹੁਣ ਬੁੱਕਲ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪਰਤਣਗੇ ਕਿ ਲੋਰੀਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤ ਨੇ ਇਹੋ ਜੇਹੇ ਧਰੂ ਤਾਰੇ ਸਜਾਉਣੇ ਨੇ ਅਸਮਾਨ ਦੀ ਟੀਸੀ ਤੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਲਾਡ ਹਿਲਾ ਦੇਣਗੇ ਤਖਤ ਇੱਟਾਂ ਗਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਲਿੱਬੜ ਕੇ ਕਿ ਇਕ ਨਾਂਹ ਕਹਿਣ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਪਾਟ ਜਾਵੇਗੀ ਹਾਕਮ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਕਿ ਕੰਧਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਸੀਹੇ ਝੱਲਣੇ ਪੈਣਗੇ ਖੂਨ ਚ ਨ੍ਹਾਉਣਗੀਆਂ ਦੀਵਾਰਾਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ ਕਿ ਬਚਪਨ ਵੀ ਸ਼ਹਾਦਤਾਂ ਦੇਣ ਜੋਗੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿ ਪਿਤਾ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁੱਛਣਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਅੰਬਰਾਂ ਤੇ ਸਦੀਆਂ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਕਿੱਦਾਂ ਬਦਲ ਦਈ ਦੇ ਨੇ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿ ਅਰਸ਼ ਖੜ੍ਹਾ ਖੜੋਤਾ ਰੋ ਪਵੇਗਾ ਵੇਖ ਵੇਖ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਬੋਲਾਂ ਦੇ ਹੌਸਲੇ ਕਿ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਪੁੱਤ ਵੀ ਦੱਸਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਾਪੂਆਂ ਨੂੰ ਕਿ ਦਾਦੀਆਂ ਲਾਡਾਂ ਵਿਚ ਏਨੇ ਜਜ਼ਬਾਤ ਵੀ ਗੁੰਨ੍ਹ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪਤਾ

ਪਾਤਰ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਮੇਰੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ

ਪਾਤਰ ਕੀ ਹੋ ਗਿਆ ਮੇਰੇ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਮੁਰਝਾ ਗਏ ਨੇ ਲਾਏ ਗੁਲਾਬ ਮੈਂ ਤਾਂ ਗਾਉਂਦਾ ਛੱਡ ਕੇ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੱਸਦਾ ਹੁਣ ਪੰਜਾਬ ਕਿਉਂ ਪਾਣੀ ਗੰਧਲੇ ਹੋ ਗਏ ਕਿਉਂ ਹਵਾਵਾਂ ਵਿਚ ਹਵਾੜ ਕਿਉਂ ਧਰਨੇ ਥਾਂ ਥਾਂ ਰਾਤ ਦਿਨ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੁਣਦਾ ਜੇਠ ਨਾ ਹਾੜ ਕਿਉਂ ਨਸ਼ਿਆਂ ਡੁੱਬੀ ਜਵਾਨੀ ਤੇ ਛੱਡਦੀ ਜਾਵੇ ਸਾਹ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਕਲਾਵਾਂ ਕਿਉਂ ਰੁਲ ਗਏ ਪੈੜਾਂ ਰਾਹ ਕਿਉਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਅੰਨ੍ਹੀਆਂ ਕਿਉਂ ਫੈਸਲਿਆਂ ਵਿਚ ਹਨੇਰ ਕਿਉਂ ਰਾਤਾਂ ਖਾਂਦੀਆਂ ਸੂਰਜਾਂ ਕਦੋਂ ਚੜੇਗੀ ਨਵੀਂ ਸਵੇਰ ਕਿੱਥੇ ਮਹਿਫਲਾਂ ਉੱਜੜ ਗਈਆਂ ਕਿਉਂ ਸੱਖਣੇ ਹੋਏ ਗੁਆਂਢ ਕਿਉਂ ਪਾਣੀ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਬਣ ਗਏ ਕਿਉਂ ਪੌਣਾਂ ਵਿੱਚ ਸੜਾਂਦ ਕਿਉਂ ਕਾਤਲ ਹੋਈਆਂ ਦੁਪਹਿਰਾਂ ਕਿਉਂ ਮਿੱਟੀਆਂ ਨੂੰ ਗਸ਼ ਪੈਣ ਕਿਉਂ ਮਾਂਵਾਂ ਪਿੱਟਣ ਦੁਹੱਥੜੀਂ ਕਿਉਂ ਭੈਣਾਂ ਦੇ ਡੂੰਘੇ ਵੈਣ ਤੈਨੂੰ ਕਿਉਂ ਨਾ ਮਿਰਚਾਂ ਲੱਭੀਆਂ ਕਿਉਂ ਨਾ ਦਿਸੀ ਹਿੱਕੀਂ ਡੁੱਬੀ ਸੰਗੀਨ ਤੇਰੇ ਸਾਹਮਣੇ ਛੁਪਣ ਹਥਿਆਰੇ ਦਿਸੇ ਖੂਨੀ ਭਿੱਜੀ ਜ਼ਮੀਨ ਦੋ ਹਰੇ ਭਰੇ ਜੋ ਲਾਏ ਸਨ ਉਹ ਵੀ ਰੁੱਖ ਗਏ ਨੇ ਸੁੱਕ ਇਹ ਕਿਹੜਾ ਮੌਸਮ ਆ ਗਿਆ ਇਹ ਕਿਹੜੀ ਛਾਈ ਰੁੱਤ ਫੁੱਲ ਵੀ ਦਿਸਣ ਮੁਰਝਾਏ ਫ਼ਸਲਾਂ ਵੀ ਹੋਈਆਂ ਬੇਹੋਸ਼ ਦੁਪਹਿਰਾਂ ਖੜ੍ਹੀਆਂ ਕੰਬਦੀਆਂ ਨਾ ਬੋਲੇ ਕਾਇਨਾਤ ਖਮੋਸ਼ ਕਿਉਂ ਮੇਲੇ ਸੁੰਨੇ ਕੂਕਦੇ ਕਿਉਂ ਬਾਗ਼ ਹੋਏ ਵੈਰਾਨ ਕਿਉਂ ਬੱਚੇ ਭੁੱਖੇ ਸੌਂਦੇ ਕਿਉਂ ਲੋਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੈਰਾਨ

ਕਿ ਤਾਰਾਂ

ਕਿ ਤਾਰਾਂ ਗੀਤ ਵੀ ਲਿਖ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਕਲਮਾਂ ਗਾਉਣ ਜੋਗੀਆਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਪੇਟਿੰਗ ਨੂੰ ਨੱਚਣਾ ਨਚਾਉਂਣਾ ਵੀ ਆਉਂਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇਰੀ ਤੋਰ ਅਰਸ਼ ਨੂੰ ਵੀ ਝੂਲਣ ਲਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਵਾਲਾ ਵੀ ਤੇਰੀ ਹੀ ਹਿੱਕ ਦੀ ਦੇਣ ਹੈ ਬਰਫੀਲੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਤੇਰਾ ਹੁਸਨ ਸਤਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵੀ ਬਖ਼ਸ਼ ਸਕਦਾ ਹੈ ਸ਼ਬਦਾਂ ਚ ਭਰੀਆਂ ਤੇਰੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵੀ ਸਿਰਜ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਤੂੰ ਤਲੀਆਂ ਤੇ ਵੀ ਨਚਾ ਸਕਦੀ ਏਂ ਪੌਣਾਂ ਨੂੰ ਸਰੂਰ ਵੀ ਵੰਡ ਸਕਦੀ ਏਂ ਆਪਣੇ ਜਿਸਮ ਦੀਆਂ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਚੋਂ ਮੈਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸੁਣਿਆ ਸੀ

ਕੱਲ ਤੂੰ ਆਈ

ਕੱਲ ਤੂੰ ਆਈ ਆਪਣਾ ਆਪ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਬਾਂਹਾਂ ਚ ਲੈ ਕੇ ਮੇਰੇ ਜਨਮ ਦਿਨ ਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਗੁਲਦਸਤਾ ਤੇਰੀਆਂ ਖੁਸ਼ਬੂਆਂ ਨਾਲ ਲੱਦਿਆ ਮਹਿਕਦਾ ਖਿੜਿਆ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਗੇ ਹੋ ਕੇ ਮਿਲਿਆ ਦੋਸਤਾਂ ਨੇ ਵੀ ਏਦਾਂ ਹੀ ਦਿਲੋਂ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਵਾਛੜ ਲਾਈ ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਇਕ ਵਾਰ ਮਾਸੀ ਦੇ ਪਿੰਡ ਬਾਗ਼ ਚ ਅੰਬ ਚੂਪਣ ਗਿਆ ਗੜਿਆਂ ਤੇ ਮੀਂਹ ਦੇ ਛਰਾਟੇ ਚ ਕਾਬੂ ਆ ਗਿਆ ਸੀ ਏਦਾਂ ਆਏ ਤੁਸੀਂ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਇਕੱਲੀ ਬੈਠੀ ਉਦਾਸ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਉਹਦਾ ਰਾਂਝਣ ਅਚਾਨਕ ਆ ਪਿੱਛਿਓਂ ਦੀ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਲਵੇ ਤੇ ਘੁੱਟ ਗਲਵੱਕੜੀ ਚ ਲੈ ਇਕ ਲੰਬਾ ਚੁੰਮਣ ਲਵੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੁਆਰਾ ਪਰਤ ਆਈ ਕੱਲ ਤੇਰੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਵਿਹੜਾ ਭਰ ਗਿਆ ਮਹਿਕਾਂ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਤੂੰ ਅੰਦਰ ਗੋਰਾ ਛਣਕਦਾ ਪਹਿਲਾ ਪੱਬ ਧਰਿਆ ਗੀਤ ਸੁਣੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਚਿਰਾਂ ਬਾਅਦ ਤੇਰੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਤੋਂ ਵੰਗਾਂ ਦੇ ਤੇਰੀ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਆਈ ਮੁਸਕਾਨ ਨੇ ਇੰਝ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਮੈਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਖਾਲੀ ਅੰਬਰ ਭਰ ਦੇਣ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦੇ ਸਿਤਾਰੇ ਮੇਲੇ ਚ ਜਿਵੇਂ ਗੁਆਚਾ ਮਹਿਬੂਬ ਮਿਲ ਜਾਵੇ ਸੁੰਨਾ ਰਾਹ ਭਰ ਜਾਵੇ ਜਿਵੇਂ ਦੁਸਹਿਰਾ ਦੇਖਣ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਤੂੰ ਨਾ ਆਉਂਦੀ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਫੁੱਲਾਂ ਬੂਟਿਆਂ ਨੇ ਉਡੀਕਦਿਆਂ ਹੀ ਮੁਰਝਾ ਜਾਣਾ ਸੀ ਕੱਲ ਚਾਅ ਨਹੀਂ ਸੀ ਚੜ੍ਹਨੇ ਮੇਰੇ ਘਰ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੱਲ ਪੰਛੀ ਵੀ ਆ ਗਏ ਨਿਮਾਣੇ ਮੇਰੇ ਬਨੇਰੇ ਤੇ ਗੀਤ ਗਾਉਂਦੇ ਨਾ ਥੱਕਣ ਤੇਰੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਇਹ ਭਾਣਾ ਵਾਪਰਿਆ ਤੂੰ ਨੱਕੋ ਨੱਕ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਮੇਰੇ ਸਾਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਜਿਸਮ ਦੀਆਂ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਨਾਲ ਪੌਣ ਵੀ ਚੰਦਰੀ ਕੱਲ ਆਈ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਬੂਹਾ 'ਤੇ ਇੰਝ ਨੱਚਿਆ ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਜਿਵੇਂ ਰੋਂਦਾ ਬੱਚਾ ਨਵੇਂ ਖਿਲੌਣੇ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤੇ ਹਸਦਾ ਨੱਚਦਾ ਟੱਪਦਾ ਹੈ ਕੱਲ੍ਹ ਜਨਮ ਦਿਨ ਤੇ ਕੁਝ ਏਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹੋਇਆ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਤੇਰੇ ਆਉਣ ਤੇ

ਉਹੀ ਮਿੱਟੀ

ਉਹੀ ਮਿੱਟੀ ਬਚਪਨ ਲੱਭਣ ਵਾਂਗ ਪ੍ਰਾਹੁਣਿਆਂ ਆਈ ਹੈ ਇਹ ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਕੰਡਿਆਲੀ ਤਾਰ ਸੀਨਿਆਂ ਉਤੇ ਕਿਸ ਲਾਈ ਹੈ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਪਰਦੇਸੀ ਬਣ ਕੇ ਬੁੱਢੇ ਵਕਤ ਰੁੱਖ ਆਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਵੰਡ ਹੋਏ ਕੁੱਝ ਸੁਪਨਿਆਂ ਵਰਗੇ ਦੁਖਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀਂ ਗੰਢ ਲਾਉਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਮੈਂ ਬਟਵਾਰੇ ਬਾਅਦ ਅੱਖ ਖੋਲ੍ਹੀ ਫਿਰ ਵੀ ਜ਼ਖ਼ਮ ਕਿਉਂ ਸੀਨੇ ਮੇਰੇ ਮੋਹ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਲਹੂ ਰੰਗ ਓਹੀ ਫਿਰ ਕਿਸ ਨੇ ਇਹ ਜੰਗ ਛੇੜੇ ਆਪਣੀ ਧਰਤੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਹੀ ਘਰ ਲੱਭ ਰਹੇ ਹਾਂ ਪਿਤਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਛਾਵਿਆਂ ਨਾਲ ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਜ ਰਹੇ ਹਾਂ ਏਥੇ ਹੀ ਕਿਤੇ ਮਾਂ ਰਾਣੀ ਦਾ ਸੰਦੂਕ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਸੱਧਰਾਂ ਲੱਦਾ ਏਥੇ ਹੀ ਕਿਤੇ ਬਾਪੂ ਸੂਰਜ ਦਾ ਨ੍ਹਾਰਿਆਂ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਗੱਡਾ ਗਿੱਧੇ ਭੰਗੜੇ ਪਾਉਂਦੇ ਪਿੰਡ ਸਾਰੇ ਲੋਹੜੀ ਵਿਆਹ ਦੇ ਸੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਰਲਮਿਲ ਸਾਰੇ ਵੰਡ ਲੈਂਦੇ ਸਾਂ ਲੱਪ ਕੁ ਮਸਾਂ ਦੁੱਖ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਕਾਸ਼ ਵਾਲੇ ਚੰਨ ਤਾਰੇ ਮੇਰੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਸੀ ਸਾਰੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕਿੱਥੇ ਗਈਆਂ ਉਹ ਗੂੜ੍ਹੀਆਂ ਛਾਵਾਂ ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਉਹ ਸੁਰਗ ਨਜ਼ਾਰੇ

ਏਧਰੋਂ ਸੁਣੀਆਂ ਬਾਤਾਂ

ਏਧਰੋਂ ਸੁਣੀਆਂ ਬਾਤਾਂ ਓਧਰ ਨਹੀਂ ਪਾਈਦੀਆਂ ਇਸ਼ਕ ਦੀਆਂ ਲਾਸਾਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਤਨ ਹੰਢਾਈਏ ਮੱਥਿਆਂ ਤੇ ਨਹੀਂ ਖੁਣਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੱਦ ਸੁਣਾਈ ਦੀਆਂ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਇਸ਼ਕ ਤਾਂ ਹੋਣ ਤੇਰੇ ਲਾਰਿਆਂ ਜਿੰਨੇ ਹੋਣ ਚੰਨ ਹੋਣ ਪਰ ਸਿਤਾਰਿਆਂ ਜਿੰਨੇ ਹੋਣ ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਪਰ ਸਾਹਾਂ ਵਰਗੀ ਹੋਵੇ ਉਡੀਕ ਤਾਂ ਹੋਵੇ ਤੇਰੇ ਰਾਹਾਂ ਵਰਗੀ ਹੋਵੇ ਰਾਤਾਂ ਤਾਂ ਹੋਣ ਪਰ ਪੈੜਾਂ ਦਿਸਣ ਤੇਰੀਆਂ ਟਿਮਟਿਮਾਉਂਦੇ ਜਗਦੇ ਅੰਬਰ ਤਾਂ ਹੋਣ ਕਰਨ ਗੱਲਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਤੇ ਮੇਰੀਆਂ ਗਾਥਾ ਸੁਣ ਸਾਡੀ ਅੱਥਰੂ ਆਏ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਅੱਖੀਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਖਿਲਰੀਆਂ ਸੂਰਜ ਦੀਆਂ ਧਰਤ ਨੇ ਬੋਝੇ ਪਾਈਆਂ ਇਸ ਉਮਰੇ ਸੁਪਨੇ ਨਾ ਉਣੀਏ ਟੁੱਟਦਾ ਦੇਖੀਏ ਨਾ ਤਾਰਾ ਇਸ ਪਹਿਰ ਹਿੱਕੀਂ ਅੱਗ ਤੁਰਦੀ ਆਲਮ ਸੜ ਜਾਏ ਸਾਰਾ ਜਿੰਦਾਂ ਰੁਲ ਜਾਣ ਮਿੱਟੀਆਂ ਖੁਰ ਜਾਣ ਜ਼ਹਿਰਾਂ ਤੁਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਪੀ ਜਾਣ ਡੁੱਬ ਕੇ ਸਾਗ਼ਰ ਖਾਰਾ ਇਸ ਰੁੱਤੇ ਬੈਠ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਗੁੰਦੀਏ ਤਾਰੇ ਅੱਖੀਂ ਪਾ ਕੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਅੰਗੀਂ ਅੱਗ ਸਜਾਈਏ ਚਿਣਗ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਲਾ ਕੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਹੀ ਕੋਈ ਚੰਨ ਬਣ ਲੰਘਦਾ ਰੁੱਖਾਂ 'ਚੋਂ ਅੱਖ ਚੁਰਾ ਕੇ

ਮਾਂ

ਸੁਪਨਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਤਾਂ ਅੱਖਾਂ ਸਜਾਈ ਦੀਆਂ ਸੁਰਮੇ ਨਾਲ ਕਦ ਪਲਕਾਂ ਸਜਦੀਆਂ ਨੇ ਅੰਬਰੀਂ ਚੰਨ ਸਿਤਾਰੇ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਉਪਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਝਾਕਣਾ ਭੁੱਖ ਜੇ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਚੰਨ ਦੀਆਂ ਸੱਜਰੀਆਂ ਗਰਾਹੀਆਂ ਨਾਲ ਬੁਝੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜੇ ਹਨੇਰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਾਂਵਾਂ ਦੇ ਸਦੀਵੀ ਵਿਗੋਚੇ ਪਾਉਂਦੇ ਨੇ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਘਰ ਨੂੰ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸੂਰਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰੁਸ਼ਨਾ ਸਕਿਆ ਜਿਥੋਂ ਇਹ ਦੀਪਕ ਬੁਝਿਆ ਹੈ ਪੂਰੇ ਆਲਮ ਵਿਚ ਇਕ ਹੀ ਰੱਬ ਬਣਿਆ ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਝਿੜਕਾਂ ਮਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੀ ਲੋਕਾਈ ਤਰਸਦੀ ਹੈ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਕੋਈ ਵੀ ਬਾਗ਼ ਹਰਾ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ ਜਿਸ ਦਿਨ ਇਹ ਮਾਲਣ ਟੁਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਸੁਫ਼ਨੇ ਮਰ ਜਾਣ ਬਾਤਾਂ ਮੁੱਕ ਜਾਣ ਜਹਾਨ ਦੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਚੋਂ ਮਹਿਲ ਮਾੜੀਆਂ ਵਿਚ ਹੀਰੇ ਮੋਤੀ ਸਜੇ ਵੀ ਸਾਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿੱਘ ਨਾ ਦੇਣ ਅੰਬਰ ਨੀਵੇਂ ਕਰਨ ਜੋਗੇ ਵੀ ਹੱਥ ਨਾ ਰਹਿੰਦੇ ਸੂਰਜ ਰੁੱਸੇ ਮੂੰਹ ਨਾ ਕਰਨ ਸੁੰਨੇ ਦਰਾਂ ਵੱਲ ਗੀਤ ਲੋਰੀਆਂ ਉੱਡ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਸਰ੍ਹਾਣਿਆਂ ਹੇਠੋਂ ਨੀਂਦਾਂ ਨਹੀਂ ਪਰਤਦੀਆਂ ਪੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸਵਾਉਣ ਲਈ ਰਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਮੱਥਿਆਂ ਤੇ ਉੱਕਰੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਲਕੀਰਾਂ ਮਿਟ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਲੇਖਾਂ ਦੇ ਚੰਨ ਸੂਰਜ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਸਾਰੇ ਕਿਸੇ ਦੀ ਵੀ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ ਮਿਟਦੀ ਜੋ ਉਸ ਅਰਸ਼ ਦੇ ਹੱਥੋਂ ਤਾਰੇ ਘੁਲੇ ਦੁੱਧ ਪੀਣ ਨਾਲ ਬੁਝਦੀ ਸੀ ਪੁੱਤਾਂ ਦੀ ਗੂੜ੍ਹੀ ਨੀਂਦ ਲਈ ਉਹ ਧਰਤ ਦੀ ਰੰਗੀਲੀ ਚਾਦਰ ਬਣ ਵਿਛਦੀ ਚੰਦ ਸਿਤਾਰੇ ਖੇਡਣ ਆਉਂਦੇ ਉਸ ਵਿਹੜੇ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਹ ਸੰਸਾਰ ਸੀ ਵਸਦਾ

ਯਾਰਾਂ ਵਾਂਗ ਰਹੀਏ

(ਪਿਆਰੇ ਸ਼ਾਇਰ - ਸੁਰਜੀਤ ਪਾਤਰ ਨੂੰ) ਯਾਰਾਂ ਵਾਂਗ ਰਹੀਏ ਕੱਚ ਬਣ ਕੀ ਕਰਾਂਗੇ ਐਂਵੇ ਕਿਤੇ ਤਿੜਕ ਮਰਾਂਗੇ ਕੱਚ ਦੇ ਕਾਹਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਕਾਹਦੀਆਂ ਯਾਰੀਆਂ ਕਿਰਚਾਂ ਬਣ ਚੁਭਣ ਨੀਂਦਾਂ ਦੇ ਖ਼ਾਬਾਂ ਵਿਚ ਉਮਰ ਭਰ ਹੱਥਾਂ 'ਚੋਂ ਡਿੱਗ ਕੇ ਟੁੱਟੇ ਕੱਪ ਵਾਂਗ ਆਪਸ 'ਚ ਵੀ ਟੁੱਟ ਜਾਵਾਂਗੇ- ਫਿਰ ਨਾ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਉੱਠਣੀ ਨਾ ਮੇਰੀ ਤਾਰਿਆਂ ਵਾਂਗ ਕਿਰ ਜਾਵਾਂਗੇ ਫਿਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਹੋਣਾ ਅਰਸ਼ 'ਤੇ ਚੰਨ ਬਣ ਕੇ- ਗੁੜ ਵਾਲੀ ਚਾਹ ਦੇ ਘੁੱਟਾਂ ਵਾਂਗ ਪੀਈਏ ਦੋਸਤੀ ਨੂੰ ਸਾਹਾਂ ਵਿਚ ਘੋਲੀਏ ਯਾਰੀ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਲੱਭੀਏ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਵੇ- ਜੇ ਨਾ ਮਿਲੀਏ ਤਾਂ ਭੁੱਖ ਦੀ ਖੋਹ ਵਾਂਗ ਤੜਫ਼ੀਏ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਲਈ- ਜੇ ਟੁੱਟ ਗਏ- ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਹੋਣਗੇ ਤਾਰੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਇਸ ਵੇਲੇ ਨਾ ਛੇੜੀਏ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਨੂੰ ਇਹ ਪਹਿਰ ਨਹੀਂ ਉਮਰਾਂ ਵਰਗੇ ਦੋਸਤੀਆਂ ਜੇ ਹੋਣ ਤਾਂ ਏਦਾਂ ਨਹੀਂ ਖੁਰਦੀਆਂ- ਮੁਹੱਬਤ ਜੇ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇੰਝ ਨਹੀਂ ਭਟਕਦੀ ਆਪਾਂ ਕਿਹੜੇ ਕੱਪ ਪਲੇਟਾਂ ਕੱਚਦੀਆਂ- ਫਿਰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਵੀ ਦੇਖਣ ਜੋਗੇ ਨਹੀਂ ਰਹਾਂਗੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਵੱਲ ਤੱਕਣਾ ਤਾਂ ਕੀ ਫਿਰ ਪਰਛਾਂਵੇਂ ਵੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਝਾਕਣਾ ਕਿਸੇ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਇੰਝ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੇ ਤਰੇੜ ਪੈ ਜਾਵੇ ਘੜ੍ਹੇ ਵਿਚ- ਪਾਣੀ ਨੇ ਤਾਂ ਕੀ ਖੜ੍ਹਨਾ- ਇਸ਼ਕ ਵੀ ਡੁੱਬ ਜਾਂਦੇ ਹਨ- ਕੰਢਿਆਂ ਤੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀਆਂ ਨੇ ਤਰਦੀਆਂ ਇਸ਼ਕ ਕਹਾਣੀਆਂ- ਬੂਹੇ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੇ ਦੋਸਤੀਆਂ ਖ਼ੁਰ ਜਾਣ ਤਾਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਉਡੀਕਦਾ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਚੁਰਾਹੇ ਤੇ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾ ਫੋਲੀਏ ਕੁਰਾਹੇ ਟੁਰ ਮੰਜ਼ਿਲ ਨਾ ਮਿਲਦੀ 'ਕੱਲਿਆਂ ਤਾਂ ਕਿੱਕਲੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦੀ ਵਾਰੀ ਦੇਣ ਲਈ ਯਾਰ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦੇ- ਰੁੱਖ ਮੋਢਾ ਕਦ ਦੇਣ ਆਉਂਦੇ- ਟਾਹਣ ਬਾਹਵਾਂ ਨਾ ਬਣਦੀਆਂ- ਕਿਹਨੂੰ ਉਡੀਂਕੇਗਾ ਤਾਸ਼ ਖੇਡਣ ਵੇਲ਼ੇ ਕਿਹਦਾ ਕਰੇਂਗਾ ਇੰਤਜ਼ਾਰ ਸ਼ਾਮ ਦੀ ਮਹਿਫ਼ਿਲ ਸਜਾਉਣ ਨੂੰ ਕਿਹਨੂੰ ਘੱਲੇਂਗਾ ਤੋਹਫ਼ੇ ਕਿਹਨੂੰ ਸੱਦੇਂਗਾ ਵਿਆਹ ਦੀ ਵਰ੍ਹੇ-ਗੰਢ 'ਤੇ ਕਿਹਨੂੰ ਪਾਵੇਂਗਾ ਕਾਰਡ ਪੁੱਤ ਦੇ ਵਿਆਹ ਦਾ ਕਿਹੜੀ ਨੱਚੇਗੀ ਭਾਬੀ ਵਿਹੜੇ ਦਾ ਚਾਅ ਬਣਕੇ ਕਿਹਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾਏਂਗਾ ਪੈੱਗ ਭਰਿਆ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਨਾ ਈਦ ਲਈ ਮੁਬਾਰਕ ਜਿਊਂਦੀ ਰਹੇਗੀ ਨਾ ਹੀ ਹੋਲੀ ਦਿਵਾਲੀ ਲਈ ਸ਼ੁਭ ਕਾਮਨਾਵਾਂ ਬਸ ਆਵੇਗੀ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਤੇਰੀ ਜਾਂ ਮੇਰੀ- ਜਾਂ ਵਟਸਅੱਪ ਤੇ ਸੁਨੇਹਾ- ਪੜ੍ਹ ਲਵੀਂ ਬੈਠਾ ਇਕੱਲਾ- ਕੋਲ ਪਏ ਮੱਛੀ ਦੇ ਪਕੌੜੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਸੀਤ ਠੰਢੇ- ਪੈੱਗ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਖਤਮ ਯਾਰੀ ਵਾਂਗ ਪਰ ਉਹ ਸਰੂਰ ਨਹੀਂ ਆਉਣੇ- ਜੋ ਕਦੇ ਬਿਨ ਪੀਤਿਆਂ ਆ ਜਾਂਦੇ ਸਨ- ਲਵਲੀ ਪਿਆਲੇ ਵਰਗੇ ਕਿਹਨੂੰ ਘੱਲੇਂਗਾ ਨਵੇਂ ਸਾਲ ਦਾ ਕਾਰਡ ਤੇ ਕਾਜੂ ਵਾਲੀ ਬਰਫ਼ੀ- ਓਦੋਂ ਯਾਦ ਆਵੇਗਾ ਪਹਿਲੇ ਤੋੜ ਦੀ ਘਰ ਦੀ ਕੱਢੀ ਦਾਰੂ ਵਰਗਾ ਯਾਰ ਤੇ ਅੰਬਰ ਵਰਗੀ ਪੁਰਾਣੀ ਘੁੱਟ ਕੇ ਪਾਈ ਜੱਫ਼ੀ ਦਾ ਸੁਆਦ ਦੇਖੀਂ ਜ਼ਰਾ ਸੋਚਕੇ ਤੋੜੀਂ ਦਿੱਲ ਨੇ ਚੰਦਰੇ ਤਿੜਕੇ ਕਦੇ ਨਾ ਜੁੜਦੇ ਫੁੱਲ ਨੇ - ਟੁੱਟੇ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੇ ਡਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ।

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੰਗ

ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜੰਗ ਦੀ ਹੀ ਇਕ ਤਿਆਰੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਨੂੰਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਘੋੜੀ ਚੜ੍ਹ ਪਵਾਈ ਪਹਿਲੀ ਚਾਨਣ ਸਿਲਾਈ ਇਹ ਅਸ਼ਾਂਤ ਹੈ ਸਾਰੀ ਕਾਇਨਾਤ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਉਦਾਸ ਨੇ ਰੁੱਖ ਇਸ ਰੁੱਤ ਦੇ ਇਹਨਾਂ ਹੀ ਬੇਚੈਨ ਹਵਾਵਾਂ ਨਾਲ ਜੂਝਣਾ ਹੈ ਅਸੀਂ ਨਾ ਲੜੇ ਤਾਂ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਵਾਂਗੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਬਿਨ ਕਾਹਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਸਾਜ਼ ਬਿਨ ਕੀ ਕੰਮ ਨਗ਼ਮੇ ਉਹ ਜਿਹਨਾਂ ਹੱਕ ਨਹੀਂ ਮੰਗੇ ਜੰਗ ਦੀ ਲਿੱਪੀ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ ਮਾਂਵਾਂ ਦੀ ਕੁੱਖ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾ ਬਣ ਸਕੇ ਜੀਵਨ ‍ਯੁੱਧ ਦਾ ਹੀ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਰਾਹਾਂ ਵਿਚ ਪਾਈਆਂ ਅਮਿੱਟ ਪੈੜਾਂ ਤਾਰੀਖ਼ ਦੇ ਪਿੰਡੇ ਤੇ ਹੰਢਾਈ ਸਿਤਮਜ਼ਰੀਫੀ ਜੰਗ ਤੋਂ ਬਗ਼ੈਰ ਪਿੰਜਰੇ ਚ ਦਹਾੜਦੇ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਸ਼ੇਰ ਹਾਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਗਜ਼ ਦੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿਚ ਘੁੰਮਦੇ ਗ੍ਰਹਿਣੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਟੋਟੇ ਭਲਕੇ ਟੁੱਟ ਕੇ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੇ ਤਾਰੇ ਯਾਰਾਂ ਦੇ ਅਣਲਿਖੇ ਅਣਗਾਏ ਗੀਤ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦੇ ਹੀ ਦਰੜੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਪਰਿੰਦਿਆਂ ਵਾਂਗ ਮਿੱਧੇ ਜਾਣਾ ਮਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਜੇਬਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਕੁਫ਼ਰ ਦੇ ਬੁੱਢੇ ਬੁੱਤ ਬਣ ਕੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣਾ ਚੌਂਕ ਦੇ ਇੱਕ ਕਿਨਾਰੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਪੀਂਘ ਨਹੀਂ ਹੂੰਦੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ ਵਰਗੀ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਖਿੜੀ ਮੁਹੱਬਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਮੋਹ ਹੁੰਦਾ ਲਿਖਿਆ ਸਾਹਾਂ ਤੇ ਲਹੂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਰਗਾ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਪੌਣਾਂ ਨਾਲ ਛੇੜੇ ਰਾਗ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਯੁੱਧ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਣ ਲਈ ਪਹਿਲਾ ਮਿਲਿਆ ਪੁਰਸਕਾਰ ਰੁੱਸੇ ਸੂਰਜ ਨੂੰ ਹੱਥ ਲਾਉਣ ਦੀ ਚਾਹਤ ਜੰਗ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਹਿਲਾਏ ਪਾਵਿਆਂ ਦਾ ਬੇਚੈਨ ਰਾਤ ਦਿਨ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜੂਝਣ ਵਾਲੀਆਂ ਖਾਹਿਸ਼ਾਂ ਹਸਰਤਾਂ ਦਾ ਨ੍ਰਿਤ ਸ਼ਾਂਤ ਧਰਤ ਤੋਂ ਚੱਕਿਆ ਪਹਿਲਾ ਕਦਮ ਜਾਂ ਰੋਹ ਰੱਖਿਆ ਨਾਂ ਮੁਰਦਾ ਪਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੁਹੱਬਤ ਨੂੰ ਪਾਈ ਇਸ਼ਕ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਗਲਵੱਕੜੀ ਨੂੰ ਜੰਗ ਕਹੋ ਮਹਿਬੂਬ ਦੇ ਮਹਿਕਦੇ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਸੁਗੰਧਤ ਦਾ ਸਰੂਰ ਪਹਿਲੀ ਮੁਸਕਾਨ ਸੁੱਚਿਆਂ ਬੁੱਲਾਂ ਤੇ ਜੂਝਣ ਦਾ ਮੋਹ ਸੱਜਰੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੇ

ਪਲ ਵਿਸਮਾਦੀ

ਹੈਰਾਨਗੀ ਅਚਰਜਤਾ ਵਾਲਾ ਵਿਸਮਾਦ ਛਿੜਿਆ ਮਨ ਦੀਆਂ ਗਹਿਰਾਈਆਂ ਵਿੱਚ ਜਦ ਤੇਰੀ ਯਾਦ ਦਰਾਂ ਮੂਹਰਿਓਂ ਕੱਲ ਲੰਘੀ ਕੁਦਰਤ ਨੂੰ ਬੇਅੰਤ ਰੰਗਾਂ ਪਦਾਰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਖ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਮਨ ਖਿੜਦੇ ਬਿਲਕੁਲ ਓਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮੈਂ ਕੱਲ੍ਹ ਨੱਚਿਆ ਮਹਿੰਦੀ ਵਾਲੀ ਰੁੱਤ ਜਿਵੇਂ ਗਾਉਂਦੀ ਨਹੀਂ ਥੱਕਦੀ ਸਾਉਂਦੀ ਨਹੀਂ ਰਿਸ਼ਮ ਪਹਿਲ ਵਰੇਸ ਦੀ ਚਾਹ ਦੀਆਂ ਘੁੱਟਾਂ ਵੀ ਜਿਵੇਂ ਤੇਰੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਹੋਣ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਮੁਸਕਾਨਾਂ ਹੋਰ ਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਿਆਰ ਕਹਾਣੀ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਵਿਆਕਰਣ ਅੰਤਰਮੁਖੀ ਬਿਆਨਬਾਜ਼ੀ ਹੀ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤੇਰੇ ਝੂਠੇ ਵਾਅਦਿਆਂ ਵਰਗੀ ਮੁਹੱਬਤ ਜਦੋਂ ਮਰਜ਼ੀ ਨਰਾਜ਼ ਪਲਾਂ ਵਿਚ ਵਹਿ ਤੁਰੇ ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਤੱਖ ਪ੍ਰਮਾਣ ਵੰਗਾਂ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦੇ ਚਾਅ ਵਰਗੇ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਸੋਹਣੇ ਯਾਰ ਨੂੰ ਰੱਬ ਬਣਾ ਕੇ ਨੱਚਣ ਟੱਪਣ ਵਾਲਾ ਨਗ਼ਮਾ ਕਵਿਤਾ ਗੀਤ ਜਾਂ ਨਜ਼ਮ ਪੌਣਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸਮਾਦ ਗੂੰਜਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਇਹ ਲੋਰਾਂ ਹੀ ਤਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੇ ਨਾਦ ਨਹੀਂ ਕਾਹਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਤਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਚੋਂ ਆਉਣ ਛਣਕ ਤਾਂ ਤੇਰੀਆਂ ਪਾਇਲਾਂ ਦੀ ਵਿਹੜੇ ਰਾਹ ਛਣਕਣ ਭੁੱਲ ਜਾਣ ਰਾਹ ਨਿਮਾਣੇ ਰਾਹੀ ਵਿਸਮਾਦੁ ਤਾਂ ਨੰਗਿਆਂ ਬੁੱਲਿਆਂ ਚ ਵਸਿਆ ਫਿਰ ਰਹੇ ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਗ੍ਹਾਉਂਦੇ ਸਭ ਕੁਝ ਤੇਰੇ ਆਉਣ ਨਾਲ ਵਿਸਮਾਦੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਚ ਵਾਰ ਵਾਰ ਤੱਕਣ ਉਡੀਕਣ ਰੁੱਖ ਪਿੰਡ ਦੇ ਤੂੰ ਓਸ ਵੇਲੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਦੇਖੀਂ ਆ ਕੇ ਮਨ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਲੀਕਾਂ ਵਾਹ ਵਾਹ ਭਰ ਦੇਵੇ ਆਪੇ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਅਨੰਦ ਲਵੇ ਤੇਰੀ ਮੁਹੱਬਤ ਪਹਿਲੀ ਮੁਸਕਾਨ ਵਿਸਮਾਦੀ ਦੀਆਂ ਸੁਫ਼ਨਾ ਤੇਰੀਆਂ ਅੰਗੜਾਈਆਂ ਦਾ

ਸਮਾਂ

ਸਮਾਂ ਗੱਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ ਕਿ ਹਿੱਕ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਵਿਚ ਕਿੰਨੇ ਚਾਅ ਸਨ ਜਦੋਂ ਮੁਹੱਬਤ ਘੜਾ ਢਾਕੇ ਚਾ ਦੌੜੀ ਤੇ ਕਿੰਨੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਨਾਲ ਡੁੱਬੀਆਂ ਐਲਾਨ ਆਵੇਗਾ ਕਿ ਘਰਾਂ ਚੋਂ ਬਾਹਰ ਨਾ ਪੈਰ ਪਾਇਓ ਕਿਸੇ ਨੇ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਛੇੜਨੀ ਕਿ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿੱਚ ਕਿਹੜਾ ਹੁਸਨ ਵਾਜ਼ਾਂ ਮਾਰਦਾ ਰਿਹਾ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਗੱਲਾਂ ਚੱਲਣਗੀਆਂ ਬਿਟਕੋਆਇਨ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਲੋਨ ਐਤਕੀਂ ਕਿਹੜੇ ਮੁਆਫ਼ ਕਰਵਾਉਣੇ ਨੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਖਜ਼ੂਰ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਕਦ ਫ਼ਲ ਪਿਆ ਕਦ ਹਵਾ ਨਾਲ ਨੱਚੇ ਪੱਤੇ ਲਿਫ਼ ਲਿਫ਼ ਕੇ ਖ਼ਬਰ ਛਪੇਗੀ ਕਿ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਸੂਬਾ ਚੋਣ ਕਿੰਝ ਜਿੱਤੀ ਜਾਵੇ ਕੋਈ ਚੋਣ ਦਫ਼ਤਰ ਕੁਰਸੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗੀ ਕਿ ਮਜ਼ਦੂਰ ਦੇ ਘਰ ਕੱਲ ਰੋਟੀ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਪੱਕੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੇ ਭੁੱਖ ਨਾਲ ਜੂਝਦਿਆਂ ਕਿੰਝ ਰਾਤ ਲੰਘਾਈ ਸੜਕ ਤੇ ਭਿੱਖ ਮੰਗਦੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਕੌਣ ਦਰੜ ਕੇ ਲੰਘ ਗਿਆ ਬੁਰੇ ਮਹੌਲ ਡੁਸਕਦੀਆਂ ਪੌਣਾਂ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਗੱਲ ਕਰੇਗਾ ਕੋਈ ‌ਨਹੀ ਸੁਣੇਗਾ ਮਾਰੇ ਗਏ ਪੁੱਤ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਹੰਝੂਆਂ ਭਰੀ ਕਹਾਣੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਜ਼ਾਰੀ ਹੈ ਕਿਹਾ ਜਾਏਗਾ ਪੰਨਿਆਂ ਤੇ ਤੁਸੀਂ ਝੂਲਦੇ ਝੰਡਿਆਂ ਦੇ ਰੰਗ ਵਾਰ ਵਾਰ ਗਿਣ ਕੇ ਦੱਸੋ

ਰਾਤ ਹਨੇਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ

ਰਾਤ ਹਨੇਰੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਨਾ ਕਾਲੀ ਨਾ ਹੀ ਘਰ ਦੀ ਪਿਛਲੀ ਕੋਠੜੀ ਅਸੀਂ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਾਂ ਨੱਕੋ ਨੱਕ ਕਾਲਸ ਵਿਚ ਡੁੱਬੇ ਨਾ ਹੀ ਹਨੇਰੇ ਝੱਲਣ ਜੋਗੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਲੱਪ ਕੁ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਜੇ ਤੀਰਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਹੋਣ ਤਿੱਖੀਆਂ ਚਿੰਤਨ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਈ ਸੂਰਜ ਵਰਗਾ ਹੋਵੇ ਸੂਰਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਈ ਕੱਚੇ ਘੜੇ 'ਤੇ ਤਰਨ ਵਾਲੀ ਵਰਗੀ ਸੀਸ ਹੋਣ ਸੰਸਾਰ ਦੀ ਚਾਦਰ ਵਾਲੇ ਵਰਗੇ ਉਦਾਸੀਆਂ ਵਾਲਾ ਕੋਈ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਸਈ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਵਾਲੇ ਹਲਵਾਹਕ ਵਰਗਾ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਵੀ ਤਾਂ ਮੱਥੇ ਹਨੇਰ ਕੋਠੜੀਆਂ ਹੀ ਨੇ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਵੰਗਾਂ ਬਿਨ ਵੀ ਬੱਗੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਛਣਕਣ ਚਿੱਟੇ ਪੈਰ ਪਾਉਣ ਧਮਕਾਂ ਵਿਹੜੇ ਪੁੱਟਣ ਵੇ ਤੇਰੀਆਂ ਦਿਤੀਆਂ ਝਾਂਜਰਾਂ ਤੋਂ ਬਗ਼ੈਰ ਗੀਤ ਜੇ ਹੋਣ ਸੁਰੀਲੇ ਤਾਂ ਹੋਣ ਕੋਇਲ ਦੇ ਬੋਲਾਂ ਵਰਗੇ ਪੌਣਾਂ ਹੀ ਲੈ ਜਾਣ ਚੁਰਾ ਕੇ ਮਰਨਾ ਤਾਂ ਕੀ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਖੁਣ ਲੈਣ ਮੱਥਿਆਂ ਤੇ ਉਪਨਿਸ਼ਦ ਸਾਂਭ ਲੈਣ ਸਫਿਆਂ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਸਫਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੇਰੀ ਹਿੱਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜੇ ਹਨੇਰਾ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੈਂ ਦੋ ਵਾਰ ਚੂਰੀ ਲੈ ਕੇ ਆਇਆ ਕਰਨੀ ਸੀ ਗਰਮ ਕੌਫੀ ਦੇ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਵੀ ਵਿਹਲ ਹੋਵੇ ਚਾਨਣ ਮਿਣੀ ਨਜ਼ਮ ਦੀਆਂ ਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਰੇ ਜਗਦੇ ਚਿਣੀ ਪੰਛੀ ਉਚੀ ਪਰਵਾਜ਼ ਵਾਲੇ ਹੀ ਗਿਣੀ

ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਸਿੱਖੋ

ਸੂਰਜ ਤੋਂ ਸਿੱਖੋ ਸੱਤ ਰੰਗੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਹੋਰ ਨਵੇਂ ਰੰਗ ਉਣੀਂਦੇ ਤੇ ਧਰਤ ਦੀ ਹਿੱਕ ਉਤੇ ਰੋਜ਼ ਵੰਨ ਸੁਵੰਨੇ ਡੀਜਾਈਨਾਂ ਫੁੱਲਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚਾਦਰਾਂ ਕਿਵੇਂ ਵਿਛਾਈ ਦੀਆਂ ਪਹਾੜਾਂ ਦੀ ਬਰਫ਼ ਕਿਵੇਂ ਹੜ੍ਹ ਬਣ ਵਿਛ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਮੈਦਾਨਾਂ ਦੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਮੈਂ ਤਾਂ ਨਦੀਆਂ ਦਰਿਆ ਬਣ ਵਗਣ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਸੀ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਸਿਖਣਾ ਸੀ ਸਿਆੜਾਂ ਵਿਚ ਮਿਹਨਤ ਕੇਰ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਭੁੱਖ ਕਿਵੇਂ ਮਿਟਾਈਦੀ ਹੈ ਕਿਵੇਂ ਸਜਾਈ ਦੇ ਨੇ ਨੰਨਿਆਂ ਪੰਨਿਆਂ ਤੇ ਸੁਨਿਹਰੀ ਹਰਫ਼ ਨਵੇਂ ਖਿਲੌਣੇ ਕਿਵੇਂ ਬਣਾ ਲਈਦਾ ਹੈ ਠੀਕਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਰਾਸ਼ਣ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਨੀ ਸਿੱਖ ਲਈ ਜਾਂ ਬਿਜਲੀ ਪਾਣੀ ਦਾ ਬਿੱਲ ਨਾ ਭਰਨਾ ਅਜੇ ਤੁਸੀਂ ਕਲਾਮ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਬੈਠੇ ਮੂਮਰੁ ਕੀ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ ਤੁਸੀਂ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕੋਗੇ ਮੇਰਾ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਮਜ਼ਾਕ ਹੀ ਉਡਾਓਗੇ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੀ ਵਹੀਰ ਦਾ ਰਾਹ ਲਾਲੋ ਦੇ ਘਰ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਮੈਂ ਤਾਂ ਕਰਤਾਰ ਪੁਰ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਸੁਪਨੇ ਬੀਜਣ ਵਾਲੇ ਕੋਲ ਲੈਕੇ ਜਾਣਾ ਸੀ ਅਜੇ ਯਾਦ ਰੱਖਿਓ ਇਹ ਨਸ਼ੇ ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਹਟ ਜਾਣ ਪਰ ਕਿਰਤ ਨੂੰ ਛੱਡ ਨਾ ਪਛਾਨਣ ਵਾਲੇ ਹੱਥ ਅੱਖਾਂ ਜਿਸ ਦਿਨ ਅੰਨ੍ਹੀਆਂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਤਾਂ ਸੁਕਰਾਤ ਦਾ ਜ਼ਹਿਰ ਪਿਆਲਾ ਯਾਦ ਆਵੇਗਾ ਸਵੇਰੇ ਸ਼ਾਮ ਮਨਸੂਰ ਦਾ ਜਿਸਮ ਹੀ ਦਿਸੇਗਾ ਸਲੀਬ ਤੇ ਟੰਗਿਆ

ਮੌਸਮ ਬਦਲਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ

ਮੌਸਮ ਬਦਲਦੇ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਰੰਗਾਂ ਵਾਲੀਆਂ ਰੁੱਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਕਿਰਤ ਦੇ ਦਰਾਂ ਤੇ ਪਸੀਨੇ ਦੀ ਉਜਰਤ ਦੇਣ ਤੂਫ਼ਾਨਾਂ ਨੂੰ ਠੱਲ੍ਹਣਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਸਿਰਫਿਰੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰਨਾ ਹੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਪਗਡੰਡੀਆਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਹੀ ਪੈਣਗੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ਜੋ ਝੁੱਗੀਆਂ ਦੇ ਕਾਲਕਲੀਟੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੋਣ ਦਰਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਵਰਜਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਤਾਂ ਕਿ ਉਹ ਮੁਸ਼ਕਤ ਦੀ ਪਿਆਸ ਨਾ ਡੀਕ ਜਾਣ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਕਹਿਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਕਿ ਉਹ ਹੱਕ ਨਾ ਖੋਹਵੇ ਬਸਤੀਆਂ ਚ ਖੇਡਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਣਾ ਹੀ ਪੈਣਾ ਕਿ ਉਹ ਰਜਵਾੜੇ ਮੀਨਾਰਾਂ ਦੀ ਸਾਹਰਗ ਨੂੰ ਵੀ ਦੱਬਣਾ ਸਿੱਖਣ ਏਡੀ ਛੇਤੀ ਵੀ ਗੁੱਟ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਕਰੀਦੇ ਬੰਦ ਬੰਦ ਕਟਵਾਉਣ ਲਈ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ ਫਿਰ ਬਦਲਣਗੇ ਖ਼ਾਬ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਰੰਗ ਮਹਿਕਦੀਆਂ ਸਰਘੀਆਂ ਦੇ ਡੁੱਬ ਰਹੀਆਂ ਤਿਰਕਾਲਾਂ ਦੇ ਤੁਸੀਂ ਯੁੱਗ ਬਦਲਣ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਚਿਤਰਿਓ ਯੁੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਗਲੀ ਵਿੱਚ ਨੱਚਣ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਲੈਸਨ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈਣ ਜਾਇਓ ਆਪਾਂ ਕੋਈ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਸੂਰਜ ਹੋਰ ਬਣਾਵਾਂਗੇ

ਉੱਚੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ

ਉੱਚੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹਿਮਾਲਾ ਦੀਆਂ ਚੋਟੀਆਂ ਕਿਸੇ ਗੋਰੀ ਦੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਆਪਣੀ ਹਿੱਕ ਵਿਚ ਸ਼ੂਕਦੇ ਹੜ੍ਹ ਤੁਫ਼ਾਨ ਲਕੋਈ ਬੈਠੀਆਂ ਹਨ ਹੜ੍ਹ ਬੁੜ ਬੁੜ ਕਰ ਰਹੇ ਚੀਕਾਂ ਮਾਰ ਰਹੇ ਹਨ ਬਰਫ਼ ਦੀ ਗੱਠੜੀ ਚ ਬੈਠੇ ਹਵਾ ਚ ਤੂਫ਼ਾਨ ਹੈ ਬੜ੍ਹਕਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਹਲੂਣਦਾ ਜਾਗਣ ਨੂੰ ਕਹੈ ਰੁੱਖ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਲੈ ਕੇ ਟੁਰਨ ਨੂੰ ਕਾਹਲੇ ਟੇਢੇ ਮੇਢੇ ਹੋ‌ਣ ਪਹਾੜ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਤੱਕ ਜਿੱਥੇ ਮੈਂ ਧੁੱਪ ਦੀ ਸੁਨਹਿਰੀ ਚਾਦਰ ਵਿਛਾਈ ਹੈ ਕੁੱਖ ਚ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠੀ ਬਲਦੇ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਤੂਫ਼ਾਨ ਸਾਂਭੀ ਬੈਠੇ ਓਕਾਂ ਫਰਨਾਂ ਸਫ਼ੈਦਿਆਂ ਨੂੰ ਜਗਾਇਆ ਹੈ ਕਿ ਯੁੱਧ ਤੇ ਚੱਲਣਾ ਹਾਕਮ ਦੇ ਪਹਿਰੇਦਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਹਲੂਣ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਹੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਲਲਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਬਲ਼ਦੇ ਅੰਗਿਆਰ ਬਣੇ ਬਿਨ ਕਫ਼ਨ ਕਬਰਾਂ ਚ ਹਰੇ ਘਾਵਾਂ ਦੇ ਕੰਬਲ ਓੜ ਕੇ ਸੁੱਤੇ ਪਏ ਸ਼ਹੀਦ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਹੈ ਚੱਲਣ ਨੂੰ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਸਮਾਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੁਆਹ ਉੱਤੇ ਛਾਂ ਕਰਦਾ ਪਹਿਰਾ ਦੇ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਚਿੜੀਆਂ ਨੂੰ ਡਰਾਉਣ ਲਈ ਬਾਜਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਆਲ੍ਹਣਿਆਂ ਚੋਂ ਜਗਾਇਆ ਹੈ ਜ਼ਮੀਨ ਤੋਂ ਅਰਸ਼ ਤੱਕ ਬਾਂਹ ਖੜੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਯੁੱਧ ਦਾ ਪੈਗਾਮ ਲਿਖਣ ਲਈ ਅਜੇ ਸਮੁੰਦਰ ਚ ਵੀ ਖੌਰੂ ਪਾਉਣਾ ਹੈ ਚਾਰੇ ਪਾਸੇ ਛਾਇਆ ਕਾਲ਼ਾ ਧੂੰਆਂ ਸਾਫ਼ ਕਰਨਾ ਹੈ ਤ੍ਰੇਲ ਤੁਪਕਿਆਂ ਵਿਚਦੀ ਝਾਕਣਾ ਹੈ ਸੂਹੇ ਅੰਗਿਆਰ ਬਣ ਕੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋਏ ਹਾਉਕੇ ਨੂੰ ਲੰਮਾ ਸਾਹ ਬਖਸ਼ਣਾ ਹੈ ਹੌਸਲੇ ਦਾ ਸ਼ੋਰ ਮਚਾ ਦੇਣਾ ਅਸੀਂ ਹਾਕਮ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਸਾਹਾਂ ਦੁਆਲੇ ਘਾਹ ਹਰਾ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਹੀਦਾਂ ਦੀਆਂ ਕਬਰਾਂ ਤੇ ਲਹੂ ਨਾਲ ਸਿੰਜਣੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਫੁੱਲ ਗੁਲਾਬ ਦੇ

ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ

ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ ਮੇਰੀ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ ਨਾ ਹੀ ਤੁਹਾਡੀ ਪਸੰਦ ਕਵਿਤਾ ਮੇਰੀ ਚਾਹਤ ਜਿਧਰ ਨੂੰ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹੋ ਮੈਂ ਕਿਉਂ ਜਾਵਾਂ ਭੇਡਾਂ ਦੇ ਰਾਹ ਮੈਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਲਿਤਾੜੇ ਰਾਹ ਟੁੱਟੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਟੁਰਨਾ ਬਿਲਕੁਲ ਚੰਗਾ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦਾ ਨਵੇਂ ਬਣਾਣੇ ਰਾਗ ਧੁੰਨਾਂ ਯਾਦਾਂ ਬਣਦੀਆਂ ਹਨ ਨਵੇਂ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਲੰਮੇ ਸਾਹ ਨਵੇਂ ਖਿੜੇ ਫੁੱਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਤੇ ਮਹਿਕਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਸਫ਼ਰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੈਂਨੂੰ ਕਦੇ ਚਾਅ ਨਹੀਂ ਚੜ੍ਹਦਾ ਨਾ ਹੀ ਮੈਂਨੂੰ ਆਸ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਇਹਨਾਂ ਮਿੱਧੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੋਂ ਕਿਸੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਦੀ ਨਾ ਹੀ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਬੁੱਤ ਜੇਹੇ ਬਣ ਕੁਫ਼ਰ ਚੁੱਪਚਾਪ ਸੁਣੀ ਜਾਣਾ ਲੱਖ ਫਾਇਦੇ ਹੋਣ ਭਾਵੇਂ ਪਰ ਇਹ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਦੂਸਰੇ ਦਾ ਹੱਕ ਖੋਹ ਕੇ ਨੱਚੇ ਤਾਂ ਕੀ ਨੱਚੇ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੰਝੂਆਂ ਚ ਡੋਬ ਕੇ ਹੱਸੇ ਤਾਂ ਕਿਹੜੀ ਸ਼ੇਖੀ ਇਮਾਨਦਾਰੀ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਉਮੀਦ ਜੇ ਰੱਖਣੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸ਼ਰੀਕ ਤੋਂ ਰੱਖੋ ਭਾਂਵੇਂ ਕਿਸੇ ਦਾ ਸਿਰ ਹੋਵੇ ਪੈਰਾਂ ਚ ਪਿਆ ਮਨਜ਼ੂਰ ਨਹੀਂ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਵੀ ਬੁਝਾ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਇਹ ਅੱਗ ਕਿਉਂ ਸਾਡੇ ਘਰ ਸਾੜੇ ਕਿਉਂ ਹੋਵੇ ਮੇਰਾ ਘਰ ਇਕੱਲੇ ਦਾ ਬੇਘਰਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਚਾਈਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਮਿੱਟੀ ਦੀ ਮਹਿਕ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ ਕਈ ਟਹਿਣੀਆਂ ਪੱਤੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜਿਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਹੀ ਚਾਪਲੂਸ ਰੁੱਖ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਲਗਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨਾ ਬੋਲਣ ਨਾ ਕੁਝ ਕਹਿਣ ਅਸਮਾਨ ਨੂੰ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਜੀਭ ਟੁੱਕੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਲੱਤਾਂ ਕੰਬਦੀਆਂ

ਇਕ ਯੁੱਧ

ਇਕ ਯੁੱਧ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਂ ਵੀ ਕਰਨਾ ਹੈ ਇਕ ਮੇਰਾ ਖ਼ੰਜ਼ਰ ਤੇਰੀ ਹਿੱਕ ਤੇ ਵੀ ਮਰਨਾ ਹੈ ਜ਼ਰਾ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਤੀਰ ਨਜ਼ਮਾਂ ਵਿਚ ਬੀੜ ਲਵਾਂ ਇਕ ਮੇਰੇ ਨਗ਼ਮੇ ਨੇ ਤੇਰੇ ਸੀਨੇ ਤੇ ਵੀ ਤਰਨਾ ਹੈ ਕਰ ਲੈ ਜਰਾ ਹਥਿਆਰ ਤਿੱਖੇ ਤਿਆਰ ਕਰ ਲੈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਫਿਰ ਮਿਣ ਲੈ ਇਕ ਵਾਰ ਛਾਤੀ ਮੇਰੇ ਅੰਗਿਆਰੇ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਨੇ ਤੇਰਾ ਵੀ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਹੈ ਵਾਰ ਕਰਨ ਜੋਗਾ ਹੋਵੀਂ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਵੀ ਇਕ ਹੱਥ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜੰਗ ਸਦਾ ਹਥਿਆਰਾਂ ਨਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲੜੇ ਜਾਂਦੇ ਚਾਨਣ ਲਈ ਚੰਦ ਸਿਤਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸਦਾ ਫੜੇ ਜਾਂਦੇ ਮੱਥਿਆਂ ਦੀ ਲੋਅ ਚ ਵੀ ਯੁੱਧ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪਰਾਂ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਵੀ ਅਰਸ਼ ਦੇ ਸਫ਼ੇ ਤੇ ਹਰ ਵਾਰ ਯੁੱਧ ਲਿਖਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਰਾਹੀ ਮੰਜ਼ਿਲ ਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪਰਚਮ ਗੱਡਦਾ ਹੈ ਯੁੱਧ ਕਰਕੇ ਮੱਥਿਆਂ ਮੱਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਈਆਂ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਖੁਣਿਆਂ ਸਿਰਾਂ ਧੜਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਨੋਖੇ ਨਕਸ਼ਾਂ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਲੱਖਾਂ ਸਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਿਖਿਆ ਹੁੰਦਾ ਸਿਰਫ਼ ਮੈਡਲਾਂ ਦੀ ਰੀਝ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਫਿਰ ਉੱਚ ਦਰਬਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਚੜ੍ਹਨ ਦਾ ਚਾਅ ਕਿਸੇ ਧੜ ਤੇ ਸਿਰ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਫਿਰ ਵੀ ਬੇਦਾਵਾ ਲਿਖ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਜੂਝਨ ਤੋਂ ਡਰਦਾ ਕੋਈ ਧੜ ਸਿਰ ਬਗੈਰ ਵੀ ਥੱਕਦਾ ਹਾਰਦਾ ਨਹੀਂ ਲੜਦਾ ਥੱਕੇ ਹਾਰੇ ਸੂਰਜਾਂ ਕੀ ਹਨੇਰੇ ਪੂੰਝਣੇ ਇਕੱਲਾ ੨ ਜੁਗਨੂੰ ਜਦੋਂ ਜਗ ਪਿਆ ਲੱਖਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਰੌਸ਼ਨ ਕਰਨਗੇ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਤੈਨੂੰ ਠਾਰੇਗਾ ਜਦ ਹੱਕ ਮੰਗਦਾ ਮੇਰਾ ਹਰ ਤੀਰ ਨਗ਼ਮਾ ਤੈਨੂੰ ਲਲਕਾਰੇਗਾ ਤੇਰੇ ਵਰਗੇ ਹਰੇ ਹੋਏ ਨਾਲ ਕੀ ਲੜਨਾ ਮਰੇ ਹੋਏ ਦੀ ਛਾਤੀ ਕੀ ਖੰਜਰ ਧਰਨਾ ਕੰਬਦੇ ਬਹੁੜੀਆਂ ਪਾਉਂਣ ਵਾਲੇ ਦਾ ਕੀ ਕਤਲ ਕਰਨਾ ਤੂੰ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਅੱਖਰਾਂ ਦਾ ਇਕ ਵਾਰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸਹੇਂਗਾ ਤੇਰੀ ਛਾਤੀ ਵਿਚ ਡੋਬ ਕੇ ਮਹਿੰਗਾ ਤੀਰ ਕਿਉਂ ਖਰਾਬ ਕਰਨਾ

ਬਾਪੂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਇਕ

(Happy Father's Day) ਬਾਪੂ ਹੁੰਦਾ ਸੀ ਇਕ ਘਰ ਉਤਲੇ ਅਸਮਾਨ ਵਰਗਾ ਪੱਕੀ ਛੱਤ ਘਰ ਦੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਵਿਹੜੇ ਦਾ ਅਹਿਮ ਯੋਗਦਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦਾ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਜਿਊਣੀ, ਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਕਿੰਜ਼ ਖੇਡੀਦਾ ਹੱਸੀ ਦਾ ਦੱਸਣ ਵਾਲਾ ਵਿਹੜੇ ਚ ਕਦੇ ਫ਼ਿਕਰ ਚਿੰਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਵੜ੍ਹੀ ਚਾਅ ਮਲ੍ਹਾਰ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਰੱਖ ਰੱਖ ਸਾਉਂਦੇ ਓਦੋਂ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖਿਡਾਉਣੇ ਅਜੇ ਮੇਰੇ ਹੁੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਦੁੱਧ ਛੰਨਿਆਂ ਚ ਖੋਰੇ ਹੋਏ ਚੰਨ ਵੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਹੱਸਦਿਆ ਦੇਖਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਰੱਬ ਵਰਗੇ ਬਾਪ ਵੱਲ ਤੱਕਿਓ ਰੀਝਾਂ ਸੰਗ ਝੂਟਣਾ ਹੈ ਤਾਂ ਓਹਦਾ ਖਿੜਿਆ ਮੁੱਖ ਦੇਖਿਓ ਸਾਰੇ ਚਾਅ ਤੁਹਾਡੇ ਹੋ ਜਾਣਗੇ ਸਾਰੇ ਸੁਪਨੇ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰਾਣੇ ਆ ਬੈਠ ਜਾਣਗੇ ਤਾਰੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਦੇ ਟੁੱਟਦੇ ਦੇਖੇ ਸੂਰਜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਦੇ ਘਰੋਂ ਗਿਆ ਵਾਪਿਸ ਪਰਤ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ ਰੁੱਸੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਨਿੱਘੀਆਂ ਸਵੇਰਾਂ ਜਗਤ ਮੱਤਾਂ ਸਲਾਹਾਂ ਲੈਣ ਆਉਂਦਾ ਪਿੰਡ ਚ ਰੌਣਕ ਦਿਸਦੀ ਰਾਹ ਮੇਲੇ ਨੱਕੋ ਨੱਕ ਭਰੇ ਲੱਗਦੇ ਰੱਬ ਦੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਚੜ੍ਹ ਮੇਲਿਆਂ ਮੱਸਿਆ ਤੇ ਸਿੰਝਾਂ ਤੇ ਜਾਂਦੇ- ਭੈਣਾਂ ਆਉੁਂਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਪੇਕਿਆਂ ਤੋਂ ਸਰਦਾ ਪੁੱਜਦਾ ਲੈ ਕੇ ਮੁੜਦੀਆਂ- ਉਡੀਕਾਂ ਬਾਹਰ ਬੂਹੇ ਤੇ ਜਾ ਜਾ ਧੀਆਂ ਧਿਆਣੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹ ਤੱਕਦੀਆਂ- "ਸ਼ਾਇਦ ਬੱਸ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ ਹੋਣੀ ਅਗਲੀ ਬੱਸ ਤੇ ਆ ਜਾਵੇਗੀ" ਚਾਹਾਂ ਰਿੱਝਦੀਆਂ ਗੜਵੀਆਂ ਭਰਦੀਆਂ ਪਕੌੜੇ ਪੂੜੇ ਪੱਕਦੇ ਪਿੰਨੀਆਂ ਭੁਰਦੀਆਂ ਹੱਥਾਂ 'ਚ- ਦਾਦੀ ਪੁੱਤ ਪੋਤਿਆਂ 'ਚ ਮਹਾਂਰਾਣੀ ਬਣ ਬੈਠਦੀ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਤੇ ਹੱਸਦੇ ਅੰਬਰ ਨੇੜੇ ਖੜ੍ਹ ਖੜ੍ਹ ਝਾਕਦਾ- ਤੁਰੇ ਤੁਰੇ ਜਾਂਦੇ ਰਾਹੀ ਗਵਾਂਢੀ ਰੁਕ ਰੁਕ ਲੰਘਦੇ- ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਫ਼ਿਕਰ ਦੌੜਦੇ- ਬੁਖ਼ਾਰ ਉੱਤਰ ਜਾਂਦਾ ਸੀ- ਓਸ ਜ਼ਹਾਨ ਦੀ ਇੱਕ ਹੱਥ ਦੀ ਛੁਹ ਨਾਲ "ਲੈ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤ ਨੇ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਣਾ" ਉਸ ਜ਼ਹਾਨ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ 'ਚ ਹੰਝੂ ਦੋ ਵਾਰ ਦੋਖੋਗੇ - ਬੇਟੀ ਦੀ ਡੋਲੀ ਵੇਲੇ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਜਦ ਪੁੱਤ ਲੜ ਕੇ ਮੂੰਹ ਮੋੜ ਲਏ - ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਾ ਚੰਦ ਟੁੱਟ ਕੇ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਡਿੱਗਾ ਹੈ ਤਾਰੇ ਝੜ੍ਹੇ ਨੇ ਅੰਬਰੋਂ ਨਾ ਤਾਂ ਠੰਢੀ ਵਾ ਅੰਦਰ ਵੜੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਨਿੱਜ ਹੋਣਾ ਕੋਈ ਸੁਖਾਵਾਂ ਮੌਸਮ ਮੰਜੇ ਅਲਾਣੇ ਝਾਕ ਰਹੇ ਹਨ ਚਾਦਰਾਂ ਦੀਆਂ ਤਹਿਆਂ ਨਹੀਂ ਕਦੇ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਹੁਣ ਭੈਣਾਂ ਦੌੜ੍ਹ ਦੌੜ੍ਹ ਆਉੁਂਦੀਆਂ ਨੇ ਹੱਸ ਹੱਸ ਕੇ ਮਾਂਪਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਹਦੇ ਪੇਕੇ ਕਿਹੜੇ ਚਾਅ ਬਾਬਲ ਦੇ ਮਾਂ ਬਗੈਰ ਚਾਅ ਵੀ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਬਾਪ ਬਿਨ ਅੰਬਰ ਵੀ ਕਿਹੜਾ ਬਣਦਾ ਬੰਦ ਬੂਹੇ ਦੇਖਣ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਕਿਹੜਾ ਸੁੰਨ੍ਹੇ ਵਿਹੜੇ ਰੋਂਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਦ ਵਿਰਾਉਂਦੇ ਨੇ- ਕੌਣ ਪੂੰਝਣ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅੱਥਰੂ ਪਿੰਡ ਚੋਂ ਬਾਪ ਵਰਗਾ ਪਰਬਤ ਸਹਾਰਾ ਬਣ ਕੇ ਤੁਰੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਕਦ ਪੁੱਛਦੀਆਂ ਨੇ ਵੈਣਾਂ ਦੀਆਂ ਡੂੰਘਾਈਆਂ ਨੂੰ- ਕਿਹੜਾ ਰੁੱਖ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਂਦਾ ਹੈ ਸੁੱਕੇ ਝੜੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਜ਼ਿੰਦਰੇ ਵਾਲਾ ਬੂਹਾ ਦੇਖਿਆ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹੁਣ ਲੋਹੜੀਆਂ ਤੇ ਦੀਵਾਲੀਆਂ ਲੈ ਕੇ ਕਿਹੜਾ ਬੈਠਾ ਓਥੇ ਜ਼ਹਾਨ ਕਿਰਦੀਆਂ ਛੱਤਾਂ ਕੌਣ ਲਿੱਪਦਾ ਹੁਣ ਕੋਈ ਆਪਣੇ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਭਾਈ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਦੇ ਆਇਆ ਹੁਣ ਪੁੱਛਣ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਜੀ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਕਦ ਰੱਖਣਾਂ ਐਤਕੀਂ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨੇ ਕਦੋਂ ਆਉਣਾ ਹੈ ਨਾਰਵੇ ਤੋਂ- ਨਾ ਤਾਂ ਖੜ੍ਹੇ ਕੀਤੇ ਮੰਜੇ ਬੋਲਦੇ ਹਨ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਮਾਂ ਦੇ ਸਾਂਭੇ ਸੰਦੂਕ ਟਰੰਕ ਘਰ ਪਏ ਦੋ ਚਾਰ ਔਜ਼ਾਰ ਵੀ ਜਾਪਦਾ ਓਦਣ ਦੇ ਸਦਾ ਦੀ ਨੀਂਦਰ ਸੌਂ ਗਏ ਹਨ- ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਤੇ ਚਾਹ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਧਰੀ ਓਦਣ ਦੀ ਕੱਪ ਗਲਾਸ ਗੜਵੀਆਂ ਚੁੱਪ ਪਏ ਬਕਸਿਆ ਚੋਂ ਝਾਕਦੇ ਨੇ ਓਦਣ ਦੀ ਡੁੱਲ੍ਹੀ ਚਾਹ ਦਾ ਦਾਗ ਨਹੀਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਫ਼ਰਸ਼ ਤੋਂ ਪੂੰਝਿਆ ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਾ ਸੂਰਜ ਰੁੱਸਿਆ ਹੈ ਘਰੋਂ ਚਾਨਣੀ ਰਾਤ ਨਹੀਂ ਦਿਸੀ ਕਦੇ ਘਰ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ- ਜਿਸ ਦਿਨ ਦਾ ਅੰਬਰ ਪਾਟਿਆ ਹੈ ਵਿਹੜੇ ਦਾ ਓਸ ਦਿਨ ਅਸਮਾਨੀ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗੀ ਸੀ ਪਿੰਡ ਤੇ ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਰੋਈ ਸੀ ਓਦਣ ਸਾਡੇ ਘਰ ਦੀ ਛੱਤ ਤੇ ਕਿਤੇ ਚੰਦ ਤਾਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਸਿਆ ਓਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ- ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੇ ਖਿਡੌਣੇ ਟੁੱਟ ਗਏ ਸਨ ਮੇਰੇ ਤੇ ਭੈਣ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਚਾਅ ਮਰ ਗਏ ਸਨ ਰਾਹਵਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨੇ ਡਰ ਗਏ ਮਾਵਾਂ ਦੇ- ਮਾਂਪਿਆਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਾਹਦੇ ਪੇਕੇ

ਜੀਵੇ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ

ਜਿਸ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵੀ ਮੜ੍ਹਕ ਨਾਲ ਟੁਰਨਾ ਸਿਖਾਉਣ ਦਰਿਆ ਦੱਸਣ ਕਿੰਝ ਸੀਨੇ ਤਾਣੀ ਦੇ ਨੇ ਵੈਰੀਆਂ ਮੂਹਰੇ ਪਿਆਰ ਕਿੰਝ ਵੰਡੀਦਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡੀਂ ਬਾਂਹਾਂ ਖਿਲਾਰ ਕੇ ਕਲਾਵਿਆਂ ਚ ਕਿਵੇਂ ਘੁੱਟ ਕੇ ਲਈਦਾ ਦੁਖੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚੀਸਾਂ ਤੇ ਦਰਦਾਂ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੇ ਮਿੱਟੀ ਚ ਵੰਨਸੁਵੰਨਤਾ ਖਿਲਾਰੀ ਤੇ ਅਲਸੀ ਸਰੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲ ਖਿੜ੍ਹੇ ਜਵਾਨ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਚੁੰਨੀਆਂ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਚੋਂ ਫੁੱਲ ਪੱਤੀਆਂ ਨੂੰ ਰੰਗਿਆ ਸੂਹੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮਹਿਕਣਾ ਹੱਸਣਾ ਦੱਸਿਆ ਪੰਜਾਬਣਾ ਨੇ ਤਿੱਖੀਆਂ ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਾਲ ਸਿਖਾਇਆ ਮਟਕਾਉਣਾ ਨਖ਼ਰਿਆਂ ਤੇ ਪੌਣਾਂ ਨੂੰ ਇਹਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਚਿੜੀਆਂ ਨੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰ ਤਾਲ ਸਮਝਾਏ ਅੰਬਰਾਂ ਚ ਉਡਣਾ ਤੇ ਬੱਦਲਾਂ ਨਾਲ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਉਣਾ ਦੱਸਿਆ ਇਹਦੇ ਪਰਿੰਦਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬੀ ਰੀਤਾਂ ਰਿਵਾਜਾਂ ਨੇ ਨੇੜੇ ਬਹਿ ਦੁੱਖ ਸੁੱਖ ਸਾਂਝੇ ਕਰਨੇ ਦੱਸੇ ਟੁੱਟੇ ਸਾਹਾਂ ਦੀਆਂ ਤੰਦਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨਾ ਗਲਵੱਕੜੀਆਂ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਗਵਾਂਢੋਂ ਕਦੇ ਪਰਤ ਕੇ ਨਾ ਜਾਇਓ ਬਗੈਰ ਸੀਨੇ ਠਾਰਨ ਦੇ ਬੂਹਿਆਂ ਦਰਾਂ ਨੇ ਇਕ ਦੂਸਰੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਰੂਹਾਂ ਦੇ ਬੂਹਿਆਂ ਤੇ ਦਸਤਕ ਕਰਨੀ ਦੱਸੀ ਭਰੀਆਂ ਕੌਲੀਆਂ ਛੰਨੇ ਦੀਵਾਰਾਂ ਟੱਪ ਕੇ ਮਿਲੇ ਰੁੱਤਾਂ ਲੋਰੀਆਂ ਦੇ ਖਿੜੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟਾਂ ਨੂੰ ਇਹਦੀਆਂ ਹਵਾਵਾਂ ਹੀ ਸਨ ਜਿਹਨਾਂ ਵੱਡਿਆਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਤੇ ਛੋਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਬਕ ਦਿੱਤਾ ਸਾਹਾਂ ਦੀ ਤਾਂਘ ਖਿੱਚ ਪਿਆਰ ਨੇ ਮੱਥਿਆਂ ਤੇ ਨਸੀਬ ਖੁਣੇ ਡੁਸਕਦੀਆਂ ਹਿੱਕਾਂ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸੇ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਰੀਤਾਂ ਚੋਂ ਰੀਝਾਂ ਉਗਮੀਆਂ ਕੀ ਕੀ ਨਹੀਂ ਬਖਸ਼ਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਪਹਿਲੇ ਛਰਾਟੇ ਨਾ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਤਪਦੀਆਂ ਧੁੱਪਾਂ ਚੋਂ ਮਹਿਕਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਾਨਣੀਆਂ ਧੁਦਲਾਂ ਦੀਆਂ ਝੱਟ ਹੱਥ ਧਰਨੇ ਜਾ ਕੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਦੱਸੇ ਵਿਲਕਦੀਆਂ ਟਾਹਰਾਂ ਮਾਰਦੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਅਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦੇ ਏਨੇ ਪਿਆਰ ਤੇ ਮੋਹ ਵਾਲੇ ਕਿੱਥੇ ਲੱਭਣੇ ਸੀ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਗ ਸੌ ਸੌ ਮੱਥੇ ਵੱਟ ਪਾ ਦਰਾਂ ਮੂਹਰਿਓਂ ਲੰਘ ਜਾਣਾ ਸੀ ਖੰਘੂਰਿਆਂ ਨੇ ਹੰਕਾਰੀ ਤਿਉੜੀਆਂ ਪਾ ਜੇ ਪੰਜਾਬੀ ਪੌਣਾਂ ਵਿਚ ਗਲੇ ਲਗਾਉਣ ਦਾ ਚਾਅ ਨਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਸੁੱਖਾਂ ਨੇ ਇਕੱਲਿਆਂ ਹੀ ਡੁਸਕ ਡੁਸਕ ਸੌਂ ਜਾਣਾ ਸੀ ਗੀਗਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਾਜ਼ੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਪੰਜੀਰੀਆਂ ਲੱਡੂ ਖ਼ਬਰੇ ਕੌਣ ਖਾਂਦਾ ਕੱਲਾ ਕੱਲਾ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਚਾਵਾਂ ਨੂੰ ਕੱਠੇ ਹੋ ਕੇ ਨੱਚਣਾ ਹੱਸਣਾ ਸਿਖਾਇਆ ਦੂਰ ਹੋ ਹੋ ਬੈਠੀਆਂ ਨਾਰਾਜ਼ ਗਲੀਆਂ ਨੇ ਰਵਾਇਤਾਂ ਨੇ ਘਰ ਘਰ ਜਾ ਸੱਦੇ ਦਿਤੇ ਨੱਚਣ ਗਾਉਣ ਦੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਰੌਣਕਾਂ ਰਾਹਾਂ ਚੁਰਾਹਿਆਂ ਨੇ ਕੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਮੈਨੂੰ ਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜੀਵੇ ਮੇਰਾ ਪੰਜਾਬ ਤੇ ਜੱਗ ਜਿਊਣ ਮੇਰੇ ਪੰਜਾਬੀ ਜਿਹਨੂੰ ਮੈਂ ਜੱਫੀਆਂ ਪਾਉਣ ਜਾਣਾ ਘੁੱਟ ਘੁੱਟ

ਘਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ

ਘਰ ਘਰ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਘਰ ਨੂੰ ਅਰਮਾਨਾਂ ਦੀ ਛੁਹ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜਿਵੇਂ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਰ ਹੱਥਾਂ ਕਲਮਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਂਹਾਂ ਗੋਰੀਆਂ ਸੁੰਨੀਆਂ ਵੀਣੀਆਂ ਨੂੰ ਵੰਗਾਂ ਚੂੜੀਆਂ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੀਆਂ ਨਜ਼ਮ ਮਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕੁਰਲਾਉਂਦੀ ਜਦ ਤੱਕ ਉਸਨੂੰ ਉਸਦਾ ਸਿਰਜਣਹਾਰ ਨਹੀਂ ਮੂਹਰੇ ਹੋ ਕੇ ਟੱਕਰਦਾ ਬੂਹਿਆਂ ਤੇ ਜਦ ਤੱਕ ਕੋਈ ਆਉਂਦਾ ਨਹੀਂ ਰਾਂਝਣ ਰਾਜਾ ਬਣ ਕੇ ਘਰ ਕੁੱਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਕੁਆਰੀ ‌ਬਣੀ ਵਹੁਟੀ ਦੀਆਂ ਪੰਜੇਬਾਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਦੇ ਬਾਝ ਮਹਿੰਦੀ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਬਗੈਰ ਘਰ ਖ਼ਾਲੀ ਜਿਹੇ ਹੀ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਰੌਣਕਾਂ ਹਾਉਕਿਆਂ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਵੀ ਸੁਰ ਤਾਲ ਨਾ ਰਹੇ ਘਰ ਇਕੱਲੇ ਹਾਸੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਦੇ ਰਾਗ ਸੁਰਾਂ ਵੀ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਝੱਲੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਦੀਆਂ ਵੰਗਾਂ ਦੇ ਅਣਗਾਏ ਰਾਗ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਘਰ ਘਰ ਦਰ ਬੂਹੇ ਬਾਰੀਆਂ ਨਿੱਕਿਆਂ ਦੀ ਤੋਤਲੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਵਰਣਮਾਲਾ ਵੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਏਦਾਂ ਹੀ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਲਵ ਮੈਰਿਜ ਵਾਂਗ ਤਿੜਕ ਕੇ ਮਕਾਨ ਬਣ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਓਹੀ ਘਰ ਸਰਘੀ ਰੰਗੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਆਹਟ ਬਿਨ ਸਵੇਰੇ ਦੇ ਭੁੱਲੇ ਵਾਕ ਤੋਂ ਬਗੈਰ ਬਿਨ ਮਰਦਾਨੇ ਦੀ ਰਬਾਬ ਤੋਂ ਬਿਨ ਝਾਂਜਰ ਦੇ ਸ਼ਬਾਬ ਤੋਂ ਵਟਣੇ ਦੀ ਸੁਗੰਧ ਬਿਨ ਹੁਸਨ ਦੀ ਛਣਕ ਬਿਨ ਮਿਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਓਹੀ ਘਰ ਅਤੀਤ ਦੇ ਝੱਖੜਾਂ ਹਨੇਰਿਆਂ ਵਿਚ ਕਿੱਲੀਆਂ ਤੇ ਟੰਗੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਦੇ ਅੰਗਿਆਰਾਂ ਵਾਂਗ ਝਾਕਦੇ ਵਿਲਕਦੇ ਦਫ਼ਨ ਹੁੰਦੇ ਬੁੱਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਆਪਣੇ ਆਪ ਰੌਸ਼ਨ ਬਨੇਰਿਆਂ ਤੋਂ ਓਹੀ ਹਸਦੇ ਵਸਦੇ ਆਲ੍ਹਣੇ ਘਰ ਮਸਾਣਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੋ ਨਿਬੜਦੇ ਹਨ ਹਰੇ ਹੋਏ ਲਟਕਦੇ ਅੱਥਰੂ ਢੱਠੇ ਹੋਏ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਪਿੰਜਰ ਕਿਤੇ ਦੂਰ ਚੇਤਿਆਂ ਵਿਚ ਜਗਦੇ ਬੁਝਦੇ ਚਿਰਾਗ ਘਰ ਮੋਈਆਂ ਇਟਾਂ ਦਾ ਵਿਰਲਾਪ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਗਲੀਆਂ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਲਾਮ ਹੋਏ ਖ਼ਾਬ ਕੌਡੀਆਂ ਦੇ ਭਾਅ ਮਾਵਾਂ ਦੇਵੀਆਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਬਗੈਰ ਛੱਤ ਤੇ ਡਿੱਗੇ ਅਸਮਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਬਾਪੂ ਵਰਗੇ ਖੰਡਰਾਤ ਪਿੰਡ ਦੇ ਯਾਦਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਚੇਤਿਆਂ ਵਿਚ ਟੁੱਟੇ ਪੰਘੂੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਮਕਾਨ ਬਣੇ ਘਰ ਚੰਨ ਗਰਾਹੀਆਂ ਲਈ ਵਿਲਕਦੇ ਸੁੱਕੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਮਕਬਰਿਆਂ ਵਰਗੇ ਤਿਲ਼ ਤਿਲ਼ ਜੋੜੀ ਭਾਨ ਦੇ ਗੁਆਚੇ ਸਿੱਕੇ ਕਿੱਲੀ ਤੇ ਟੰਗੀ ਮਧਾਣੀ ਜੋ ਸੌ ਸੌ ਗੀਤ ਲਿਖ ਕੇ ਗਾਉਂਦੀ ਸੀ ਰੋਜ਼ ਦਰਾਂ ਤੇ ਮਰਦੀਆਂ ਚਿੱਠੀਆਂ ਗੁਆਚੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਮਾਰ ਮਾਰ ਖੇਡਦੇ ਘਰ ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਮੌਸਮ ਹਵਾ ਨੂੰ ਕਹੇ ਕਿ ਵਗਣਾ ਮਨ੍ਹਾ ਹੈ ਦਰਿਆ ਨੂੰ ਕਹੇ ਵਹਿਣਾ ਮਨ੍ਹਾ ਹੈ ਚੁੱਪ ਕਰ ਜਾ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਕੇ ਬਹਿ ਜਾ ਤਾਂ ਸਮਝਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਵਗਣਾ ਵਹਿਣ ਦਾ ਇਹੀ ਸਮਾਂ ਹੈ ਜ਼ਿੰਦਾ ਰਹਿਣ ਲਈ ਸੱਚ ਕਹਿਣ ਲਈ ਆਤਮ ਸਨਮਾਨ ਲਈ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਲਿੱਪੀ ਓਦੋਂ ਹੀ ਜਿਉਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਵਰਣਮਾਲਾ ਓਦੋਂ ਹੀ ਕੁਝ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ

ਅੱਲ੍ਹੜ ਪੈਲ਼ ਸੀ ਉਹ

ਅੱਲ੍ਹੜ ਪੈਲ਼ ਸੀ ਉਹ ਗਲੀਆਂ ਤੇ ਬਾਗ਼ਾਂ ਚ ਘੁੰਮਦੇ ਮੋਰਾਂ ਦੀ ਕੋਇਲ ਦਾ ਹਾਉਕਾ ਸੀ ਧੁਖ਼ਦੀ ਪੁਕਾਰ ਅੰਬੀਆਂ ਦੀ ਰੁੱਤੇ ਝਨਾਂ ਵੱਲ ਨੂੰ ਜਾਂਦਾ ਅੰਨ੍ਹਾ ਝੱਲਾ ਇਸ਼ਕ ਪਿੰਡ ਦੇ ਅਰਸ਼ 'ਤੇ ਚੌਦਵੀਂ ਦੇ ਚੰਨ ਦਾ ਤਰਲਾ ਸੀ ਨੌਜਵਾਨ ਮੁੰਡਿਆਂ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਖ਼ਾਬ ਅੰਗਿਆਰਾਂ ਦੀ ਟੋਰ ਵਰਗਾ ਰਾਹਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਲੱਗਾ ਸਰਾਪ ਸੀ ਉਹ ਕੁੜੀ ਸਿਖਰ ਦੁਪਹਿਰ ਵਾਂਗੂੰ ਇਕੱਲਾ ਬਲਦਾ ਸੜਦਾ ਜੋਗੀਆਂ ਦੀ ਟਿੱਲੇ 'ਤੇ ਨੱਚਦੀ ਚਾਹਤ ਅਧੂਰਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਟੁੱਟਾ ਤਪ ਤਪੀਸਰਾਂ ਦਾ ਨਦੀ ਸੀ ਉਹ ਅੰਗਿਆਰਾਂ 'ਚ ਸੜਦੀ ਮੇਲਦੀ ਪਿਘਲਦੀ ਡੂੰਘੀ ਡੁੱਬ ਮਰਨ ਵਾਲੀ ਸੀਤ ਸਮੁੰਦਰ ਦੇ ਸੀਨੇ 'ਚ ਠੰਢਾ ਠਾਰ ਚੰਨ ਲਿਖਦੀ ਇੱਕ ਆਪਣੀ ਅਰਜ਼ ਵਿਚ ਹਰ ਰੋਜ਼

ਉਹ ਹੱਸਦੀ ਤਾਂ

ਉਹ ਹੱਸਦੀ ਤਾਂ ਫੁੱਲ ਖਿੜਦੇ ਮਹਿਕਦੇ ਉਹ ਨੱਚਦੀ ਤਾਂ ਓਹਦੀਆਂ ਗਿੱਲੀਆਂ ਚਿੱਟੀਆਂ ਬਦਨਾਮ ਬੱਦਲੀਆਂ ਘਟਾਵਾਂ 'ਚੋਂ ਕਾਤਰਾਂ ਚ ਚੰਨ ਵੀ ਝਾਕਦੇ ਨੱਚਣ ਲੱਗਦੇ ਪਹਾੜਾਂ ਨੂੰ ਕੰਬਣੀ ਛਿੜਨ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜਦੋਂ ਉਹ ਵਾਲ ਛੰਡਦੀ ਬਨੇਰੇ ਕੋਲ ਖੜ੍ਹ ਕੇ ਉਹ ਮਧੁਰ ਡੁੱਬਦਾ ਸੰਗੀਤ ਸੀ ਝਨਾਂ ਦੀਆਂ ਵਲ਼ ਖਾਂਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਧ ਚਿੱਟੀਆਂ ਬੱਗੀਆਂ ਕਲਾਈਆਂ 'ਤੇ ਖੇਡਦੀਆਂ ਗਾਉਂਦੀਆਂ ਉਹਦੀਆਂ ਵੰਗਾਂ ਵੀ ਨਸ਼ਿਆ ਜਾਂਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੀਅਰ ਫੁੰਕਾਰੇ ਮਾਰਦੇ ਸਨ ਜਦੋਂ ਉਹਦੀਆਂ ਝਾਂਜਰਾਂ ਦੀ ਛਣਕਾਰ ਖ਼ੂੰਖ਼ਾਰ ਹੋ ਗੂੰਜਦੀ ਤਰਸਦੇ ਉਨੀਂਦਰੇ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਪਲ ਸੀ ਉਹ ਕੁੜੀ ਪਿੰਡ ਮੇਲਿਆਂ ਚ ਫਿਰਦੇ ਗਭਰੂਆਂ ਦੀਆਂ ਪਲਕਾਂ ਦੇ ਹੁਸਨ ਸ਼ਬਾਬ ਦੀ ਤਵਾਰੀਖ਼ ਸੀ ਉਹ ਕਨੇਰਾਂ ਅਲਸੀ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਤੇ ਟਹਿਕਦੀ ਮੰਡਰਾਉਂਦਾ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਲੱਦੀਆਂ ਅਨਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਡਾਲੀਆਂ ਵਰਗਾ ਸੰਸਾਰ ਨਗ਼ਮਾ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਰੁੱਤ ਉਹਦੇ ਆਏ ਅੰਗਾਂ ਤੇ ਅੰਗੜਾਈਆਂ ਦੀ ਨਹੋਰਾ ਉਹਦੀ ਇਕ-ਇਕ ਅਦਾ ਚ ਸੀ

ਇਥੇ ਤਾਂ ਧੂੰਆਂ ਹੀ ਧੂੰਆਂ ਹੈ

ਇਥੇ ਤਾਂ ਧੂੰਆਂ ਹੀ ਧੂੰਆਂ ਹੈ ਦੋ ਸਾਹ ਲੈਣ ਲਈ ਹਵਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੱਪ ਮਿਲ ਰਹੀ ਰੁੱਖ ਇਮਾਰਤਾਂ ਧੁਆਂਖੀਆਂ ਅੰਬਰ ਕਾਲੇ ਵਕਤ ਦੇ ਮਾਰੇ ਰੂਹਾਂ ਝੁਲਸੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਬੰਬਾਂ ਮਿਜ਼ਾਇਲਾਂ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਡੂੰਘੇ ਸਮੁੰਦਰ ਚ ਦਫ਼ਨ ਕਰ ਦਿਓ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੁੱਧ ਚੁੰਘਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਹੈ ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਇਹਨਾਂ ਦਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਨਾ ਇਹਨਾਂ ਨੰਨਿਆਂ ਹੱਥਾਂ ਵਿਚ ਖਿਡਾਉਣੇ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਪਲ ਹੋਰ ਰਹਿਣਗੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕੋਈ ਬੱਚਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦਾ ਕਿਸੇ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਸਾਰ ਅਜਕੱਲ ਦੂਰ ਹੀ ਕਿਤੇ ਲੱਭਦੀ ਹੈ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤ ਪੌਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼ ਧਰਵਾਸ ਦੇਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਦੀ ਮੱਦਦ ਕਰਨ ਜਾਉ ਤਾਂ ਲੜਨ ਨੂੰ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਮੋੜ ਤੇ ਚੁਰਾਹੇ ਕਿਸੇ ਦੇ ਹੱਥ ਮੋਢੇ ਤੇ ਧਰੋ ਤਾਂ ਉਹ ਪਰਾਂਅ ਵਗ੍ਹਾ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਬਾਂਹ ਨੂੰ ਭੀੜ ਵਿੱਚ ਜ਼ਰਾ ਰਸਤਾ ਨਾ ਦੇਣ ਤੇ ਭੜਕ ਉੱਠਦੇ ਹਨ ਅਮੀਰਾਂ ਦੇ ਪੁੱਤ ਕੁੱਟਮਾਰ ਕਰਨ ਖ਼ਬਰ ਛਪਦੀ ਹੈ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ ਨੇ ਰਾਖ਼ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਯਹੂਦੀਆਂ ਦੇ ਘਰ ਜਵਾਨੀ ਤੇ ਬਚਪਨ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਗਲੀ ਚ ਸਹਿਮੇ ਖੇਡਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਬਾਦਤ ਦੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖੁੱਲ੍ਹ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਨਾ ਕੋਈ ਦੇਵੇ ਅੰਨ ਦਾ ਦਾਣਾ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਰੇ ਇਲਾਜ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਅਲ੍ਹੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦਾ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਧੂੰਏਂ ਸੇਕ ਨਾਲ ਕਾਲੇ ਬਦਸੂਰਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਕੋਮਲਤਾ, ਸਹਿਜਤਾ ਅਤੇ ਨਿਮਰਤਾ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖਾਂ ਪੀੜਾਂ ਚੀਸਾਂ ਨੇ ਡੀਕ ਲਈ ਹੈ ਰੋਲ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਮਿੱਟੀ ਘੱਟੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਜੰਮੇ ਹੀ ਮੁੱਕੇ ਵੱਟ ਕੇ ਸਨ ਰੋਹ ਚ ਵਸਣ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਬੋਲ

ਸਾਨੂੰ ਰੋਕਿਓ ਨਾ

ਸਾਨੂੰ ਰੋਕਿਓ ਨਾ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਨਵੇਂ ਰਾਹ ਬਣਾਉਣੇ ਨੇ ਅਸੀਂ ਨਾ ਪਰਤਣਾ ਛੇਤੀ ਅਸੀਂ ਤਾਂ ਅਜੇ ਹੋਰ ਸੂਰਜ ਜਗਾਉਣੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰੋਕਿਓ ਨਾ ਉਹ ਜੋ ਪਰਤ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਸਰਾਪ ਰੁਲ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਸਰਦਲਾਂ ਤੇ ਖ਼ਤ ਖੁਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਤਿਹਾਸ ਪੁਰਖਿਆਂ ਜੋ ਪਾਏ ਅਜੇ ਅਸੀਂ ਉਹ ਪੰਧ ਮੁਕਾਉਣੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰੋਕਿਓ ਨਾ ਜੇ ਘਰ ਪਰਤੇ ਹਾਰ ਕੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੱਥੇ ਤਾਜ ਨਹੀਂ ਬਣਨਾ ਨਾ ਕਿਤੇ ਚੌੜਾ ਸੀਨਾ ਦਿਸਣਾ ਨਾ ਤਗਮਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਬਣਨਾ ਇਹ ਨਾ ਬੁਝਣ ਦੇਣੇ ਸੂਰਜ ਯੁਗਾਂ ਦੇ ਸਾਥ ਨਿਭਾਉਣੇ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਰੋਕਿਓ ਨਾ

ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਕਰੇਂਗੀ

ਉਦਾਸ ਹੋ ਕੇ ਕੀ ਕਰੇਂਗੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਚੁਗਦਾ ਏਥੇ ਗ਼ਮਗੀਨ ਰਾਤਾਂ ਦੇ ਅੱਥਰੂ ਨਾ ਕੋਈ ਜਗਾਵੇ ਬੁਝੇ ਹੋਏ ਦੀਵੇ ਦਰਾਂ ਤੇ ਉਮੀਦਾਂ ਰੱਖੀਦੀਆਂ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਤੇ ਸਾਹਾਂ ਚੋਂ ਆਸ ਨਹੀਂ ਗੁਆਈ ਦੀ ਨਰਕ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵੀ ਬੰਸਰੀ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀਦੀ ਹੱਥਾਂ ਚੋਂ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲੇਗਾ ਫ਼ਲਸਤੀਨ ਲਫਜ਼ ਤੈਲਅਵੀਵ ਜਾਫੋ ਸ਼ਹਿਰ ਕੋਈ ਬਹੁਤਾ ਦੂਰ ਨਹੀਂ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋ ਜਿੱਥੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਹੋਣ ਵਿਸ਼ਵ-ਸੁੰਦਰੀਆਂ ਦੇ ਤੇ ਨੇੜਲੀ ਹੀ ਧਰਤੀ ਦੇ ਜਾਇਆਂ ਨੂੰ ਅਸਭਿਅਕ ਕਹਿ ਨਠਾ ਨਠਾ ਕੇ ਗੋਲੀਆਂ ਨਾਲ ਫੁੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਹ ਜ਼ੁਲਮ ਵੀ ਆਪਣੇ ਹੀ ਲਾਡਲਿਆਂ ਤੋਂ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਸੱਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਦੁੱਖਾਂਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਹ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਉਹ ਜੁਆਕ ਵੀ ਤਾਂ ਮੇਰੀਆਂ ਨਜ਼ਮਾਂ ਦੇ ਜਾਏ ਦੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪਹਾੜ ਜ਼ਰਦੇ ਉਜਾੜੇ ਤੱਕਦੇ ਹੋਣੀ ਨਿੱਤ ਉਡੀਕਣ ਕਈ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣੇ ਹੀ ਹੱਥੀਂ ਲਿਖਣ ਉਜਾੜੇ ਕਬਰਾਂ ਦੇ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਦਸਤਖ਼ਤ ਕਰਦੇ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਇਹੋ ਜਿਹੀਆਂ ਚੀਸਾਂ ਦੀ ਕਦੇ ਕੋਈ ਦਵਾਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਦੁਖੜੇ ਤਾਂ ਦੂਰ ਕਰੀਦੇ ਨੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਟਾਂ ਤਾਂ ਤੋੜੀਦੀਆਂ ਨੇ ਵੱਡੀਆਂ ਨਹੀਂ ਕਰੀਦੀਆਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਰੱਸੀਆਂ ਜ਼ੁਲਮ ਚੋਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁੱਖ ਦੇ ਪਲ ਜਨਮੇਂ ਭਾਵੇਂ ਕਿ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦੁੱਖਾਂਤ ਚੋਂ ਜਨਮਦੀ ਹੈ ਕੀ ਕੋਈ ਬਿਆਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਲਿਖ ਸਕਿਆ ਇਸ ਤਾਰੀਖ਼ ਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਜਾਏ ਕਬੀਲਿਆਂ ਚ ਹੀ ਵਸਦੇ ਰੰਗ ਬਦਲਦੇ ਰਹੇ ਏਥੇ ਕੋਈ ਸੱਚ ਦੀ ਸੁਰਖ਼ ਤਵੀ ਤੇ ਨਹੀਂ ਬਹਿੰਦਾ ਕੁਫ਼ਰ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਤੇ ਸਲਾਖਾਂ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ ਏਥੇ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦਾ ਹੀ ਹੁਕਮ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਪੈੜਾਂ ਹੀ ਸਦਾ ਦੱਸਦੀਆਂ ਨੇ ਦੁੱਧ ਚਿੱਟੇ ਦਿਨਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਉਹ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਕਿਤੇ ਘਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕੇ ਆਪਣੇ ਜਿੱਥੇ ਉਹ ਆਰਾਮ ਕਰ ਸਕਣ ਜਦ ਦਾ ਵਕਤ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਕ ਰਾਹਾਂ ਤੇ ਤੋਰਿਆ ਹੈ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਿੱਜੀ ਮਿੱਟੀ ਚ ਕਦੇ ਗੁਲਾਬ ਨਹੀਂ ਉੱਗੇ ਹਤਿਆਰਿਆਂ ਦੇ ਖ਼ਾਬਾਂ ਚ ਕਦੇ ਰਹਿਮ ਨਹੀਂ ਸੁੱਤੇ ਫਿਰ ਉਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਕਿਥੋਂ ਆਵੇ ਮਹਿਕਣੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਵਰਖਾ ਜਿੱਥੇ ਸਰਘੀਆਂ ਦੀਆਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਹ ਫੁੱਟਣ ਤੇ ਉਹ ਚਿੜੀਆਂ ਵਰਗੀਆਂ ਨੀਂਦਾਂ ਚ ਹੀ ਆਪਣੇ ਉਧੜੇ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਸੀਣ ਮਾਰ ਲੈਣ ਉਹ ਮਿੱਟੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ ਇਕੱਲੇ ਹੀ ਦਿਸੀ ਦਾ ਦੂਰੋਂ ਭੀੜ ਚ ਤਾਂ ਤੇਰੇ ਨਕਸ਼ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣੇ ਲਿਖਦਾ ਰਹੀਂ ਸਾਡੇ ਨਿੱਤ ਦੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਗਾਥਾ ਕੋਈ ਇਤਿਹਾਸ ਤਾਂ ਬਣੇ ਕੁੱਖ ਸੂਰਮੇ ਤਾਂ ਜਣੇ

ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੌਣ ਕਰਦਾ

ਕੰਡਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੌਣ ਕਰਦਾ ਜੇ ਗੁਲਾਬ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਚਾਦਰ ਵਿਛਾਉਣ ਦਾ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਮੁਹੱਬਤ ਤੇ ਜੇ ਯਕੀਨ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਗੁਲਦਸਤੇ ਚ ਲੁਕੋਏ ਹੋਏ ਖ਼ੰਜ਼ਰ ਨੂੰ ਕਿਹੜਾ ਪਰਖਦਾ ਬੇੜੀ ਚ ਤਰਦਿਆਂ ਇਸ਼ਕ ਨੂੰ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਝਨਾਂ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਡੂੰਘਾ ਹੈ ਪਲਕਾਂ ਤੇ ਬਿਠਾ ਕੇ ਵੀ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਕਈ ਵਾਰ ਕਿ ਦਿਲ ਚ ਰੱਖੀਆਂ ਧੜਕਣਾਂ ਕਿੰਝ ਬੁੱਝੀ ਦੀਆਂ ਬੂਹੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਪਛਾਣਦੇ ਕਈ ਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਜੇ ਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੇਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਮੀਲ ਪੱਥਰ ਨਹੀਂ ਕਦੇ ਦੇਖੀਦੇ ਰਸਤਿਆਂ ਦੇ ਜੇ ਮੋਹ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਚ ਮੰਜ਼ਿਲਾਂ ਦਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ

ਕਿਰਤ ਪੋਟਿਆਂ ਦੀ ਨੇਕੀ ਦਾ ਗੀਤ

ਉਹ ਨੇਕੀ ਦਾ ਲਿਖਿਆ ਗੀਤ ਅਰਸ਼ 'ਤੇ ਸਿਰਨਾਵਾਂ ਕਿਸੇ ਸੂਰਜ ਦਾ ਕਿਰਤ ਪੋਟਿਆਂ ਦੀ ਨਿਸ਼ਚਾ ਰੱਬ ਵਰਗਾ ਬੰਦਗੀ, ਇਤਫ਼ਾਕ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦੀ ਸੂਰਜੀ ਸੋਚ, ਮਾਡਲ ਦਲੀਲ ਦਾ ਸਰਘੀ ਦੀ ਮਾਂਗ ਚੋਂ ਜਨਮਿਆ ਪਹਿਲਾ ਸੁਪਨਾ ਨਗਮਾ ਸੁਬਾਹ ਦਾ ਅਰਸ਼ ਦੀ ਕਿੱਲੀ ਤੇ ਟੰਗੀ ਨਵੀਂ ਤਰਜ਼ ਰਬਾਬ ਦੀ ਤਾਰਾਂ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਕੰਬਣੀ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਚਾਨਣ ਸੂਰਜ ਲੱਖਾਂ ਧਰਤੀਆਂ ਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਚਾਦਰ ਠੰਢਕ ਰੌਣਕ ਖੇੜਾ ਸੰਸਾਰ ਦਾ ਪੰਜ ਆਬ ਵਿਛਾ ਕੇ ਉਹਨੇ ਊੜਾ ਲਿਖਿਆ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ ਪਿਤਾ ਬਣ ਗਏ ਧਰਤੀ ਮਾਤਾ ਬਣ ਸਜ ਗਈ ਪਾਣੀਆਂ ਦੇ ਵਹਿਣ ਵੀ ਜਾਪ ਕਰਨ ਹਵਾਵਾਂ ਰਾਗਨੀਆਂ ਗਾਉਣ ਓਹੀ ਨਾਨਕ ਸ਼ਬਦ ਹੁਣ ਤੱਕ ਨਦੀਆਂ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਗਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਪੰਛੀ ਨਹਾਉਂਦੇ ਜਪੁਜੀ ਗਾਉਣ ਕਿਰਤ ਦਾ ਪਿੰਡ ਵਸਾਇਆ ਉਹਨੇ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਸ਼ਬਦ ਰਿਮਝਿਮ ਵਰਸੇ ਵੰਡ ਕੇ ਖਾਣਾ ਦੱਸਿਆ ਹੰਕਾਰ ਨੀਵਾਂ ਕੀਤਾ ਮਜ਼ਹਬਾਂ ਦਾ ਨਾਨਕ ਬੋਲਿਆਂ ਸੁੱਕੀਆਂ ਪੈਲੀਆਂ ਹਰੀਆਂ ਹੋਣ ਸੁੱਚੀ ਸੋਚ ਨਾਲ ਪਾਣੀ ਲਾਵੇ ਜਹਾਨ ਦੀਆਂ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਬਲਦੀਆਂ ਹਿੱਕਾਂ ਠਾਰੇ ਸੰਵਾਦ ਰਚਾਵੇ ਪੰਥ ਦਾ ਰੰਗ 'ਨਿਜ ਅਤੇ ਧੁਰ' ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਸ਼ਬਦ ਸੁਚੇਤਨਾ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਸੱਚ ਦੇ ਸਫਿ਼ਆਂ ਨੂੰ ਥੱਲਣ ਵਾਲਾ ਨਿਰਾਲਾ ਸੰਕਲਪ ਨਵੀਂ ਪੈੜ੍ਹ ਸਰ੍ਹੋਂ ਦੇ ਫੁੱਲਾਂ ਵਰਗੀ ਤਾਰੀਖ਼ ਦਾ ਪੰਨਾ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਦਾ ਗੌਰਵ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅੰਬਰ ਦੇ ਬਨੇਰੇ ‘ਤੇ ਵੱਡਾ ਸਤੰਬ ਮੀਨਾਰ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਪੰਨੇ ਤੇ ਚਿੰਤਨ ਅਤੇ ਚੇਤਨ ਦਾ ਨਵਾਂ ਅਧਿਆਇ ਸੁੰਨੇ ਵਿਹੜਿਆਂ ਦੀ ਰੌਣਕ ਗੀਤ ਤੇ ਸੋਚ ਲਤਾੜੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਦਾ ਆੜੀ ਰੰਗ ਬਿਰੰਗੇ ਤੇ ਸੂਹੀਆਂ ਫੁੱਲ ਪੱਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਲਾਸਾਨੀ ਫਿਲਾਸਫਰ ਅਧਿਆਤਮਕ ਆਗੂ ਅਮਰ ਸਾਹਿਤਕਾਰ ਦਰਵੇਸ਼ ਰਚਨਾਤਮਿਕ ਪ੍ਰਤਿਭਾ ਇਲਾਹੀ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਰੂਹਾਨੀ ਸੂਰਜ ਧਰਮ ਨਿਰਪੱਖਤਾ ਦਾ ਅਨੂਠਾ ਜੇਹਾ ਸੁਮੇਲ ਲਾਸਾਨੀ ਸ਼ੈਲੀ ਅਕਾਲ ਉਸਤਤਿ ਦਾ ਰਚੇਤਾ ਬ੍ਰਹਿਮੰਡ ਪਸਾਰੇ ਦੀ ਮਹਿਮਾ, ਗਾਇਣ ਵਹਿਮਾਂ ਭਰਮਾਂ ਤੇ ਪਾਖੰਡਾਂ ਦਾ ਤਿੱਖਾ ਵਿਰੋਧੀ ਮਿੱਟੀ ਧੁੰਦੁ ਜਗਿ ਚਾਨਣੁ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੂਰਜ ਤਲਵੰਡੀ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਈਂ ਦੀਆਂ ਲਹਿਰਾਂ ਦਾ ਸੰਗੀਤ ਜਨ-ਮਾਣਸ ਕਰੁਣਾ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵਰਗਾ ਬੋਲ ਮਾਰਗ ਦਰਸ਼ਨ ਲੋਕਾਈ ਦਾ ਨਵੇਂ ਆਦਰਸ਼ਾਂ ਦਾ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸੰਸਾਰਕ ਗਿਆਨ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਵੰਡਣ ਵਾਲਾ ਜੁਗਪੁਰਸ਼ ਪ੍ਰਤੀਨਿਧ ਬਾਣੀ ਦਾ ਰਾਗ ਸ਼ਬਦ ਦੀਪਕ ਖੰਡਨ ਵਹਿਮਾਂ ਦਾ ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪਰਿਪੇਖ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਸ਼ ਰਾਗ, ਲੈਅ ਅੰਤਰੀਵਤਾ ਕਾਵਿ ਕੌਸ਼ਲਤਾ ਸਾਗਰਾਂ ਵਰਗੀ ਵੱਖਰੀ ਧਾਰਾ ਅਧਿਆਤਮਕ ਅਨੁਭਵ ਜੇਹੀ ਮੂਰਤ ਗੁਰਮਤਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਨਿਰੰਤਰ ਅਤੇ ਸਹਿਜ ਵਿਕਾਸ ਸਿਰਜਕ ਮੂਲਭੂਤ ਮਾਨਵੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਡਟ ਕੇ ਖਲੋਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਬਤ ਕੌਮ ਰਚਨਹਾਰਾ, ਰਹਿਬਰ ਜਬਰ ਦੀ ਅਧੀਨਗੀ ਨੂੰ ਅਪ੍ਰਵਾਨਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜਗਤ ਫੱਕਰ ਮੰਦਿਰ ਮਸਜਿਦ, ਪੂਜਾ ਅਤੇ ਨਮਾਜ਼ ਸਮਾਨ ਸਜਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਨਕਾਣਵੀ ਸਚਾਈ, ਪ੍ਰੇਮ, ਸਿਮਰਨ, ਸੇਵਾ ਤੇ ਸ਼ਕਤੀ ਦਾ ਪੁੰਜ ਸਰਬਕਾਲੀਨ ਮਹਾਨ ਸੰਦੇਸ਼ ਮਾਰਗ ਗੁਰਪੀਰ ਜਗਤ ਗੁਰੂ ਰਾਜਨੀਤਕ, ਸਮਾਜਿਕ, ਧਾਰਮਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਗਿਰਾਵਟ ਵੇਲੇ ਦਾ ਜਗਿਆਸੂ, ਪੀਰ 'ਸਭੇ ਸਾਂਝੀਵਾਲ ਸਦਾਇਨਿ’ ਧਰਮ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣ ਵਾਲਾ ਇਲਾਹੀ ਨਾਦ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਜੀਵਨ-ਜਾਚ ਸਿਖਾਉਣ ਵਾਲਾ ਰਾਹਗੀਰ ਜੀਵਨ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਗਹਿਰਾ ਅਧਿਐਨ ਸੱਚੀ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇਣ ਵਾਲਾ ਅਧਿਆਪਕ ਦੇਸ਼-ਦੇਸਾਂਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਯਾਤਰਾਵਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਯਾਤਰੂ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਕੋਲੋਂ ਦੋਸ਼ ਦਾ ਦਲੀਲ ਨਾਲ ਇਕਬਾਲ ਕਰਵਾਉਣ ਵਾਲਾ ਨਿਆਰਾ ਜੱਜ ਖੂਨ ਦੀਆਂ ਨਦੀਆਂ ਵਹਿੰਦੀਆਂ ਦੇਖ ਬਾਬਰ ਨੂੰ ਜਾਬਰ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਸਮੇਂ ਦਾ ਬਾਗ਼ੀ ਨਾਰੀ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਸੋ ਕਿਉ ਮੰਦਾ ਆਖੀਐ ਜਿਤੁ ਜੰਮਹਿ ਰਾਜਾਨ ਕਹਿਣ ਵਾਲਾ ਬੁਲੰਦ ਹਾਉਕਾ ਅੰਬਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਸਰਘੀ ਦਾ ਗੁਲਾਬੀ ਸੁਗੰਧ ਵਾਲਾ ਸੰਗੀਤਕ ਨਗ਼ਮਾ ਸਿੱਖੀ ਦਾ ਆਗ਼ਾਜ਼ ਮੌਲਿਕ ਯਕੀਨ, ਮੁਕੱਦਸ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦਾ ਰਚਣਹਾਰਾ ਸੇਧ ਮਾਰਗ ਜੀਵਨ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਸਚਾਈ ਦੀ ਹਕ਼ੀਕਤ

ਭਾਵੇਂ ਉਸਦਾ ਘਰ ਵੀ

ਭਾਵੇਂ ਉਸਦਾ ਘਰ ਵੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਗਵਾਂਢ ਵਿਚ ਹੀ ਹੈ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਕਦੇ ਰੁਕਿਆ ਨਹੀਂ ਦੇਖਿਆ ਖੌਰੇ ਕਾਹਦਾ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ਹਾਂ ਸੱਚ ਰੁਕ ਜਾਣਾ ਤਾਂ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਹੁੰਦੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਖੂਬਸੂਰਤ ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕੀ ਹੋਣਾ ਚੱਲ ਰੁੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਭਰਦਿਆਂ ਦੇਖੀਏ ਨਾਲ਼ ਨਾਲ਼ ਕੌਫੀ ਦੇ ਘੁੱਟਾਂ ਦੇ ਚਸਕੇ ਵੀ ਲਈਏ ਕਾਇਨਾਤੀ ਆਨੰਦ ਆਉਂਦਾ ਹੀ ਇੰਝ ਲਿਖਿਆ ਵੀ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਘੜੀਆਂ ਪਲਾਂ ਤੇ ਸੁੱਕੀਆਂ ਲੱਕੜਾਂ ਦੇ ਟੋਟੇ ਦੇਖ ਕਿੰਨਾ ਚਿਰ ਦੇ ਸਕੂਨ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹਨ ਲੇਟੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਜੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਅੱਗ ਦੀ ਚਿੰਗਾਰੀ ਦਿਖਾ ਦਿੱਤੀ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਨੇ ਭਾਂਬੜ ਬਣ ਜਾਣਾ ਜਿਵੇਂ ਮਿਹਨਤ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਤੇ ਕਿਰਤ ਰੋਹਲੇ ਬਾਣ ਬਣਦੀ ਹੈ ਮੇਰੇ ਪਮੇਰੀਅਮ ਕੁੱਤੇ ਨੂੰ ਵੀ ਅਜੀਬ ਜੇਹੀ ਸੋਚ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਜੰਮੀ ਹੋਈ ਝੀਲ ਦੀ ਹੈ ਕਾਲੀ ਰਾਤ ਦੀ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਦਰਖਤਾਂ ਦੇ ਝੁਰਮਟ ਵਿਚਕਾਰ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਤਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਉਡੀਕਦੀ ਗਲ ਵਿਚ ਮੇਰੀਆਂ ਪਾਈਆਂ ਘੁੰਗਰੀਆਂ ਨੂੰ ਉਹ ਖੜਕਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਕਦੇ ਕਦੇ ਭਾਵੇਂ ਸੁੰਦਰ ਬੱਦਲ ਰੁੱਖ਼ ਪੱਤੇ ਹਨੇਰੇ ਵਿਚ ਸੋਹਣੇ ਹਨ ਪਰ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਵੀ ਤਾਂ ਅਨੇਕਾਂ ਵਾਅਦੇ ਹਨ ਨਿਭਾਉਣ ਲਈ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਲੰਮੀਆਂ ਵਾਟਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਉਡਾਣਾਂ ਭਰਨ ਲਈ ਕਿੱਡਾ ਵੱਡਾ ਅਸਮਾਨ

ਕੋਈ ਗ਼ਮ ਨਹੀਂ ਸੀ

ਕੋਈ ਗ਼ਮ ਨਹੀਂ ਸੀ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਹਾਉਕਿਆਂ ਦਾ ਐਵੇਂ ਯਾਰੀ ਹੀ ਤੇਰਿਆਂ ਰਾਹਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਪੈ ਗਈ ਜਿਵੇਂ ਅੰਬਰਾਂ ਨਾਲ ਕੋਈ ਲਾ ਬਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤੇਰੇ ਗਿੱਲਿਆਂ ਵਾਲਾਂ ਚੋਂ ਜੇ ਪਲ ਪਲ ਹੋ ਕੇ ਨਾ ਕਿਰਦੇ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕੀ ਰੋਸਾ ਹੋਣਾ ਸੀ ਤਪਦੀਆਂ ਦੁਪਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹਿੱਕ ਦੇ ਨਾਲ ਮੱਸਿਆ ਕਾਲ ਕਲੂਟੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕੋਈ ਮਿਹਣਾ ਕੀ ਦੇਵੇ ਕਸੂਰ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਹੀ ਸਮਿਆਂ ਦਾ ਸੀ ਬਦਨਾਮ ਨਾ ਕਰੀਂ ਐਵੇਂ ਮੌਤ ਨੂੰ ਏਥੇ ਬੰਦਾ ਹੀ ਬੰਦੇ ਦਾ ਨਹੀਂ ਰਿਹਾ ਫਿਰ ਇਕੱਲੀ ਮੁਹੱਬਤ ਵੀ ਕੀ ਕਰਦੀ ਪੱਛਮ ਨੂੰ ਠਹਿਰਾ ਦਿੰਦੇ ਨੇ ਕਸੂਰਵਾਰ ਲੋਕੀ ਸੂਰਜ ਤਾਂ ਜ਼ਰਾ ਆਪ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਓਹਲੇ ਅਰਾਮ ਕਰਨ ਲਈ ਗੁਆਚੇ ਯਾਰਾਂ ਦੇ ਸੱਲ ਵੀ ਕਿਹੜਾ ਸੌਣ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਬੂਹੇ ਲਿਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਸੀਨੇ ਦੀਆਂ ਨੁੱਕਰਾਂ ਤੇ ਵੈਰੀ ਨੂੰ ਵੀ ਕਾਤਲ ਨਾ ਸਮਝਿਓ ਮਹਿਰਮ ਨੂੰ ਵੀ ਪੁੱਛਣ ਜਾਇਓ ਕਦੇ ਆਪਣੇ ਕਾਤਲਾਂ ਬਾਰੇ

ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਦਰ

ਨੈਣਾਂ ਦੇ ਦਰ ਰਿਸ਼ਮ ਸਲਾਈਆਂ ਹਾਉਕੇ ਯਾਦਾਂ ਵਿਹੜੇ ਵੇ ਬੂਹਾ ਨਾ ਖੋਲ੍ਹੇਂ ਦਰਦ ਨਾ ਦੱਸਦਾ ਦੱਸ ਦੁਖੜੇ ਤੈਨੂੰ ਕਿਹੜੇ ਵੇ ਰੁੱਤ ਕੁਆਰੀ ਵਰੇਸ ਪਹਿਲੜੀ ਸੁਗੰਧੀਆਂ ਚਾਰ ਚੁਫੇਰੇ ਵੇ ਮਹਿੰਦੀ ਦੇ ਰੰਗ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੁੱਚੇ ਅੰਗ ਬਥੇਰੇ ਵੇ ਵਟਣਾ ਸੱਧਰਾਂ ਤੇ ਮਲਿਆ ਨਸੀਬੀਂ ਮਾਰੀਆਂ ਲੀਕਾਂ ਵੇ ਧੁਖ਼ਦੀ ਹਿੱਕ ਦੁਪਹਿਰੇ ਬੈਠੀ ਸਾਹੀਂ ਰਾਹੀਂ ਚੀਸਾਂ ਵੇ ਕਿਤੇ ਮਰ ਨਾ ਜਾਵੇ ਖੁਸ਼ਬੂ ਬੂਹੀਂ ਮਾਰ ਕੇ ਗੇੜੇ ਵੇ ਗਿੱਲੇ ਵਾਲ ਧੁਖਦੀਆਂ ਰੀਝਾਂ ਬਿਠਾਵਾਂ ਸੂਹੇ ਵੇਸ ਕਿੱਥੇ ਹਿੱਕ ਭਰੀ ਪਈ ਡੁੱਲਦੀਆਂ ਮਹਿਕਾਂ ਖੜੀ ਹਾਂ ਮੱਲ ਬਨ੍ਹੇਰੇ ਵੇ ਛੱਡ ਆਈ ਜ਼ਿੰਦ ਹੋਣੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ਮੇਰੇ ਸੁਫ਼ਨੇ ਵਿੱਚ ਉਮੀਦਾਂ ਫੰਦੇ ਵੇ ਭਲਕ ਨਾ ਆਈ ਤੇਰੀ ਖ਼ਾਬਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਮੇਰੇ ਵੇ

ਕੀ ਲਿਖਾਂ

ਕੀ ਲਿਖਾਂ ਤੇ ਕੀ ਨਾ ਲਿਖਾਂ ਲਿਖਣ ਨੂੰ ਏਨਾ ਕੁਝ ਹੈ ਤੇਰੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਦਾ ਕਿ ਜੇ ਲਿਖਣ ਲੱਗ ਜਾਵਾਂ ਤਾਂ ਧਰਤ ਤੇ ਚੱਪਾ ਜਗਾ ਨਹੀਂ ਬਚਣੀ ਤਾਂ ਤੇਰੀ ਉਂਗਲ ਦੰਦਾਂ ਚ ਦੱਬੀ ਜਾਣੀ ਹੈ ਸੁਣਦਿਆਂ ਪੜਦਿਆਂ ਉਂਗਲ ਕੱਟੀ ਜਾਣੀ ਹੈ ਤੇਰੇ ਕੋਲੋਂ ਕਸੀਸ ਵੱਟ ਕੇ ਘਨ੍ਹਈਏ ਕੋਲੋਂ ਮਸ਼ਕ ਡਿੱਗ ਜਾਣੀ ਜੇ ਸੁਣ ਲਿਆ ਤਾਂ ਉਹਨੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਗੈਰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਸੀਹੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਬੇਕਸੂਰਾਂ ਨੂੰ ਪੁੱਠੇ ਲਟਕਾ ਤੇ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਗੋਲੀ ਮਾਰੀ ਕੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇਗਾ ਮੈਡਲਾਂ ਦੇ ਚਾਅ ਵਿਚ ਟੋਟੇ ਟੋਟੇ ਕਰ ਵਹਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਪੰਜਾਬ ਦਾ ਖ਼ੂਨ ਇਹ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਜ਼ੁਲਮ ਹੁੰਦਾ ਰਹੇਗਾ ਤੇ ਨੰਗਾ ਨਾਚ ਹੁੰਦਾ ਰਹੇਗਾ ਸਲਾਖਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਚਿਰ ਹੱਸਦੇ ਵਸਦੇ ਪਿੰਡਾਂ ਦੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਖਿੱਲਰਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਉਜਾੜ ਟਿੱਬਿਆਂ ਵਿਚ ਗੁਆਚੇ ਨਹੀਂ ਲੱਭਣਗੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਦੇ ਲੌਂਗ ਕੰਜ਼ਕਾਂ ਦੀਆਂ ਕਿੱਕਲੀਆਂ ਚੰਬਿਆਂ ਦੀ ਉਦਾਸ ਕੋਇਲ ਬਨੇਰੇ ਤੇ ਰੋਂਦੀ ਕਦ ਤੱਕ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦੀ ਰਹੇਗੀ ਮਹਿੰਦੀ ਦੇ ਅਧੂਰੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਦੇ ਕੱਖ ਕਲੀਰੇ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਹਤਿਆਰਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਲਿਖਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਮੋੜਾਂ ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਦੇ ਨਿਸ਼ਾਨ ਤੇ ਮਾਂ ਦੋਹੱਥੜੀਂ ਰੋਂਦੀ ਪੂੰਝਦੀ ਰਹੇਗੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਬੇਗੁਨਾਹ ਪੁੱਤ ਦੇ ਖੂਨ ਦੇ ਧੱਬਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਕਦ ਤੱਕ ਟੰਗਿਆ ਰਹੇਗਾ ਫੁਰਮਾਣ ਹਿਟਲਰੀ ਸਾਡੀਆਂ ਜੂਹਾਂ ਬਰੂਹਾਂ 'ਤੇ ਇਹ ਕਿਹਾ ਯੁੱਧ ਹੈ ਆਪਣੀਆਂ ਹੀ ਸੋਚਾਂ ਤੇ ਰਾਤਾਂ ਨਾਲ ਗੁਫ਼ਤਗੂ ਕਰਦਾ ਗੀਤਾਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਦੀ ਹਿੱਕ ਰੂਹ ਬਿਨ ਗਾਉਂਦਾ ਸ਼ਿਵ ਕਾਤਲ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਆ ਕਿ ਆ ਕੇ ਸੀਨੇ ਦੇ ਨੱਚ ਕੇ ਵਿਖਾਵੇ ਖ਼ੰਜ਼ਰ ਦੀਆਂ ਤਰਜ਼ਾਂ ਨਾਲ ਤਾਰੀਖ਼ ਨਾ ਲਿਖੀ ਤਾਂ ਬੰਦਾ ਬਹਾਦਰ ਨਾ ਕਹੀਂ ਐਵੇਂ ਨਾ ਲਿਖ ਭੰਬੋਰ ਨੂੰ ਚਿੱਠੀਆਂ ਭੰਨ ਨਾ ਤੀਰ ਖੋਰ ਨਾ ਘੜੇ ਕੀ ਕਰੇਂਗਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਮੱਝਾਂ ਚਾਰ ਕੇ ਇਕ ਕੌਲੀ ਚੂਰੀ ਬਦਲੇ ਮਾਰੂਥਲਾਂ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਕੇ ਗੁਆਚੇ ਇਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਇਸ਼ਕ ਤਾਂ ਚਮਕੌਰ ਵਿੱਚ ਲੜ੍ਹਦੇ ਨੇ ਤੇਗ ਦੀ ਧਾਰ ਉੱਤੇ ਵੰਗਾਰਦੇ ਖੜ੍ਹਦੇ ਨੇ ਨੀਹਾਂ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਦਾ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਅਸਮਾਨ ਤੇ ਟੰਗ ਕੇ

ਸੰਤ ਰਾਮ

ਸੰਤ ਰਾਮ ਇਹ ਮਾਂ ਧਰਤ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਸੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਇਹ ਮਘਦਾ ਸੂਰਜ ਵਿਹੜਿਆਂ ਦਾ ਜੇ ਇਹ ਧਰਤ ਕੰਮੀਆਂ ਦੀ ਚੱਪਾ ਕੁ ਵੀ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਇਹ ਰਜਵਾੜੇ ਨਵੀਆਂ ਚੜਾਈਆਂ ਵੰਗਾਂ ਦੇ ਗੀਤਾਂ ਨੂੰ ਘਾਹ ਖੋਤਣ ਤੋਂ ਨਾ ਰੋਕਦੇ ਚੁੰਨੀਆਂ ਲੀਰਾਂ ਹੋ ਕੇ ਨਾ ਆਉਂਦੀਆਂ ਘਰਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨਾਲ ਮੋਹ ਜਿੰਨਾ ਕੰਮੀਆਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਓਨਾਂ ਜ਼ਿੰਮੀਂਦਾਰਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਵੱਧ ਖੂਨ ਪਸੀਨਾ ਸਿਆੜਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਗਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਹ ਸੂਰਜ ਉਹਨਾਂ ਦਰਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਘਦੇ ਨੇ ਜਿੱਥੇ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਕਈ ਕਈ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਬਲਦੇ ਨੇ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸੂਰਜ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹੀ ਹਨ ਦਰਬਾਰੀ ਤੇਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਉੱਚੀ ਵੀ ਤੇ ਸੁਰੀਲੀ ਵੀ ਸੀ ਤਾਂਹੀ ਤੈਨੂੰ ਪੀਏਯੂ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਤੇ ਨਕੋਦਰ ਸੱਦ ਸੱਦ ਟਰਾਲੀਆਂ ਤੇ ਸੁਣਿਆ ਕਰਦੇ ਸਾਂ ਤੇ ਹੋਰ ਸੁਣ ਏਥੇ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਗਰੀਬ ਦੀਆਂ ਤੰਗੀਆਂ ਤੁਰਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ, ਜਿਸਮਾਂ ਦੀ ਭੁੱਖ ਤੁਰੀ ਫਿਰਦੀ ਹੈ ਗਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਬੜੀ ਹੋਈ ਜੀਪਾਂ ਤੇ ਹਰਲ ਹਰਲ ਕਰਦੀ ਅੰਗੂਠੇ ਸਦਾ ਨੰਨੀਆਂ ਸੰਘੀਆਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮਿਲਦੇ ਰਹਿਣਗੇ ਤੇ ਹਰ ਸਾਲ ਬਲਦੀਆਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਲੋੜ੍ਹੀਆਂ ਦੀਆਂ ਧੂਣੀਆਂ ਵੱਡਿਆਂ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵਿਹੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੰਮੀਆਂ ਹੀਰਾਂ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਚੂਰੀ ਕੁੱਟਣ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਇਹਨਾਂ ਦੇ ਗੀਗੇ ਖਿਡੌਣ ਨੂੰ ਵੇਲਾ ਹੈ ਜੰਮਦੇ ਸੀਰ੍ਹੀ ਨਾ ਬਣਨ ਦਾ ਫਿਰ ਕਰਜ਼ੇ ਹੇਠ ਪੰਜ਼ੀਰੀਆਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਰਹਿਣਗੀਆਂ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਕਾਂ ਕੂੰਜਾਂ ਨੂੰ ਘੇਰੇਗਾ ਮੇਰਾ ਇਹ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਜੇ ਕਿਤੇ ਮਹਿੰਦੀ ਵਾਲੇ ਚਾਅ ਹਾਰ ਨਾ ਮੰਨਣ ਤਾਂ ਦੱਸ ਫਿਰ ਕਿਵੇਂ ਬਣਨਗੀਆਂ ਅਣਵਿਆਹੀਆਂ ਮਾਵਾਂ ਤੇ ਸੁਣ ਜੇ ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਵਾਸਤੇ ਪਾਉਂਦਾ ਰਹੇਂਗਾ ਸੂਰਜਾਂ ਦੇ ਫਿਰ ਕਿਸੇ ਸੂਰਜ ਨੇ ਵਿਹੜੇ ਨਹੀਂ ਵੜ੍ਹਨਾ ਸਦੀਆਂ ਤੀਕ ਤੇ ਹਾਂ ਆਪ ਬਣੀਦਾ ਨਿੱਕੇ ਨਿੱਕੇ ਸੂਰਜ