ਇਕਲਾਪੇ ਦੇ ਖ਼ੌਫ਼ ਦੇ ਪਾਰੋਂ ਵਿਲਕਣ ਨਵੇਂ ਉਸਾਰੇ ਮੈਂ । ਆਪਣੇ ਆਪ 'ਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਕਰ ਆਪੇ ਭਰਾਂ ਹੁੰਘਾਰੇ ਮੈਂ । ਗੁਜ਼ਰਣ ਵਾਲਾ ਹਰ ਇਕ ਲਮਹਾ ਨਵੀਂ ਕਿਆਮਤ ਢਾਂਦਾ ਏ, ਕਦ ਦਾ ਆਸ ਦੀ ਸੂਲੀ ਉੱਤੇ ਲੈਨਾਂ ਪਿਆ ਹੁਲਾਰੇ ਮੈਂ । ਖ਼ਵਰੇ ਮੇਰੀਆਂ ਕੂਕਾਂ ਚੀਕਾਂ ਲਹਿਰਾਂ ਖਾ ਪੀ ਗਈਆਂ ਸੀ, ਇਕ ਨਾ ਸੱਜਣ ਬੇਲੀ ਆਇਆ ਤੱਕਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿਨਾਰੇ ਮੈਂ । ਖ਼ਵਰੇ ਕਾਹਨੂੰ ਰੱਤੀ ਭਰ ਵੀ ਹੌਲ-ਹੁੰਘਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਨਹੀਂ, ਕਿੰਨੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਆਪਣੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਕਹੀਆਂ ਤੇਰੇ ਬਾਰੇ ਮੈਂ । ਅੱਥਰੀ ਚੇਟਕ ਦਿਲ ਨੂੰ ਲੱਗੀ ਭੋਰਾ ਪਿੱਛੇ ਹਟਿਆ ਨਹੀਂ, ਭਾਵੇਂ ਪਿਆਰ ਦੇ ਸੌਦੇ ਅੰਦਰ ਖਾਧੇ ਬਹੁਤ ਖ਼ਸਾਰੇ ਮੈਂ । ਤੈਨੂੰ ਕਿੰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹਾਂ ਮੈਂ ਕਿਵੇਂ 'ਕਲੀਮ' ਇਹ ਦੱਸਾਂਗਾ, ਤੇਰੀਆਂ ਗ਼ਜ਼ਲਾਂ ਪੜ੍ਹਨ ਦੀ ਖ਼ਾਤਰ ਪੜ੍ਹਦਾਂ ਨਿੱਤ ਸ਼ੁਮਾਰੇ ਮੈਂ ।

ਤੇਰੇ ਦਵਾਰੇ ਤੇ ਜਦ ਵੀ ਪਹੁੰਚੇ ਨੇ ਡਿਗਦੇ ਢਹਿੰਦੇ ਅਖ਼ੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਗੁਲਾਬ ਜ਼ਖ਼ਮਾਂ ਦੀ ਖ਼ੈਰ ਝੋਲੀ 'ਚ ਲੈ ਕੇ ਪਰਤੇ ਫ਼ਕੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਜਫ਼ਾ ਦੇ ਜਿਨਹਾਂ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ ਤਾਅਨੇ ਤੂੰ ਕੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਦੇਸ ਵਿੱਚੋਂ, ਵਫ਼ਾ ਦੀ ਸਰਹੱਦ ਤੇ ਬਣ ਗਏ ਨੇ ਤੂੰ ਵੇਖ ਉਹੋ ਲਕੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਤੇਰੇ ਨਗਰ ਦੇ ਮਹਾਜਰਾਂ ਤੋਂ ਨਿਸ਼ਾਰ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਚੰਨ ਤਾਰੇ, ਮਿਨਾਰ ਅਜ਼ਮਤ ਦਾ ਬਣ ਖਲੋਤੇ ਨੇ ਜਾਨ ਮੇਰੀ ਹਕੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਸਵੇਰ ਚਾਨਣ ਦੀ ਬਣ ਸ਼ਨਾਖ਼ਤ, ਖੜੇ੍ਹ ਨੇ ਜਿਹੜੇ ਉਡੀਕ ਅੰਦਰ, ਸਫ਼ਰ ਹਨੇਰੇ ਦਾ ਕਰਕੇ ਪਹੁੰਚੇ ਸੀ ਕੋਲ ਤੇਰੇ ਸਫ਼ੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਉਦਾਸ ਮੌਸਮ ਵੀ ਨਕਸ਼ ਉਸ ਦਾ ਮਿਟਾ ਨਾ ਸਕਿਆ ਏ ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਤੋਂ, ਮੇਰੇ ਦਵਾਲੇ ਹਮੇਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਨੇ ਬਣ ਕੇ ਮੁਨਕਰ ਨਕੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਸਕੂਨ ਇਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਿਹਾ ਏ ਬੜਾ ਈ ਸਾਹਵਾਂ ਦੀ ਕੈਦ ਅੰਦਰ, ਕਦੋਂ ਰਿਹਾਈ ਦਾ ਹੁਕਮ ਚਾਹਵਣ ਤੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਦੇ ਅਸੀਰ ਜਜ਼ਬੇ । ਵਧੀਕ ਛੱਲਾਂ ਸਮੇਂ ਦੇ ਹੜ੍ਹ ਤੋਂ 'ਕਲੀਮ' ਆਪੇ ਬਚਾ ਲਿਆ ਏ, ਝਨਾਂ ਗ਼ਮਾਂ ਦਾ ਤੇ ਦਰਦ ਰਾਵੀ ਨੂੰ ਵੇਖ ਆਏ ਨੇ ਚੀਰ ਜਜ਼ਬੇ ।

ਕੀਹਨੇ ਦਿਲ ਦੀ ਸੇਜ ਤੇ ਸੁੱਤੀਆਂ ਆਣ ਜਗਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਮਿੱਠੀਆਂ ਮਿੱਠੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਰਾਤ ਸਵਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਮੇਰੇ ਗੂੜੇ੍ਹ ਦਰਦੀ ਵੀ ਜਦ ਮੇਰੇ ਹਾਲ ਤੇ ਹੱਸੇ, ਛਮਕਾਂ ਬਣਕੇ ਦਿਲ ਤੇ ਵਰੀਆਂ ਦੂਣ ਸਵਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਸੁਣਿਐ ਉਹ ਵੀ ਮਹਫ਼ਿਲ ਦੇ ਵਿਚ ਧਾੜਾਂ ਮਾਰ ਕੇ ਰੋਇਆ, ਜਦ ਕਾਸਿਦ ਨੇ ਉਹਦੇ ਸਾਹਵੇਂ ਖੋਲ੍ਹ ਵਿਖਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਜਿਉਂ ਫੁੱਲਾਂ ਦੀ ਰਗ ਰਗ ਅੰਦਰ ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਪੈਲਾਂ ਪਾਵੇ, ਇੰਜੇ ਅਪਣੇ ਸਾਹਵਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਨਚਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਅੱਧੀ ਰਾਤੀਂ ਪੀੜਾਂ ਆ ਕੇ ਚੀਕ-ਚਿਹਾੜਾ ਪਾਇਆ, ਦਿਲ ਦੀ ਥਾਪ ਤੇ ਲੋਰੀ ਦੇ ਕੇ ਫੇਰ ਵਰਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਲਾਲ ਗੁਲਾਬੀ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ ਤੇ ਵੀ ਹੌਕੇ ਤੜਫਣ ਲੱਗ ਪਏ, ਇਕ ਦਿਨ ਐਵੇਂ ਭੁੱਲ-ਭੁਲੇਖੇ ਬੈਠ ਸੁਣਾਈਆਂ ਪੀੜਾਂ । ਇਕ ਪਲ ਦੂਰ 'ਕਲੀਮ' ਜੇ ਹੋਵਣ ਦਿਲ ਦਾ ਚੈਨ ਗਵਾਚੇ, ਇੰਜ ਲਗਦਾ ਏ ਅਜਲੋਂ ਮੇਰੇ ਹਿੱਸੇ ਆਈਆਂ ਪੀੜਾਂ ।

ਤੇਰੇ ਨੈਣਾਂ ਦੀ ਜੂਹ ਅੰਦਰ ਸਵੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਤੇਰੀ ਜ਼ੁਲਫ਼ਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਥੱਲੇ ਹਨੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਕਦੀ ਤੇ ਉਹਦਿਆਂ ਦੇਸਾਂ ਚੋਂ ਆਏਗਾ ਕੋਈ ਪੰਛੀ, ਦਿਨੇ ਰਾਤੀਂ ਉਡੀਕ ਅੰਦਰ ਬਨੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਖ਼ਵਰੇ ਉਹ ਉਡਣਾ ਫਨੀਅਰ ਕਦੋਂ ਏ ਕੀਲਿਆ ਜਾਣਾ, ਮੇਰੇ ਸਾਹਵਾਂ ਦੇ ਬੇਸਬਰੇ ਸਪੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਗ਼ਮਾਂ ਦੀ ਟੀਸ ਇੰਜੇ ਜਾਗਦੀ ਹਰਦਮ, ਜਿਵੇਂ ਪਾਣੀ ਦੀ ਤਹਿ ਉੱਤੇ ਘਤੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । ਭਲਾ ਫਿਰ ਕਾਫ਼ਲੇ ਧੜਕਣ ਦੇ ਕੀਵੇਂ ਮੰਜ਼ਿਲੀਂ ਪੁੱਜਣ, ਜਦੋਂ ਦਿਲ ਦੇ ਨਗਰ ਅੰਦਰ ਲੁਟੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ । 'ਕਲੀਮ' ਉਸ ਦਰਦ ਦਾ ਦਾਰੂ ਏ ਸੁਖ ਦੀ ਨੀਂਦ ਦਾ ਆਉਣਾ, ਕਿਵੇਂ ਸੋਵਾਂ ਬੜੇ ਫ਼ਨੀਅਰ ਚੁਫ਼ੇਰੇ ਜਾਗਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ।

ਸੋਚਾਂ ਵੀ ਤੇਰੀਆਂ ਤੇ ਦਿਲ ਨੂੰ ਖ਼ਿਆਲ ਤੇਰੇ । ਜੀਵੇਂ ਮੈਂ ਬਣ ਕੇ ਸਾਇਆ ਰਹਿਣਾ ਵਾਂ ਨਾਲ ਤੇਰੇ । ਵਾਹੀਆਂ ਨੇ ਜੋ ਵੀ ਲੀਕਾਂ ਮੈਂ ਝੱਲ ਪੁਣੇ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਕੀਤਾ ਏ ਗ਼ੌਰ ਜਦ ਵੀ ਉਭਰੇ ਨੇ ਖ਼ਾਲ ਤੇਰੇ । ਸਾਹਵਾਂ 'ਚ ਰਚ ਗਈ ਏ ਯਾਦਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਤੇਰੀ, ਖ਼ੁਸ਼ਬੂ ਦਾ ਬਣ ਕੇ ਹੱਲਾ ਫਿਰਨਾਂ ਦਵਾਲ ਤੇਰੇ । ਪਾਏ ਨੇ ਜਿਹੜੇ ਮੈਨੂੰ ਦਰਦਾਂ ਦੇ ਹਾਰ ਚੰਨਾਂ, ਜਿੰਦੜੀ ਦੇ ਵਾਂਗ ਮੈਂ ਤੇ ਰੱਖੇ ਸੰਭਾਲ ਤੇਰੇ । ਆਖ਼ਰ 'ਕਲੀਮ' ਹਾਂ ਮੈਂ ਕੀਤਾ ਮੁਆਫ਼ ਤੈਨੂੰ, ਵੇਖੇ ਨਈਂ ਜਾਂਦੇ ਮੈਥੋਂ ਰੋਂਦੇ ਸਵਾਲ ਤੇਰੇ ।

ਮੇਰੀ ਗਵਾਚੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਖ਼ਤੀ ਨੂੰ ਟਾਲਦੇ । ਆਪਣੇ ਸਰੂਪ ਨਾਲ ਤੂੰ ਸੁਫ਼ਨੇ ਉਜਾਲਦੇ । ਛਾਵਾਂ ਭਰੇ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਮਨਜ਼ਰ ਖਿਲਾਰ ਦੇ, ਸੂਰਜ ਗ਼ਮਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਧਰਤੀ ਉਬਾਲ ਦੇ । ਛਾਵਾਂ ਕਦੀ ਤੇ ਘੱਲ ਤੂੰ ਇਸ ਦਿਲ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੋਂ, ਚਾਵਾਂ ਨਿਮਾਣਿਆਂ ਸਿਰੋਂ ਧੁੱਪਾਂ ਨੂੰ ਟਾਲਦੇ । ਪੀਤੇ ਨੇ ਸਾਹ ਵੀ ਰਾਤ ਨੇ ਸਦਕਾ ਸਵੇਰ ਦਾ, ਰੱਬਾ ਮੇਰੇ ਅਰੂਜ਼ ਨੂੰ ਐਨਾ ਕਮਾਲ ਦੇ । ਲਮਹੇ ਦੀ ਖੇਡ ਓਸ ਦੇ ਭਾਣੇ ਸੀ ਇਹ 'ਕਲੀਮ', ਸਾਨੂੰ ਵਿਛੋੜੇ ਦਰਦ ਦੇ ਕਿੱਸੇ ਨੇ ਸਾਲ ਦੇ ।

ਤੂੰ ਵੀ ਨਾਲ ਏਂ ਫਿਰ ਵੀ ਕਾਹਨੂੰ ਇਕਲਾਪੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ । ਰੋਗ ਮੁਸ਼ੱਕਤ ਦਾ ਕੱਟਦੇ ਆਂ ਜਗਰਾਤੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ । ਐਵੇਂ ਤਖ਼ਤ ਹਜ਼ਾਰਾ ਛੱਡ ਕੇ ਪਰਦੇਸਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਨਈਂ, ਝੰਗ ਸਿਆਲੀਂ ਰਿਸ਼ਮਾਂ ਵੰਡਦੇ ਇਕ ਮੁਖੜੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ । ਪਲਕਾਂ ਉੱਤੇ ਤਾਰੇ ਲੀਕੇ ਵੰਡੀਆਂ ਨੇ ਰੁਸ਼ਣਾਈਆਂ ਵੀ, ਪਰ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਸਮਝ ਨਾ ਆਈ ਕਿਉਂ ਨ੍ਹੇਰੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ । ਪੇਂਡੂ ਰਹਿਤਲ ਕੋਲੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹੋ ਕੇ ਜੀ ਵੀ ਸਕਦੇ ਨਈਂ, ਕਿਕਲੀ, ਗਿੱਧਾ, ਵੰਗ, ਪਟੋਲੇ, ਦੰਦਾਸੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ । ਸਿਤਮ 'ਕਲੀਮ' ਵਫ਼ਾ ਦਾ ਕੀਤਾ ਆਪਣੀ ਝੋਲੀ ਪਾਇਆ ਏ, ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਏ ਪਰ ਬੇਦੋਸ਼ੇ ਦੇ ਕੈਦੀ ਆਂ ।

ਜਿਸ ਦਰਿਆ ਵਿਚ ਬੇੜੀ ਠੇਲੀ ਡੁਬ ਗਏ ਆਸ ਕਿਨਾਰੇ ਵੀ । ਦੂਰ ਖ਼ਲਾਵਾਂ ਵਿਚ ਗਵਾਚੇ ਉਸ ਦੇ ਸੋਹਲ ਕਿਨਾਰੇ ਵੀ । ਕੀਵੇਂ ਨ੍ਹੇਰੀਆਂ ਰਾਹਵਾਂ ਉੱਤੇ ਟੁਰ ਕੇ ਮੰਜ਼ਿਲ ਭਾਲੇਂਗਾ, ਇਕ ਇਕ ਕਰਕੇ ਲੁਕਦੇ ਜਾਵਣ ਅੰਬਰੋਂ ਰਾਹਬਰ ਤਾਰੇ ਵੀ । ਇਕਲਾਪਾ ਸਾਹ ਪੀ ਲੈਂਦਾ ਏ ਬੰਦਾ ਮਰ ਖ਼ਪ ਜਾਂਦਾ ਏ, ਜੇਕਰ ਔਕੜ ਪੈ ਜਾਏ ਟੁਟਦੇ ਗੂਹੜੇ ਸਾਂਝ ਸਹਾਰੇ ਵੀ । ਇਕ ਵੇਲੇ ਤੇ ਦਾਰੂ ਜਾਣ ਕੇ ਜ਼ਹਿਰ ਵੀ ਚੱਖਣਾ ਪੈਂਦਾ ਏ, ਬੰਦਾ ਡੀਕਾਂ ਲਾ ਕੇ ਪੀ ਜਾਏ ਦੁੱਧਾਂ ਦੇ ਵਿਚ ਪਾਰੇ ਵੀ । ਕਾਵਾਂ ਹੱਥੀਂ ਸੁਣ ਸੁਣ ਕੇ ਪੈਗ਼ਾਮ ਤੇਰੇ ਮੈਂ ਅੱਕਿਆ ਵਾਂ, ਇਕ ਦਿਨ ਆਣ ਕੇ ਆਪੇ ਸੱਜਣਾ ਕਰ ਜਾ ਆਪ ਨਿਤਾਰੇ ਵੀ । ਰੂਹ ਦਾ ਜੁੱਸਾ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਕੀਤਾ ਜਗਰਾਤੇ ਦੇ ਤੀਰਾਂ ਨੇ, ਕੀ ਖ਼ਬਰਾ ਸੀ ਊਠਾਂ ਵਾਲੇ ਲਾ ਜਾਂਦੇ ਨੇ ਲਾਰੇ ਵੀ । ਗ਼ਮ ਦੀਆਂ ਕਾਲੀਆਂ ਰਾਤਾਂ ਏਥੇ ਐਨਾ ਅੰਨ੍ਹ ਮਚਾਇਆ ਏ, ਹੱਥ ਨੂੰ ਹੱਥ'ਕਲੀਮ'ਨਾ ਦਿਸਦਾ ਡੁੱਬ ਗਏ ਪਿਆਰ ਸਿਤਾਰੇ ਵੀ ।

ਦਿਲ ਦੇ ਵਿਹੜੇ ਆਵਣ ਬਣ ਕੇ ਚੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਜਿਉਂ ਜਿਉਂ ਰਾਤ ਦਾ ਨ੍ਹੇਰਾ ਖਿਲਰੇ ਹੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਅੱਧੀ ਰਾਤੀਂ ਇਕਲਾਪੇ ਦਾ ਫੰਧਾ ਗਲ ਵਿਚ ਪਾ ਕੇ, ਦੁਖ ਸੂਲੀ ਤੇ ਰੂਹ ਨੂੰ ਦੇ ਕੇ ਲੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਖ਼ਾਬਾਂ ਦੀ ਨਗਰੀ ਦੇ ਵਾਸੀ ਨੇ ਮੁੜ ਪਰਤ ਨਹੀਂ ਆਉਣਾ, ਕਿਸ ਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਵਿਖਾਲਣ ਬਾਂਕੀ ਟੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਇਹ ਵੀ ਤਾਂ ਹੈ ਇਕ ਅਜੂਬਾ ਏਸ ਸਦੀ ਦਾ ਲੋਕੋ. ਜਿੰਦ ਪਤਾਸਾ ਗ਼ਮ ਦੇ ਪਾਣੀ ਖੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਰਾਤ ਪਵੇ ਤੇ ਜਗਰਾਤੇ ਦੀਆਂ ਸੂਈਆਂ ਲੈ ਕੇ ਆਵਣ, ਵਿੰਨ੍ਹ ਕੇ ਛੱਡਣ ਮੇਰੀ ਇਕ ਇਕ ਪੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਸਾਰੇ ਦਿਨ ਦਾ ਥੱਕਿਆ ਟੁਟਿਆ ਜਦ ਸ਼ਾਮੀ ਘਰ ਪਰਤਾਂ, ਰਾਤ ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਰੱਜ ਕੇ ਪਾਵਣ ਸ਼ੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ । ਕੱਖਾਂ ਵਾਂਗੂੰ ਰੋੜ੍ਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ 'ਕਲੀਮ' ਲਿਜਾਵਣ, ਹੜ੍ਹ ਵਾਂਗੂੰ ਜਦ ਕਰਕੇ ਆਵਣ ਜ਼ੋਰ ਮਚਲਦੀਆਂ ਸੋਚਾਂ ।