Urdu Poetry in Punjabi : Sahir Ludhianvi

ਉਰਦੂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ : ਸਾਹਿਰ ਲੁਧਿਆਣਵੀ

1. ਤਾਜਮਹਲ

ਤਾਜ ਤੇਰੇ ਲੀਯੇ ਇਕ ਮਜ਼ਹਰ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ ਹੀ ਸਹੀ
ਤੁਝਕੋ ਇਸ ਵਾਦੀ-ਏ-ਰੰਗੀਂ ਸੇ ਅਕੀਦਤ ਹੀ ਸਹੀ

ਮੇਰੀ ਮਹਬੂਬ ਕਹੀਂ ਔਰ ਮਿਲਾ ਕਰ ਮੁਝ ਸੇ!

ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਸ਼ਾਹੀ ਮੇਂ ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕਾ ਗੁਜ਼ਰ ਕਯਾ ਮਾਨੀ
ਸਬਤ ਜਿਸ ਰਾਹ ਮੇਂ ਹੋਂ ਸਤਵਤ-ਏ-ਸ਼ਾਹੀ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਂ
ਉਸ ਪੇ ਉਲਫ਼ਤ ਭਰੀ ਰੂਹੋਂ ਕਾ ਸਫ਼ਰ ਕਯਾ ਮਾਨੀ

ਮੇਰੀ ਮਹਬੂਬ! ਪਸ-ਏ-ਪਰਦਾ-ਏ-ਤਸ਼ਹੀਰ-ਏ-ਵਫ਼ਾ
ਤੂ ਨੇ ਸਤਵਤ ਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨੋਂ ਕੋ ਤੋ ਦੇਖਾ ਹੋਤਾ
ਮੁਰਦਾ ਸ਼ਾਹੋਂ ਕੇ ਮਕਾਬਿਰ ਸੇ ਬਹਲਨੇ ਵਾਲੀ
ਅਪਨੇ ਤਾਰੀਕ ਮਕਾਨੋਂ ਕੋ ਤੋ ਦੇਖਾ ਹੋਤਾ

ਅਨਗਿਨਤ ਲੋਗੋਂ ਨੇ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਹੈ
ਕੌਨ ਕਹਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਦਿਕ ਨ ਥੇ ਜਜ਼ਬੇ ਉਨਕੇ
ਲੇਕਿਨ ਉਨ ਕੇ ਲੀਯੇ ਤਸ਼ਹੀਰ ਕਾ ਸਾਮਾਨ ਨਹੀਂ
ਕਯੋਂਕਿ ਵੋ ਲੋਗ ਭੀ ਅਪਨੀ ਹੀ ਤਰਹ ਮੁਫ਼ਲਿਸ ਥੇ

ਯੇ ਇਮਾਰਾਤ-ਓ-ਮਕਾਬਿਰ, ਯੇ ਫ਼ਸੀਲੇਂ, ਯੇ ਹਿਸਾਰ
ਮੁਤਲ-ਕੁਲਹੁਕਮ ਸ਼ਹੰਸ਼ਾਹੋਂ ਕੀ ਅਜ਼ਮਤ ਕੇ ਸੁਤੂੰ
ਸੀਨਾ-ਏ-ਦਹਰ ਕੇ ਨਾਸੂਰ ਹੈਂ, ਕੁਹਨਾ ਨਾਸੂਰ
ਜਜ਼ਬ ਹੈ ਜਿਸਮੇਂ ਤੇਰੇ ਔਰ ਮੇਰੇ ਅਜਦਾਦ ਕਾ ਖ਼ੂੰ

ਮੇਰੀ ਮਹਬੂਬ ! ਉਨ੍ਹੇਂ ਭੀ ਤੋ ਮੁਹੱਬਤ ਹੋਗੀ
ਜਿਨਕੀ ਸੰਨਾਈ ਨੇ ਬਖ਼ਸ਼ੀ ਹੈ ਇਸੇ ਸ਼ਕਲ-ਏ-ਜਮੀਲ
ਉਨ ਕੇ ਪਯਾਰੋਂ ਕੇ ਮਕਾਬਿਰ ਰਹੇ ਬੇਨਾਮ-ਓ-ਨਮੂਦ
ਆਜ ਤਕ ਉਨ ਪੇ ਜਲਾਈ ਨ ਕਿਸੀ ਨੇ ਕੰਦੀਲ
ਯੇ ਚਮਨਜ਼ਾਰ ਯੇ ਜਮੁਨਾ ਕਾ ਕਿਨਾਰਾ ਯੇ ਮਹਲ
ਯੇ ਮੁਨੱਕਸ਼ ਦਰ-ਓ-ਦੀਵਾਰ, ਯੇ ਮਹਰਾਬ ਯੇ ਤਾਕ
ਇਕ ਸ਼ਹੰਸ਼ਾਹ ਨੇ ਦੌਲਤ ਕਾ ਸਹਾਰਾ ਲੇ ਕਰ
ਹਮ ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕਾ ਉੜਾਯਾ ਹੈ ਮਜ਼ਾਕ
ਮੇਰੀ ਮਹਬੂਬ ਕਹੀਂ ਔਰ ਮਿਲਾ ਕਰ ਮੁਝ ਸੇ!

(ਮਜ਼ਹਰ-ਏ-ਉਲਫ਼ਤ=ਪਿਆਰ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ,
ਅਕੀਦਤ=ਸ਼ਰਧਾ, ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਸ਼ਾਹੀ= ਬਾਦਸ਼ਾਹਾਂ
ਦੇ ਦਰਬਾਰ, ਸਬਤ=ਉਕਰਿਆ, ਸਤਵਤ-ਏ-ਸ਼ਾਹੀ=
ਰਾਜਸੀ ਸ਼ਾਨ, ਪਸ-ਏ-ਪਰਦਾ-ਏ-ਤਸ਼ਹੀਰ-ਏ-ਵਫ਼ਾ=
ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਵਿਖਾਵੇ ਦੇ ਪਰਦੇ ਪਿੱਛੇ, ਮਕਾਬਿਰ=
ਮਕਬਰੇ, ਤਾਰੀਕ=ਹਨੇਰੇ, ਸਾਦਿਕ=ਪਵਿਤਰ,
ਤਸ਼ਹੀਰ=ਵਿਖਾਵਾ, ਫ਼ਸੀਲੇਂ=ਕੰਧਾਂ, ਹਿਸਾਰ=ਕਿਲੇ,
ਮੁਤਲ-ਕੁਲਹੁਕਮ=ਹੁਕਮ ਦੇਣ ਲਈ ਆਜ਼ਾਦ,
ਅਜ਼ਮਤ ਕੇ ਸੁਤੂੰ=ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਖੰਭੇ, ਸੀਨਾ-ਏ-ਦਹਰ=
ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਛਾਤੀ, ਕੁਹਨਾ= ਪੁਰਾਣੇ, ਅਜਦਾਦ=
ਪੁਰਖੇ, ਸੰਨਾਈ= ਕਾਰੀਗਰੀ, ਸ਼ਕਲ-ਏ-ਜਮੀਲ=
ਸੁੰਦਰ ਰੂਪ, ਬੇਨਾਮ-ਓ-ਨਮੂਦ=ਬਿਨਾ ਨਾਂ-ਨਿਸ਼ਾਨ,
ਕੰਦੀਲ= ਮੋਮਬੱਤੀ, ਚਮਨਜ਼ਾਰ=ਬਗੀਚੇ, ਮੁਨੱਕਸ਼=
ਨੱਕਾਸ਼ੀ)

2. ਖ਼ੂਨ ਅਪਨਾ ਹੋ ਯਾ ਪਰਾਯਾ ਹੋ

ਖ਼ੂਨ ਅਪਨਾ ਹੋ ਯਾ ਪਰਾਯਾ ਹੋ
ਨਸਲੇ ਆਦਮ ਕਾ ਖ਼ੂਨ ਹੈ ਆਖ਼ਿਰ
ਜੰਗ ਮਗ਼ਰਿਬ ਮੇਂ ਹੋ ਕਿ ਮਸ਼ਰਿਕ ਮੇਂ
ਅਮਨੇ ਆਲਮ ਕਾ ਖ਼ੂਨ ਹੈ ਆਖ਼ਿਰ
ਬਮ ਘਰੋਂ ਪਰ ਗਿਰੇਂ ਕਿ ਸਰਹਦ ਪਰ
ਰੂਹੇ-ਤਾਮੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮ ਖਾਤੀ ਹੈ
ਖੇਤ ਅਪਨੇ ਜਲੇਂ ਯਾ ਔਰੋਂ ਕੇ
ਜ਼ੀਸਤ ਫ਼ਾਕੋਂ ਸੇ ਤਿਲਮਿਲਾਤੀ ਹੈ

ਟੈਂਕ ਆਗੇ ਬੜ੍ਹੇਂ ਕਿ ਪੀਛੇ ਹਟੇਂ
ਕੋਖ ਧਰਤੀ ਕੀ ਬਾਂਝ ਹੋਤੀ ਹੈ
ਫ਼ਤਹ ਕਾ ਜਸ਼ਨ ਹੋ ਕਿ ਹਾਰ ਕਾ ਸੋਗ
ਜਿੰਦਗੀ ਮੱਯਤੋਂ ਪੇ ਰੋਤੀ ਹੈ

ਇਸਲੀਏ ਐ ਸ਼ਰੀਫ ਇੰਸਾਨੋਂ
ਜੰਗ ਟਲਤੀ ਰਹੇ ਤੋ ਬੇਹਤਰ ਹੈ
ਆਪ ਔਰ ਹਮ ਸਭੀ ਕੇ ਆਂਗਨ ਮੇਂ
ਸ਼ਮਾ ਜਲਤੀ ਰਹੇ ਤੋ ਬੇਹਤਰ ਹੈ।

(ਮਗ਼ਰਿਬ=ਪੱਛਮ, ਮਸ਼ਰਿਕ=ਪੂਰਬ,
ਆਲਮ=ਦੁਨੀਆਂ, ਜ਼ੀਸਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ,
ਮੱਯਤ=ਜਨਾਜਾ)

3. ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੂੰ ਯਹ ਮੁਸ਼ਤਹਰ ਕੀਜੀਏ

ਮੈਂ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੂੰ ਯਹ ਮੁਸ਼ਤਹਰ ਕੀਜੀਏ
ਮੇਰੇ ਕਾਤਿਲੋਂ ਕੋ ਖ਼ਬਰ ਕੀਜੀਏ ।

ਜ਼ਮੀਂ ਸਖ਼ਤ ਹੈ ਆਸਮਾਂ ਦੂਰ ਹੈ
ਬਸਰ ਹੋ ਸਕੇ ਤੋ ਬਸਰ ਕੀਜੀਏ ।

ਸਿਤਮ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸੇ ਹੈਂ ਰੱਦ-ਏ-ਅਮਲ
ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਹੀਂ ਚਸ਼ਮ ਤਰ ਕੀਜੀਏ ।

ਵਹੀ ਜ਼ੁਲਮ ਬਾਰ-ਏ-ਦਿਗਰ ਹੈ ਤੋ ਫਿਰ
ਵਹੀ ਜ਼ੁਰਮ ਬਾਰ-ਏ-ਦਿਗਰ ਕੀਜੀਏ ।

ਕਫ਼ਸ ਤੋੜਨਾ ਬਾਦ ਕੀ ਬਾਤ ਹੈ
ਅਭੀ ਖ੍ਵਾਹਿਸ਼-ਏ-ਬਾਲ-ਓ-ਪਰ ਕੀਜੀਏ ।

(ਮੁਸ਼ਤਹਰ=ਅੈਲਾਨ, ਕਫ਼ਸ=ਪਿੰਜਰਾ)

4. ਮੋਹੱਬਤ ਤਰਕ ਕੀ ਮੈਂਨੇ

ਮੋਹੱਬਤ ਤਰਕ ਕੀ ਮੈਂਨੇ ਗਰੇਬਾਂ ਸੀ ਲੀਯਾ ਮੈਂ
ਜ਼ਮਾਨੇ ਅਬ ਤੋ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋ ਜ਼ਹਰ ਯੇ ਭੀ ਪੀ ਲੀਯਾ ਮੈਂਨੇ

ਅਭੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੂੰ ਲੇਕਿਨ ਸੋਚਤਾ ਰਹਤਾ ਹੂੰ ਖ਼ਲ੍ਵਤ ਮੇਂ
ਕਿ ਅਬ ਤਕ ਕਿਸ ਤਮੰਨਾ ਕੇ ਸਹਾਰੇ ਜੀ ਲੀਯਾ ਮੈਂਨੇ

ਉਨ੍ਹੇਂ ਅਪਨਾ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ ਮਗਰ ਇਤਨਾ ਭੀ ਕਯਾ ਕਮ ਹੈ
ਕਿ ਕੁਛ ਮੁੱਦਤ ਹਸੀਂ ਖ਼੍ਵਾਬੋਂ ਮੇਂ ਖੋ ਕਰ ਜੀ ਲੀਯਾ ਮੈਂਨੇ

ਬਸ ਅਬ ਤੋ ਦਾਮਨ-ਏ-ਦਿਲ ਛੋੜ ਦੋ ਬੇਕਾਰ ਉੱਮੀਦੋ
ਬਹੁਤ ਦੁਖ ਸਹ ਲੀਯੇ ਮੈਂਨੇ ਬਹੁਤ ਦਿਨ ਜੀ ਲੀਯਾ ਮੈਂਨੇ
(ਤਰਕ=ਛੱਡ ਦਿੱਤੀ, ਗਰੇਬਾਂ=ਗਲਾਵਾਂ)

5. ਮੇਰੇ ਸਰਕਸ਼ ਤਰਾਨੇ ਸੁਨ ਕੇ

ਮੇਰੇ ਸਰਕਸ਼ ਤਰਾਨੇ ਸੁਨ ਕੇ ਦੁਨੀਯਾ ਯੇ ਸਮਝਤੀ ਹੈ
ਕਿ ਸ਼ਾਯਦ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਕੋ ਇਸ਼ਕ ਕੇ ਨਗ਼ਮੋਂ ਸੇ ਨਫ਼ਰਤ ਹੈ

ਮੁਝੇ ਹੰਗਾਮਾ-ਏ-ਜੰਗ-ਓ-ਜਦਲ ਮੇਂ ਕੈਫ਼ ਮਿਲਤਾ ਹੈ
ਮੇਰੀ ਫ਼ਿਤਰਤ ਕੋ ਖ਼ੂੰਰੇਜ਼ੀ ਕੇ ਅਫ਼ਸਾਨੋਂ ਸੇ ਰਗ਼ਬਤ ਹੈ

ਮੇਰੀ ਦੁਨੀਯਾ ਮੇਂ ਕੁਛ ਵਕ'ਅਤ ਨਹੀਂ ਹੈ ਰਕਸ-ਓ-ਨਗ਼ਮੇਂ ਕੀ
ਮੇਰਾ ਮਹਬੂਬ ਨਗ਼ਮਾ ਸ਼ੋਰ-ਏ-ਆਹੰਗ-ਏ-ਬਗ਼ਾਵਤ ਹੈ

ਮਗਰ ਐ ਕਾਸ਼! ਦੇਖੇਂ ਵੋ ਮੇਰੀ ਪੁਰਸੋਜ਼ ਰਾਤੋਂ ਕੋ
ਮੈਂ ਜਬ ਤਾਰੋਂ ਪੇ ਨਜ਼ਰੇਂ ਗਾੜਕਰ ਆਸੂੰ ਬਹਾਤਾ ਹੂੰ

ਤਸੱਵੁਰ ਬਨਕੇ ਭੂਲੀ ਵਾਰਦਾਤੇਂ ਯਾਦ ਆਤੀ ਹੈਂ
ਤੋ ਸੋਜ਼-ਓ-ਦਰਦ ਕੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਸੇ ਪਹਰੋਂ ਤਿਲਮਿਲਾਤਾ ਹੂੰ

ਕੋਈ ਖ਼੍ਵਾਬੋਂ ਮੇਂ ਖ਼੍ਵਾਬੀਦਾ ਉਮੰਗੋਂ ਕੋ ਜਗਾਤੀ ਹੈ
ਤੋ ਅਪਨੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੋ ਮੌਤ ਕੇ ਪਹਲੂ ਮੇਂ ਪਾਤਾ ਹੂੰ

ਮੈਂ ਸ਼ਾਯਰ ਹੂੰ ਮੁਝੇ ਫ਼ਿਤਰਤ ਕੇ ਨੱਜ਼ਾਰੋਂ ਸੇ ਉਲਫ਼ਤ ਹੈ
ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਦੁਸ਼ਮਨ-ਏ-ਨਗ਼ਮਾ-ਸਰਾਈ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ

ਮੁਝੇ ਇਨਸਾਨੀਯਤ ਕਾ ਦਰਦ ਭੀ ਬਖ਼ਸ਼ਾ ਹੈ ਕੁਦਰਤ ਨੇ
ਮੇਰਾ ਮਕਸਦ ਫ਼ਕਤ ਸ਼ੋਲਾ ਨਵਾਈ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ

ਜਵਾਂ ਹੂੰ ਮੈਂ ਜਵਾਨੀ ਲਗ਼ਜ਼ਿਸ਼ੋਂ ਕਾ ਏਕ ਤੂਫ਼ਾਂ ਹੈ
ਮੇਰੀ ਬਾਤੋਂ ਮੇਂ ਰੰਗੇ-ਏ-ਪਾਰਸਾਈ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ

ਮੇਰੇ ਸਰਕਸ਼ ਤਰਾਨੋਂ ਕੀ ਹਕੀਕਤ ਹੈ ਤੋ ਇਤਨੀ ਹੈ
ਕਿ ਜਬ ਮੈਂ ਦੇਖਤਾ ਹੂੰ ਭੂਕ ਕੇ ਮਾਰੇ ਕਿਸਾਨੋਂ ਕੋ

ਗ਼ਰੀਬੋਂ ਕੋ, ਮੁਫ਼ਿਲਸੋਂ ਕੋ, ਬੇਕਸੋਂ ਕੋ, ਬੇਸਹਾਰੋਂ ਕੋ
ਸਿਸਕਤੀ ਨਾਜ਼ਨੀਨੋਂ ਕੋ, ਤੜਪਤੇ ਨੌਜਵਾਨੋਂ ਕੋ

ਹੁਕੂਮਤ ਕੇ ਤਸ਼ੱਦੁਦ ਕੋ ਇਮਾਮਤ ਕੇ ਤਕੱਬਰ ਕੋ
ਕਿਸੀ ਕੇ ਚੀਥੜੋਂ ਕੋ ਔਰ ਸ਼ਹਿਨ-ਸ਼ਾਹੀ ਖ਼ਜ਼ਾਨੋਂ ਕੋ

ਤੋ ਦਿਲ ਤਾਬ-ਏ-ਨਿਸ਼ਾਤ-ਏ-ਬਜ਼ਮ-ਏ-ਇਸ਼ਰਤ ਹੋ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ
ਮੈਂ ਚਾਹੂੰ ਭੀ ਤੋ ਖ਼ਵਾਬਾਵਾਰ ਤਰਾਨੇ ਗਾ ਨਹੀਂ ਸਕਤਾ

(ਸਰਕਸ਼=ਸਿਰਲੱਥ, ਜਦਲ=ਲੜਾਈ, ਫ਼ਿਤਰਤ=ਸੁਭਾਅ,
ਰਕਸ=ਨਾਚ, ਫ਼ਕਤ=ਕੇਵਲ, ਮੁਫ਼ਿਲਸ=ਦੀਨ,ਗ਼ਰੀਬ,
ਤਸ਼ੱਦੁਦ=ਜ਼ੁਲਮ, ਨਿਸ਼ਾਤ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ)

6. ਉਦਾਸ ਨ ਹੋ

ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ ਮੇਰੇ ਹਮਸਫ਼ਰ ਉਦਾਸ ਨ ਹੋ
ਕਠਿਨ ਸਹੀ ਤੇਰੀ ਮੰਜਿਲ ਮਗਰ ਉਦਾਸ ਨ ਹੋ

ਕਦਮ ਕਦਮ ਪੇ ਚੱਟਾਨੇਂ ਖੜੀ ਰਹੇਂ ਲੇਕਿਨ
ਜੋ ਚਲ ਨਿਕਲੇ ਹੈਂ ਦਰੀਯਾ ਤੋ ਫਿਰ ਨਹੀਂ ਰੁਕਤੇ
ਹਵਾਏਂ ਕਿਤਨਾ ਭੀ ਟਕਰਾਏਂ ਆਂਧੀਯਾਂ ਬਨਕਰ
ਮਗਰ ਘਟਾਓਂ ਕੇ ਪਰਚਮ ਕਭੀ ਨਹੀਂ ਝੁਕਤੇ
ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ ਮੇਰੇ ਹਮਸਫ਼ਰ ......

ਹਰ ਏਕ ਤਲਾਸ਼ ਕੇ ਰਾਸਤੇ ਮੇਂ ਮੁਸ਼ਿਕਲੇਂ ਹੈਂ ਮਗਰ
ਹਰ ਏਕ ਤਲਾਸ਼ ਮੁਰਾਦੋਂ ਕੇ ਰੰਗ ਲਾਤੀ ਹੈ
ਹਜਾਰੋਂ ਚਾਂਦ ਸਿਤਾਰੋਂ ਕਾ ਖੂਨ ਹੋਤਾ ਹੈ
ਤਬ ਏਕ ਸੁਬਹ ਫ਼ਿਜਾਓਂ ਪੇ ਮੁਸਕੁਰਾਤੀ ਹੈ
ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ ਮੇਰੇ ਹਮਸਫ਼ਰ ......

ਜੋ ਅਪਨੇ ਖੂਨ ਕੋ ਪਾਨੀ ਬਨਾ ਨਹੀਂ ਸਕਤੇ
ਵੋ ਜਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਨਯਾ ਰੰਗ ਲਾ ਨਹੀਂ ਸਕਤੇ
ਜੋ ਰਾਸਤੇ ਕੇ ਅੰਧੇਰੋਂ ਸੇ ਹਾਰ ਜਾਤੇ ਹੈਂ
ਵੋ ਮੰਜਿਲੋਂ ਕੇ ਉਜਾਲੇ ਕੋ ਪਾ ਨਹੀਂ ਸਕਤੇ
ਮੇਰੇ ਨਦੀਮ ਮੇਰੇ ਹਮਸਫ਼ਰ ......

(ਪਰਚਮ=ਝੰਡੇ)

7. ਆਓ ਕਿ ਕੋਈ ਖ਼੍ਵਾਬ ਬੁਨੇਂ

ਆਓ ਕਿ ਕੋਈ ਖ਼੍ਵਾਬ ਬੁਨੇਂ ਕਲ ਕੇ ਵਾਸਤੇ
ਵਰਨਾ ਯੇ ਰਾਤ ਆਜ ਕੇ ਸੰਗੀਨ ਦੌਰ ਕੀ
ਡਸ ਲੇਗੀ ਜਾਨ-ਓ-ਦਿਲ ਕੋ ਕੁਛ ਐਸੇ ਕਿ ਜਾਨ-ਓ-ਦਿਲ
ਤਾ-ਉਮ੍ਰ ਫਿਰ ਨ ਕੋਈ ਹਸੀਂ ਖ਼੍ਵਾਬ ਬੁਨ ਸਕੇਂ

ਗੋ ਹਮ ਸੇ ਭਾਗਤੀ ਰਹੀ ਯੇ ਤੇਜ਼-ਗਾਮ ਉਮ੍ਰ
ਖ਼੍ਵਾਬੋਂ ਕੇ ਆਸਰੇ ਪੇ ਕਟੀ ਹੈ ਤਮਾਮ ਉਮ੍ਰ

ਜ਼ੁਲਫ਼ੋਂ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ, ਹੋਂਠੋਂ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ, ਔਰ ਬਦਨ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ
ਮੇਰਾਜ-ਏ-ਫ਼ਨ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ, ਕਮਾਲ-ਏ-ਸੁਖ਼ਨ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ
ਤਹਜ਼ੀਬ-ਏ-ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੇ, ਫ਼ਰੋਗ਼-ਏ-ਵਤਨ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ
ਜ਼ਿੰਦਾਂ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ, ਕੂਚਾ-ਏ-ਦਾਰ-ਓ-ਰਸਨ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬ

ਯੇ ਖ਼੍ਵਾਬ ਹੀ ਤੋ ਅਪਨੀ ਜਵਾਨੀ ਕੇ ਪਾਸ ਥੇ
ਯੇ ਖ਼੍ਵਾਬ ਹੀ ਤੋ ਅਪਨੇ ਅਮਲ ਕੇ ਅਸਾਸ ਥੇ
ਯੇ ਖ਼੍ਵਾਬ ਮਰ ਗਯੇ ਹੈਂ ਤੋ ਬੇ-ਰੰਗ ਹੈ ਹਯਾਤ
ਯੂੰ ਹੈ ਕਿ ਜੈਸੇ ਦਸਤ-ਏ-ਤਹ-ਏ-ਸੰਗ ਹੈ ਹਯਾਤ

ਆਓ ਕਿ ਕੋਈ ਖ਼੍ਵਾਬ ਬੁਨੇਂ ਕਲ ਕੇ ਵਾਸਤੇ
ਵਰਨਾ ਯੇ ਰਾਤ ਆਜ ਕੇ ਸੰਗੀਨ ਦੌਰ ਕੀ
ਡਸ ਲੇਗੀ ਜਾਨ-ਓ-ਦਿਲ ਕੋ ਕੁਛ ਐਸੇ ਕਿ ਜਾਨ-ਓ-ਦਿਲ
ਤਾ-ਉਮ੍ਰ ਫਿਰ ਨ ਕੋਈ ਹਸੀਂ ਖ਼੍ਵਾਬ ਬੁਨ ਸਕੇਂ

(ਸੰਗੀਨ=ਗੰਭੀਰ, ਦੌਰ=ਜ਼ਮਾਨਾ,ਸਮਾਂ, ਤਾ-ਉਮ੍ਰ=ਉਮਰ-ਭਰ,
ਜ਼ਿੰਦਾਂ=ਜੇਲ੍ਹ, ਦਾਰ=ਸੂਲੀ, ਰਸਨ=ਸੂਲੀ, ਹਯਾਤ=ਜ਼ਿੰਦਗੀ)

8. ਖ਼ੁੱਦਾਰਿਯੋਂ ਕੇ ਖ਼ੂਨ ਕੋ ਅਰਜ਼ਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

ਖ਼ੁੱਦਾਰਿਯੋਂ ਕੇ ਖ਼ੂਨ ਕੋ ਅਰਜ਼ਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ
ਹਮ ਅਪਨੇ ਜੌਹਰੋਂ ਕੋ ਨੁਮਾਯਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

ਹੋਕਰ ਖ਼ਰਾਬ-ਏ-ਮਯ ਤੇਰੇ ਗ਼ਮ ਤੋ ਭੁਲਾ ਦੀਯੇ
ਲੇਕਿਨ ਗ਼ਮ-ਏ-ਹਯਾਤ ਕਾ ਦਰਮਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

ਟੂਟਾ ਤਲਿਸਮ-ਏ-ਅਹਦ-ਏ-ਮੋਹੱਬਤ ਕੁਛ ਇਸ ਤਰਹ
ਫਿਰ ਆਰਜ਼ੂ ਕੀ ਸ਼ਮਾ ਫ਼ਰੋਜ਼ਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ
ਹਰ ਸ਼ਯ ਕਰੀਬ ਆ ਕੇ ਕਸ਼ਿਸ਼ ਅਪਨੀ ਖੋ ਗਈ
ਵੋ ਭੀ ਇਲਾਜ-ਏ-ਸ਼ੌਕ-ਏ-ਗੁਰੇਜ਼ਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

ਕਿਸ ਦਰਜਾ ਦਿਲ-ਸ਼ਿਕਨ ਥੇ ਮੋਹੱਬਤ ਕੇ ਹਾਦਸੇ
ਹਮ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਮੇਂ ਫਿਰ ਕੋਈ ਅਰਮਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

ਮਾਯੂਸੀਯੋਂ ਨੇ ਛੀਨ ਲੀਯੇ ਦਿਲ ਕੇ ਵਲ-ਵਲੇ
ਵੋ ਭੀ ਨਿਸ਼ਾਤ-ਏ-ਰੂਹ ਕਾ ਸਾਮਾਂ ਨ ਕਰ ਸਕੇ

(ਤਲਿਸਮ=ਜਾਦੂ, ਸ਼ਿਕਨ=ਤੋੜਨਾ, ਨਿਸ਼ਾਤ=ਖ਼ੁਸ਼ੀ)

9. ਅਬ ਕੋਈ ਗੁਲਸ਼ਨ ਨਾ ਉਜੜੇ

ਅਬ ਕੋਈ ਗੁਲਸ਼ਨ ਨਾ ਉਜੜੇ ਅਬ ਵਤਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ
ਰੂਹ ਗੰਗਾ ਕੀ ਹਿਮਾਲਯ ਕਾ ਬਦਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ

ਖੇਤੀਯਾਂ ਸੋਨਾ ਉਗਾਏਂ, ਵਾਦੀਯਾਂ ਮੋਤੀ ਲੁਟਾਏਂ
ਆਜ ਗੌਤਮ ਕੀ ਜ਼ਮੀਂ, ਤੁਲਸੀ ਕਾ ਬਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ

ਮੰਦਿਰੋਂ ਮੇਂ ਸ਼ੰਖ ਬਾਜੇ, ਮਸਜਿਦੋਂ ਮੇਂ ਹੋ ਅਜ਼ਾਂ
ਸ਼ੇਖ ਕਾ ਧਰਮ ਔਰ ਦੀਨ-ਏ-ਬਰਹਮਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ

ਲੂਟ ਕੈਸੀ ਭੀ ਹੋ ਅਬ ਇਸ ਦੇਸ਼ ਮੇਂ ਰਹਨੇ ਨ ਪਾਏ
ਆਜ ਸਬਕੇ ਵਾਸਤੇ ਧਰਤੀ ਕਾ ਧਨ ਆਜ਼ਾਦ ਹੈ

10. ਲਬ ਪੇ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ

ਲਬ ਪੇ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਏਹਸਾਸ ਪੇ ਪਹਰਾ ਤੋ ਹੈ
ਫਿਰ ਭੀ ਅਹਲ-ਏ-ਦਿਲ ਕੋ ਅਹਵਾਲ-ਏ-ਬਸ਼ਰ ਕਹਨਾ ਤੋ ਹੈ

ਅਪਨੀ ਗ਼ੈਰਤ ਬੇਚ ਡਾਲੇਂ ਅਪਨਾ ਮਸਲਕ ਛੋੜ ਦੇਂ
ਰਹਨੁਮਾਓ ਮੇਂ ਭੀ ਕੁਛ ਲੋਗੋਂ ਕੋ ਯੇ ਮਨਸ਼ਾ ਤੋ ਹੈ

ਹੈ ਜਿਨ੍ਹੇਂ ਸਬ ਸੇ ਜਯਾਦਾ ਦਾਵਾ-ਏ-ਹੁੱਬ-ਏ-ਵਤਨ
ਆਜ ਉਨ ਕੀ ਵਜਹ ਸੇ ਹੁੱਬ-ਏ-ਵਤਨ ਰੁਸ੍ਵਾ ਤੋ ਹੈ

ਬੁਝ ਰਹੇ ਹੈਂ ਏਕ ਏਕ ਕਰ ਕੇ ਅਕੀਦੋਂ ਕੇ ਦਿਯੇ
ਇਸ ਅੰਧੇਰੇ ਕਾ ਭੀ ਲੇਕਿਨ ਸਾਮਨਾ ਕਰਨਾ ਤੋ ਹੈ

ਝੂਠ ਕਯੂੰ ਬੋਲੇਂ ਫ਼ਰੋਗ਼-ਏ-ਮਸਲਹਤ ਕੇ ਨਾਮ ਪਰ
ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਪਯਾਰੀ ਸਹੀ ਲੇਕਿਨ ਹਮੇਂ ਮਰਨਾ ਤੋ ਹੈ

11. ਮੈਂਨੇ ਜੋ ਗੀਤ ਤੇਰੇ ਪਯਾਰ ਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਲਿੱਖੇ

ਮੈਂਨੇ ਜੋ ਗੀਤ ਤੇਰੇ ਪਯਾਰ ਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਲਿੱਖੇ
ਆਜ ਉਨ ਗੀਤੋਂ ਕੋ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਲੇ ਆਯਾ ਹੂੰ
ਆਜ ਦੁਕਾਨ ਪੇ ਨੀਲਾਮ ਉਠੇਗਾ ਉਨ ਕਾ
ਤੂਨੇ ਜਿਨ ਗੀਤੋਂ ਪੇ ਰੱਖੀ ਥੀ ਮੁਹੱਬਤ ਕੀ ਅਸਾਸ
ਆਜ ਚਾਂਦੀ ਕੀ ਤਰਾਜ਼ੂ ਮੇਂ ਤੁਲੇਗੀ ਹਰ ਚੀਜ਼
ਮੇਰੇ ਅਫ਼ਕਾਰ ਮੇਰੀ ਸ਼ਾਯਰੀ ਮੇਰਾ ਏਹਸਾਸ
ਜੋ ਤੇਰੀ ਜ਼ਾਤ ਸੇ ਮਨਸੂਬ ਥੇ ਉਨ ਗੀਤੋਂ ਕੋ
ਮੁਫ਼ਿਲਸੀ ਜਿਨਸ ਬਨਾਨੇ ਪੇ ਉਤਰ ਆਈ ਹੈ
ਭੂਕ ਤੇਰੇ ਰੁਖ਼-ਏ-ਰੰਗੀਂ ਕੇ ਫ਼ਸਾਨੋਂ ਕੇ ਇਵਜ਼
ਚੰਦ ਆਸ਼ਿਯਾ-ਏ-ਜ਼ਰੂਰਤ ਕੀ ਤਮੰਨਾਈ ਹੈ
ਦੇਖ ਇਸ ਅਰਸਾਗਹ-ਏ-ਮੇਹਨਤ-ਓ-ਸਰਮਾਯਾ ਮੇਂ
ਮੇਰੇ ਨਗ਼ਮੇਂ ਭੀ ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਰਹ ਸਕਤੇ
ਤੇਰੇ ਜ਼ਲਵੇ ਕਿਸੀ ਜ਼ਰਦਾਰ ਕੀ ਮੀਰਾਸ ਸਹੀ
ਤੇਰੇ ਖ਼ਾਕੇ ਭੀ ਮੇਰੇ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਰਹ ਸਕਤੇ
ਆਜ ਉਨ ਗੀਤੋਂ ਕੋ ਬਾਜ਼ਾਰ ਮੇਂ ਲੇ ਆਯਾ ਹੂੰ
ਮੈਂਨੇ ਜੋ ਗੀਤ ਤੇਰੇ ਪਯਾਰ ਕੀ ਖ਼ਾਤਿਰ ਲਿੱਖੇ

(ਅਸਾਸ=ਨਿਉਂ, ਅਫ਼ਕਾਰ=ਲੇਖ, ਮਨਸੂਬ=ਜੁੜੇ ਹੋਏ,
ਮੁਫ਼ਿਲਸੀ=ਗ਼ਰੀਬੀ, ਇਵਜ਼=ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ, ਜ਼ਰਦਾਰ=
ਅਮੀਰ, ਮੀਰਾਸ=ਪੂੰਜੀ)

12. ਨੂਰਜਹਾਂ ਕੀ ਮਜ਼ਾਰ ਪਰ

ਪਹਲੂ-ਏ-ਸ਼ਾਹ ਮੇਂ ਯੇ ਦੁਖ਼ਤਰ-ਏ-ਜਮਹੂਰ ਕੀ ਕਬਰ
ਕਿਤਨੇ ਗੁਮਗੁਸ਼ਤਾ ਫ਼ਸਾਨੋਂ ਕਾ ਪਤਾ ਦੇਤੀ ਹੈ
ਕਿਤਨੇ ਖ਼ੂੰਰੇਜ਼ ਹਕਾਯਕ ਸੇ ਉਠਾਤੀ ਹੈ ਨਕਾਬ
ਕਿਤਨੀ ਕੁਚਲੀ ਹੁਈ ਜਾਨੋਂ ਕਾ ਪਤਾ ਦੇਤੀ ਹੈ

ਕੈਸੇ ਮਗ਼ਰੂਰ ਸ਼ਹਨਸ਼ਾਹੋਂ ਕੀ ਤਸਕੀਂ ਕੇ ਲੀਯੇ
ਸਾਲਹਾਸਾਲ ਹਸੀਨਾਓਂ ਕੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਲਗੇ
ਕੈਸੇ ਬਹਕੀ ਹੁਈ ਨਜ਼ਰੋਂ ਕੀ ਤਯਯੁਸ਼ ਕੇ ਲੀਯੇ
ਸੁਰਖ਼ ਮਹਲੋਂ ਮੇਂ ਜਵਾਂ ਜਿਸਮੋਂ ਕੇ ਅੰਬਾਰ ਲਗੇ

ਕੈਸੇ ਹਰ ਸ਼ਾਖ ਸੇ ਮੂੰਹ ਬੰਦ ਮਹਕਤੀ ਕਲੀਯਾਂ
ਨੋਚ ਲੀ ਜਾਤੀ ਥੀਂ ਤਜਈਨੇ-ਹਰਮ ਕੀ ਖਾਤਿਰ
ਔਰ ਮੁਰਝਾ ਕੇ ਭੀ ਆਜਾਦਨ ਹੋ ਸਕਤੀ ਥੀਂ
ਜਿੱਲੇ-ਸੁਬਹਾਨ ਕੀ ਉਲਫਤ ਕੇ ਭਰਮ ਕੀ ਖਾਤਿਰ

ਕੈਸੇ ਇਕ ਫਰਦ ਕੇ ਹੋਠੋਂ ਕੀ ਜ਼ਰਾ ਸੀ ਜੁੰਬਿਸ਼
ਸਰਦ ਕਰ ਸਕਤੀ ਥੀ ਬੇਲੌਸ ਵਫਾਓਂ ਕੇ ਚਿਰਾਗ
ਲੂਟ ਸਕਤੀ ਥੀ ਦਮਕਤੇ ਹੁਏ ਮਾਥੋਂ ਕਾ ਸੁਹਾਗ
ਤੋੜ ਸਕਤੀ ਥੀ ਮਯੇ-ਇਸ਼ਕ ਸੇ ਲਬਰੇਜ਼ ਅਯਾਗ

ਸਹਮੀ ਸਹਮੀ ਸੀ ਫ਼ਿਜ਼ਾਓਂ ਮੇਂ ਯੇ ਵੀਰਾਂ ਮਰਕਦ
ਇਤਨਾ ਖ਼ਾਮੋਸ਼ ਹੈ ਫ਼ਰਿਯਾਦਕੁਨਾ ਹੋ ਜੈਸੇ
ਸਰਦ ਸ਼ਾਖ਼ੋਂ ਮੇਂ ਹਵਾ ਚੀਖ਼ ਰਹੀ ਹੈ ਐਸੇ
ਰੂਹ-ਏ-ਤਕਦੀਸ-ਓ-ਵਫ਼ਾ ਮਰਸੀਯਾਖ਼ਵਾਂ ਹੋ ਜੈਸੇ

ਤੂ ਮੇਰੀ ਜਾਂ ਹੈਰਤ-ਓ-ਹਸਰਤ ਸੇ ਨ ਦੇਖ
ਹਮ ਮੇਂ ਕੋਈ ਭੀ ਜਹਾਂ ਨੂਰ-ਓ-ਜਹਾਂਗੀਰ ਨਹੀਂ
ਤੂ ਮੁਝੇ ਛੋੜਕੇ ਠੁਕਰਾ ਕੇ ਭੀ ਜਾ ਸਕਤੀ ਹੈ
ਤੇਰੇ ਹਾਥੋਂ ਮੇਂ ਮੇਰਾ ਹਾਥ ਹੈ ਜ਼ੰਜੀਰ ਨਹੀਂ

(ਮਗਰੂਰ=ਘੁਮੰਡੀ, ਤਸਕੀਂ=ਚੈਨ, ਅੰਬਾਰ=ਢੇਰ,
ਤਕਦੀਸ=ਪਵਿਤ੍ਰਤਾ)

13. ਮਾਦਾਮ

ਆਪ ਬੇਵਜਹ ਪਰੇਸ਼ਾਨ-ਸੀ ਕਯੋਂ ਹੈਂ ਮਾਦਾਮ?
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਫਿਰ ਠੀਕ ਹੀ ਕਹਤੇ ਹੋਂਗੇ
ਮੇਰੇ ਅਹਬਾਬ ਨੇ ਤਹਜ਼ੀਬ ਨ ਸੀਖੀ ਹੋਗੀ
ਮੇਰੇ ਮਾਹੌਲ ਮੇਂ ਇਨਸਾਨ ਨ ਰਹਤੇ ਹੋਂਗੇ
ਨੂਰ-ਏ-ਸਰਮਾਯਾ ਸੇ ਹੈ ਰੂ-ਏ-ਤਮੱਦੁਨ ਕੀ ਜਿਲਾ
ਹਮ ਜਹਾਂ ਹੈਂ ਵਹਾਂ ਤਹਜ਼ੀਬ ਨਹੀਂ ਪਲ ਸਕਤੀ
ਮੁਫ਼ਲਿਸੀ ਹਿੱਸ-ਏ-ਲਤਾਫ਼ਤ ਕੋ ਮਿਟਾ ਦੇਤੀ ਹੈ
ਭੂਖ ਆਦਾਬ ਕੇ ਸਾਂਚੇ ਮੇਂ ਨਹੀਂ ਢਲ ਸਕਤੀ

ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਤੋ, ਲੋਗੋਂ ਪੇ ਤਾਅਜੁਬ ਕੈਸਾ
ਸਚ ਤੋ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਕਿ, ਨਾਦਾਰੋਂ ਕੀ ਇੱਜ਼ਤ ਕੈਸੀ
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ - ਮਗਰ ਆਪ ਅਭੀ ਤਕ ਚੁਪ ਹੈਂ
ਆਪ ਭੀ ਕਹੀਏ ਗ਼ਰੀਬੋ ਮੇਂ ਸ਼ਰਾਫ਼ਤ ਕੈਸੀ

ਨੇਕ ਮਾਦਾਮ ! ਬਹੁਤ ਜਲਦ ਵੋ ਦੌਰ ਆਯੇਗਾ
ਜਬ ਹਮੇਂ ਜ਼ੀਸਤ ਕੇ ਅਦਵਾਰ ਪਰਖਨੇ ਹੋਂਗੇ
ਅਪਨੀ ਜ਼ਿੱਲਤ ਕੀ ਕਸਮ, ਆਪਕੀ ਅਜ਼ਮਤ ਕੀ ਕਸਮ
ਹਮਕੋ ਤਾਜ਼ੀਮ ਕੇ ਮੇ'ਆਰ ਪਰਖਨੇ ਹੋਂਗੇ

ਹਮ ਨੇ ਹਰ ਦੌਰ ਮੇਂ ਤਜ਼ਲੀਲ ਸਹੀ ਹੈ ਲੇਕਿਨ
ਹਮ ਨੇ ਹਰ ਦੌਰ ਕੇ ਚੇਹਰੇ ਕੋ ਜ਼ਿਆ ਬਕਸ਼ੀ ਹੈ
ਹਮ ਨੇ ਹਰ ਦੌਰ ਮੇਂ ਮੇਹਨਤ ਕੇ ਸਿਤਮ ਝੇਲੇ ਹੈਂ
ਹਮ ਨੇ ਹਰ ਦੌਰ ਕੇ ਹਾਥੋਂ ਕੋ ਹਿਨਾ ਬਕਸ਼ੀ ਹੈ

ਲੇਕਿਨ ਇਨ ਤਲਖ ਮੁਬਾਹਿਸ ਸੇ ਭਲਾ ਕਯਾ ਹਾਸਿਲ?
ਲੋਗ ਕਹਤੇ ਹੈਂ ਤੋ ਫਿਰ ਠੀਕ ਹੀ ਕਹਤੇ ਹੋਂਗੇ
ਮੇਰੇ ਏਹਬਾਬ ਨੇ ਤਹਜ਼ੀਬ ਨ ਸੀਖੀ ਹੋਗੀ
ਮੇਰੇ ਮਾਹੌਲ ਮੇਂ ਇਨਸਾਨ ਨ ਰਹਤੇ ਹੋਂਗੇ

ਵਜਹ ਬੇਰੰਗੀ-ਏ-ਗੁਲਜ਼ਾਰ ਕਹੂੰ ਯਾ ਨ ਕਹੂੰ
ਕੌਨ ਹੈ ਕਿਤਨਾ ਗੁਨਹਗਾਰ ਕਹੂੰ ਯਾ ਨ ਕਹੂੰ

(ਜਿਲਾ=ਪ੍ਰਕਾਸ਼, ਮੁਫ਼ਲਿਸੀ=ਗ਼ਰੀਬੀ,
ਹਿੱਸ-ਏ-ਲਤਾਫ਼ਤ=ਰੁਸਵਾਈ, ਜ਼ੀਸਤ=
ਜ਼ਿੰਦਗੀ, ਤਾਜ਼ੀਮ=ਮਹਾਨਤਾ, ਤਜ਼ਲੀਲ=
ਅਪਮਾਨ, ਜ਼ਿਆ=ਰੋਸ਼ਨੀ, ਮੁਬਾਹਿਸ=
ਬਹਿਸ,ਵਿਵਾਦ)

14. ਮੁਝੇ ਸੋਚਨੇ ਦੇ

ਮੇਰੀ ਨਾਕਾਮ ਮੋਹੱਬਤ ਕੀ ਕਹਾਨੀ ਮਤ ਛੇੜ,
ਅਪਨੀ ਮਾਯੂਸ ਉਮੰਗੋਂ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ ਨ ਸੁਨਾ,

ਜਿੰਦਗੀ ਤਲਖ਼ ਸਹੀ, ਜਹਰ ਸਹੀ, ਸਮ ਹੀ ਸਹੀ,
ਦਰਦੋ-ਆਜਾਰ ਸਹੀ, ਜ਼ਬ੍ਰ ਸਹੀ, ਗਮ ਹੀ ਸਹੀ,

ਲੇਕਿਨ ਇਸ ਦਰਦੋ-ਗਮੋ-ਜ਼ਬ੍ਰ ਕੀ ਵੁਸਅਤ ਕੋ ਤੋ ਦੇਖ,
ਜੁਲਮ ਕੀ ਛਾਂਵ ਮੇਂ ਦਮ ਤੋੜਤੀ ਖਲਕਤ ਕੋ ਤੋ ਦੇਖ,

ਅਪਨੀ ਮਾਯੂਸ ਉਮੰਗੋਂ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ ਨ ਸੁਨਾ,
ਮੇਰੀ ਨਾਕਾਮ ਮੋਹੱਬਤ ਕੀ ਕਹਾਨੀ ਮਤ ਛੇੜ

ਜਲਸਾ-ਗਾਹੋਂ ਮੇਂ ਯੇ ਦਹਸ਼ਤਜ਼ਦਾ ਸਹਮੇ ਅਮਬੋਹ,
ਰਹਗੁਜ਼ਾਰੋਂ ਪੇ ਫਲਾਕਤਜ਼ਦਾ ਲੋਗੋਂ ਕੇ ਗਿਰੋਹ,

ਭੂਖ ਔਰ ਪਯਾਸ ਸੇ ਪਜਮੁਰਦਾ ਸਿਯਹਫਾਮ ਜ਼ਮੀਂ,
ਤੀਰਾ-ਓ-ਤਾਰ ਮਕਾਂ ਮੁਫਲਿਸੋ-ਬੀਮਾਰ ਮਕੀਂ,

ਨੌ-ਏ-ਇੰਸਾਨ ਮੇਂ ਯੇ ਸਰਮਾਯਾ-ਓ-ਮੇਹਨਤ ਕਾ ਤਜ਼ਾਦ,
ਅਮਨੋ-ਤਹਜੀਬ ਕੇ ਪਰਚਮ ਤਲੇ ਕੌਮੋਂ ਕਾ ਫਸਾਦ,

ਹਰ ਤਰਫ ਆਤਿਸ਼ੋ-ਆਹਨ ਕਾ ਯੇ ਸੈਲਾਬੇ-ਅਜੀਮ,
ਨਿਤ ਨਏ ਤਰਜ਼ ਪੇ ਹੋਤੀ ਹੁਈ ਦੁਨੀਯਾ ਤਕਸੀਮ,

ਲਹਲਹਾਤੇ ਹੁਏ ਖੇਤੋਂ ਪੇ ਜਬਾਨੀ ਕਾ ਸਮਾਂ
ਔਰ ਦਹਕਾਨ ਕੇ ਛੱਪਰ ਮੇਂ ਨ ਬੱਤੀ ਨ ਧੁਵਾਂ,

ਯੇ ਫਲਕ-ਬੋਸ ਮਿਲੇਂ ਦਿਲਕਸ਼ੀਂ-ਸੀਲੀ ਬਾਜ਼ਾਰ,
ਯੇ ਗਲਾਜ਼ਤ ਪੇ ਝਪਟਤੇ ਹੁਏ ਭੂਖੇ ਨਾਦਾਰ,

ਦੂਰ ਸਾਹਿਲ ਪੇ ਵੋ ਸ਼ੱਫਾਕ ਮਕਾਨੋਂ ਕੀ ਕਤਾਰ,
ਸਰਸਰਾਤੇ ਹੁਏ ਪਰਦੋਂ ਮੇਂ ਸਿਮਟਤੇ ਗੁਲਜ਼ਾਰ,

ਦਰੋ-ਦੀਵਾਰ ਪੇ ਅਨਵਾਰ ਕਾ ਸੈਲਾਬੇ-ਰਵਾਂ,
ਜੈਸੇ ਏਕ ਸ਼ਾਯਰੇ ਮਦਹੋਸ਼ ਕੇ ਖ਼੍ਵਾਬੋਂ ਕਾ ਜਹਾਂ,

ਯੇ ਸਭੀ ਕਯੋਂ ਹੈ? ਯੇ ਕਯਾ ਹੈ? ਮੁਝੇ ਕੁਛ ਸੋਚਨੇ ਦੇ,
ਕੌਨ ਇੰਸਾਨ ਕਾ ਖੁਦਾ ਹੈ? ਮੁਝੇ ਕੁਛ ਸੋਚਨੇ ਦੇ,

ਅਪਨੀ ਮਾਯੂਸ ਉਮੰਗੋਂ ਕਾ ਫ਼ਸਾਨਾ ਨ ਸੁਨਾ,
ਮੇਰੀ ਨਾਕਾਮ ਮੋਹੱਬਤ ਕੀ ਕਹਾਨੀ ਮਤ ਛੇੜ,

15. ਲਮ੍ਹਾ-ਏ-ਗਨੀਮਤ

ਮੁਸਕਰਾ ਐ ਜ਼ਮੀਨੇ-ਤੀਰਾ-ਓ-ਤਾਰ
ਸਰ ਉਠਾ, ਐ ਦਬੀ ਹੁਈ ਮਖਲੂਕ

ਦੇਖ ਵੋ ਮਗਰਿਬ੍ਰੀ ਉਫ਼ੁਕ ਕੇ ਕਰੀਬ
ਆਂਧੀਯਾਂ ਪੇਚੋ-ਤਾਬ ਖਾਨੇ ਲਗੀਂ
ਔਰ ਪੁਰਾਨੇ ਕਮਾਰ-ਖਾਨੇ ਮੇ
ਕੁਹਨਾ ਸ਼ਾਤਿਰ ਬਹਮ ਉਲਝਨੇ ਲਗੇ

ਕੋਈ ਤੇਰੀ ਤਰਫ਼ ਨਹੀਂ ਨਿਗਰਾਂ
ਯੇ ਗਿਰਾਬਾਰ ਸਰਦ ਜ਼ੰਜ਼ੀਰੇਂ
ਜੰਗ-ਖੁਰਦ ਹੈਂ, ਆਹਨੀ ਹੀ ਸਹੀ
ਆਜ ਮੌਕਾ ਹੈ, ਟੂਟ ਸਕਤੀ ਹੈ

ਫ਼ੁਰਸਤੇ-ਯਕ-ਨਫ਼ਸ ਗਨੀਮਤ ਜਾਨ
ਸਰ ਉਠਾ ਐ ਦਬੀ ਹੁਈ ਮਖਲੂਕ

  • ਮੁੱਖ ਪੰਨਾ : ਪੰਜਾਬੀ-ਕਵਿਤਾ.ਕਾਮ ਵੈਬਸਾਈਟ