Punjabi Kavita
Babu Rajab Ali
Punjabi Kavita
Punjabi Kavita
  

Dulla Bhatti Babu Rajab Ali

du`lw B`tI

doihrw

Gu`t-Gu`t pIlo dosqo, vgy ielm dI nihr [
vwr du`ly rjpUq dI, gOx KVoqy Swier [

do Bwg CMd-1

jdoN Akbr sI id`lI dI g`dI qy,
aunIN idnIN pY igAw vKq l`DI qy [

AgVI &rId mwmlw nw qwrqw,
sdky lhOr bwdSwh ny mwrqw [

lY igAw sIs bwdSwh id`lI nUM k`t ky,
BrI K`l PUs dI lhOr l`tky [

jdoN sIs mwr qlvwr fuMg dw,
myhrU sI pTIr du`lw du`D cuMGdw [

ijhVI Akbr bwdSwh dI rwxI sI,
SyKU audI god ’c du`ly dw hwxI sI [

loV pY geI DOlrIN cuMGOx vwlI dI,
cMgy Kwndwn dI znwnI BwlI dI [

iksy d`s pwqI bwdSwh isAwxy nUM,
A`pVy nw koeI ipMfI dy Grwxy nUM [

isroN nMgI AOrq PrId Kwn dI,
ig`dVW qoN icqry bxOn jwxdI [

muFly dlyr B`tIAW dy q`lky,
s`d lI lhOr Asvwr G`l ky [

k`F ky qy v`t ipCly kroD dy,
lY ilAw sihzwdw SyKU iv`c god dy [

idnW iv`c du`D dI nihr v`g pI,
s`jw ‘muMmw’ syKU nUM cuMGOx l`g pI [

idnw iv`c Bu`l gI prwxy Zm jy,
syKU Swh nUM du`ly dy au`qoN dI smJy [

K`bI cUcI, mwqw dI du`ly ny cuMGlI,
iK`cI iPry pu`q nUM lgwky auNglI [

‘rjblI’ vyK rUh ipqw dI BVky,
AwieAw ie`k l`DI nUM KuAwb qVky [

doihrw

supny dy iv`c rwq nUM, geI jnwnI dihl [
id`qI iJVk &rId ny, hogI ipt-ipt Gwiel [

fUFw CMd-2

l`DI qweIN Awey supny frwmxy, su`qI lhOr dy ikly [
Awky rUh &rId dI KVogI swhmxy, pqI nrwz ho imly [
auDlW ipMfI nUM C`fky qy B`jIAW, qurI Afwky iKVkI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

bYT jw hrwm Kory jwky ckly, mYN inj nUM ivAwhI sI [
BtIAW dy AweI ikauN cMfwl Skly, qy zwq dI jlwhI sI [
vYrI dw hrwm mwl Kwky r`jIAW, P`tW qy lUx iCVkI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

iPrdI bzwr ’c KVONdI sMFIey, nI c`kky spolIAw [
K`bw muMmw syKU nUM cuMGONdI lMfIey, ipAwky PIm GolIAW [
syKU Swh nUM cUcIAW cuMGwvyN s`jIAW, hMdI iksy dI iqVkI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

KlV &rId dw BirAw ivAw PUsdw, A`KW dy mUhry ltky [
s`jw ‘muMmw’ vYrI dw pu`qr cUsdw, liVkw myrw Btky [
nYN ’c byVI fob idMdIAW kuc`jIAW, krI dI irV-irV kI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

aucy Kwndwn nUM lgwlI lIk nI, AKIN fu`bI dy kjly,
qYnUM du`D vYrI nUM cuMGOxw TIk nI, lhOr Awky Kjly [
gmW dIAW FyrIAW idlW qy b`JIAW, dMdI v`fI vI iBVkI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

D`ky KWdI iPrdI ipMfI dI rwxIey, sMBwl jwky Jugy nUM,
k`KoN hOlw krqw grk jwxIey, ‘bwbU’ &rId auGy nUM [
kr pu`q g`BrU cuMGwky m`JIAW, iPryN ik`Dr iDVkI [
supny ’c bolIAW l`DI nUM v`jIAW, mry pqI ny iJVkI [

doihrw

bolI mwrI kMQ ny, muV muV SrmW AOx,
s`jw ‘muMmw’, pu`qr nUM l`ggI Pyr cuMGwaux [

do BWq CMd-3

jdoN rUh iJVkgI kMQ k`by dI,
kOr nUM PVwqI bUbI ‘muMmy’ K`by dI [

syKU l`gw swl ’c bihx iF`lw ijAw,
du`lw iPry ruVHdw Gu`kr ib`lw ijAw [

dUjy swl bol boldy liV`k dy,
pOx au`qy cWbVW l`DI dI ih`k dy [

syKU KVH skdw bgYr bwhI nw,
du`lw B`ijAw dyNvdw iksy nUM fwhI nw [

cVHI qIjy swl dI GVI sul`KxI,
l`g jWdy Ckx mhIN dI m`KxI [

Kwky qy CtWk syKU mUMh nUM Pyr dy,
du`lw qW lgwvy gwCy syr-syr dy [

cOQy swl ru`sgy sjweIAW bu`lHIAW,
ilAwqy mW ny fMfy qy rMgIn gu`lIAW [

iK`c-iK`c mwrIAW du`ly ny b`GW jI,
syKU Swh dy mu`K ’coN if`gx J`gW jI [

ilAwqI swl pMjvyN mVHw ky gyNd jI,
idnW ’c Kurwk KuAw cVHwqI pyNd jI [

dovyN Syr ie`k-dUsry qoN kwhly jI,
syKU isr krqy du`ly ny pwly jI [

CIvyN swl l`gy Kyfx kb`fIAW,
d`g-d`g v`jx ijmI qy A`fIAW [

s`jw ‘muMmw’ l`DI ny cuMGwky pwilAw,
mwirAw syKU c`k ky du`ly FwhilAw [

s`qvyN brs myN gulylW c`kIAW,
Kyf dy iSkwr sI AfONdy P`kIAW [

‘bwbU’ h`Q syKU dy kMbx auk jy,
vwl v`Dw du`ly dw inSwnw Tu`k jy [

doihrw

Akbr Awx lhOr myN, lwilAw sI drbwr [
kuSqI krdy bwlky, KwVy dy ivckwr [

mukMd CMd-4

bwdSwh ny lw ilAw drbwr Awx jI,
ilAw dohW jixAW dw iemiqhwn jI [
syKU iFlw du`lw Kw Kurwk kwhlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

‘kOr’, nwl pu`q l`DI dw GulwilAw,
pMjW imMtW ’c sI, du`ly FwhilAw [
DrqI qy v`ijAw mOrW dw ivcwlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

ie`ko hI aumr dovyN ie`k myl dy,
Pyr dovyN bwlk kb`fI Kyl dy [
syKU isr krqw du`ly ny pwlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

khy qoN gulyly qy gulylW cukIAW,
cotW lONdw pMdrW sihzwdy aukIAW [
jWvdw inSwnw nw du`ly dw Awhlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

mgroN Bjwqy dovyN iv`c rys dy,
syKU if`igAw gofy jy iC`ly gey eys dy [
du`lw A`gy lMG igAw grm Pwlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

s`jw ‘muMmw’ du`ly nUM cuMGwky PulI qUM,
g`l nw &rId dI idlW qoN BulI qUM [
‘r`jblI’ krjU ipMfI nUM twlw hY,
s`jy, K`by mUMmy dw Prk bwhlw hY [

doihrw

mMn nmoSI aus ny, nw kuC pwieAw mUMcH [
l`DI au`T svyr nUM, kry lhOroN kUc [

do Bwg CMd-5

vwr du`ly rwT dI, suxwvW hornw,
sUrmy dy gOx c mcOxw Sor nw [

kIhnUM d`sy idl dI BVws k`f ky,
ipMfI iv`c pONhc gI lhOr C`f ky [

Gry Awky pVHn bhw qw du`ly nUM,
AYvyN kwhnUM ielqI bxOnw Kuly nUM [

du`lw puCy kr kwzI nUM slwm jI,
ikvyN CyqI inkly bMdy dw nwm jI [

BilAweI iv`c l`g jWdw J`t lY,
CyqI auGw hoxw bdnwmI K`t lY [

hwr-ihMg kry nw l`DI dw Syr jI,
goifAW Q`ly lY ilAw mulwxw Pyr jI [

jyhVy ’rUl’ nwl muMifAW nUM kutx jI,
auhI l`g jWdy kwzI qy Cutx jI [

kwzI dI hjwmq krweI s`jrI,
totx ’c mwrdw Gukw ky b`jrI [

qy GsuMn nwlidAW muMifAW ny tyk qy,
mwr-mwr mulW dy jubwVy syk qy [

ivhVy ’c GVIs mUMh im`tI sy Brqw,
g`l kwhdI kwzI mrnwaU krqw [

muMifAW ’c Kyf dw bxw ky FwxI nUM,
rwzI sUrimAW dI sux ky khwxI nUM [

ijvyN in`kw huMdw Kyf dw dhUd sI,
hr vyly pweI r`Kdw KrUd sI [

koeI mUhry kry nw mVk ihMfI dy,
r`Kdw mcweI Cor iv`c ipMfI dy [

KUh dy au`qy bYT ky jmwvy qVIAW,
mwrky gulyly BMn dyvy GVIAW [

qOiVAW ’coN jwx pYNdIAW qqIrIAW,
pwxI nwl iB`j jWdIAW gu`qIrIAW [

‘rjblI’ jWdIAW l`DI dy bUhy qy,
c`l qYnUM TIkry ivKweIey KUhy qy [

doihrw

jYldwrnI kol jw, buVIAW rI-rI krn,
qOVy qoVy kul dy, iks ivD pwxI Brn [

Jok CMd-6

du`ly nwl Cohr rlgy du`ly dy DiVAW dy [
Tw-Tw kr c`lx gulyly KUhy pr KiVAW dy [
swr-pwr mory krqy iv`c dI ku`l GiVAW dy [
ipMf dIAW nwrW Aw ky l`DI nwl JgVdIAW [
pYrW qy if`gIAW m`Qy DrqI qy rgVdIAW [

pwVqy kwiedy swry msijd idAW pwiVHAW ny [
CwipAW qy tMgqI ijMdVI kul idAW aujwiVAW ny [
qkiVAW dy Awsry qy k`txy idn mwiVAW ny [
swfw invwr sMsw kul dy kMm swrnI ey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

lokI kMn prny suqI bwkI idAW gwvW dI [
ielqI pu`q iJVky GUry mMn dy g`l mwvW dI [
prsoN dI BwdI bx gI icVIAW qy kwmW dI [
iPrdI mufHIr cwmHlI JwVI luMg ik`krW dI [
KUhy AwvI l`ggI tuitAW ivAW iTkrW dI [

mwry gulyly gjvI du`ly dw lSkr jI [
qUM vI g`l twl idMdI l`DIey h`s kr jI [
ieQy kI itMfIAW lYxIAW rjqW ny v`s kr jI [
h`Q nUM h`Q v`F-v`F KWdw qwrI dy qwrnIey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

kuCV bih Jwtw muMn dy krdy vrwx jI [
au`Tky qy vwV l`ggI Kyq nUM Kwx jI [
qkVy dw hwsw ho igAw mwVy dw vwhx jI [
k`l dy DirAwey mrdy b`cy ccilauNdy AY [
auh vI iv`c jgdy bMdy ijhVy pOE lONdy AY [

qyrw pu`q cwmilAw ivAw tupky tu`k PVdw nI [
kwjI dy rUl ‘munwey’ totx iv`c jVdw nI [
krVy h`Q l`igAW bwJoN Cohr nw pVdw nI [
mwr ky im`Ty pocy qipAW nUM TwrnIey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

iK`c ky gulyly mwry cwVH ky ic`lw nI [
eyhdy drjoDn vWgUM DOx iv`c ik`lw nI [
iml igAw koeI BIm bhwdr krdUgw iF`lw nI [
auhny qW ie`k nw J`lxI iml igAw brwbr dw [
vrj AnoKy pu`q nUM swrw ipMf Awbr dw [

inkly nw poly pYrIN ivgiVAw ivAw BUq nI [
rMby qy muMfy AwauNdy cMfy vy sUq nI [
vyK ky buVHIAW AwKx AwigAw jmdUq nI [
cwhiVAw Jmlwky isr ’qy ipMf nUM DrkwrnIey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

A`KW nwl vyK jwky KUhy dI qIkr nI [
BMn ky ku`l qOVy krqy cIkr(kIcr) pr cIkrnI [
pYrW iv`c v`jdy iPrdy B`jy vy TIkr nI [
BWfy ku`l boVy krqy lihgy krINfl jy [
pMdrW vIh ipMf ’coN lVky rlgy sMg sINfl jy [

hoaU v`D cwr r`qIAW du`lw &rId qoN [
gurU qoN rih igAw kuC nw rihnw mrId qoN [
koihAw jwaU bkrw pihlW qyrw bkrId qoN [
(Pyr)pIVHI hyT sotw pu`qdy ijMd hDwrnIey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

nwrW dy BMn qy BWfy Bry swgr dy [
GroN k`f ie`k-ie`k ku`l nUM qWby dI gwgr dy [
rMfIAW dy pu`qr l`DIey GoVy sudwgr dy [
vIhW iv`c kuddy iPrdy krdy inq ielqW nI [
PoiVAW vWgUM AMBgy BYxy buVIAW dy iklqW nI [

vyKI nI vIrbwnI qyry jYsI KcrI nI [
syKU nUM du`D dy K`bIEN Akbr qoN bcrI nI [
pwVnI kwl CurI ny, ‘bwbU’, ijauN kcrI nI [
cory cqrweI krnI vcnw qoN hwrnIey [
aujV jU ngrI qyrI ipMf dI srdwrnIey [

doihrw

l`DI mwqw AwKdI, jW GbrweI jwn [
k`lH nUM lYijau gwgrW muMfy bury Sqwn [

mnohr BvwnI CMd-7

AweIAW kul nwrW rl, mwqw l`DI pYgI gl,
geIAW vyK ky qy bl [ nI BrwvW iptIAW [
gwlW dy ky l`DI ny iJVk istIAW [
l`DI bolI ho ky kOVI, ikauN mcweI bOVHI-bOVHI,
do-do pYsy Awvy qOVI [ nI rKogW jyry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

kIhdI iBjgI poCwk, iProN bxIAw clwk,
Qofy qyrW qyrW juAwk [ CyV iCVy b`gdw,
myrw du`lw Kyf dw cMgw nw l`gdw [
sB bihjo Gr it`k, ikauN qpweI myrI ih`k,
ku`l lYjo ie`k-ie`k [ gwgr svyry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

Awky CyVy jMg nwmy, nI ncoV lo pjwmy,
inq dyxy nw aulwmy [ myry nwQ pu`qdy,
swry vwl p`t ky vgwdUM gu`q dy [
nw pVHONdw kwzI-pwjI, is`K dw DMnS bwzI,
hovW vyK vyK rwzI [ mYN b`cy dy cyhry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

lY ky h`Q ’c gulylW, Kylx inAwxy KylW,
pihlW CyVx bhylW [ pu`j ky KcrIAW [
AYnw QoVw mwr Kwx qoN bc gIAW [
nw ivKOxw mYnUM roky, r`K lUM gulyl Kohky,
mYN htwdUM gu`sy hoky [ pu`qr bGyry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

jxw-Kxw lYNdw Gyr, mwrdy ig`dV lyr,
Syr QW qy jWdy vyrH [ ieiqhws il`Kdy,
ipau dy pu`q jMg dy inCwny is`Kdy [
sUrvIr lYNdy vYr, nw htOx ip`Cy pYr,
C`f ky mYdwn kYr [ B`j jWdy fyry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

dyky nwrW nUM ivgocy, qy lgwvy pu`q cocy,
mW ny mwr im`Ty pocy [ moVIAW znwnIAW [
auho k`by bwp vwlIAW inCwnIAW [
kry ‘bwbU’ jI gryxw, qy jhwn dyvy myhxw,
iehny nw k`tx dyxw [ v`q(vKq) auKyry nUM,
iJVikau nw myry Alk vCyry nUM [

doihrw

gwgr BMnqI Syr ny, kry moGry cwr [
ro-ro hrKI fUmxI, rhI qhwny mwr [

qrkW mwry fMUmxI, jMm ikauN ipAw kmUq [
kYd bgYrW Cokrw, ieh nw AOxw sUq [

Sbd qrz-8

1

mwry qrkW mrwsx KVky, ikDroN kmUq jMimAW ]
swQoN lvyN drsIsW J(q)Vky, ipau dy vWg jwvyN fMimAW [
lwS nwl r`isAW dy jUVI, ikly mUhry Kwvy Jtky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

2

hwlw dyx dw nwm nw lYNdy, bwdSwh bxweIAW PwkVW [
r`sI bl jy vIc v`t rihMdy, sukIAW vKONdy AwkVW [
KwlI C`f igAw &rId BMgUVI, id`lI nUM sIs lYgy k`t ky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

3

isAwxy AwKdy rVy nMg AwkI, qyrI swvIN g`l in`ikAw [
bwp mwrqw C`ifAw kI bwkI, audy nwl jwky im`ikAw [
mwqw l`ggI cuMGwvI bUVI, r`b ny bgwqy p`tky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

4

ilKy BwvI dy lyK msqk qy, vWg drjoDn dy [
ijhVy sUrmy mrn bIbw h`k qy, vrj rhy Edn dy [
l`DI muglW bxw lI cUVHI, Awp iv`c mwry P`tky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

5

ausqwd dy lPyVy mwry, swhmxy jmwqIAW dy [
kl kry kI bySrmW kwry, nwl dIAW cuAwqIAW dy [
KUh qy l`gI TIkirAW dI rUVI, AOrqW dy BMny mtky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

6

AlI rwA ny PVwqy dovyN, krky lhOr cuglI [
nwl cVHgy rswly muglI, vjdy ngwry muglI [
‘bwbU’ jvW nw khwxI kUVI, mW qoN pqw lY-lY h`tky [
ipaU dy BrI vI KlV iv`c qUVI, pwjIAw lhOr ltky [

doihrw

g`lW l`gIAW kOVIAW, Awvy Srm nhYq [
mwqw koly Awx ky, d`sdw kul hkYq [

AOVw CMd-9

Srm nwl jWdw gYNdw, AwigAw Gr ifgdw FihMdw [
myhixAW ny AMdr PUikAw, l`DI dy koly kUikAw [
mYN nw mwqw JUT boldw, qy kul lwf vifAweIAW BulIAW [
suxI jW g`l, dovyN A`KIAW Bt`k dyxy KulIAW, suxI jW g`l [

KUh qy gulylIN Kyly, gwgr iv`c v`jy gulyly [
nMdI mrwsx jyhVI, auh ny g`l ipClI CyVI [
fUmxI ny qwhny mwrky qy iq`KI-krd kwljy vwhI [
bMidAW dy iv`c, myrI Coq mrwsx lwhI, bMidAW dy iv`c [

d`sdI bdmwS mukwly, Akbr dy d`b ly hwly [
sWBy r`b bwp dwdy, qyry vI auhI Arwdy [
fusk lgwauNdI DMdVy qy, mYnUM gHwlW fUmxI k`FIAW[
mrn jogw, AwKy Pwhw lvy c`k A`fIAW, mrn jogw [

sux ky qy qOr kkwrw, EQy ipMf juV igAw swrw [
v`ifAW dy mwry myhxy, kihMdI tu`t pYxw nyhxy [
c`l ky qy pu`C lY ikqoN, mW myrI JwV vI dyx augwhI [
bMidAW dy iv`c, myrI Coq mrwsx lwhI, bMidAW dy iv`c [

is`Kx gey lOx inSwny, pux qy myry dwdy-nwny [
Cohr ku`l jWdy t`pI, cMgUM KuMb myrI T`pI [
Swh ny qyrw bwp mwrqw vy, BrI KlVI PUs nwl ltky [
ikly dy A`gy, mW qoN pu`C lY bySrmw htky, ikly dy A`gy [

iPrdw n`k v`iFAw ijaUNdw, bwbl dw vYr ivAwauNdw [
icVIAW qy Dr ilAw d`Qw, Akbr nwl lwlY m`Qw [
ausdw krIN mukwblw vy, jIhny g`f lI lhOr iv`c PwhI [
bMidAW dy iv`c, myrI Coq mrwsx lwhI, bMidAW dy iv`c [

mYnUM ‘mW’ nMdI AwhdI, QofI rjpUqI kwhdI [
‘qyrI’ mW AwkV vwlI, muglW ny golI lwlI [
zorvr lYgy D`k ky jI, jwky kr ilAw mukwm lhOr AY [
ikly dy iv`c, rhI rwjy dw cMGONdI kOr AY, ikly dy iv`c [

lwhxq iDrkwr nkMimAW, B`tIAW dy inj nUM jMimAW [
fubky mr inGr jwixAW, muglW dw jUTw KwixAW [
ipMf jYldwrnI bxI jI, kry rwxI dI tihl julwhI [
bMidAW dy iv`c, myrI Coq mrwsx lwhI, bMidAW dy iv`c [

‘bwbU’ jI Kol hkYqW, krdw SrIk SkYqW [
AlI rwA vYrI h`fdw, h`QW qy dMdIAW v`Fdw [
auhdy nwl jw ky t`krW jy, ikqy r`b ny krw qy myly [
jMgl iv`c, pwr k`FdUM ipMfy ’coN syly, jMgl iv`c [

hoieAw jy ipau dI ibMd mYN, nhIN lkoxI ijMd mYN [
cuMiGAw jy mW dw du`D jI, Akbr nwl krlUM Xu`D jI [
igx-igx lYlUM bdly mYN, jwaUN id`lI nUM mcOx qbwhI [
bMidAW dy iv`c, myrI Coq mrwsx lwhI, bMidAW dy iv`c [

doihrw

l`DI mwqw AwKdI, solW Awny TIk [
bdlw lYlw bwp dw, l`gy kulW nUM lIk[

do Bwg CMd-10

l`DI kihMdI b`icAw qmwm s`cIAW [
vYr lYlw CwqIAW Trn m`cIAW [

lohy jYsI p`kI g`l JUT nw jrw,
qyry dwdy lwl KW, jlwl do Brw [

rox fYihgI nIr nw A`KW dw QMimAW,
qyrw bwp sI jlwl KW dy jMimAW [

lwl KW dy Gry pu`q hoieAw rwA-AlI,
AlI rwA &rId dovyN ie`ko jy blI [

lut-lut ky suinAwr qy krwV vI,
inq DwV mwrky ilAwauNdy DwVvI [

qy SrIk ie`k-dUsry dI sihx nw,
ie`k imAwn do-do qlvwrW pYx nw [

iksy g`loN jUq dohW dw KVikAw,
‘pqI’ AlI rwA nUM ku`t ky dVikAw [

C`f jwey ngrI hrK mMinAW,
auhny jwky gV sI ‘gMDwlI’ bMinAw [

AlI rwA ny r`KI g`l iv`c idl dy [
bwdSwh nUM GoVy lY lhOr imldy [

ie`k g`l pu`q Bu`l gI ivcwilauN,
qyry ipau ny dyqw sI juAwb hwilauN [

jwky koky jVqy Skwieq krqI,
mwmlw &rId Gry jwvy vrqI [

ie`k idn su`qy nwl sI Arwm dy,
l`Qy Awky ktk audwly gwm dy [

hogy sI inswrU bI bdI dy boey vy [
bwp pu`q PV ly SrwbI hoey vy [

g`l kI ksUqIAW kubyly CyVIAW,
lYgy sI lhOr iv`c lwky byVIAW [

iv`c PUs Brqw luhwky cmVI,
syKU dI ‘cuMGwvI’ lw lI qyrI AMmVI [

eyho dwrU myry vy ZmW dy qwp dw,
vYr lY-lY b`icAw &rId bwp dw [

isrI v`F lYxI AwlI rwA Krwb dI,
ie`k m`tI rvy cVHI vI Srwb dI [

ig`T-ig`T f`kry bxw ky Coty vy,
fwdHI tMgW-bwhW dy bxw ky toty vy [

gyNd ist ausdI isrI dI mVky,
ipMf ivc KyVdy iPrn lVky [

‘rjblI’ AgoN dI ingHwdy lwl jy,
Pyr TMf pYjy mW bu`FI dy kwljy [

doihrw

l`DI mW ny pu`q nUM, kry krwry kOl [
AwigAw joS srIr nUM, ijvyN aubldy cOl [

do Bwg CMd-11

hwr guMdy Pu`l by-Smwr cuxky,
sUrimAW dy rONgty KVn suxky [

l`DI jdoN Kol qy prwxy pVdy,
sux rojHy jWdy sI du`ly nUM cVdy [

cuMigAw AxK vwlI mW dy dUD nUM,
joS AwigAw B`tI rwjy dy bjUd nUM [

Kw Srm ho igAw iqAwr pYr qy,
cV jWdw g`BrU ipau dy vYr qy [

‘bwr’ iv`c AlI rwA iSkwr Kyf dy,
duSmx Gyr ilAw B`tI ny tyf dy [

mwry llkwry jdoN nyVy Awx ky,
AlI rwA KVo igAw du`ly nUM isAwx ky [

ijs vyly A`K sUrimAW dI lVI AY,
hogI JMf DOx qy dohW dy KVI AY [

B`tIAW dI ijMd ie`ko Kwndwn ’coN,
sUrimAW nUM myhxw B`jxw mYdwn ’coN [

l`gy qlvwrW dy jrwky pYx jI,
tkry ie`ko jy nw sKwly FYx jI [

dohyN jdoN r`q ’c nhwky ilbVy,
g`l ie`k jxy dy mry qoN inbVy [

AlI rwA nUM mwr ilAw AKIrI pqy AY,
idn Fly iml gI du`ly nUM Pqhy AY [

GoVy au`qy loQ l`d lI SrIk dI,
l`DI KVI auqy bUhy dy aufIk dI [

vyK kihMdI SvwSy jxyidAW pu`qrw,
v`f ky SrIk dw bxwqw kuqrw [

hty nw htwieAw AYqnw kTyT sI,
tMgW-bwhW fwhqIAW B`TI dy hyT sI [

gyNd k`cw sUq lY isrI qy mV lI,
Pyr KUMfI B`tI ny h`QW ’c PV lI [

pUry s`T-s`qr jvwn hoxy AY,
vIhW iv`c v`jdy iKdo nUM toxy AY [

iqMn pihr Kyf-Kyf ky guzwrqy,
pYx KUMfy gyNd qy du`ly dy vwr qy [

mwr-mwr KopVI aufwqI A`DI AY,
‘rjblI’ vMfdI pqwsy l`DI AY [

doihrw

fwky mwry sUrmW, lut ilAw dyS qmwm [
swry ho mShUr igAw, juAwn du`ly dw nwm [
bygm dw isr kuqrvw, lut ilAw kul Asbwb [
Swh nUM KbrW l`gdIAW, ho igAw Buj kbwb [

g`fI CMd-12

Akbr dy skwieqW hoeIAW, l`DI ‘mW’ rwT dIAW [
mYdw K`qrI kcihrI kUky, d`blI bjwjI l`K dI [
luitAw GoiVAW dw sudwgr jyhVw, istqI ilKw ky ArzI [
rwxI kUMj krlONdI AweI, mMdrW ’c nHyr pY igAw [
auhdy l`gI vI m`Qy qy isAwhI, cMd jYsy muKVy qy [
nYx sujgy mmoilAW vrgy, rihx ieMjW vrs dIAW [
isr iJriVAw mqIry vrgw, ptIAW ivrwn hogIAW [
AwgI muVky suhwgx rwxI, vysr luhwky n`k dI [
Akbr nUM qrwny(qwhny) mwry, bygm mjwjx ny [
qYnUM C`f ky jlwhw krlUM, vsW nw bySrmW dy [
sux B`K igAw AMigAwry vWgUM, A`KIEN cMigAwVy JVdy [
syk mwrdw inkl dIAW lwtW, bwdSwh kcUc ho igAw [
jy mYN rwT nw istwqw ipMjry, Akbr kOx khU [
bWdW bMn nw BrweIAW jylW, ‘PulrW’ rkwn sxy [
du`ly B`tI dy jnwny swry, tky-tky vyc idAW [
‘rjblI KW’ frw lU kyhVw, sUrimAW cg`iqAW nUM [
pihlW CyVdy-CyVdy, BirMfW idAW C`iqAW nUM [pihlW CyVdy [

doihrw

Akbr AgVI bwdSwh, lwky qy drbwr [
vIc kcihrI Dr dIey, pwn bIV qlvwr [

Sbd qrj-13

bIVw pwn dw iksy nw c`ikAw, pUry idn iqMn gujry [
bYTw auCly qKq qy A`ikAw, bwdSwh nUM Bu`ly mujry [
lwiek bygm ru`sI nw AMn KWdI, ie`zqW auqwr s`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

isr muMn ky inSwnI pwqI, audHI qkdIr hrgI [
kYNcI PV ky jVHW qoN lwqI, gu`q kwly nwg vrgI [
mwry Srm lkoky ilAWdI, swl ’c vDx p`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

mlI kwls qvy dI mUMh qy, C`pV iv`c goqy dy [
bwhr C`f igAw ipMfI dI jUh qy, JVwky au`qy Koqy dy [
swrw Ko ilAw isaunw cWdI, Kcr qoN lweIAW C`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

Kor ipCly smyN dw k`iFAw, jyvr auqwry cor ny [
jVoN GrV-GrV n`k v`iFAw, l`DI dy hMkwry CorH ny [
dyvy ‘bwr’ ’coN lMGx nw rWdI, dwrU dIAW cwVHy m`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

ptrwxI nUM mwrdw qwhny, qYnUM qW vKwqy nwnky [
vwkI ‘h`j’ kr jwx jnwny, myrI ipMfI iv`c Awxky [
kUMj vWgrW KVI kurlWdI, KWvdw hrwm K`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

A`KI jwky mYN hkIkq vyKI, nwl lY igAw bIrbl nUM [
auhdI ryq ’c rlwidau SyKI, aultI lhwidau K`l nUM [
‘bwbU’ ‘PulrW’ bxw lW bWdI, aus qoN Brw lW c`tIAW [
myrI lu`t lI m`ky nUM rWxI jWdI, bwr idAW hMkwirAW B`tIAW [

doihrw

bIVw c`ikAw iksy nw, qy kumlwgy pwn [
du`ly Syr dlyr qy, nw koeI cVdw juAwn [

fUfw CMd-14

Akbr jlwl dIn ho qiVMg igAw, lgwilAw drbwr hY [
c`ko koeI sUrmw vDyrw irMg igAw, pey pwn qy ktwr hY [
mwry mu`kI myz dI nrm P`tI qy, bVI mihMm jMgI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

pihlW kihx l`gw kwblI pTwxW nUM, Eey Kw kbwb f`kixE [
cVo rwjpUq qy clwidau bwxW nUM, gVy auqWh nUM c`kixE [
pCqwvy bwdSwh ie`zq p`tI qy, KuAw kdr cMgI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

suxo kSmIrIE jMmU dy fogirE, muMifE phwVW vrigE [
pihlvwno idauAW sy lVn jogirE, ikmy B`tI sy frigE [
du`ly l`k bMn ilAw hrwm K`tI qy, mlI keIAW dI sMGI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

sUrj vMs CqrI nO AYlHy idau, SyrW sy krdy kusqIAW [
vylHy Gr KWdy muglW dw pihly idau, auTo ivKwidau cusqIAW [
nIvIN pwky bihgy ijauN krwV h`tI qy, vKwidE DOx tMgI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

jwky jVW p`tx mrd d`KxI, kMfy KMfOx ikkrIAW [
myrI lwj sUrimE sBw r`KxI, ikauN AwgIAW is`krIAW [
rwzI rihMdw r`q mwiVAW dI c`tI qy, sBI zmIn rMgI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

‘mYdy’ horIN kut ky GrW nUM moVy sI, qmwm mwl pcigAw [
AlI rwA sudwgr Kuhw igAw GoVy sI, bVw gdr m`c igAw [
rwxI nw guMdONdI isr gu`q k`tI qy, ‘bwbU’ sMBwlI kMGI peI [
kro lwl mweI dw JVweI B`tI qy, auTwlo qyZ nMgI peI [

doihrw

jwm dIn ie`k Atk dw, bIVw lvy auTwey [
Sihr du`ly rwjpUq dw, qurq, GyrlU jwey [

fUfw CMd-15

Akbr bwdSwh g`dI qy gVky, ciVAw kroD hm nUM [
koeI du`ly rwT nUM ilAwvy PVky, luhwidAW pu`Ty cMm nUM [
iqMn idn hogy bwdSwh Btk dw, bIVw auTOxo AV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

lYly nwl juAwn kwbl kMDwr dy, qy gjnI hrwq dy [
hiQAwr pihn llkwry mwrdy, bVI lVwkI jwq dy [
qyj Dwr KMfw gwqry ltkdw, qy ho iqAwr KV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

sbj vCyrw sbj klIn sI, qy swj sI ksUr dw [
au`qy bYTw s`jdw inzwm dIn sI, jwxI JnW qoN dUr dw [
qor ijvyN prqwp dy ‘ctk’ dw, su`cw lgwm PV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

(ctk=prqwp dy GoVy dw nW cyqk sI)

sUhw JMfw jMg dw hvw ’c Prky, dmwimAW qy tkor pey [
hwQI JMigAwV dy zmIn Qrky, vVw krwrw Cor pey [
k`lw juAwn dsW-dsW nUM ptkdw, sucw lgwm PV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

h`d t`p pONhc gy du`ly dI bwr myN, ngr jw ky vl ilAw [
llkwry mwrdy juAwn kwrmy, GrW nUM vwh idE hl ilAw [
ijhVI ipMfI nw icVw PVkdw, qy ho ky by i&kr KV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

pYx svwrW lY aufweIAW grdW, njIk Awky FwxI dy [
l`DI mW dy kwljy vgx krdW, AMDyr pYgy jwxI dy [
j`g iv`c mylw ‘bwbU’ jI J`tk dw, sdo ikqwbW pV igAw [
ktkW dw morHI bwdSwh Atk dw, du`ly B`tI qy cVHigAw [

doihrw

ipMf ivc KbrW l`gdIAW, AwauNdy cVy gnIm [
l`DI iPkrIN pY geI, kI kuJ krU gnIm [

do Bwg CMd-16

ijauN ijauN KbrW suxn l`gI burIAW,
l`DI mW dy kwljy v`jx CurIAW [

s`d ky isKwqw kwzI Aqy pWfy nUM,
kihky myry pu`q nUM Glwdy vWfy nUM [

pWfy Kol p`qrI ivKwqI du`ly nUM,
BlI cOhnY cVky Bjw jw ku`ly nUM [

iqMn idn nwnkI cnOt k`itAw,
nhIN sIs jwaUgw rxW ’c k`itAw [

du`lw ‘AwKy’ kwzI bwmHxw dy l`g igAw,
ausy vyly cVH nwnikAW nUM v`g igAw [

muglW ny Gyr lI ipMfI dI ngrI,
KUh dy iv`c pYgI B`tI dI auj`grI [

Awky POj iv`c au`qrI inAweIAW dy,
pihry drbwzIN l`g gy ispwhIAW dy [

kuJ pYgy, krI ptrOl bwkIAW,
Cor pwqy pwky ihxkwt rwkIAW [

hwQIAW dy au`qoN lweHIAW AlmwrIAW,
KcrW nUM lYgy cwrny inhwrIAW [

iclkorW mwrn ktwrW nMgIAW,
ibrCW qy Julx kmwxw tMgIAW [

l`DI kihMdI ‘PulrW’ BrwvW ip`tIey,
c`l pYrIN ‘myhrU’ dy islotI is`tIey [

Esy vyly s`s-noNh cbwry cVIAW,
dovyN rox myhrU dy cbwry(dvwry) KVIAW [

‘bwbU’ jI jgOx myhr KW-vy-myhr KW,
au`T ingw ipMfI dy audwly Pyr KW [

doihrw

vyK k`tk nUM au`qr igAw, poSq nSw nwlwiek [
Awvy AMq smwr nw, mYN ‘d`s’ mwrUM kwiek [

qrj-17

1

dovyN noNh-s`s AweIAW fyry,
KVw AmlI isr nUM Pyry,
pwpI muglW pwly Gyry [
iPry lCkr aufdy ryqy jI,
A`j myhrU AwigAw cyqy jI [
pu`q hriKAw mwry myhxy,
kI krjy qusW dy dyxy,
mW cMdrI muV-muV nyhxy [
ikvyN jwd kr ilAw Bu`ly nUM,
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

2

mYnUM l`DI ey sB kuJ idsdw,
Bry PoVy vWgUM iPsdw,
s`c Awdr krdI ijsdw,
AONdI ibnw Kurwk dlyrI nI,
mYN pu`q qy qUM mW myrI nI [
byhw tukr Kw idn qoVW,
jIhnUM KuAwauNdI prONTy doVW,
AYs jMg iv`c pYgIAW loVW [
Bwl bwgV ibly Pu`ly nUM,
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

3

auhnUM Koey k`F-k`F KuAwvyN,
iv`c dwK bdwm rlwvyN,
mYnUM iJVk ky dUr htwvyN [
bofw hoigAw pI-pI ip`C nUM nI,
Kwvy bWdr, Pwhw ir`C nUM nI [
mYN krjW sbr-sbUrI,
auhnUM dyvyN kut-kut cUrI,
QwlI KIr kVwh dI pUrI [
lvy mOjW v`Fdw buly nUM,
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

4

corI c`k-c`k bkry Kwxw,
iPry Gr ’c bxweI Twxw,
qW mYN aus nUM sUrmW jwxw [
A`j n`k jy moVy imrjy dw,
iPry mYlw inkl dw isr jy dw [
ijhVI mu&qI C`kdy dwrU,
k`Ty krlo aus dy vwhrU,
pw kMifAwlw k`s qwrU [
A`j ikDr Bjw igAw kuly nUM [
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

5

auh qkVw mYN kmzorw,
ipAw KwlI Syr dw Gorw,
kwf vwr vifAweI Korw [
jo krdw roz vvwVW nUM,
qyrw ig`dV vVigAw JwVW nUM [
nSw pIky krdw AwkV,
v`F krdy PwkV-PwkV,
s`qW cUiVAW ijqnI AwkV [
BMny in`q duAwnI dy culy nUM [
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

6

Bu`Kw mrdw sukwilAw cMm jI,
vwlI ih`k ’coN, inkly lMm jI,
dovyN dyx kuvyly kMm jI [
Kotw pYsw kpu`q myry vrgy nI,
kMm ivgVy spUrn krgy nI [
‘rjblI KW’ golIAW roVy,
tu`ty idl qy moqI joVy,
igAw qIr kmwxoN moVy [
pONdI korI iv`c du`D fuly nUM,
KMf, du`D, iGau, m`KxI du`ly nUM [

doihrw

l`DI PulrW nUM khy, qUM sux myrI bwq [
c`k ilAw f`bI PIm dI, Awlw iv`c svwq [

ifaufw CMd-18

khy qwkI isEny dI sunihrI Awlw, do ijMdry svrn dy [
posq dw Aml inkMmw vwlw, inkMmw lih igAw grn dy [
l`gI hY jMgwl cUQI lwlHI, P`tI dI, KVoqI lYNdI JeIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

AMgd dy vWgrW itkwdU AMg nUM, jw imrzy dI kcihrI ’cY [
nr nSw JVwdU nSw AMg-AMg nUM, pvy zihr-zihrI ’cY [
ilAw kdr pYjy pwrs dI v`tI dI, GiVAw dlIlW FeIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

kr koeI PulrW APIm dw iblw, vYrI kry AnrQ nUM [
myrw Arjx qoVU m`q dw iklw, nI mwrU jYdr`Q nUM [
FkxI auqwr ky f`bI jI C`tI dI, mu`dq hogI peIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

pu`qr KrUdI pwdUgw KrUd nUM, aufIky rxBUmkw [
bygmy cVwdy jMg qy dhUd nUM, auqwry sIs rUm kw[
vYrIAW dI POj mYN ivKwdUM k`tI dI, ltwdU juAwnW keIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

nwgvqI fol nw Bry vy nYx nI, huMdw iqAwr sUrw hY [
hoigAw kI clw igAw r`qn sYx nI, Gry bdl, BUrw hY [
CqrI bns dI ie`zq p`tI dI, icMqw dv`lU meIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

‘bwbU’ muAwqw vwl dy ljweIey AgnI, gu`sy dI lwt inkly [
Xu`D nUM cVHy jy myhr KW sl`g nI, duSmx sy imkly [
imrjy dI r`q mYN ivKwdUM c`tI dI, jgwidAW sqy veIAW nUM [
ilAwdy f`bI PIm dI &rId B`tI dI, nSw cVy nSeIAW nUM [

doihrw

myhrU jWdw lVn nUM, lwky pMj hiQAwr [
lVky kOfI Kyfdy, KVy Ply dy bwr [

qrj g`fI-19

mW ny pMj hiQAwr lgwky, jMg nUM JVwqw AmlI [
Agy Kyf dy kb`fI lVky, ipMf dy cgwn iv`c jI [
ic`q krdw kb`fI KylW, r`Kqw hiQAwrW nUM [
pihlW krky muMifAW isr pwlw, BrUM Gu`t muglW dw [
cMgU k`fky muMifAW dIAW rVkW, ivaUNq lUM pTwxW nUM [
CorH B`jky Gro GrIN vVgy, myhrU kOfI pOx igAw [
Tyfw v`ijAw gofxI l`ggI, Bu`l igAw kbwfI nUM [
nSw iKV igAw pIxkW l`gIAW, ausy QW guzwrI rwqrI [
ie`k buVI pOh Pu`tI qoN pihlW, gohw kUVw krn geI [
mu`F jwx ky tokrw JwVy, AmlI dy totx qy [
v`ijAw tokrw robVw pYigAw, AmlI dI A`K KulgI [
cUVHI Bjky mor ijauN PV lI, kOfI-kOfI krdy ny [
dohW bwhW dw JMjoVw mwirAw, pl ’c BmwqI c`krI [
FuhI prny ijmI qy TokI, p`tw qy inkwl k`f ky [
roVH j`t ny kFwlI hyToN, kUhxIAW aucyV id`qIAW [
cUVHI AwKdI jhwno jwxw, CyV dy pqMdrW nUM [
myry ipCly ipau dw swlw, muglW nUM nklW kry [
k`cw hoigAw inGr dw jwvy, sux ky slokW nUM [
‘rjblI KW’ ‘rjblI KW’ ivKw jMg lokW nUM [‘rjblI KW’[

doihrw

myhrU jWdw lVn nUM, Xwr rlwly nwl [
duSmx PV-PV mwrny, dyx kuTwlI gwl [

mukMd CMd-20

myhrU nwl cVgy qmwm posqI,
du`K k`t sIs qy inBwgy dosqI [
hOslw JVwqw jMg dI qlIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

ieky vwrI pyVy ijqnI inGw igAw,
ijqnw hrK nyqrW ’c Aw igAw [
Br Br ru`g l`g jWdy jImxy,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

iqMn-iqMn mwry nwl idAW ny P`ky jI,
A`KW mUhry idsx ltYxW f`ky jI [
p`QrW dy mUhry kI KVoxw FIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

vVgy lgV icVIAW dI fwr myN,
muglW dy mwrqy jvwn kwrmy [
kry sIs cIkrW PulwdI bIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

kihx l`gy juAwn myhrU KW dy nwl dy,
AsIN bu`Fy hogy muglW nUM Bwldy [
ijauNidAW dy m`Qy joVqy krIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

v`F-v`F lwqy vYrIAW dy pUr jI,
B`jidAW nUM ho igAw lhOr dUr jI [
ijvyN mwr kYrv Bjwqy BIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

v`F pMj sYNkVy bxwqy kuqry,
idn Fly PIm dy nSy jy auqry [
‘rjblI’ Gyrw pw ilAw gnIm ny,
AmlI nUM lwlIAW JVweIAW PIm ny [

doihrw

PV ilAw myhrU posqI, Aml igAw jd tUt [
krU JVweI nUr KW, nhIN bwq myN JUt [

qrj-21

cVdw du`ly dw pu`q inAwxw,
muglW nwl lVn nUM jwxw,
pYhinAW sUrimAW dw bwxw [
pMj hiQAwr lgwky jI,
KVw vCyrw ihxky ilAwieAw nPr sjwky jI [
aucI kih qkrIr suxONdw,
jWdw qIr kmwn clONdw,
g`BrU burjW vrgy FONdw [
vFdw-vFdw nUr KW,
ktk ivcwly vV igAw lVdw-lVdw nUr KW [

iPrdw Syr dlW iv`c gjdw,
hoxI nwrd r`q pI r`jdw,
jIhdy qIr Ajl dw v`jdw [
iltdw iPrdw Kyq myN,
sMGxI r`q dy Kwly vgdy iPrdy ryq myN [
mUhry dV dV cldy goly,
byqr iPrdw koly koly,
g`BrU cVigAw vWg vroly [
cVHdw-cVHdw nURr KW,
ktk ivcwly vVigAw lVdw-lVdw nUr KW [

doNh h`Q do qlvwrW iqKIAW,
mYlw pIx bMdy dw is`KIAW,
mwry ijsdIAW AjlW ilKIAW [
lVdw vWgUM Kwild dy,
PUs KlV iv`c Brqw duSmx ipau dy vwild dy [
vw iv`c p`gdy Smly aufdy,
iPrdy sIs vHwx iv`c ruVdy,
ifgy juAwn ipCWh nUM muVdy [
KVdw-KVdw nUr KW,
ktk ivcwly vVigAw lVdw-lVdw nUr KW [

POjW jwm dIn dIAW iBVIAW,
lwhlU ipau dwdy dIAW ivVHIAW,
muhry aufdIAW iPrdIAW ic`VIAW [
lgV lVwkw bwlkw,
kbz krn nUM rUhW iv`c PirSqw kwlkw [
lSkr iPry db`lI D`kV,
duSmx pwVy, jYsy l`kV,
gWh nUM cwrw kry Bm`kV [
sVdw-sVdw nUr KW,
ktk ivcwly vVigAw lVdw-lVdw nUr KW [

vjdy rx dy iv`c llkwry,
duSmx istqy Bwry Bwry,
g`BrU v`D-v`D qygW mwry [
mugl bxw qy PwVIAW,
AwigAw sKq Bucwl AY dV-dV ifgx phwVIAW [
krqI CIV ivcwilauN lMG igAw,
vDdw duldul vWg qrMg igAw,
loQW nwl lhU dy rMg igAw [
AVdw-AVdw nUr KW,
ktk ivcwly vVigAw lVdw-lVdw nUr KW [

suxdy ipMf iv`c pYx DVUky,
ijauN kurCyqr iv`c GVUky,
kYroN mwr Agnvwx PUky [
lVy spu`qr BIm dw,
Awky cwr cPyirauN Gyrw pvy gnIm dw [
‘bwbU’ cMd idn j`g iv`c mylw,
iek idn lYxo auqrU Tylw,
aufx l`g igAw isMG jgmylw [
pVdw-pVdw nUr KW,
ktk ivcwly vVigAw lVdw-lVdw nUr KW [

doihrw

jMg krny nUM cVHdIAW, l`DI PulrW Pyr [
rx ivc pweIAW BwjVW, lukdy iPrn dlyr [

qrj-22

Xu`D nONh s`s krny ftky,
hry isrqy bMn ly ptky,
lOx FyrIAW duSmx ktky [
J`t Bys bxw ly mrdW dy,
lOxI r`q mUMh iq`KIAW krdW dy [
ilAwieAw n&r iSMgwr ierwkI,
au`qy cVgIAW mwr plwkI,
qyV luMgIAW rHeIAW P`b KwkI [
jwx aufdIAW kuVqIAW islk dIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

bwiek sbjw qy ie`k cIrnw,
au`qy s`jx sunYrI jInW,
pr sohxIAW l`gx zmInw [
pOx pihlW grdn moVn jI,
Coty isr kMn v`qIAW joVn jI [
su`b CMinAW vrgy cOVy,
jwx cbdy kMifAwly kOVy,
qyz cwl brwbr dOVy [
hoeIAW doh v`l nzrW iKlk dIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

pihlW kr qkrIr zubwnoN,
Pyr C`f ky qIr kmwnoN,
lau qkVy rho jvwno [
jd vVdy lONdy lotxIAW,
Pyr id`qIAW CWt slotxIAW [
jw nyVy nyjy gf qy,
swr pwr ijsm ’coN k`fqy,
DV if`g py jw isr v`Fqy [
v`j-v`j qlvwrW iqlk dIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

jWdy swr aufwqy grdy,
bwx vWg kwlkw vrdy,
B`j jWdy rwkS frdy [
Kuly b`c BuKIAW biGAwVnIAW,
mws Kwxy ggrW pwVnIAW [
nw htdIAW bVIAW k`bIAW,
v`F duSmx lweIAW Q`bIAW,
dMd ikrcx h`fIAW c`bIAW [
dUr suxn AvwzW iklk dIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

h`Q joVy qwkq kIhdI,
iPry imrzw lukdw gIdI,
k`t idMdIAW DOx vIh-vIh dI [
qy ie`k-ie`k sO qoN vyhrnIAW,
qVW mwn KVH ky SyrnIAW [
ijhVy qwVn roz mCYihry,
juAwn rx ’coN Bjw gy tYry,
rjpUqnIAW dy gihry [
p`g Fih slvwrW iFlk dIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

‘rjblI KW’, vVI dlyrI,
iek vwr ilAwqI nHyrI,
APgwn kry PV FyrI [
nw imrjy Fukdy lwgy sI,
dovyN muVIAW mwr suhwgy sI [
keI istqy mlky sMGIAW,
keI loQW milAW qy tMgIAW,
r`q nwl zmInW rMgIAW [
sdw rihx pTwxIAW ivlkdIAW,
h`Q gory ikrcW iclk dIAW [

doihrw

kuitAw jo rjpUq ny, kwjI dy igAw Byq [
du`lw auT igAw nwnkI, mgroN pwlo jyq [

kmwxI CMd-23

ijhVw kuitAw du`ly ny kwzI,
g`l idl iv`c r`Kdw pwjI,
igAw duSmx kol blw jI [
bySrm SkwieqW krdw sI,
kMn imrzy Kwn dy Brdw sI [
kihMdw s`c dIAW sux lw bwqW,
B`tI ipMfI dIAW burIAW APwqW,
in`q lutdy Gyr brwqW [
lwhly kMTy Gyr jnyqW dy,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

pihlW myrIAW bodIAW p`tIAW,
BMny mwr gulyly m`tIAW,
AlI rwA dIAW grdxW k`tIAW [
tMgW bwhW sn fkry bxw id`qIAW,
A`g m`cdI dy iv`c fwh id`qIAW [
Pyr lu`t ilAw mYdw K`qrI,
luhwigAw GoiVAW dw sudwgr p`qrI,
gu`q sI bygm dI k`qrI [
Jmlwqw in`q dIAW jyqW ny,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

ijhVw Avl roz jMg kr igAw,
ijdyN mugl pWc sO mr igAw,
swrw vwhx lhU nwl Br igAw [
nw surq qusW dI sMmlI sI,
v`fw du`ly qoN myhr KW AmlI sI [
h`Q posqIAW dy vyKy,
qYQoN igx-igx lYgy lyKy,
vyKI idl ivc rihx BulyKy [
bhuqy v`Fqy pTwx pryqW ny,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

ciVAw dUjy roz ptwkw,
inAwxw nUr KW du`ly dw kwkw,
muiVAw do sO mwr lVwkw [
v`F-v`F ky pwqy s`Qr jI,
c`k iet c`kdy nUM p`Qr jI [
sMg rih hmrYqI cVigAw,
juAwn vWg AiBmMnU lVigAw,
B`j c`krivaU iv`c vV igAw [
kI r`q J`lxI sI KyqW ny,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

cVI Pyr l`DI r`q pIxI,
nwl PulrW bhwdr CIhxIN,
jMg krdI jY qUno qIxI [
vwr rx BUmI iv`c qyg geIAW,
qyrw juAwn cwr sO fyg gIAW [
jihr vWg s`pxIAW Goly,
PV-PV ky mugl mDoly,
nwl r`q dy rMg qy coly [
mUMh Brqy bu`k-bu`k ryqW dy,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

B`tI ic`qry qy qusIN lyly,
Pyr h`Q nw Awauxy vyly,
iPr krdw iPrygW myly [
du`lw igAw nwnkI muV ipAw jy,
m`Qw Syr b`br nwl juV ipAw jy [
bx isAwxw, kml KMfONdw,
‘bwbU’ hmlw nhIN krbONdw,
nw mihl bwVIAW FONdw [
dyxw kMm ivgwV pCyqW ny,
mwirAw rwvx Gr idAW ByqW ny [

doihrw

myhr Kwn qy nUr KW, jW PVly rwjpUq [
imrzy Dwvw bolqw, A`j kMm AwigAw sUq [

do Bwg CMd-24

kr id`qy su`qI peI ipMfI qy hmly,
nSw ipAwky kr qy mlyS kmly [

lohy dIAW qvIAW miQAW qy vMnIAW [
mwr-mwr t`krW idvwrW BMnIAW [

dUjI vwrI nSy dy ipAwqy pyg sI,
bYTkW, idvwn Kwny id`qy fyg sI [

ijs vyly m`Qy hwQIAW ny lwqy AY,
sMg mrmr dy sqUx Fwqy AY [

hwQI cIkW mwrdy r`jy vy m`D ky,
FwqIAW iemwrqW bxweIAW v`D ky [

DOlr dohwsmy cbwry igrgy,
hwQI r`jy dwrU dy au`qoN dI iPrgy [

GVI iv`c drSnI mihl gyirAw,
nIlw QoQw jIhdIAW kMDW qy PyirAw [

du`ly ibnW roky jWdy nw cg`qy sI,
fygqy mMdr gwfrW qy C`qy sI [

ie`t-ie`t kIqIAW mihl vwVIAW,
hor keI cIzW kImqI ivgwVIAW [

r`b ho krop igAw nrm kYlW qy,
Pyr Dwvw boilAw jnwny mihlW qy [

jo nw sUrj dy swhmxy KVoNdIAW,
DOlrW ’coN DUlIAW rkwnW roNdIAW [

d`s vIh krm jwx huMdw qurky,
ijsm lkox au`qy lYky burky [

pInsW qy n&r ljWdy c`k ky,
nMgy pYrIN qorIAW muitAwrW D`k ky [

Srm hzUr nw glI ’coN lMGIAW,
s`Q ’c KVw lIAW isrW qoN nMgIAW [

koml bdn goiVHAW qoN b`gIAW,
Du`p iv`c KVIAW AsIhy l`gIAW [

nIvIN pweI ‘rjblI’ qoN sMgdIAW,
mrn iDAweIAW pwxI nw mMgdIAW [

doihrw

muglW Awky Gyr ly, sBI jnwny Pyr [
lwhly ijaur svrn dy, l`gy ijmI qy Fyr [

Sbd qrz-25

ipMfI Sihr ’c cldIAW qopW, KVky bMdUkW dy,
Gyry pwly jmrwj kropW, igrd mlUkW dy [
KIr KwxIAW CkxIAW pUVy, imSrIAW KornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

DUhy Jumky kMnW dy kWty, btx jMzIrIAW dy,
iK`c-iK`c ky mwrdy CWty, isJV srIrIAW dy [
lwhy kokrU, sunihrI cUVy, JWjrW TkornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

KVy itcrW krn tut pYxy, du`ly KW dI bulbul nUM,
Kwky isauny auqwry bYxy, qy mroiVAw jul jul nUM [
l`g gey pw Kty rMg DUVy, sMDUr gyrU BornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

Pu`l s`gIAW luhweIAW guMdIAW, guMdxy sIs sOkW dy,
it`kw ibMdIAW puro-pur huMdIAW, smyq cMd cOkW dy [
lIVy sjdy sosnI gUVHy, nQW ilSkornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

gulU bMd jklyS hmylW, m`ClI dy p`q tu`t gy,
auqy aukry iq`qr qy vylW, jIhdy h`Q Awgy Gu`t gy [
koky qIlIAW auqwrn bUVy, rox kmzornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

myhxy mwrn iJVk ky sUmW, kihMdy iProN cwmlIAW,
‘r`jblI KW’ luhwky tUMmW, A`fo-A`f sWBlIAW [
swlU isrW dy hUMj dy kUVy, nMgy pYr qornIAW,
iK`cy kwlIAW s`pxIAW jUVy, krlOx mornIAW [

doihrw

l`DI ny ^`q Byjqy, ilKky jdoN cnot [
bWdw bMnky lY qury, mugl qoV ky kot [

fUfw CMd-26

l`DI K`q ilKky cnot G`lqy, qUM rok lY hMkwirAW nUM,
Awgy muglyty nw iksy ny T`l qy, lY c`ly bMnH swirAW nUM [
pwxI jorw vrW ny JVwqw tyl qy, ro hogIAW sudYxw vy [
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

muglW ny qyry fygqy iqhwsmy, sI gwfrW qy C`qy vy,
KYihx ijnHW dIAW cotIAW AkwS myN, mihl Fwqy C`qy vy [
dUhry-dUhry fwt sI ijnHW dy myl qy, qoVIAW ltYxw vy [
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

duAwn Kwny bYTkW cubwry gol vy, drvwzy gyr qy,
ijnHW auqy krI vI sunihrI Jol vy, hl auqoN dI Pyr qy [
hwQI r`jy m`D dy Agwh nUM Tyl qy, sI bMgilAW ny FYxw vy [
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

cMd sUrj dy nw l`gx m`Qy jI, ieMdr dIAW rohxIAW,
mUMhW qy mugl mwrdy aulH`Qy jI, vy nw imtx hoxIAW [
ijko rwjI rihx muSk rmyl qy, krlOx BYxw vy [
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

jwxw huMdw sYr jy krn bwgdI, qW pInsW qy cVdIAW,
A`j koielW hogIAW mqHYq kwg dI, nMgy mUMh KVdIAW [
pYx cmkwry isauny dI hmyl qy, luhw ilAw swrw gihxw vy,
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

hox h`Q lwey qoN rkwnW mYlIAW, sBy s`sU bdnIAW,
tky-tky id`lI ’c ivkx rYlIAW, kI ie`zqW vDxIAW [
lYgy qyrI PulrW JVwky vyl qy, PVI rwqoiqAW mYnw vy,
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

‘r`jblI’ hoeIAW iPkrW ’c A`DIAW, jmW AMdr Bu`j igAw,
Awky bWdw sUrimAW CfwlY b`DIAW, vy qUM ikDr ru`J igAw [
bMnky vhweIAW h`QxI cMfyl qy, mgr peIAW fYxW vy,
qyry pu`q sUrimAW C`qr Byl qy, l`DI idAw BIm sYxw vy [

doihrw

lY prbwnw dOV igAw, sUrj cVdy nwl [
KVw vsUry mwr dw, juAwn du`ly nUM Bwl [

mnohr BvwnI CMd-27

ijhVw rUV j`t dwnw, lY igAw iliKAw pRbwnw, ho igAw ipMf ’coN rvwnw,
lw hnyry Gwq nUM, Cwpy igAw ilqwV dw AMDyrI rwq nUM [
jwvy B`tIAW dI g`dI, mYN vMfwvW pIV A`DI, rwzI hojy mwqw l`DI,
dy auCwlw hub gI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

du`lw pu`Cy suK KYr, rUV j`t jIhdI Tihr, sI KVoigAw g`f pYr,
jw ivcwly cOk dy, qYnUM kI qUM pINdw rih ipAwly SOk dy [
Byly muglW ny bwg, pYNdy ngrI ’c kwg, l`gy B`tIAW nUM dwg,
rjpUqI fu`b geI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

pY igAw vYrIAW dw b`l, Pyry mMdrW qy hl, Awky l`Qw it`fI dl,
jjUj qy mjUj dw, c`ilAw qyrw fu`b sUrj ArUj dw [
KwvyN mwr-mwr DwVy, vYrI pYrW ’c ilqwVy, qyry Awgy idn mwVy,
qy dwVHI jI Pu`b gI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

bxy iPrdy dlyr, pYigAw ipMfI iv`c nHyr, ^uSI bu`lH jy Atyr,
BYxW bMn qyrIAW, AYvyN cuMG guAweIAW s`jrW lvyrIAW [
hogI vYrIAW nUM Ku`lH, rox DIAW bulbul, nwly qyrI nwl PulrW,
auTweI luB geI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

jy qUM myrI g`l mMny, pYVy-pYr h`Q-hMny, DOx imrzy dI BMny,
lw bxwky qOxIAW, qW mYN rwjI jwx Atk snOxIAW [
ryz krdy zmIn, kW igdV lhU pIx, jwxU kI inzwmdIn,
jy kfI nw ku`b geI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

ipMfI C`f gy gVUc, PV B`tIAW dI jUc, krky fbl kUc,
nw clwk dwA kry, rwcH myrw mwlk krwdy twkry [
gmW dI ptwrI KohlI, jwvy nYxoN nIr fohlI, ‘bwbU’ qIr vWgUM bolI
sI du`ly dy cu`B gI, vyK rUV j`t dI inkl Bu`b geI [

doihrw

pVy ilPwPy Kol ky, Fl igAw Pyr vzUd [
AOx ijsm nUM qylIAW, ijmy aubl dw dUD [

mukMd CMd-28

pwvy rUV vwr qy KVoqw fMf jI,
KVgI juAwn dI ig`cI dI JMf jI [
kihMdw ih`k ip`t mW bu`FI ny PyhlI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

nIvIN pw ky bihigAw Kurly zmIn nUM,
pwV idAW ivcwilEN inzwmdIn nUM [
jIhny myrI l`gvI bgIcI BylI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

myry inAwxy bwlky mwsUm kuVIAW,
A`j nw Cfwey Pyr kdoN muVIAW [
qor ly lhOr nUM bxw jylHI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

ikhVw bMn lYjU sUrmy dI bhU nUM,
gofy-gofy vwhx ’c cVHwdUM lhU nUM [
ieky vwrI ilAwdUM jwky ptmylI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

mwr qlvwr vYrIAW nUM CwgUM mYN,
pwdUM A`g dlW ’c dhUd vWgUM mYN [
mYN biGAwV qy inzwmdIn lylI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

vWdw nUM CfwlUM mYN kdy nw imtdw,
imrzw ivKwdUM kdmW ’c iltdw [
idMdw iPrUM dlW dy ivcwly hylI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

cOvI-p`cI myry nwnikAW dy ipMf jI,
vyK ky ktk vYrI jwx iKMf jI [
‘bwbU’ nwnikAW dI CI hzwr dyhlI AY,
m`Qy auqy AwgI g`BrU dy qylI AY [

doihrw

kry JVweI sUrmw, qurq vjwqI tmk,
qIr KMfy qlvwr dI pvy dUr qoN cmk [

fUfw CMd-29

l`g jWdI pMjW k`piVAW nUM A`g jI, qy nw buJweI-buJdI,
mwimAW nUM kihMdw c`lo myry s`g jI, jy qusW qoN puj dI [
dy nhory p`g mwrdw zmIn qy, jlwl KW dy kot myN,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

qyj qlvwrW nUM JVwky swnW qy, lkoeIAW iv`c imAwnW dy,
A`j Dwvy hogy muglW pTwxw qy, jI B`tIAW jvwnW dy [
swry k`T mwr imrzy kmIx qy, rhy hmyS Kot myN,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

GoiVAW qy hox l`ggy Kr-Kry, qy k`f ky qvyilAW ’coN,
cVy bVy id`lI juAwnW dy hrK-ry, lwh jMgwl syilAW ’coN [
mylH dy iPrn ijmyN s`p bInqy, jy fbo ky cot myN,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

nvIN juAwnI cVHgI jvwnW lihirAW qy, qy nw lkoxI ijMd jI,
nSw pIky h`Q Pyr dy mCYirAW qy, jo sUrmy dI ibMd jI [
SurU hogy Brky ipAwly pIx qy, jo fboky jot myN,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

gu`sy nwl cVHgy du`ly dy mwmy AY, Bwxjy dy p`K qy,
kdoN isroN lYx BYx dy aulwmy AY, jW ltwky r`Kqy [
goqy KWdy jwx lhU dy vhIn qy, ijauN vyldwr totmy,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

ie`k mu`TI kIqIAW auTwky vwgW nUM, dyKdy nw fMfIAW,
jwx nw mugl CyVky qy nwgW nUM, clo pwlo vMfIAW [
‘bwbU’ jI JVwidE mOq dI mSIn qy, jI ho Kudwey Et myN,
du`ly dI JVweI hogI jwmdIn qy, jo nwnkI cnot myN [

doihrw

v`jI tmk cnot myN, kMnI suxI bulyl [
DwrW inklx QxW ’coN hox pu`qr dy myl [

doqwrw CMd-30

jW Sihr nwnikAW dy, du`ly ny Pyr vjweIAW tmkW,
sI POj ATwrW koh, aus QW suxIAW Awky DmkW [
Aj KuSIAW cVHIAW jI, l`DI nUM KUb shwvx vwrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

qy lwlI cVgI AY m`Qy nUM iKV iKV iPrdI h`sdI,
qy hOlI dyky qy, Awhw g`l PulrW koly d`sdI [
pu`q ciVHAw AwauNdw nI, t`br dIAW lYlU Awky swrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

A`j imlxw b`cVy ny, ih`k pr lggIAW hox jlUxW,
jwmy iv`c imauNdI nw, buVI dw ijsm hoigAw dUxw [
mYN ipt-ipt hojUMgI, Gwiel pr r`j r`j lHwlUM vwrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

PV ih`k nUM lwlUMgI, pu`qr nUM KUb gPVIAW pwky,
vy ^brW leIAW nw, myrIAW lwl nwnkI jwky [
pu`q vWdW bMn ky qy qyrIAW, dyx cg`qy KwrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

hux juVgy hoxy AY, du`ly dy nwl du`ly dy mwmy,
aunW Bu`iKAW l`gVW ny, Awx ky PV-PV Kwxy qwmyN [
aus Syr dlyr dIAW, muglty nw J`l skdy mwrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

huMdw iv`c j`g dy jI, kihMdy pu`q dw ipAwr AnoKw,
kxsoAW sux ky qy, l`DI nUM ciVAw cwA-coKw [
‘rjblI’ qrsdy nUM, ijvyN jgmyl imilAw ie`k vwrW,
suxI vwj tmk dI jI, QxW ’coN dUr jwpIAW DwrW [

doihrw

v`jx ngwry jyq dy, POj rswly jwx [
fyry lwly mugl ny, cMgy vyK mYdwn [

do Bwg CMd-31

imrzy ny vyK ky mYdwnW cMigAW nUM,
kr qw hukm nwl idAW qlMigAW nUM [

lwhky Asbwv K`crW qoN DridE,
A`j AYQy Awpxw mukwm kridE [

mMn ly hukm J`t srkwrW dy,
GVI ’c qMbU l`ggy Aihl kwrW dy [

krn Awrwm brdIAW auqwrIAW,
Kwx, PIl, GoVy, K`crW inhwrIAW [

l`gI Awpo-Awpxy itkwxy dunIAW,
pihry lwqy vWdW nw rihx suMnIAW [

vyKIAW nw A`KIN, suxny ’c AwauNdIAW,
ptrOlW iPrn cuPyry BwauNdIAW [

lwl KW ny ijDr nzIrW CyVIAW,
clo sYr krn blYqW kyhVIAW [

ikhVy pwisauN AwieAw id`lI idAw rswilAw,
ikhVy rwjy nwl morcw lgwilAw [

AwkI hoieAw Awvy nw nzr koeI vI,
ikhVy rjvwVy qy kropI hoeI vI [

d`so ky iksy ny SwnIAW nw BrIAW ?
ikhVI irAwsq qy krVweIAW krIAW [

A`goN kihMdy mugl KMGUrw mwr ky,
ipMfI ivcoN Awey B`tIAW nUM suAwr ky [

imt igAw pMjwb dw &swd iPqnw,
ilAwey bMn du`ly dw kbIlw ijqnw [

AYsy B`tI mwr dy qVwky(BVwky) Poky jI,
AsIN ipMfI iv`c nw iksy ny roky jI [

eyho jIAW g`lW muglW ny krIAW,
‘rjblI’ geIAW nw bu`Fy qoN jrIAW [

doihrw

suxy qrwny mugl dy, ho igAw Bu`j mnUr [
jldI cVjo poqirau, kr idau cknw cUr [

mnohr BvwnI CMd-32

sux muglW dI bwxI,
KVw ho igAw pwxI-pwxI,
vwj mwry vwrI QwxI [
GbrwieAw ijAwsqy,
iqAwr hojo poqirE lVn vwsqy [
bury mugl hMkwry,
kI ipMfI ’c kIqy kwry,
kF ly jnwny swry,
mMdrW ’coN vVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

iKAwl pwsy dy kI pYgy,
jy mugl vWdW lYgy,
AwpW ijauNidAW ’coN nw rihgy [
hY Srm pujky,
sUrmy Srm qy mrn Bu`j ky [
jvW ihMmq nw hwrW,
v`D-v`D qygW mwrW,
jW suxn qlvwrW
QofIAW dy KVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

ijMnI AwKUM-AwKUM TIk,
dyx auNglW SrIk,
nw lhy l`gI vI lIk [
jy CfOx nw cVy,
mwrky mugl pwpI r`Ky nw rVy [
mYnUM qW svwd Awvy,
iek vI nw jwxw pwvy,
CyqI kro juAwno Dwvy [
koqlW qy cVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

qusIN bxo Syr b`gy,
mYN vI qurUM ho ky A`gy,
dwg B`tIAW nUM l`gy [
jy id`lI nUM qurgy,
nw frn ttIrIau AsIl murgy [
jvW ie`zq nw C`fI,
qW qrIP hovy v`fI,
jw KMfw idE A`fo-A`fI [
muglW ’c vVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

clo C`fo juAwno rwsy,
vyKo jMg dy qmwSy,
g`l hojU ie`k pwsy [
swirAW nUM dIhdIAW,
CutIAW nw vWdW pwjWgy ShIdIAW [
AwvI lYxI nykI K`t,
iqAwr hojo J`tw-p`t,
kfo imrzy dy v`t [
kx vWgUM rVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

kro iqAwrI CyqI jwho,
sIs muglW dy lwho,
qygW zor nwl vwho [
nw mYdwno B`ijau,
vYrIAW dy jwky ih`k iv`c v`ijau [
nwvyN aunw dy imsx,
sWgW v`j ky iPsx,
sIs ifgdy idsx [
moiFAW qoN JVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

qusIN AlIrwA dI ibMd,
dyvy nw jhwn inMd,
kro nw ipAwrI ijMd [
sIs ilauxy fuMgky,
lukxw kI du`D CIxIAW dy cuMGky [
sohxy imsry bxOn,
shI bwbU jI bqOx,
jgmyl horIN gOx [
KwiVAW ’c KVky,
c`lo vWdW poqirau CufweIey lVky [

doihrw

gOx sxOdy ibrD nUM, CoV vVy bu`Dvwn [
klnUM mrdw A`j mrIN, swnUM iks dI kwx [

do Bwg CMd-33

AYvyN DOly kwsqoN hlONdw iPrdw,
du`ly nwl swfI kI ilhwj ibrDw [

igAw swfw bwp vwsqy iSkwr ky,
vy gunwh nUM Kwk ’c rlwqw mwr ky [

AsIN nIvyN hoky sO pcYqW joVIAW,
mMinAW nw ibrDw pCwVI moVIAW [

isr qy JVwky cMm dIAW twkIAW,
ipMfI iv`c Kyf dy iPrn hwkIAW [

AOKI hogI moVnI pcwieq D`kky,
swnUM DV s`KxI PVwqI c`k ky [

qYnUM igx-igx ky suxweIey kyhVIAW,
swfy nwl kIqIAW kmweIAW jyhVIAW [

Awey DuroN vDmI SrIk krdy,
AsIN bwbw vVgy AMdr frdy [

swnUM hwl d`sx ipMfI dI FyrI dy,
ijhVy bu`Fy AwdmI aumr qyrI dy [

aunHW nwl kdoN sI ilhwj d`sdy,
ipMfI ’coN SrIkW ny aujwVy v`sdy [

cOQw ih`sw ipMfI ’coN jgIrW KolIAW,
hux qweIN mwr dy SrIk bolIAW [

inkly ipMfI dy iv`coN pONdy bhuVIAW,
isrW au`qy q`qIAW cukweIAW qOVIAW [

l`g gy bu`Fy qoN kqrOx kMnIAW,
AsIN dovyN jxy imrzy dy vMnIAW [

AsIN nw SrIk qy ksr C`fxI,
sOKI hogI vYrI dI Alk v`fxI [

vYrI qy gwhk imldy hmyS nw,
swfy nwl r`iKAw Br`pw eys nw [

‘rjblI’ mMn ipau mry idAw bwblw,
du`ly nwl swfw hox dy mukwblw [

doihrw

rwxI mwqw AwKdI, mwr cIk qy cIk [
vy buirAweI jdwdIn, pu`q krnI nw TIk [

mukMd CMd-34

rwxI mwqw sulqwn KW vrwn dI,
pu`qrW nUM g`l AwKdI igAwn dI [
bwby dI nsIhq ikauN qusW nUM poeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

vYrI hovy C`fdw imtwky nwmy vy,
Awpxy jy mwrdy istx Cwmy vy [
r`b ibnw aunw dw hmYqI koeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

aUqW kihMdy roz lVdy SrIk vy,
Awpxy nUM mwrnw huMdw nw TIk vy [
mwrdI vsUry mwqw jwvy roeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

ieko jwq goq dy ie`ko hI r`q vy,
iPr ikauN nw lYNdy buFVy dI m`q vy [
QW qy Gwiel hojy mMn dy DroeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

khy lgo b`qI vKsOxw DwrW nUM,
au`T ky qy DUp dy lo qlvwrW nUM [
B`j pYjo sYnw Awx ky KVoeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

h`k qy mrn vwilAW nUM myhxw nI,
ijauNidAW cg`iqAW nUM jwx dyxw nI [
qwhny dyx qusW nUM Kbr koeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

‘rjblI’ pOx nw hmySw rWdW nUM,
cVo myry sUrimau CVwlo vWdW nUM [
fr jwaU ibMd-rwAlI dI soeI nI,
j`d mwrny nUM do jhwnI FoeI nI [

doihrw

pu`q sulqwn ivrwn KW, l`ggy, s`Sqr lOx [
lYky ipMf dy sUrmy, vWdW cVy CfOx [

mukMd CMd-35

sux joS AwigAw BrwvW doAW nUM,
CyqI iqAwr hogy pihn ky sMjoAW nUM [
ipMf coN buVy ny m`dqW JVwqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

hOsly dy nwl Dwvy kIqy B`tIAW,
auqy cVy jwx Pyr dy ml`tIAW [
v`D-v`D juAwnW qlvwrW vwhqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

lIVy lwhky Q`ky vy Arwm krdy,
jwky rwjpUqW ny aufwqy grdy [
muglW nUM mwvW Xwd krbwqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

idl dy dlyr aumr nrm dy,
ieho jy jixAW dy AwPrIN jrm dy [
sIs v`f DVW izmI qy iltwqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

BUAw BYxW qweIAW BrjweIAW cwcIAW,
du`lw Syr AwigAw luhweIAW jwcIAW [
l`DI horIN pOx qMbUAW ’coN JwqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

v`F-v`F lwqy vYrIAW dy pUr jI,
B`j idAW nUM ho igAw lhOr dUr jI [
‘r`jblI’ mwr ky vhIrW pwqIAW,
vwrW vWdW dohW BweIAW ny CfwqIAW [

doihrw

AONdy ktk cnot dy, vjdy sux ky Fol [
juAwnW Dwvy bolqy, Aw ngrI dy kol [

mukMd CMd-36

du`lw ilAwieAw m`dd jVwky mwimAW dI,
isroN pMf lwhmW l`DI dy aulwimAW dI [
DUV nwl At qy ipMfW dy KUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

vjdy iglwry jMg dy mYdwn myN,
qlvwrW jwx qVPI imAwn myN [
PV muT isauny dy ktwr DUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

mUMhoN bol ky qy qkrIr klmy,
Gukdy vroly vWgUM Awgy dl myN [
hoigAw du`lw sUrmw vQyrw BUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

ijhVI POj AweI sI du`ly dy nwl dI,
mwr swr-pwr lMGgI ivcwl dI [
mwr-mwr qoVy muglW dy FUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

rPlW dy mUhry lwilAw sMgInW nUM,
lwl-lwl rMg cwVqw zmInW nUM [
du`ly dy hmYqIAW vDyry CUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

PV v`FI jwx dwqI pYgI hwVIeyN,
vyK ky qy mugl lukx JwVIeyN [
iQAwgy vwV ibilAW nUM id`lI dy cUhy AY ,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

‘r`jblI’ id`qIAW l`DI ny QwpIAW,
AOfI dUr DwrW sI QxW qoN jwpIAW [
ih`k nwl lwilAw lwh qMbU dy bUhy AY,
hvw nwl JUldy Pryry sUhy AY [

doihrw

lweIAW v`F-v`F FyrIAW Pyr mukwqI rWd [
l`DI AWhdI juAwn ny, Awx CVwlI vWd [

mukMd CMd-37

vYrIAW nUM v`F ky mkwqI rWd jI,
Pyr l`DI mwqw dI CVwlI vWd jI [
rovy mwqw cu`p krdI ivrwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

Qr-Qr kMbdw cg`qw kwier jI,
dOV ky qy PVly l`DI dy pYr jI [
kihMdI pu`q mwrdI gaUAW dy bwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

rwjI nwmw ho igAw icqy qy v`Ddw,
sUrmw nw g`l mwqw dI aul`d dw [
dUrH pwky auqoN Pyr dIN suhwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

sulw hogI B`tI jW ipMfI nUM muVgy,
muglW dy B`jy vy BgOVy juV gy [
tldw sI zulm kmOxO pwjI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

vwr iv`c roz Kyl dy iSkwr jI,
ipAwr pwky krdw dgy dI kwr jI [
dwg hoxo htU KrbUjw dwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

nSw pI ky du`lw by iPkr pY igAw,
lwky jMjIrW sI id`lI nUM lY igAw [
sONgI sOrHI Pyr qkdIr jwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [

Awkl, Adwlq, bVy dlyr KW,
ijauNdy rihx AlI srdwr, Syr KW [
mMndy ny hukm jI ipqw qoN bwgI nw,
qy mugl s`p ny zihr iqAwgI nw [